Verzamelband van 63 nieuwsbrieven van 2005 tot 2011. Uit het leven van een zelfstandig professional.

1. Er is leven na Panopsis
zeven jaar bijna elke maand een nieuwsbrief van een zelfstandig professional
Mindz-Plaza-Blog Cees Hoogendijk - maandag 09 januari 2012 - 13:39 - 444 x gelezen
In september 2005 verscheen mijn eerste Panopsis. Als ‘zelfstandig professional’ (die term
bestond nog niet) was ik toen een half jaar op weg. Achteraf heb ik geen idee wat mijn
overwegingen waren om mijzelf de maandelijkse verplichting van een A4-nieuwsbrief op te
leggen. Het moge duidelijk zijn dat ik als ZP een uithangbord nodig had. Wat was handiger dan
mijn maandelijkse memoires op te schrijven? Terugblik, nieuws en reclame bleken zich prima te
combineren. Schrijven ging en gaat mij wel gemakkelijk af. Met als uitgangspunt dat Panopsis,
een contradictionaire samentrekking van Panoptics en Synopsis, alleen bestemd is voor mensen
die ik ken en die mij kennen. Volgens mij heeft Panopsis mij zakelijk gezien in het zadel geholpen
en staande gehouden. En nu zit ik nummer 63 te schrijven - eigenlijk was nummer 62 de laatste
echte Panopsis – omdat ik denk dat het anders moet. Zeker weten doe je het nooit natuurlijk.

2. ER IS LEVEN NA PANOPSIS
Achteraf praten is altijd makkelijk. Zeven jaar en 62 nummers lang is de structuur nagenoeg ongewijzigd
gebleven.
Leg Panopsis 1 en Panopsis 61maar eens naast elkaar. Elke keer was het zowel een queeste als een genot
om de afgekaderde stukjes met de juiste woorden te
vullen. In der Beschränkung zeigt sich den Meister? Ik
zou het eerder ambachtelijk noemen. Puzzelen. Het
hoofdartikel van nominaal 200 woorden. Hersenpanne
125 woorden, net zoals de vaste items BoekenBabbel,
NetGenoten en SpeakersCorner. Het derde kolommetje
in de onderste helft heeft wel verschillende gedaantes
gekend.
Het begon met 60 abonnees; dat was de omvang van
mijn persoonlijke relatiebestand. Zeven jaar later is dat
ruimschoots vertienvoudigd. Ik stuurde Panopsis altijd in
een gepersonaliseerde mail. Dat heb ik volgehouden tot
300 abonnees. Kostte een complete zondagmiddag en –
avond. Toen schafte ik voor $25 een Outlook MailMerge programmaatje aan, waarna ik inclusief de
subjectregel de Panopsismailing nog steeds persoonlijk kon laten zijn.
Tweeenzestignummers dus in zeven jaar. Dat is gemiddeld zo’n negen per jaar. Maar in de eerste jaren deed
ik er echt twaalf. In de afgelopen jaren is de uitgave onregelmatiger geworden. Was het drukte? Dat was ik
altijd al. Eind 2010, toen ik vijf nummers achter op schema liep, heb ik de lezers vijf weken lang een
wekelijkse Panopsis geboden… Of was dat 2009…? Gebrek aan stof? Integendeel. Ik denk juist dat de
veelheid en diversiteit van mijn thema’s ervoor heeft gezorgd dat Panopsis als zodanig de lading niet meer
dekt.
Was mijn missie ‘humanisering’ van organisatie’ aanvankelijk 1-op-1 verbonden met mijn eenmanszaak
OrgPanoptics; inmiddels manifesteert diezelfde missie zich ook in ‘social entreprises’
zoals Huisacademies, Verbindend Leidinggeven,Appreciative Inquiry en The Management Challenge. Het
levert niet alleen te veel nieuws op per maand; maar het is ook veel meer divers dan passend onder de
OrgPanoptics noemer. Ik durf te stellen dat mijn ontmoeting en verstrengeling met
CDEF/Seats2Meet/Mindz.com bepalend is geweest voor de grote emergentie die in mijn activiteiten is
ontstaan. Panopsis alleen kan dat niet meer behappen. En daarom ga ik de Panopsis lezers vragen hun
nieuwsgaring rondom mijn activiteiten op een andere, meer actieve manier te organiseren.
Het past natuurlijk helemaal in deze tijd. De digitale nieuwsbrief is intussen een Email-newsletter geworden.
Die ontwikkeling heeft Panopsis gemist, hoewel ik wel van de aanvankelijke PDF-bijlage ben overgestapt
naar een hyperlink. Maar het krantje was in elk geval nog een krantje. We zijn nu zover dat nieuwsbrieven
te pas en de onpas worden gegenereerd uit Twitter berichten, met grote kans dat jij opeens ongewild en
soms ook onterecht de auteur van een nieuwsbericht blijkt te zijn. Overigens kan ik iedere beginnende ZP
een nieuwsbrief aanbevelen. Als schrijfoefening, als dienst aan je relaties, als zelfreflectie. Als het je ligt
natuurlijk. Want een nieuwsbrief is iets dat wel of niet bij je past. Die laat je niet genereren door een
computer natuurlijk.
Volgens Lievegoed verloopt alles in stappen van zeven jaar. Wat mij betreft dus tijd om afscheid te nemen
van Panopsis en qua nieuws door te stomen naar een situatie waarin de lezer zelf kiest welke thema’s hem
of haar interesseren, zich nog steeds kan abonneren, maar dan op mijn blog, en vooral ook op alle
verschillende thema’s zoals die zich manifesteren via Mindz-plaza’s. Waar ik vroeger zo nu en dan een leuke
reactie kreeg op Panopsis, zullen eventuele reacties op mijn ‘nieuws’ zichtbaar worden voor alle lezers. De
ultrabondige artikeltjes zullen we gaan missen. De wat langere blogberichten worden gecompenseerd door
mijn tweets op @ceeshoogendijk. De oude Panopsis- en mijn nieuwe lezersschare zal diffuser worden dan
ooit. Ronald van den Hoff noemt 2012 het jaar van de Serendipiteit. Mooi jaar dus om van Panopsis1.0 over
te stappen naar Cees3.0. Divergerend nieuws zogezegd. In cocreatie ontwikkeld. Schrijver en lezer raken
verstrengeld. Ik verschuif van nieuwsbrief-maker naar nieuws-meemaker! Met genoegen.
En met grote dank aan de altijd zo trouwe lezersschare van Panopsis! Als je dit leest, dan bevind je je nu in
mijn blogsectie op www.ceeshoogendijk.nl. Ergens rechtsboven op deze pagina kun je je abonneren op
mijn blogdoor op het knopje Volgen te klikken. Dan krijg je een mailbericht telkens als er een nieuwe blog
van mij is verschenen. Elke keer een moment om vast te stellen dat er altijd een leven na Panopsis is.
