Een interview met Eppo van Nispen vo

1. denkers en doeners
Van Nispen
vertrekt
‘Ik zal jullie missen’
Eppo van Nispen tot Sevenaer behoeft geen introductie.
Wie in bibliotheekland de man die de openbare bibliotheek
van Delft in vijf jaar tijd op de kaart zette als DOK Library
Concept Center, over het hoofd heeft gezien, heeft niet op
zitten letten. Zo simpel is het.
Door Edwin Mijnsbergen
O Ook in zijn laatste jaar als directeur van DOK liet Van Nispen vaak van
zich horen. In oktober 2009 leidden zijn uitspraken in een interview
met de Volkskrant (“Bibliotheek moet losraken van boek”) tot de no-
dige commotie in bibliotheekland. Sommige mensen begrepen niet dat
een man die verklaart “in principe geen boeken te lezen” directeur van
een bibliotheek kan zijn. Van Nispen pareerde al die kritiek twee maan-
den later op een manier die vriend en vijand verraste: op 17 december
maakte het bestuur van de Stichting Collectieve Propaganda van het Ne-
derlandse Boek (CPNB) bekend dat Van Nispen tot Sevenaer per 1 juni
2010 benoemd is tot directeur van de CPNB. Die onverwachte overstap
riep bij Digitale Bibliotheek vragen op die Van Nispen op 19 februari in
een interview beantwoordde. Door omstandigheden werd dit een ge-
sprek via Skype. Een verslag.
Nadat de verbinding is gelegd stelt Van Nispen ondergetekende nog even
voor aan de mensen met wie hij nog zit te vergaderen. Na een hartelijk
afscheid en een excuus voor het feit dat hij tijdens het gesprek zal lunchen
gaat hij er eens goed voor zitten. “Kom maar op met die vragen!”
10 Digitale Bibliotheek dib nummer 2, 2010

2. Foto: ©NFP Photography Henk Tukker

3. denkers en doeners
Ik begin maar meteen met de belangrijkste vraag. Je gaat ons ver- door ze veel vrijheid te geven en leuke dingen te laten doen. Is het
laten! Ooit stelde je dat je niet langer dan vijf jaar bij DOK zou voor je opvolger niet lastig om moe personeel te blijven stimule-
blijven. Je houdt je daar inderdaad aan. Welke filosofie zit daar ren zoals jij dat deed? Of valt het wel mee met die moeheid?
achter? Ik denk dat het wel meevalt. Natuurlijk heeft iedereen wel eens
Ik denk dat een organisatie er niet verstandig aan doet mensen een dipje, maar in het algemeen denk ik dat het goed in balans
te lang op eenzelfde plek te laten zitten, zeker niet op een di- is binnen DOK. Als het wél zo is dat medewerkers structureel
recteurspositie. Stél nu eens dat ik als directeur de initiator ben moe zijn heeft mijn opvolger daar een dankbare taak in, een
geweest van veranderingen, dan wil ik die veranderingen ook zeer dankbare taak zelfs.
borgen. De enige manier om erachter te komen of dat gelukt
is, is door weg te gaan. DOK is vorig jaar verkozen tot beste bi- Zijn er in die vijf jaar tijd ook wel eens medewerkers afgehaakt?
bliotheek van Nederland. Dat mag geen reden zijn om nu ach- Mensen die jullie tempo niet goed bij konden benen?
terover te leunen. Volgend jaar moet je daar weer net zo hard Bij innovatie is het echt niet zo dat het hele bedrijf mee moet
voor gaan. Het is interessant om te kijken of dat ook zal lukken veranderen; je kunt het af met een klein team. Als de verande-
ringen goed zijn volgt de rest van de organisatie vanzelf. Toen
ik bekendmaakte dat ik bij DOK zou vertrekken zei een me-
‘Er zou meer
dewerkster die altijd erg kritisch was geweest dat ze het heel
jammer vindt dat ik vertrek. Ze zei dat ik DOK echt verder heb
gebracht. Een mooier compliment kan ik niet krijgen van een
gerouleerd criticaster. Het is overigens wel belangrijk dat de mensen die
niet direct deelnemen aan innovatie respect hebben voor de
moeten worden’
medewerkers die dat wel doen, ook als er dingen mislukken.
Zijn er dingen mislukt, de afgelopen vijf jaar, of is eigenlijk alles
wat je voor ogen had wel gebeurd?
