1. Лекц№1
ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÎÐ×ÈÍ
Äîòîîäñ¿ëæýýíèéìýäýýëýëäàìæóóëàõãîëîð÷èííüêàáåëüþì.Êàáåëèóäûãäîòîðíüõýäõýäàíãèëäàã.
1. Ñ¿ëæìýëõîñêàáåëü.
2. Êîàêñèàëüêàáåëü.
3. Ôèáð-îïòèêêàáåëü.
Ñ¿ëæìýëõîñêàáåë (Twisted Pair-TP)
Ãàäóóðààòóñãààðëàã÷ á¿ðýýñòýéçýñäàìæóóëàã÷èéãõîñõîñîîðíüîðîîæìóøãèñàíõýëáýðòýéáàéäàã. 2
òºðëèéíñ¿ëæìýëõîñêàáåëáàéäàã.
- õàìãààëàëòã¿é (Unshielded Twisted Pair cable - UTP)
- õàìãààëàëòòàé (Shielded Twisted Pair - STP)
UTP êàáåë
Unshielded twisted-pair (UTP) êàáåëü 4 õîñ áàãö á¿õèé êàáåëü áºãººä ñ¿ëæýýíä ºðãºí õýðãýëýãääýã
áàéíà. Íýã ñåãìåíòèéí óðò 100ì.
RJ-45 êîííåêòîðîîð áóñàä òºõººðºìæ¿¿äýä õîëáîãääîã.
EIA/TIA-568 ñòàíäàðòûí äàãóó UTP êàáåëèéã 5
êàòåãîðèä õóâààäàã.
1-ð êàòåãîðèéí êàáåëü.
1-ð êàòåãîðèéí êàáåëü òåëåôîí õîëáîîíä (çºâõºí
ÿðèà äàìæóóëàõ) óòñàí ñ¿ëæýýíä õýðýãëýãäýíý.
2-ð êàòåãîðèéí êàáåëü
4 Ìáèò/ñ-èéí õóðäòàé ºãºãäºëèéã äàìæóóëäàã.
3-ð êàòåãîðèéí êàáåëü.
10BaseÒ ñ¿ëæýýíä õýðýãëýãääýã áà ºãºãäëèéã 10Ìáèò/ñ-èéí õóðäòàé äàìæóóëäàã.
4-ð êàòåãîðèéí êàáåëü.

2. 4-ð êàòåãîðèéí êàáåëèéã Token-ring ñ¿ëæýýíä õýðýãëýõ áà 16Ìáèò/ñ-èéí õóðäòàé ºãºãäºëèéã
äàìæóóëíà.
5-ð êàòåãîðèéí êàáåëü
CDDI(Copper Distributed Data Interface) ñ¿ëæýýíä õýðýãëýãääýã áà 100Ìáèò/ñ-èéí õóðäòàé
ºãºãäëèéã äàìæóóëäàã.
STP êàáåë
Shielded twisted-pair cable (STP)íüãàäóóðààõàòóóõàìãààëàëòòàé,
ñ¿ëæìýëõîñáàãöá¿õèéêàáåëüþì.Ethernetñ¿ëæýýíä 100 Îìûí ýñýðã¿¿öýëòýé êàáåëü õýðýãëýäýã áàéíà.
Õàðèí STP-èéí 150 Îìûí ýñýðã¿¿öýëòýé
êàáåëèéã Token-Ring ñ¿ëæýýíä
õýðýãëýãääýã.
Ýíý êàáåëèéí õóâüä ñ¿ëæìýë õîñ á¿ð
ãàäóóðàà õàìãààëàëòòàé áàéõ áà ýíý íü
öàõèëãààí ñîðîíçîí îðîí áîëîí ðàäèî äîëãèîíû
íºëººíä òýñâýðòýéãýýñ ãàäíà íýã íºãººäºº
íºëººëºõ øóóãèàíûã áàãàñãàäàã áàéíà.
150 Îìûí STP êàáåëèéí õî¸ð ¿ç¿¿ðèéã çààâàë ãàçàðäóóëäàã. STP êàáåëü íü ãàäíû íºëººíºººñ ñàéí
õàìãààëàãäàõ ñàéí òàëòàé áîëîâ÷ UTP êàáåëààñ èë¿¿ ¿íýòýé áàéäàã. Ethernet ñ¿ëæýýíä èõýíõ
òîõèîëäîëä STP êàáåëèéã ñ¿ëæýýíèé ò¿ãýýã¿¿ð (backbone) êàáåëèàñ òðàíñèâåðààð ñàëààëæ õàá
ðóó çàëãàæ àøèãëàäàã áà ìàêñèìóì óðò íü 100ì áàéíà.