Gelukkig 2012 toegewenst! Met meer nieuws dan ooit!

3. September 2005
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van Deze maand o.a. in Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Mensgericht van Gansewinkel
exclusief voor relaties, ● De Verticale Dialoog
onder redactie van ● What (really) works …
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Business Improvement Game
 ch@panoptics.org ● Humaniseren van Organisatie
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren ● Confucius en de taal
Verticale Dialoog? Van Gansewinkel Noord Nederland HersenPanne
Het lijkt tegenstrijdig. Een
helpt ook haar médewerkers verder
dialoog voer je op voet van Wat wordt het, monoloog of
gelijkwaardigheid en dat dialoog? Spreken we samen
heeft toch iets horizontaals. iets af, of spreek ik met jou
Met het organigram - het iets af? Mag er nog gereageerd
‘harkje’ – van een organisatie worden op het medewerker-
erbij wordt het snel duidelijk: tevredenheidsonderzoek of be-
dialoog tussen de hogere en de palen de 60% (jaja) ingele-
lagere echelons. Bedoeld om verde formulieren de uitslag?
beleid in de haarvaten van de Is een idee met alleen maar
organisatie te laten vloeien. De voorstanders, of het idee dat er
frontlinie realiseert de doelen. met de hoogste macht is
Hun draagvlak is cruciaal. doorgedrukt, ook het beste
Succesvoo rwaarden idee? Het klinkt allemaal nogal
Logisch en helder beschreven Afvalverwerker van Gansewinkel helpt haar klanten graag radicaal, maar luisteren we nog
strategie en beleid, vastgelegd verder, staat te lezen op het visitekaartje van directeur Noord- wel? Geen jaarverslag dat
in een uniek Hoe-Plan. Middle Nederland Harmen Stremler,: “Sinds mijn aantreden eerder dit vergeet te vermelden hoe
managers betrokken bij de jaar hebben de volgende onderwerpen mijn aandacht: ons belangrijk medewerkers zijn.
beleidsvorming, en getraind en ambitieuze budget voor 2006, focus op onze klanten, synergie Zou dat wat we communiceren
ondersteund om het plan door met de concernprocessen en een structurele aanpak om onze noemen, en waarvoor soms
te vertalen naar de werkvloer. medewerkers in staat te stellen optimaal te presteren. Op dit een afdeling is ingericht, in het
Plan, Do, maar ook Check en moment volgt onze Benelux management top-100 het De Baak- gunstigste geval niet eerder
Improve. Managers en mede- programma Mensgericht Leidinggeven. Binnen Noord gaan we informeren moeten heten? De
werkers die steeds beter gaan daaraan praktische opvolging geven middels een ‘verticale dialoog: het onderzoekend
communiceren. Dit is geen organisatorische dialoog’ over onze strategie, structuur en tweegesprek. Niet de manier
raketwetenschap. De meesten cultuur. OrgPanoptics helpt ons management team daarbij, om tot 100% besluitvorming te
kunnen het al, maar doen het waar wenselijk en waar nodig. Zo creëren we draagvlak en komen. Wel een pad naar
niet. De beproefde aanpak van helderheid betreffende de acties die managers en medewerkers betere samenwerking. Hoewel?
OrgPanoptics brengt effectief in gang zetten om hun doelen te realiseren. En zo halen we Er kleven enkele risico’s aan.
doelen halen binnen bereik.  meteen maximaal rendement uit onze managementopleiding.”  Lees Plato maar. 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL
Dit boek gaf
NetGen●ten
Op deze plek in Pan●psis is het
twee jaar Leren vooruitkijken en prak-
de bedoeling u als lezer aan het
geleden tisch ervaren dat er samen- woord te laten. In afwachting
inspiratie hang is tussen de organisatie- van uw commentaar of slimme
voor de elementen en de resultaten suggesties geven we deze keer
opzet van van een onderneming. Dat is een andere goeroe het woord.
het Hoe- de bedoeling van The Business
Aan de Chinese wijsgeer
Plan, basis lmprovement Game®, een
Confucius werd eens
voor de even spannend als effectief
gevraagd: “Wat zou u doen als
Verticale simulatiespel gebaseerd op het “Humanization of Organization”
u geroepen werd om het land
Dialoog. INK managementmodel, het heet het PhD-DBA-programma,
te besturen?” Confucius
De 4+2 methode verwijst naar EFQM Excellence model en de waar uw redacteur zich in een
antwoordde: “De taal goed
kernthema’s op de manage- theorieën van Graves. Willem vlaag van zelfoverschatting
gebruiken.” Zijn leerlingen
mentagenda van succesvolle Jan van der Veldt, eigenaar en heeft aangemeld. Het speelt
keken hem niet-begrijpend
organisaties. Strategy, Struc- ontwikkelaar, introduceert met zich af aan de Universiteit voor
aan. Confucius vervolgde: “Als
ture, Culture en Execution zijn het ‘oog’ een briljante rappor- Humanistiek te Utrecht. Er is
de taal niet goed gebruikt
de basis. In de Hoe-Plannen tagevorm die managers inzicht toch niets mooier dan de studie
wordt, komen woorden niet
van OrgPanoptics houden we geeft in de kwaliteit en het van de mens? Jawel: de studie
overeen met de werkelijkheid.
het meestal bij deze vier. Voor effect van hun MT-prestatie.  van de complexiteit die we or-
Dan blijven de dingen die
de overige twee thema’s wordt ganisatie noemen, en waarvan
gedaan moeten worden,
gekozen uit Talent Manage- mensen en hun wisselende
ongedaan. Het gevolg is dat
ment, Leadership, Innovation contacten de voortbrengende
het goede en het schone
en Mergers & Partnerships.  elementen vormen. Een acade-
wegkwijnen, het recht zijn
mische promotie op basis van
William Joyce, Nitin Nohria, loop niet heeft, de mensen in
kwalitatief onderzoek. Kan dat
Bruce Roberson. What (really) verwarring raken en de
works, the 4+2 formula for
naast je ‘gewone’ werk? Zie de
samenleving uit elkaar valt.”
sustained business success. opzet op www.uvh.nl. En volg
New York, Harper Business hier maandelijks de strubbelin- uw reactie in Pan●psis?
2003. ISBN 0-06-051300-4 Zie www.vanderveldt.com! gen van ondergetekende.  mail naar info@panoptics.org
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org

4. Oktober 2005
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van In deze Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Procesdenken
exclusief voor relaties, ● Ketenbewustzijn
onder redactie van ● Het Doel nog steeds top
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Learning Dynamics van start
 ch@panoptics.org ● De Graal-organisatie?
