ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ Μ. Τσαγκάρης

1. ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
2
Μ. Τσαγκάρης

2. Α. Γλώσσα του κινηματογράφου
Β. Θέματα θεωρίας και ιστορίας κινηματογράφου
Γ. Διεθνείς Σχέσεις, Πολιτική Θεωρία και
Κινηματογράφος

3. Θέματα θεωρίας
και ιστορίας κινηματογράφου

4. Τι είναι θεωρία του κινηματογράφου?
Η θεωρία του κινηματογράφου αναπτύχθηκε για να
εξηγήσει το φαινόμενο του κινηματογράφου.
Είναι μια σειρά από συστηματοποιημένες ιδέες και
αναλύσεις που επιχειρούν να προσεγγίσουν από
διάφορες οπτικές το φαινόμενο του κινηματογράφου.
Παρέχει τα εννοιολογικά πλαίσια για την κατανόηση
της σχέσης του κινηματογράφου με τους θεατές, την
τέχνη και την κοινωνία.

6. Συνεπώς η θεωρία του κινηματογράφου δεν
ασχολείται βασικά με μεμονωμένες ταινίες
αλλά με τον κινηματογράφο ως έννοια και
πράξη.
Θεωρία Κινηματογράφου
Ιστορία Κινηματογράφου
Κριτική Κινηματογράφου

7. Ο Thomas Edison αρχίζει να φτιάχνει ταινίες με
το Κινετοσκόπιο από τα τέλη τις δεκαετίας του
1880.
Ιστορία…

8. Η επίσημη ημερομηνία έναρξης του κινηματογράφου ως εμπορική
επιχείρηση είναι 28 Δεκεμβρίου του 1895 στο Grande Caffe στο
Παρίσι από του αδελφούς
Auguste και Louis Lumière. προβάλλοντας ταινίες όπως:
Η έξοδος από το εργοστάσιο, Το πρόγευμα του μπέμπη,
Η άφιξη του τραίνου στο σταθμό της Σιοτά, κλπ.
Ιστορία…

9. Οι αδερφοί Lumière αντιμετώπισαν τον
κινηματογράφο ως ένα μέσο για την
ρεαλιστική απεικόνιση της
πραγματικότητας
ενώ ο Georges Méliès θεώρησε τον
κινηματογράφο σαν μια τέχνη.
Ταξίδι στη Σελήνη (1902)
Georges Méliès
Ιστορία…

10. Έτσι αρχικά προκύπτουν δύο απόψεις όσον αφορά τον
κινηματογράφο
Το στοιχειωμένο κάστρο (1897)
Georges Méliès
Η άφιξη του τραίνου στο σταθμό της Σιοτά
(1895)
Auguste και Louis Lumière

11. Oι θεωρητικοί που υποστηρίζουν την μηχανική καταγραφή της
πραγματικότητας που ανήκουν στο ρεύμα του ρεαλισμού
και οι θεωρητικοί που πιστεύουν ότι είναι απαραίτητη η
μεσολάβηση μέσω της ιδιαίτερης χρήσης των εκφραστικών μέσων
που ανήκουν στο ρεύμα του εξπρεσιονισμού και του φορμαλισμού.

12. Βασικά η θεωρία του κινηματογράφου αρχικά επιδίωξε την
αναγνώριση του κινηματογράφου ως μια ξεχωριστή μορφή
τέχνης.

14. Η θεωρία του Hugo Münsterberg διαιρείται σε δύο ενότητες:
αυτή που ονομάζει «εξωτερική ανάπτυξη» του μέσου και αποτελεί
μια σύντομη περιγραφή της τεχνολογικής εξέλιξης του
κινηματογράφου εν σχέση με την δημιουργική του εξέλιξη
και
αυτή που ονομάζει «εσωτερική ανάπτυξη» του μέσου και αποτελεί
ψυχολογική μελέτη του τρόπου που επιδρά στο κοινό

16. Η θεωρεία του Rudolf Arnheim βασίζεται στην πεποίθηση ότι ο
κινηματογράφος είναι μια γνήσια μορφή τέχνης εφόσον δεν
αναπαράγει μηχανικά την πραγματικότητα μετατρέποντας τους
τρόπους με τους οποίους οι ανθρώπινες αισθήσεις καταγράφουν
την πραγματικότητα.
Θωρούσε ότι αυτή η μετατροπή γίνεται με τα εκφραστικά μέσα του
κινηματογράφου.
Είχε μεγάλη αποστροφή προς τον ήχο και την έγχρωμη εικόνα
διότι οδηγούσαν πιο κοντά στη μηχανική αναπαραγωγή της
πραγματικότητας.

17. ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ
(1910-1940)

18. ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ
Ο Γερμανικός εξπρεσιονισμός ήταν μια τάση που
έδινε μεγάλη σημασία στο γεωμετρικό στιλ και τις
παραισθητικές αντιθέσεις του φωτός και της σκιάς
που συμβολίζουν την άβυσσο και τους δαίδαλους
της ανθρώπινης ψυχής.
Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου (192
F. W. Murnau

19. Χαρακτηριστικά του Γερμανικού
εξπρεσιονισμού ήταν τα
ασυνήθιστα κεκλιμένα και
ανώμαλα κάδρα, ο
κατευθυνόμενος φωτισμός –
κιαροσκούρο, η προβολή
θεμάτων υλικής και ψυχικής
εξαθλίωσης, πολλές φορές η
αφήγηση της ιστορίας από ένα
πρόσωπο κα.
Το Εργαστήριο του Δρ. Καλιγκάρι (1920) Robert Wiene
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