UTP êàáåëèóä íü 100 Îìûí ýñýðã¿¿öýëòýé áàéõ áºãººä áóñàä êàáåëèóäààñ ÿëãààòàé íü òåëåôîí
óòñàíä àøèãëàæ áîëäîã. UTP êàáåëèéã èõýíõ ñ¿ëæýýíèé àðõèòåêòóðò õýðýãëýñíýýð ñ¿ëæýýíèé
õºãæèëä àõèö ãàðñàí.
UTP êàáåëü îëîí ñàéí òàëóóäòàé. ¯¿íä:
Áóñàä êàáåëèéã áîäîõîä õýðýãëýæ óãñàðàõàä õÿëáàð.
¯íèéí õóâüä õÿìä.
Õýìæýýíèé õóâüä òîõèðîìæòîé.

3. Äóòàãäàëòàé òàë íü: Ãàäíû íºëººíä àìàðõàí ºðòºìòãèé.
Õîëûí çàéä äàìæóóëàõ ÷àäàë õÿçãààðëàãäìàë.
Êîàêñèàë êàáåë
Êîàêñèàë êàáåë íü çýñ äàìæóóëàã÷, ïëàñòèê òóñãààðëàã÷, òóñãààðëàã÷èéí ãàäóóð
á¿ðñýí òîð õýëáýðèéí çýñýí õàìãààëàëò,
ãàäíà òàëûí õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëýýñ
òîãòîíî.
Äîòîîä ñ¿ëæýýíä êîàêñèàëü êàáåëèéã
ãîë ìàãèñòðàëü êàáåëü áîëãîí
àøèãëàäàã. Ýíý íü ñ¿ëæìýë õîñ çýðýã
êàáåëèóäààñ èë¿¿ õîë çàéä ñèãíàëèéã
äàìæóóëäàã, ãàäíû íºëººíººñ ñàéí
õàìãààëàãäñàí áàéäàãòàé õîëáîîòîé.
Êîàêñèàëü êàáåëü á¿ä¿¿í, íàðèéí ãýæ
õî¸ð ÿíç áàéäàã.
Íàðèéí êîàêñèàë êàáåë
Íàðèéí êàáåëü íü 0.5 ñì äèàìåòðòýé óÿí êàáåëü áàéäàã. Íýã ñåãìåíòèéí óðò íü 185ì. Äîëãèîíû ýñýðã¿¿öýë
íü 50 Îì á¿õèé RG-58 á¿ëèéí êàáåëèóä áàãòäàã.
RG-58/U ãàíö ãîë çýñ óòàñòàé.
RG-58 A/U áàãö çýñ ãîë óòàñòàé.
RG-59 ºðãºí çóðâàñûí äàìæóóëàëòàíä àøèãëàäàã./êàáåëèéí òåëåâèçýä/
RG-6 RG-59-ã áîäâîë èë¿¿ ºðãºí äèàìåòðòýé, ºíäºð äàâòàìæòàé ñèãíàë äàìæóóëäàã.
RG-62 ARCnet ñ¿ëæýýíä àøèãëàãääàã.
Íàðèéí êàáåëèéã òºõººðºìæèíä õîëáîõäîî BNC (British Naval Connector) õîëáîã÷óóäûã àøèãëàäàã.