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren ● Over onthaasten gesproken
Ketenbewustzijn Elk Proces is een Veranderproces! HersenPanne
Vorige maand ging het hier Bij deze stelling past een
over de Verticale Dialoog bewijs uit het ongerijmde. In een organisatie van een
tussen de echelons. Cruciaal Stel in een proces verandert beetje omvang vind je al gauw
om iedereen te betrekken niets. Dan is het een toestand een afdeling Change Manage-
bij strategie en beleid. Maar en geen proces. Ergo: een ment. Human Resources Mana-
ook de Horizontale Samen- proces is een veranderproces. gement is ook al niet uit het
werking verdient aandacht. organogram weg te denken.
Schakel in de bedrijfsketen. Elk proces verandert iets. In een opleidingsproces verandert – Financial Management. Com-
Geen afdelingsmanager die het heel simpel gezegd - de ‘cursist zonder kennis’ in een ‘cursist municatie Management. Infor-
daarmee oneens zal zijn. De mét kennis’. In een transportproces verandert de locatie van de matie Management. Allemaal
noodzakelijke afstemming tus- lading. In een verkoopproces verandert de prospect in een klant. ‘central functions’. Stel, je bent
sen de aangrenzende schakels Object van verandering is achtereenvolgens cursist, lading en middel manager in het lijn-
blijkt telkens te stuiten op ter- potentiële klant. En de actoren zijn respectievelijk de leraar, de gedeelte van diezelfde organi-
ritoriaal gedrag. Voor samen- chauffeur en de verkoper. Procesdenken is dus vooral bedenken satie. Schakel in het primaire
werking in de keten is echter wat de gewenste output is en welke resources nodig zijn om het proces zogezegd. En je bent
nodig dat managers welkom object van verandering van de gewenste toegevoegde waarde te omringd door al die afdelingen
zijn op elkaars erf. Op de gren- voorzien. De output van elk proces is weer de input van een genaamd “Xxx Management”.
zen blijkt dat managers altijd volgend proces. Er moet dus altijd een afnemer in aanmerking Dan vergeet je toch automa-
interne klanten en leveranciers worden genomen! Die maakt de relatie tussen ‘output’ en tisch waarvoor jijzelf op aarde
van elkaar zijn. Dat vereist ‘outcome’ opeens erg belangrijk. Er vormt zich een waardeketen, bent? Dat het managen van
inzicht. Een treffend model die van het primaire bedrijfsproces. De legpuzzel is compleet na change, HR, financiën, commu-
leert managers de samenhang toevoeging van planprocessen, faciliterende processen en contro- nicatie en informatie eigenlijk
tussen leverings-, faciliterende, leprocessen. Zie hier in vogelvlucht een praktisch proces-denk- jouw taak is? What’s in the
plannings- en controleproces- model. Hanteerbaar voor de “gewoone mensch”. Niet zozeer be- name? Alles! Nieuwe afdelings-
sen herkennen en hanteren. doeld om veel papier te genereren, maar wel cruciaal om syste- namen graag: Change Manage-
Twee dagen workshop met de matisch verbetermogelijkheden te detecteren. Als naslag is het ment Support, HR Management
belendende percelen, en de model te vinden in Delwel’s handboek Effectief Opleiden. Diverse Support, Financial Management
keten wordt niet meer fractio- grote Benelux-organisaties hebben het als module opgenomen in Support, Communication Mana-
neel maar als ge- hun middle management trainingsprogramma’s.  gement Support, Information
heel gemanaged. via info@panoptics.org is een PDF-beschrijving van het model te verkrijgen Management Support! 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
Er schijnen Het netgenootschap met Onno “Haast je wanneer je tijd
per week 15 Geveke gaat al meer dan tien hebt, dan heb je tijd
nieuwe ma- jaar mee. HRD- en MD-man bij wanneer je haast hebt.”
nagement- uitstek. NLP-practitioner. Mee- www.uvh.nl
maker van middle manage- PhD-DBA pro gram
boeken uit Deze spreuk laat zich
Humanization o f Organization
te komen. ment schools. Coach. Vijf jaar optekenen uit de mond van
Het lukt ze
niet de her-
The Change Company. Vijf jaar
PwC Transform. En nu onder
WAT IS WIJSHEID? Ronald Leunisse (KMA, drs,
MBA, bekwaam organisatie-
innering aan eigen titel: Learning Dynamics. Het eerste van wat ruim vier
ontwikkelaar naast ervaren
Het Doel te Ontwikkeling en begeleiding jaren moeten worden is bijna
senior manager) thans
doen verva- van managers en andere pro- om. Mijn beeld van nu lijkt niet
Director Operations DHL
gen. Het is managementfilo- fessionals. Geïnspireerd door meer op dat van een jaar te-
Express BU North. Hij
soof Goldratt namelijk gelukt Organisational Learning princi- rug. Ik dacht aan convergentie
reageerde op de vorige
een praktisch verbeterhulp- pes. Tevens programmaleider tussen de (EFQM) excellente,
Pan●psis met de woorden:
middel in een spannend ver- voor Best Year Yet, resultaat- de ontwikkelde en de gehuma-
haal te vervatten. Het draait gerichte coaching van individu niseerde organisatie en hoopte
“Leuk initiatief en leuk om te
om de Theory of Constraints en team om ‘het beste jaar in de verte de heilige graal van
lezen. Viel het mee of tegen
ofwel het wegnemen van ob- ooit te realiseren’. de perfecte organisatie te
om per onderwerp zo beknopt
stakels in het bedrijfsproces. Onno Geveke. kunnen duiden. Oef! Afgezien
te moeten zijn...?”
Verplichte stof voor hen die No nonsense. van haalbaarheid blijkt dit een
met Process Improvement aan Stille kracht. domein voor wel vijftig proef- Oproep aan de Pan●psis lezer:
de slag gaan. Geen straf, je Wens hem schriften. In de UvH-workshops stuur (liefst je eigen) quotes
leest het in één adem uit.  succes met zijn was divergentie – in kennis- over dialoog, samenwerking of
aanbod - mijn deel en daalde ik verbetering en je vindt jezelf
onderneming.
Eliyahu M. Goldrath. Het Doel. weer af op aarde. Mijn eerste op deze plek terug.
Maak met
Een proces van voortdurende proeve in kritisch lezen leverde
verbetering. Utrecht 1986, Het hem kennis.  “”
Spectrum. ISBN 90-274-6700-5
een mooi ‘review’ op: “Is there
onno.geveke@learningdynamics.nl Mail naar info@panoptics.org
a future for Presencing?” 