Nog wel meer dan dat zelfs. Ik denk dat het belangrijkste is dat
zonder mij. Ik maak me daar overigens geen zorgen over, an- we samen de wil hadden om dingen te bereiken. Toen ik in
ders zou ik wel zes jaar zijn gebleven. Waar het om gaat is dat Delft begon had ik eigenlijk geen verwachtingen. Ik vond het
er ook veel organisaties zijn waar directeuren soms wel dertig een wezensvreemde, bijna surrealistische omgeving en uitein-
jaar op dezelfde plek blijven zitten. Je moet je afvragen wat er delijk is daar veel meer gebeurd dan ik had gehoopt.
gebeurd zou zijn als zo iemand wél tussentijds vertrokken zou
zijn. Dat antwoord krijg je nooit, juist omdat iemand er zo lang En dan ga je nu naar CPNB. Heb je daar wel verwachtingen van?
zit. Ik vind het geen goede lengte voor zo’n positie. Er zou meer Is er een strategie?
gerouleerd moeten worden. Ik ga er eerst eens goed om me heen kijken. CPNB heeft al
veel bereikt op het gebied van leesbevordering. CPNB heeft
In Bibliotheekblad las ik dat je tijdelijk van positie zult ruilen met veel goeds gedaan voor de boekhandel, uitgeverijen en biblio-
Tineke van Ham van Bibliotheek Zwolle. Kan een directeur ook theken; partijen die de komende jaren voor een paar interes-
iets veranderen binnen twee weken? sante keuzes en vraagstukken staan. Wat is de invloed van de
De vraag is of je dat wel moet willen. Je kunt in ieder geval een crisis, hoe gaan we om met de groei van het digitale aanbod,
deel van je boodschap, als je die al hebt, meegeven. Er moet dan hoe zit het met auteursrecht en licenties? Die dingen raken
wel een programmaatje zijn, en enige structuur. De mensen in allemaal aan het werk van CPNB en dat vind ik persoonlijk
Zwolle moeten zich ook afvragen wat zij van Eppo willen. Zelf razend interessant.
kan ik er ook veel van leren.
Maakt werken voor CPNB deel uit van je persoonlijke strategie of
Over een paar maanden vertrek je bij DOK. Jullie denken na carrièreplanning of kwam het toevallig op je pad?
over jouw opvolging. Het lijkt me eerlijk gezegd geen dankbare Het was toeval. Ik had het nog steeds buitengewoon naar mijn
taak om jouw baan over te nemen. zin bij DOK, maar wilde me wel houden aan het voornemen er
Of juist wel! Mijn opvolger treft een ontzettend leuke tent niet langer dan vijf jaar te blijven, hoeveel moeite me dat ook
aan, met enthousiaste medewerkers die in de afgelopen jaren kostte. Toen ik door CPNB werd gebeld moest ook ik wel even
ontzettend veel tot stand hebben gebracht. Die medewerkers lachen, maar ik vond het een mooi voorstel. Het is een nieuwe
waren voorbereid op mijn vertrek en zullen de opvolger zeer kans om een bijdrage te kunnen leveren aan het grote transfor-
hartelijk ontvangen. Ik heb er alle vertrouwen in dat zij hem of matieproces van de media. Al die media raken meer en meer
haar zullen helpen om de doelen te bereiken. met elkaar vervlochten. Buitengewoon interessant.
In Bibliotheekblad zei je ook nog dat de werkdruk in DOK hoog is Oké, maar zit er nu ook iets persoonlijks achter? Wat is je groot-
en dat sommige medewerkers ‘doodop’ zijn. Je staat er om bekend ste drijfveer?
dat je veel vraagt van je mensen, maar dat je ze ook stimuleert Het is misschien wat zoetsappig maar ik ga voor een Happy
12 Digitale Bibliotheek dib nummer 2, 2010

4. denkers en doeners
End. Wij, met z’n allen op dit prachtige blauwe bolletje, staan Wat is het beste en slechtste dat de bibliotheekwereld de komende
voor een paar hele grote uitdagingen. Die kunnen we alleen aan jaren kan overkomen?
als we inschikken en ons egocentrisme opzij zetten. Eraan bij Het slechtste: als de nu ingezette innovatietrajecten door korte-
te dragen dat dat gebeurt is misschien wel mijn belangrijkste termijncrisisinzichten worden stopgezet. Ik word er doodziek van
drijfveer. Ik heb geen kwaad in de zin. Mijn grootste gedachte is dat er altijd als eerste wordt bezuinigd op de culturele sector.
om de plek waar we leven een beetje plezieriger te maken. Het beste: dat genoemde trajecten zo succesvol zijn dat ze de poli-
tiek duidelijk maken dat ze daar niet zo snel aan moeten komen.