- BNC êîííåêòîð (êàáåëèéí ¿ç¿¿ðò õàâ÷èõ ýñâýë ãàãíàäàã)
- BNC-T êîííåêòîð (êàáåëèéã ñ¿ëæýýíèé êàðòàíä õîëáîäîã)

4. - BNC áàððåë êîííåêòîð (2 êàáåëèéã õîîðîíä íü õîëáîäîã)
- BNC òåðìèíàòîð (ñàëàà òîïîëîãèòîé ñ¿ëæýýíä êàáåëèéí ñåãìåíòèéã õààõ
çîðèóëàëòòàé)
Á¿ä¿¿í êîàêñèàë êàáåë
Á¿ä¿¿í êîàêñèàëü êàáåëü íü 1ñì îð÷èì äèàìåòðòýé, õàðüöàíãóé õàòóó êàáåë, ãàäóóð á¿ðýýñ íü
èõýâõ÷ëýí øàð ºíãºòýé áàéäàã. Á¿ä¿¿í êàáåëèéã ãîë ò¿ãýýã¿¿ð êàáåëü áîëãîí àøèãëàäàã. 1 ñåãìåíòèéí
óðò íü 500ì. Íàðèéí êàáåëèéã ñ¿ëæýýíèé òºõººðºìæèíä øóóä õîëáîõ áîëîìæòîé áàéäàã áîë á¿ä¿¿í
êîàêñèàëü êàáåëèéã òðàíñèâåðààð äàìæóóëàí õîëáîäîã.
Ôèáð-îïòèê êàáåë
Ôèáð-îïòèê êàáåëü ñ¿ëæýýíèé îð÷èíä ºãºãäºë äàìæóóëàõäàà ãýðëèéí èìïóëüñýýð äàìæóóëäàã. Áóñàä
ñ¿ëæýýíèé äàìæóóëàõ êàáåëèéã áîäâîë öàõèëãààí ñîðîíçîí îðíû íºëººíä ºðòäºãã¿é, ºãºãäëèéã ºíäºð
õóðäòàé äàìæóóëäãààðàà îíöëîãòîé. Ôèáð-îïòèê êàáåëü öàõèëãààí èìïóëüñ õýëáýðýýð
äàìæóóëàãäñàí ºãºãäëèéã äàìæóóëäàãã¿é. Õàðèí öàõèëãààí ñèãíàëèéí áèòèéã ãýðëèéí èìïóëüñ áîëãîí
õóâèðãàí îïòèê êàáåëü á¿õèé ñ¿ëæýýãýýð äàìæóóëæ áîëíî.
Ôèáð-îïòèê êàáåëü 1 ÷èãëýëèéí
äàìæóóëàëòàé òóë ñ¿ëæýýíä õîñîîðîî
õýðýãëýãäýíý. Êàáåëèéí á¿òýö íü ãàäóóð
õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ë, ïëàñòèê á¿ðõ¿¿ë,
îéëãîã÷ á¿ðõ¿¿ë á¿õèé ãîëûí õýñãýýñ òîãòîíî.
1.Outer jacket- êàáåëèéí ãàäóóð
õàìãààëàëò
2.Kevlar Reiforcing Material- îïòèê êàáåëèéã
ãýìòýõýýñ õàìãààëñàí 纺ëºâ÷
3.Plastic sheild-ïëàñòèê õàìãààëàëò
4.Glass Fiber and Gladding- ãýðëèéí èìïóëüñ äàìæóóëàõ õýñýã íü òóíãàëàã ìàòåðèàëààñ õèéãäñýí
îéëãîã÷ ìàòåðèàëààñ òîãòäîã.

5. ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÒÅÕÍÈÊ
Ñ¿ëæýýíä äàìæóóëàõ ôèçèê îð÷íîîð ñèãíàëûã äàìæóóëàõ ¿íäñýí 2 òåõíèê õýðýãëýãääýã. íàðèéí
çóðâàñûí (baseband) áà ºðãºí çóðâàñûí äàìæóóëàëò (broadband)
Íàðèéí çóðâàñûí äàìæóóëàëò
Ýíý òºðëèéí äàìæóóëàëòàíä ºãºãäëèéã òîäîðõîé 1 äàâòàìæòàé òîîí ñèãíàë õýëáýðýýð äàìæóóëäàã. Ýíý
ñèãíàë íü äèñêðåò öàõèëãààí ýñâýë ãýðëèéí èìïóëüñ õýëáýðòýé áàéäàã. Ýíý äàìæóóëàëòûí ¿åä
òóõàéí êàáåëèéí äàìæóóëàõ ñóâàã á¿õýëäýý óã ñèãíàëûã äàìæóóëàõàä àøèãëàãääàã. Ñèãíàë 2
÷èãëýëä äàìæóóëàãääàã. Ñèãíàë êàáåëèàð äàìæóóëàãäàõ ÿâöäàà ààæìààð çàìõðàí àðèëäàã. Õýðýâ
êàáåëèéí óðò 1 ñåãìåíòèéí óðòààñ õýòýðâýë ñèãíàëûã áóðóó õ¿ëýýí àâàõ ýñâýë á¿ð àëãà áîëäîã.