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org

5. November 2005
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van In deze Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Corporate Dynamics®
exclusief voor relaties, ● De schitterende organisatie
onder redactie van ● Fragmentatie en heelheid
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Presencing voor managers
 ch@panoptics.org ● Marc Grond van Transmind
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren ● De waarde van een quote
The Passage to… Corporate Dynamics® is in the air! HersenPanne
Volgens INK ben je met 500
punten een flink Excellente Organiseren is het verdelen
Organisatie, de Nederlandse van de taken. Goed bedoeld,
Kwaliteitsprijs waardig. Telt maar het leidt tot verdeeldheid.
de schaal niet 1000 punten? Verbindingen tussen de delen
Het vergt veel inspanning om zijn cruciaal om het geheel te
de organisatie al zó op orde te laten werken. Communicatie
krijgen. Volgens Corporate Dy- dus. Veel ondernemingen en
namics® heb je dan een goed instellingen kenmerken zich
“The Passage to Organizational Well-Being” Is geborgde kwaliteit
fundament, maar niet meer door veel organisatie en weinig
de ultieme doelstelling of kan een organisatie méér en vérder? Dit communicatie. Een grote con-
dan een basiskamp. Tot zover
is het vraagstuk dat zes organisatieontwikkelaars van uiteen- tainerverscheper zette ooit alle
kon je er nog “naartoe mana-
lopende pluimage met elkaar delen, en met de samenleving willen mogelijke vergadernotulen op
gen”. De eigenlijke expeditie
delen. Wij staan hier op de Landelijke Kwaliteitsdag van het het intranet. Ze werden niet
begint dan pas: door een mist
van onzekerheid, met crisis en Instituut Nederlandse Kwaliteit. Wij, dat zijn (v.l.n.r.): begrepen of niet gelezen. Vele
kansen die echte verandering Gert Bij en Ed Peelen. WaardenManagement. Geven inzicht in de managementteams verspreiden
kenmerken. Hier is leiderschap waardensystemen van individuen, teams en organisaties om hun notulen niet buiten eigen
nodig. Naar de top die schitte- doelen in lijn te brengen met mogelijkheden. (Gebaseerd op kring. Dat is eveneens vreemd.
rende organisatie heet. Waar Spiral Dynamics® c.q. het gedachtegoed van prof. Clare Graves.) Samenhang brengen in kunst-
sociale interactie, dynamiek, matige verdeeldheid is moei-
Marcel van Marrewijk. Directeur Great Place to Work en oprichter lijk. Veel managers kunnen be-
zelforganisatie en dus steeds
European Corporate Sustainability Forum. ter knippen dan plakken. Maar
minder management bestaat.
Waar samenleving en samen- Cees Hoogendijk. OrgPanoptics, Managing the Whole. U bekend. fragmentatie, nadruk op ver-
werking tot toegevoegde waar- schillen, helpt de samenleving
Wim De Cleyn. Berkana Services. Leiderschapsontwikkeling.
de leiden. Waar de verkeerde kant op. Dat
Inspiratie en steun bij oplossing van complexe problemen.
het meten van geldt ook voor organisaties.
kwaliteit en ex- Willem Jan van der Veldt. The Management Challenge ®. Integer (geheel getal!), integri-
cellentie langs Management game. In eerdere Panpsis geroemd als NetGenoot. teit (heelheid), en integraal zijn
meer schalen Mail naar info@panoptics.org en ontvang per omgaande
verwante termen. Wat is inte-
gebeurt…  de brochure van Corporate Dynamics® graal management? Juist! 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
Een juweel van Marc Grond,
een boek. Over oprichter en “Vooruitkijken is tasten in
betere organi- eigenaar van de mist van de
saties en wat Transmind, past www.uvh.nl herinnering.”
PhD-DBA pro gram
onder het naadloos in de
Humanization o f Organization
oppervlak van context van deze “Een persoonlijkheid is
iemand die volwassen kan
ons bewustzijn
leeft om bij te
pagina. Actueel is WAT IS WIJSHEID? worden en toch kind
de publicatie van zijn boek De
dragen aan die Promotieonderzoek in de orga- blijven.”
Organisatie Burnout, over de
verbetering. Spiritualiteit, ver- nisatiefilosofie, kritische mana-
noodzakelijke bewustwording
enigd met gezond maatschap- gement studies en sociale com- “Een mens is een vat
van mens en organisatie. Het
pelijk realisme en idealisme. plexiteit. Met de ideale, gehu- onontdekt denken, een nog
biedt oplossingen voor organi-
Door de invloed van Betty Sue maniseerde en wellevende or- niet voldoende geopend
saties die de nieuwe wereld
Flowers ook lekker leesbaar. ganisatie voor ogen. Queeste, kanaal naar het AL-
nog met oude regels proberen die ooit moet leiden tot een
Stemt tot nadenken! Na lezing te runnen. Transmind voorziet wetende.”
heeft het begrip “scenario” een boek over “Verticale Dialoog”.
in de Organic Score Card, die Waarom? Is het idealisme?
nieuwe dimensie gekregen.  (alle drie van Marc Grond)
mensen en organisaties inzicht Narcisme? Ga ik een theorie
Wil je een proeve vooraf? geeft in de aspecten van het onomstotelijk bewijzen? Van
Stuur dan een mailtje naar bewustzijn, die bepalend zijn alles hooguit een beetje. Ik ga
info@panoptics.org en je krijgt voor hun toekomstig gedrag. vooral aantonen dat ik zuiver Oproep aan de Pan●psis lezer:
mijn summary & book review. Surf naar www.transmind.nl wetenschappelijk kwalitatief stuur (liefst je eigen) quotes
voor een virtuele ontmoeting. over dialoog, samenwerking of
Peter Senge, C. Otto Scharmer, onderzoek kan uitvoeren. Mijn
verbetering en je vindt jezelf
Joseph Jaworski, Betty Sue Of beter nog, proefschrift als rijbewijs. Een op deze plek terug.
Flowers. Presence, Human zorg dat je Marc rij professoren als instructeur
Purpose and the Field of the een keer “”
en examinator. Vooral een-
Future. Cambridge: The Society
persoonlijk zaam ploeteren. Maar gesteund Mail naar info@panoptics.org
for Organizational Learning,
2004. ISBN 0-9742390-1-1 ontmoet.  door elf leuke lotgenoten! 
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org

6. Jou en de Jouwen een Gezond en Verbonden 2006 toegewenst!
December 2005
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van In deze Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Van Gansewinkel’s Mijlpaal
exclusief voor relaties, ● De Kracht van het Hoe-Plan
onder redactie van ● Positieve discriminatie
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Denken over Dialoog
 ch@panoptics.org ● Karin de Roo verhaalt
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren
Wat is nu Hoe? Actieplan 2006 als Eerste Mijlpaal HersenPanne
Verticale Dialoog, de term Van Gansewinkel regio Noord Nederland helpt niet alleen haar
zegt het al, is beperkter dan klanten verder, maar ook haar middel managers en medewerkers. “Zeg maar niets meer.” (Wan-
de “ware dialoog”. Neemt neer maximaal begrijpen van
niet weg dat organisaties er Met gepaste trots de ander geen woorden meer
baat bij kunnen hebben. presenteert directeur behoeft.) Luisteren is veel
De geslaagde presentatie heeft Harmen Stremler het meer dan luisteren. Volgens
een korte, inspirerende intro, kleurig A3-document Theory-U van Otto Scharmer is
en laat vervolgens veel ruimte dat de werktitel Hoe- een ‘open mind’ de eerste stap,
voor inbreng van de toehoor- Plan droeg, maar nu gevolgd door ‘open heart’ en
ders. De spreker is niet bezig Actieplan 2006 heet. ‘open will’. Pas dan heb je de
met zichzelf of zijn verhaal, Het is zeker niet al- basis voor gepast handelen. In
maar met zijn publiek. Zo ziet leen zijn plan. Met de een dialoog wordt geluisterd.
