ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ лаянка1

1. Тэорыя і практыка мовы
Беларуская
лаянка

3. Лаянка – нелітаратурная
лексіка, забароненая ў
публічных месцах. Мае
выразную экспрэсіўную
афарбоўку і негатыўную
канатацыю. У той ці іншай
ступені вядомая ўсім
носьбітам мовы.

4. Па-першае, гэта дрэнна!..

5. А ці заўсёды?

6. Адкуль узялася
лаянка?
Ці ўсе народы яе
маюць?

7. Лаянка існуе ва ўсіх
мовах свету.
Беларусь не
выключэнне 

8. Лаянкавыя словы
выконвалі культавую
функцыю падчас розных
сельскагаспадарчых,
вясельных і інш. абрадаў,
звязаных з плоднасцю

9. Мацерная трыяда
16+

10. Этымалогія
Ад прасл. *jebti – ‘біць, стукаць’
Прасл. *huj – роднаснае
хваёваму дрэву, ‘іголка хвоі,
штосьці колкае’
Прасл. *pisьda –
‘мочаспускальны орган’.
Паводле праф. Ул. Макіенкі

11. Адкуль у беларускай
лаянцы сабака?

12. Сука!
Сучы сын!
Пся крэў!
Пёс з ім!
Пайшоў к чарцям
сабачым!

13. Што значыць выраз
«пайшоў ты ў/на...»?

14. Абразы
* гад/гадаўка, свіння, каза, авечка,
пес / пёс / сабака / сука / кабель...
* лантух, бот, халера, дуб, скула
* абалдуй, папсуй, цяльпук,
блазнюк, пярхун, брахун,
смярдзюх, цянцюх, мярзотнік,
паскуднік, вылюдак, паршывец
* румза, брыда, няўмеха

15. Абразы-пазычкі
ідыёт (грэч.)
абармот (ням.)
басурманін, бусурманін
(цюркск.)
шэйгец (габр.)

16. жаба разлезла
жабін клунак
лысы чорт
дудок смярдзячы
ёлупень стары
дурня кусок
вылупень казліны
жыд пархаты

17. Праклёны
традыцыйна
належаць
свету жанчын

18. Трасца табе ў бок! Каб табе каўтун
звіўся! Каб яго барада аблезла
неўзабаве! Каб табе Бог не дапамог!
Аббрахаў ён мяне, каб ён, Бог даў, па
полю і лесу бегаючы брахаў! Каб цябе
бура панесла! Каб яго душу чэрці па
пекле пхалі! Ах, каб цябе ў чыстым
полі дзверы сціснулі! Адварочваецца ён
ад мяне, каб яму, Бог даў, галаву
завярнула на патыліцу! Каб яго, Божа
дай міленькі, голага гнялі! Каб табе
язык аблез! Каб ты каменем сеў!

19. Традыцыйныя эўфемізмы да
назваў палавых органаў
дрын, струк, цюцька,
кілбаска, чаропка, шмонька

20. Сучасныя эўфемізмы

21. Брыдкаслоўі-
паразіты
Ну, я ... .......
пайшоў .... .. ...!

22. Што азначаюць
наступныя абразлівыя
словы?

23. Шлёма
Набрыдзь
Афэлак
Звягун
Шлёндра

24. Шлёма – дурны, недалёкі
Набрыдзь – прышлы
чалавек
Афэлак – ідыёт, ёлупень
Звягун – звяглівая,
крыклівая асоба
Шлёндра – дзяўчына лёгкіх
паводзінаў

25. Пранцаваты
Гіцаль, герцык
Пэтлах
Жлукта

26. Пранцаваты – абразлівае
слова ад пранцы = сіфіліс
– тоўсты,
непаваротлівы чалавек
Гіцаль, герцык - махляр
Пэтлах – хлопец з доўгімі
валасамі
Жлукта – выпівоха

27. Мішугін
Зломак
Карачун
Лярва
Ласкатун

28. Мішугін – ёлупень, дурань
Зломак – лайдак, няўмека
Карачун – нізкарослы чалавек
Лярва – 1. курва, сцерва
2. здаровая гультаяватая
жанчына
Ласкатун – балбатун (ад
ласкатаць = балбатаць)

29. Капуснік (пра дзіця)
Парх
Шыбельнік, шыбенік

30. – аматар жанчын,
бабнік
Капуснік (пра дзіця) –
байструк
Парх – паршывец, шалудзівы
– чалавек з вялікім
жыватом (чэравам)
Шыбельнік, шыбенік – дрэнны
чалавек (ад шыбеніца)