¯¿íýýñ çàéëñõèéõèéí òóëä ñèãíàëûã ñýðãýýæ àíõíû õýëáýðò îðóóëàõ çîðèóëàëòààð ðåïèòåðèéã
àøèãëàäàã.
ªðãºí çóðâàñûí äàìæóóëàëò
ªðãºí çóðâàñûí äàìæóóëàõ ñèñòåì¿¿ä íü ºãºãäëèéã äàâòàìæèéí òîäîðõîé çóðâàñò àíàëîã ñèãíàëûí
õýëáýðýýð äàìæóóëäàã. Ñèãíàë íü òàñðàëòã¿é ¿ðãýëæëýõ öàõèëãààí ñîðîíçîí ýñâýë îïòèê äîëãèîí
áàéíà. Ýíý äàìæóóëàëòûí ¿åä ñèãíàë íü äàìæóóëàõ ôèçèê îð÷íîîð çºâõºí 1 ÷èãëýëä äàìæóóëàãäàíà. Ýíý
äàìæóóëàëòûí ¿íäýñ íü ìîäóëÿö áîëíî. ªðãºí çóðâàñûí äàìæóóëàëòàíä ñèãíàëûã ºñã¿¿ð àøèãëàí
ñýðãýýäýã.
Òîîí ºãºãäëèéã òîîí ñèããíàëä õóâèðãàõ-Èíêîäèí
Ìýäýýëýë äàìæóóëàõ ñèñòåìä 2òûí òîîí ºãºãäëèéã òîîí ñèãíàëä õóâèðãàõ îëî àðãà òåõíèê
àøèãëàãääàã. Èíêîäèí (Encoding) ãýäýã íü áèò 1, 0-èéã ôèçèê õýëáýðò õóâèðãàõûã õýëíý. ¯¿íä:
-êàáåëüä öàõèëãààí èìïóëüñ áîëãîõ
-îïòèê êàáåëüä ãýðëèéí èìïóëüñ áîëãîõ
-àãààðûí îð÷èíä öàõèëãààí ñîðîíçîí äîëãèîíä õóâèðãàõ
Èíêîäèí òåõíèêèéí õàìãèéí ýíãèéí àðãûã òåëåãðàô áóþó öàõèëãààí ìýäýý äàìæóóëàõàä àøèãëàäàã. Ýíý
íü NRZ àðãà þì. Òýãâýë ëîêàë ñ¿ëæýýíä Biphase òºðëèéí 2 àðãûã àøèãëàäàã: Manchester, Differential
Manchester encoding.

6. Manchester àðãà
Áèò õóãàöààíû äóíä ñèãíàëûí òºâøíèé ººð÷ëºëò
(áèò äóíäûí ººð÷ëºëò) õàðãàëçäàã. Ýíý íü 1
òàëààñ ºãºãäëèéã èëýðõèéëýõ áà íºãºº òàëààñ
ñèíõðîí÷ëîõ ìåõàíèçìûã ã¿éöýòãýíý. Äýýøýý
øèëæèëò íü ëîãèê 1, äîîøîî øèëæèëò íü ëîãèê 0-ã
çààíà.
Differential Manchester àðãà
Áèò äóíäûí ººð÷ëºëò íü çºâõºí ñèíõðîí÷ëîõ ¿¿ðýãòýé. Áèò õóãàöààíû ýõýíä øèëæèëòòýé áîë ëîãèê 0,
øèëæèëòã¿é áîë ëîãèê 1 ãýæ çààíà.
Äàâóó òàë íü
- Ñèíõðîí÷ëîõ ìåõàíèçìòàé
- Òîãòìîë ã¿éäëèéí áàéãóóëàã÷ã¿é.
- Àëäàà èëð¿¿ëýõ áîëîìæòîé.
Ñóë òàë íü
- Èë¿¿ ºðãºí íýâòð¿¿ëýõ çóðâàñ øààðäàãääàã. (NRZ-òýé õàðüöóóëàõàä)
- Ìîäóëÿöëàõ õóðä ºíäºðòýé.
Ìàí÷åñòåð àðãóóä íü øóóãèàíä òýñâýðòýé, ñèíõðîí÷ëîõîä õÿëáàð àðãà þì.