méé-maken eruit! handtekeningen (zie Maar wordt er ook gesproken?
inzet) van MT-leden Zelf zag ik het veel te beperkt:
Vertaal dit naar beleidsontwik-
en afdelingshoofden dialoog als onderzoekend twee-
keling. Wanneer medewerkers
er in, is het gedeeld gesprek. Echter Dia betekent
dat hebben méé-gemaakt, is
eigendom van de top dertig in de regio. Deze senior en middel niet ‘twee’ maar ‘door’. Logos
het hoe en waarom van doelen
managers zaten drie maanden frequent om de tafel om werkbare verwijst niet naar ‘woorden’
en acties niet alleen duidelijk
invulling te geven aan de Strategie, Structuur, Cultuur en con- maar naar ‘menselijke kennis,
maar ook veel beter aanvaard.
crete Acties die regio NL-Noord tot realisatie van haar ambitieuze logica, betekenis’. Hoe bekwa-
Wat zou dat betekenen voor de budget 2006 moeten gaan brengen. Zo is de eerste fase van de men wij ons in de dialoog? Niet
gezamenlijke prestatie? Crucia- Verticale Dialoog volbracht. In de tweede fase bespreken zij het door beter of mooier te gaan
le voorwaarde is het Hoe-Plan, Actieplan met de medewerkers op de werkvloer. In goed overleg spreken. Maar door dieper of,
ingeleid door senior manage- bepaalt elke afdeling welke van de actiepunten relevant zijn om positief discriminerend, alleen
ment, meegemaakt door mid- op te pakken. Tot zover in vogelvlucht Plan en Do. Ook de Check nog maar te gaan luisteren. De
del management. Ultrakort van is al gepland. Elk kwartaal maken de eigenaren van de actiepun- kunstenaars van Accès Local
stof, maximaal inspirerend, nog ten de balans op en rapporteren hierover binnen de organisatie. creëerden een schitterend luis-
nader invulbaar. Mijlpaal in de Dit zijn tegelijk de momenten waarop Improve, het eventueel terinstrument. Meer betekenis
Verticale Dialoog met de rest bijstellen van acties, plaats vindt. Het team van NL Noord start in de kunst van de dialoog! Zie
van de organisatie.  2006 dus goed voorbereid en vol enthousiasme.  www.acces-local.com 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
“Wat de dialoog “Een belangrijke en algemene De spanning tussen de colle-
het meeste in functie van verhalen is dat ze ga’s was te snijden. Toen ik de
de weg staat, is onze werkelijkheid structure- afdeling opliep zag ik het al
het miskennen ren en orde brengen in de cha- www.uvh.nl aan de gezichten, hun hou-
van onze voor- PhD-DBA pro gram ding, de toon die ze hanteer-
os van ons leven. De mense-
oordelen en het Humanization o f Organization den. Kortom, geen positieve
lijke kennis is een verhaal. Het
verdedigen van werksfeer. Zonder precies te
onze mening.”
vertellen van verhalen is één WAT IS WIJSHEID? weten wat er aan de hand was
van de manieren om de reali-
David Bohm Mijn ‘foundation year’ zit erop. besloot ik, zittend op de hoek
teit te organiseren (Easterlin,
combineerde zijn natuurweten- Kwalitatief onderzoek wordt van de tafel, een verhaal te
1999b, p. 142-145). We plaat-
schap met meer open vormen mijn pad. Verticale Dialoog vertellen. Het verhaal, ‘Ik heb
sen kleine gebeurtenissen bin-
van denken, wat heeft geleid mijn onderwerp. Alles draait het zelf gehoord’ dat ik schreef
nen grotere patronen. We or-
tot aansprekende inzichten, tot om de vraag “Wat gebeurde er in een boek over werkplezier.
ganiseren ons gedrag in bete-
wegen die ons naar een betere precies?”. De factuur voor het Tijdens het luisteren schoten
kenisvolle opeenvolgingen, tweede jaar ligt in de bus. De ze allemaal ondanks zichzelf in
samenleving kunnen leiden.
kortom: we geven zin aan ons prijs-prestatie-verhouding zit de lach. Toen ik uitverteld was
Bewaar zijn kwantumfysische
onderbouwing van heelheid en handelen (Carroll, 2002, p.3).” wel snor. Geldt dat ook voor konden we vrij eenvoudig be-
de verbondenheid van mens Meer weten over mijn zaak-studie-verhouding? spreken waarom de stemming
en geest voor een later tijdstip de kracht van De tijd zal het leren. De wil is op de afdeling zo slecht was
maar lees snel dit 100 pagina’s verhalen en hoe er. Nieuwsgierigheid is een on- en hoe we daar meteen wat
tellende boekje. Het zet je aan die in te zetten gekende energiebron. En de aan konden gaan doen.
het denken, over denken als bij slechte pres- steun niet te vergeten. Studie-
proces en over de gedachte als taties of veran- en lotgenoten, vrienden, net- “Karin de Roo”
zeer tijdelijk product daarvan. deringsproces- genoten, klanten, geïnteres- Oproep aan de Pan●psis lezer:
Dit laat je niet meer los.  sen binnen uw seerden en mijn familie: tot stuur (liefst je eigen) quotes
organisatie? zover alvast zeer bedankt. Ik over dialoog, samenwerking of
David Bohm. On Dialogue.
Routledge 1996. ISBN 0-415- Luister naar Karin de Roo.  zal jullie ook in de toekomst verbetering en je vindt jezelf
karinderoo@tiscali.nl nog hard nodig hebben.  op deze plek terug.