En je gezin dan? Ben je wel vaak genoeg thuis om ook daar je Het allerbeste: dat we de leukste plek van de stad mogen blij-
bijdrage te leveren? ven.
Mijn kantoor in DOK is mijn tweede woonkamer, maar mijn
gezin kan daar heel goed mee leven. De verhoudingen zijn Ondertussen wordt de interviewer voorgesteld aan twee nieu-
goed. ’s Ochtends ben ik er altijd. En vanaf thuis kun je natuur- we mensen die de vergaderruimte betreden. Van Nispen meldt
lijk ook veel doen… dat er driftig wordt meegeschreven door het duo. Een laatste
vraag dan nog.
Mogen jouw medewerkers ook thuis werken, als de aard van het
werk dat toelaat? Eppo, heb je nog een laatste boodschap voor de bibliotheekwe-
Geen probleem. In het begin belden medewerkers nog wel reld? De kans bestaat dat die boodschap de titel van het inter-
eens op, als ze iets later waren. Ik heb hen gevraagd me daar view wordt.
niet meer mee lastig te vallen. Wat kan mij het schelen hoe laat Spontaan en uit het hart: “Kies de oneven kant! Of nee, wacht:
je begint als je je werk goed doet en de kantjes er niet vanaf ik zal jullie missen!”
loopt? De mensen die ervoor zorgen dat ‘de winkel’ open gaat
en de vragen van klanten beantwoorden, moeten natuurlijk En wij jou Eppo. Bedankt voor alles wat je voor de sector hebt
wel op tijd zijn, maar voor de rest zie ik geen bezwaren. Ik gedaan. dib
propageer zelfs: ‘geen regels!’ Daar zou ik wel een boek over
willen schrijven.
Als je al het geld dat het kost om elkaar te controleren zou in- Edwin Mijnsbergen werkt als informatiespecialist in de
vesteren in dienstverlening, dan floreer je. Toen ik begon bij Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg. Binnen die functie is hij me-
DOK lag er een pakket beveiligingsmaatregelen ter beoorde- deverantwoordelijk voor diverse projecten over digitale collecties,
ling (voorschriften bij de entree, camera’s en beveiligingsbe- de duurzame opslag daarvan, relevante media-educatie en de
ambten in het gebouw). Ik weiger dat, het is onzin. Wat is dat kwaliteitsbewaking van die collecties.
voor ontvangst? Natuurlijk zijn er altijd kwaaie figuren, maar
waarom zou iedereen daar de dupe van moeten zijn? Het los-
laten van die vormen van controle kan écht in ons voordeel
werken. Bij laagdrempelige poorten naar kennis moet je geen
uit de kluiten gewassen beveiligers willen zetten. Dat is een
verkeerd signaal.
We kregen ook vragen van lezers via Twitter. De eerste luidde: ga
je je nog hard maken voor meer samenwerking tussen Nederland
en Vlaanderen?
Schrijf maar op: jazeker! In Vlaanderen gebeuren veel avontu-
ren! Een voorbeeld? Ik heb nogal wat domeinnamen op mijn
naam staan. Een daarvan is: www.mediawijsheid.be. Ik bedoel
maar! Maar zonder gekkigheid: Vlaanderen heeft veel zaken
goed voor elkaar, digitaal zeker. We hebben er veel aan om met
hen samen te werken.
Iemand las op Twitter dat je naar een bespreking over e-books en
bibliotheken was geweest. Wat besprak je daar?
Wij bespraken daar de toekomst van de bibliotheek in het di-
gitale domein. Die is momenteel zorgelijk, omdat we simpel-
weg geen rechten en dus ook geen positie hebben. Wettelijk is
er ook nog niets of nauwelijks iets geregeld voor e-books en
games. Daarom is het tijd dat we daar nu iets aan gaan doen,
anders hebben we, anders dan nu, straks niet meer de beschik-
king over elke titel.
Digitale Bibliotheek dib nummer 2, 2010 13