33641-4
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org

7. Januari 2006
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van In deze Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● The Management Challenge©
exclusief voor relaties, multipliceert zich
onder redactie van ● Belbin in de praktijk
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Een boekje open over Teams
 ch@panoptics.org ● Wim De Cleyn is groots
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren
Van ‘stand alone’ The Business Improvement Game© HersenPanne
naar ‘web enabled’ in Webversie nu ook Multi-inzetbaar
Ik moet het toch een keer
In de oude versie werd The kwijt. Voor wat het waard is. In
Management Challenge © op
een management academy gaf
locatie gespeeld, met drie ik de training Proces en Organi-
tot zes teams, en was veel
satie. Voor het thema Organi-
handmatige dataverwerking seren met Mensen maakte ik
nodig. De webversie biedt
de deelnemers bekend met
grenzeloze flexibiliteit. Belbin Teamrol Management:
Omdat het instellen en bedie-
teamprestaties profiteren van
nen van het spel nu vanaf elke Driebergen/Rijswijk. VanderVeldt Business Improvement een mix van complementaire
internetwerkplek kan gebeu- Consultancy (www.vanderveldt.com) heeft zijn op het (teamrol) eigenschappen. Elke
ren, hoeven facilitator en spe- EFQM Excellence model gebaseerde management trainingsgroep bestond uit tien
lers niet per se op dezelfde lo- simulatiespel in webversie beschikbaar gemaakt, zodat managers. Elk kende zijn Bel-
catie te zijn. Elk team voert het door derden gefaciliteerd kan worden. Org●Panoptics bin-profiel. Voor een ‘perfor-
zijn eigen besluiten in, en ont- is betrokken als één van de eerste licentiepartners. mance game’ hadden we twee
vangt zijn eigen rapportages. teams van vijf nodig. We dis-
De relatie tussen Cees Hoogendijk en Willem Jan
Zo kunnen verschillende teams van der Veldt gaat al een tijdje terug. Eerst was cussieerden over de vraag of
elkaar in competitie bestrijden, sprake van een klant-leverancierverhouding. The we twee zo gelijk mogelijke
vanaf hun eigen werkplek en, Management Challenge®, zoals het ook wordt genoemd, werd teams zouden maken, of één
interessant voor internationale gespeeld door diverse managementteams binnen Cees’ toen- ideaal team volgens Belbin en
organisaties, in hun eigen taal. malige werkgever. Als leden van het EFQM-NL genootschap en het andere team gevuld met de
De spelrondes kunnen uitge- als partners van Corporate Dynamics, ontmoetten Willem Jan en ‘restjes’. We kozen steevast
smeerd worden in episodes van Cees elkaar veel vaker. Inmiddels heeft Cees het spel enkele voor deze laatste variant, want
bijvoorbeeld twee weken. Dan keren als co-facilitator begeleid. Een door Willem Jan ontwikkelde we wilden wel eens zien of
worden spel en management- facilitatorstraining zorgt voor de laatste puntjes op de i in de Belbin gelijk had. De ‘loosers’
realiteit nóg beter verweven. overdracht naar de licentiehouders. The Business Improvement waren gespinsd op winnen. In
Voor gevorderde enthousias- Game© sluit naadloos aan op de propositie van Org●Panoptics, in tien trainingsgroepen won elke
telingen is een moeilijker het bijzonder Horizontale Samenwerking en Integrale Verbete- keer het Belbin-team. Toch iets
tweede “level” beschikbaar.  ring. Vanaf maart kan de nieuwe versie gespeeld worden.  om over na te denken. 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
Natuurlijk be- Contact met Wim De Cleyn is
staat er een warm. Deze ex quality mana-
test om ieders ger in de gasindustrie heeft de Waar warmte
Belbin profiel te K van Kwaliteit onlosmakelijk www.uvh.nl
bepalen. Bu- verbonden met de L van Lei- PhD-DBA pro gram
reau Interplace derschap. Inspirationeel leider- Humanization o f Organization en kunde
heeft een zeer schap, met persoonlijke en or-
goede. En bij ganische groei als missie, vor- WAT IS WIJSHEID? samenkomen,
men de rode draad van zijn
professionele De Verticale Dialoog. Construc-
bureau Berkana Services, ge-
begeleiding is een team zeer vestigd in Antwerpen. Naast
tief gesprek tussen beleidspro- verrijst
gebaat. Niettemin is ‘Manage- positivisme beschikt Wim over ducenten en beleidsconsumen-
ment Teams’ op zich al heel het vermogen organisatorische ten. Is dat geen mooie om- ambachtelijk
informatief en inspirerend. en bestuurlijke problemen zo schrijving? Bij mijn voormalige
Inzicht in teamgedrag is een helder te krijgen dat de oplos- werkgever DHL werd en wordt leiderschap
must voor elke leidinggeven- singen zich als vanzelf aandie- veel aandacht besteed aan
de. Dit boek vertelt over het nen. Elk team wordt beter van praktische ontwikkeling en
ontstaan van Belbins theorie zijn moderatorschap. Wim is goede communicatie van stra-
en het beschrijft de teamrollen bestuurslid van het Vlaams tegie en beleid. Het doet mij
Centrum voor Kwaliteitszorg
“Wim De Cleyn”
heel duidelijk. Als manager deugd dat ik in deze organisa-
kun je er meteen al iets mee. en nauw betrokken bij de Eu- tie mag vertoeven voor mijn
ropean Organi- promotieonderzoek. Te begin-
Tip: begin op pag. 201, over
zation for Qua-
de kennismaking tussen Rob nen met het verzamelen van
lity, die haar 50-
Groen en Meredith Belbin.  jarig jubileum- kwalitatieve data door middel
R. Meredith Belbin (1984) congres houdt. van interviews met beleidspro- Oproep aan de Pan●psis lezer:
Management Teams. Over Een ontmoeting ducenten. In hoeverre sprake stuur (liefst je eigen) quotes
succes- en faalfactoren voor meer dan waard! was en is van beleidsdialoog, over dialoog, samenwerking of
teams. Academic Service. www.eoq.org vraagt andere onderzoeksme- verbetering en je vindt jezelf
ISBN 90-5261-248-X www.berkanaservices.be thoden. Wordt vervolgd.  op deze plek terug.
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org
xxx. 
www.berkanaservices.be

8. Februari 2006
Pan●psis
Pan●psis is een uitgave van In deze Pan●psis:
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Community for Equivalence
exclusief voor relaties, ● Manage the Whole, ja hoe?
onder redactie van ● Lyrische management lyrics
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Foucault voor managers
 ch@panoptics.org ● Divergentie in convergentie
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren ● We moeten ánders presteren!
Managing the Whole ‘Community for Equivalence’ HersenPanne
Hoe transformeer je macht,
territorium en willekeur tot Macht, willekeur en territoriumgedrag lijken de manage- Normally songs are about people
gelijkwaardigheid, verbon- ment technieken van deze tijd te zijn. Misschien omdat ze This is a song about organizations
denheid en zingeving? Tja… tot ‘quick wins’ leiden. Diezelfde managers vragen zich af But the thing is, how I see it:
waar die quick wins eigenlijk toe dienen. Ergens onder die Organizations are People!
Verticale Dialoog, construc- door de omstandigheden aangemeten maskers gloort het
tief gesprek tussen beleidspro- The shareholder’s calling, you’d better pick up
diepgewortelde inzicht dat duurzame prestaties zich prima It is your last warning, the price must go up
ducenten en beleidsconsumen- laten verenigen met principes als gelijkwaardigheid, He wants a decision, without any doubt
ten, is hét middel om de hië- zingeving en verbondenheid. Vier ‘sociocraten’ bundelen Six hundred to fire, and there’s no way out
rarchische verhouding positief hun krachten en gedachten om dit inzicht te laten groeien:
te gebruiken. Door het betrek- You must keep it simple, it’s all about focus
“Op 2 februari 2006 hebben wij So you get it done soon, without hocus pocus
ken van middenkader en me-
een start gemaakt met het op- And that’s how you manage, with slight
dewerkers bij de beleidsvor- hesitation
richten van een "Community for
ming creëer je draagvlak en Equivalence". Wij willen een ge- Just try to forget it, in your next long vacation
motivatie voor de uitvoering. meenschap vormen van mensen Hey big C.E.O., come follow your Heart
Horizontale Samenwerking die elkaar vinden rond het idee Manage the Whole, in stead of the parts.
is de manifestatie van verbon- van gelijkwaardigheid in samen-
denheid, tussen managers en leven en samenwerken. Het do- But focus is narrow, and the business complex
De initiatiefnemers v.l.n.r.: Jacob de
hun afdelingen wel te verstaan. So much for the planning, you don’t know
Vries Robles, Roland Angenent, Cees mein is hierbij ruimer dan alleen what’s next
Alles draait om het (in)zien van Hoogendijk en Marcel van Marrewijk sociocratie. Daarnaast laten we It’s all about people, and panoptical gaze
de gehele procesketen richting ons inspireren door andere visies zoals bijvoorbeeld die van A Communication; you will be amazed
de klant, en het zich (willen) Great Place to Work (trefwoorden: geloofwaardigheid, respect,
gedragen als schakel daarin. eerlijkheid, trots en kameraadschap). Maatschappelijk gezien Search for coherence, it sometimes exists
Integrale Verbetering valt of Words are much clearer compared to your fist
kun je ons initiatief plaatsen in de momenteel sterk opkomende
Make co-workers happy, and then in the end
staat bij het (h)erkennen van stroming van "cultureel-creatieven", mensen die echt inhoud The firm runs itself, without management
de cyclische leer- en verbeter- willen geven aan begrippen als authenticiteit, ecologie, non-
relatie tussen ‘enablers’ en discriminatie, non-materialisme en leefbaarheid. Wij willen als Hey big C.E.O., come follow your Heart
‘results’. De manager die alleen Community for Equivalence het instrumentarium ontwikkelen om Manage the Whole, in stead of the parts.
nog op resultaat stuurt, komt dit soort waarden in de praktijk te brengen in organisaties.”
[Voel je vrij je eigen muziek erbij te
zichzelf vroeg of laat tegen.  <<lees verder in de rubriek NetGenoten>> componeren. CH] 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
Management of “We willen ons toeleggen op
zelfmanagement? de toepassing van gelijkwaar-
Dat is de grote digheid in grote organisaties.
vraag die we ons, We verwachten hiervan de www.uvh.nl “Samenwerken komt van
in maatschappij beste bijdrage aan de samen- PhD-DBA pro gram samen werken”
en bedrijfsleven, Humanization o f Organization
leving. Grootschalige onderne-
dagelijks zouden Freek Paludanus
moeten stellen.
mingen vormen een hefboom
voor maatschappelijke veran-
WAT IS WIJSHEID?
De grote Franse dering. Zowel het systeem als Divergentie in convergentie.
filosoof Michel Foucault wijdde de mens kunnen evenredig Het heeft moeite en tijd gekost Freek is oprichter van Anders
een deel van zijn leven aan het om in al het aanbod van litera- Presteren, een bureau waarvan
aan bod komen. Organisatie- de naam voor zich spreekt. Zijn
bestuderen van machtsverhou- tuur rond humanisering van or-
ontwikkeling en persoonlijke propositie laat zich eveneens
dingen en uitsluitingsmecha- ganisatie iets van een weg te
ontwikkeling in samenspel. als een quote noteren:
nismen. Geleidelijk verschoof vinden. Immers, dat aanbod
Uiteindelijk zal dit resulteren in
zijn aandacht van ‘de ander’ omvat – los van kennistheorie
een combinatie van én "well- Beter worden start
naar ‘de ik’. Dit zeer toeganke- en onderzoekswetenschap - so-
being" én "performance" van met Anders werken
lijke boek bundelt essays en ciologie, psychologie, com-
de organisatie, met uitwerking plexiteit, filosofie, organisatie- •Spelen • Maak Ze Blij • Erbij
interviews over vrijheidsprak-
in de samenleving. Wanneer je kunde, taalkunde, ja wat ei- Zijn • Je Houding Kiezen •
tijken en zelfzorgtechnieken.
Het mag niet ontbreken op de dit letterlijk wilt “meemaken”, genlijk niet? Ik heb mijn
plank van de hedendaagse meld je dan bij ons aan.”  literatuurstudie voorlopig te-
manager. Niet voor niets is het info@angenent.biz ruggebracht tot drie domeinen:
in 2004 weer uitgebracht.  vrrobles@wxs.nl Dialoog, Performativiteit (wat Oproep aan de Pan●psis lezer:
marcel@vanmarrewijk.nl taal doet) en Machtsverhou- stuur (liefst je eigen) quotes
Michel Foucault. Breekbare ch@panoptics.org
dingen. Drie nog maar. Toch over dialoog, samenwerking of
Vrijheid. (oorspr. 1996) en zie ook:
lijkt mij het kennisaanbod nog verbetering en je vindt jezelf
Redactie L. ten Kate / A. van www.sociocratica.nl op deze plek terug.
Rooden. Boom Parrèsia 2004. www.kikzen.nl niet echt verkleind. “Kiezen!”,
ISBN 9085060168 www.greatplacetowork.nl zegt mijn co-promotor.  info@panoptics.org
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE VERBETERING
www.panoptics.org

9. Maart 2006 In deze Pan●psis:
Pan●psis
● Onderzoek naar werkklimaat
Pan●psis is een uitgave van bij 2500 bedrijven in Europa
OrgPanoptics te Rijswijk, ● Interne Communicatie op
exclusief voor relaties, weg naar Meer Betekenis
onder redactie van ● Over doel(samen)stellingen
Cees Hoogendijk Nieuws- en Inspiratiebulletin voor ● Solving Tough Problems…
 ch@panoptics.org
 0616 682098 Managers en andere Organisatoren ● De drijvende Krachten van
WaardenManagement
Interne Communicatie Wat kunnen we opmaken uit de HersenPanne
is van Grote Betekenis
Zolang we Interne Commu-
Trust Index® bij 2500 bedrijven? Terugdenkend aan de periode
waarin ik mijn doctoraalstudie
nicatie als afdeling blijven In opdracht van de Europese Commissie heeft Great Place fluitend combineerde met een
zien, gaan we niet vooruit. to Work® Institute Europe drie jaar achtereen onderzoek halve kantoorbaan, vijf uren
Maar zodra we het als ontwik- gedaan naar het werkklimaat van 350.000 medewerkers in les op twee scholen en mijn
kelingsproces beschouwen kan 14 Europese landen. Op 21 maart 2006 vond aan de Eras- zaterdag in de groentewinkel,
er iets moois gebeuren. De mus Universiteit Rotterdam een debat plaats tussen be- rijst het vermoeden dat per-
meeste grote organisaties heb- leidsmakers, adviseurs, onderzoekers en vertegenwoordi- soonlijke effectiviteit evenre-
ben drie fasen voor de boeg. gers van sociale partners, met de bedoeling een gezamen- dig is met het aantal werkver-
Fase 1 is het zodanig beheer- lijke bijdrage te leveren aan het formuleren van conclusies. banden dat je onderhoudt. En
sen van informatievoorziening, dat deed mij weer denken aan
dat medewerkers letterlijk we- een workshop, waarin ik de
ten waarvoor ze het doen. leden van een management-
Fase 2 is het stimuleren van team vroeg een eigen doel-
De Trust Index® peilt Geloofwaardigheid, Respect, Eerlijkheid, stelling te benoemen, en ver-
(verticale) dialoog, waardoor
Trots en Kameraadschap als criteria voor een goed werkklimaat. volgens één voor elk van hun
medewerkers serieus gaan
De data-analyse duidt op vier oplopende ‘kwaliteitsniveaus’ teamleden. Dat resulteerde in
meedenken en meepraten.
respectievelijk binnen Mediterrane, Angelsaksische, Rijnlandse en een matrix van doelstellingen,
Fase 3 is het bouwen aan een waarvan het grootste deel
Scandinavische landenclusters. Op uitnodiging van Marcel van
“working community” waarin intercollegiaal was bepaald,
Marrewijk, directeur GPTW Nederland, en Dirk van Dierendonck,
samenwerken en samenleven die een hoop stof deed op-
universitair hoofddocent RSM Erasmus, nam ondergetekende deel
normaal gedrag is. waaien, maar die tegelijkertijd
aan een levendige en kritische conversatie over thema’s als:
Dit proces vraagt geen afde- onmiskenbaar de onderlinge
lingsgrenzen, maar samenwer-  de relatie tussen geografische/demografische en bedrijfscultuur;
werkverbanden aan het licht
 bedrijfsklimaat in relatie tot bedrijfseconomische prestaties;
king van degenen die een sti- bracht. Ik denk dat de lage
 de toepasbaarheid van waardensystemen (afgeleid van het
mulerende en regisserende rol effectiviteit in grote organisa-
onderzoek van Clare Graves) in relatie tot bedrijfsbesturing;
kunnen bekleden. Stel mensen ties wordt veroorzaakt door-
 de wenselijkheid van organisatieontwikkeling in de richting van
samen verantwoordelijk voor dat managers veel te weinig
Rijnlandse en Scandinavische modellen.
goede communicatie, en ont- doelstellingen van collega’s op
moedig territoriumgedrag.  Meer weten? Verder praten? Mail naar ch@panoptics.org. hun eigen bordje hebben. 
Liever úw quote!
BOEKEN●BABBEL NetGen●ten
Adam Kahane, Gert Bij en Ed Peelen. Volgens “Wat waard is gedaan te
derde gene- mij vormen zij de belichaming worden, is waard goed
ratie in Shell van het begrip “complemen- gedaan te worden.”
scenario plan- tair”. Zij zijn het die de waar- www.uvh.nl
ners, na Arie PhD-DBA pro gram “Deze kreeg ik in mijn jeugd
densystemen, ontleend aan
de Geus en Joe Humanization o f Organization mee bij een transportbedrijf
Don Beck’s Spiral Dynamics,
Jaworski. Zijn waar ik op de zaterdagen
stelling, die ik
maximaal toegankelijk hebben
gemaakt voor gebruik in orga-
WAT IS WIJSHEID? hielp met wassen, smeren,
van harte onderschrijf, is dat Wat is data? Data is ‘stuff’, ver- schuren, schilderen etc. Ik
nisaties. Hun individuele waar- wilde me nog wel eens (te)
er niet zoiets bestaat als sim- den assessment kan digitaal telt de professor. En wij zoeken
pele oplossingen voor serieuze ‘rich data’. Dan bedoelen we niet makkelijk van een klusje
worden afgenomen. De nabe- afmaken, en dan kwam mijn
problemen. Die zijn namelijk bergen statistische gegevens.
spreking is weer heel persoon- "leermeester" naar me toe en
én dynamisch complex (geen (Filosofen talen niet naar steek-
lijk. Het waardenprofiel is uite- zei dit tegen me. Dit speelde
duidelijke oorzaak-gevolg), én proeven.) We proberen zo goed
raard kleurrijk, en vooral zeer pak 'm beet ruim 20 jaar
generatief complex (ze ont- mogelijk te zien wat er gebeur-
informatief over systemen die geleden, maar het is zo'n
wikkelen zich zeer onvoorspel- de. (En laat dat tussenvoegsel
ten grondslag kunnen liggen spreuk die blijft hangen en ik
baar), én sociaal complex (de ‘werkelijk’ maar weg.) ‘Bracket-
aan het gedrag van individuen ing’ heet dat volgens fenomeno- nu nog wel eens voor mezelf
betrokkenen hebben sterk uit-
en groepen. Maak kennis met loog Husserl. En wees er volledig én naar anderen hanteer.”
eenlopende standpunten). Het
oplossen van deze problemen twee zeer mensgerichte van doordrongen dat, in het be-
professionals.  Rik Verburgt
vraagt het herkennen en er- studeren van organisaties (ofwel
OPS Performance Director, DHL
kennen van complexiteit. Een sociale interactie), observator en
lekker leesbaar, leerzaam, onderzoeksobject elkaar continu Oproep aan de Pan●psis lezer:
leuk en liefdevol boek.  beïnvloeden. Een letterlijk uitge- stuur (liefst je eigen) quotes
schreven interview is ‘data’, over dialoog, samenwerking of
Adam Kahane, Solving Tough verbetering en je vindt jezelf
Problems. San Francisco, soms zelfs ‘rich data’. Dan kan
op deze plek terug.
Berret-Koehler 2004. de analyse beginnen. Maar ja,
www.waardenmanagement.nl
ISBN 1 57675 293 3 wat is precies analyseren?  info@panoptics.org
VERTICALE DIALOOG – HORIZONTALE SAMENWERKING – INTEGRALE DAADKRACHT
www.panoptics.org