20. Το φαντασιακό μαζί με το μυστικιστικό θέμα της ζωής και του
θανάτου, η ύλη σε αντίθεση με το τίποτα, ήταν οι πιο συχνές
αναφορές του γερμανικού εξπρεσιονισμού.
Η πραγματικότητα παραμορφώνεται με σκοπό να εκφράσει τα
συναισθήματα ή την ιδιαίτερη εσωτερική οπτική του καλλιτέχνη.
Μετρόπολις (1927) Fritz Lang
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

21. Από το πρωί έως τα μεσάνυχτα (1920)
Karlheinz Martin
Το Εργαστήριο του Δρ. Καλιγκάρι (1920)
Robert Wiene
Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου (1922)
F.W. Murnau
Μετρόπολις (1927)
Fritz Lang
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

23. H θεωρία του Sergei Eisenstein είναι βασισμένη στο μοντάζ.
Θεώρησε το μοντάζ ως μια διαδικασία που λειτουργούσε με τον
ίδιο τρόπο που λειτουργεί ο διαλεκτικός υλισμός.
Ένα κινηματογραφικό κάδρο συγκρούεται με ένα άλλο με
αποτέλεσμα την σύνθεση μίας νέας ιδέας-νοήματος.

24. Η κινηματογραφική ταινία λοιπόν σχηματίζεται από μια σειρά
εικαστικών διαλεκτικών συγκρούσεων που οδηγούν στην δημιουργία
κάποιας διανοητικής σημασίας, πολύ συχνά ιδεολογικού
περιεχόμενου.
Ο Eisenstein πίστευε ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να
αναπαραστήσει κινηματογραφικά ακόμα και το Κεφάλαιο του Καρλ
Μαρξ.

25. ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
(1917)

26. Στον Σοβιετικό Κινηματογράφο οι
αισθητικές φόρμες (φορμαλισμός)
απέκτησαν την βασικότερη σημασία εν
σχέση με την ρεαλιστική αναπαράσταση.
Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στα συμβολικά
χαρακτηριστικά των εικόνων και στην
κατασκευή του νοήματος
(κονστρουκτιβισμός),
ενώ οι αναζητήσεις του ακολούθησαν
τις αισθητικές τάσεις του
μοντερνισμού και ιδιαίτερα του
φουτουρισμού.
ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

27. Ο κινηματογράφος θεωρείται σαν
μέσο για τον διαφωτισμό των
μαζών αλλά και προπαγάνδα των
ιδεών της Επανάστασης.
Το βασικό αισθητικό μέσο στον
Σοβιετικό κινηματογράφο είναι
το μοντάζ.
ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
Ο Ρωσικός κινηματογράφος αντιτίθενται στο ρομαντισμό και την
επιτηδευμένη ομορφιά, στοιχεία που κυριαρχούν είναι η κίνηση
και ο δυναμισμός ενώ εγκωμιάζεται το μέλλον και η μηχανή

28. Η ακτίνα του θανάτου (1925)
Λεβ Κουλέσωφ
Το Τέλος της Αγίας Πετρούπολης (1927)
Βσέβολοντ Πουντόβκιν
Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή
(1929) Τζίγκα Βερτώφ
Que viva México! (1930-1979)
Σεργκέι Αϊζενστάιν
ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

29. ANDREW J.D.The Major Film Theories, London, Oxford University Press, 1976
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Περί Ποιητικής, µετάφραση υπό Σ. Μενάδρου, εισαγωγή κείµενο και ερµηνεία υπό Ι.
Συκούρτη, Αθήνα, Εστία, 1999
ARNHEIM, R. Film As Art, London, University of California Press, 1957
BALAZS, B. Le premieur et le seul art bourgeois στο Revue d’ Esthetique, Cinéma, Théorie, Lectures
numéro special, Paris, Klincksieck, 1978
BALAZS, B. Το Σενάριο, ο Ήχος, το Μοντάζ, Αθήνα, Αιγόκερως, 1992
BAUDRILLARD, J. For a Critique of the Political Economy of the Sign, St. Louis, Telos Press, 1975
BAUDRILLARD, J. Simulations, New York, Semiotext, 1983
BARTHES, R. Mythologies, Seuil, Paris, 1970
BERGMAN, Α. We’re in the Money, New York, New York University Press, 1971
ΒΙΛΑΙΝ, Ν. Το Μοντάζ στον Κινηµατογράφο, Αθήνα, Σχολή Σταυράκου, 1996
BORDWELL, D., STAIGER, J. AND THOMPSON, K. The Classic Hollywood Cinema, New York, Columbia
University Press, 2007
DEBORD, G. Η κοινωνία του Θεάµατος, Αθήνα, ∆ιεθνής Βιβλιοθήκη, 2000, 1985
∆ΙΖΙΚΙΡΊΚΗ, Γ. Λεξικό Αισθητικών και Τεχνικών Όρων του Κινηµατογράφου, Αθήνα, Αιγόκερως, 1985
ΕASTHOPE, A., Contemporary Film Theory, New York Logman, 1993
ΕISENSTEIN, S. The Film Sense, London, Harcourt Brace, 1969
EISENSTEIN, S. The Film Form, London, Harcourt Brace, 1969
EVERSON, W. K. American Silent Film, New York, Oxford University Press, 1978
FERRARA, G. Manuale di regia, Roma, Editori Riuniti, 1999
HITH, S. Σηµειωτική του Κινηµατογράφου, Αθήνα, Αιγόκερως, 1990
JACOBS, L. Τα εκφραστικά µέσα του κινηµατογράφου, Αθήνα, Καθρέφτης, 2006
KRACAUER, S. Θεωρία του Κινηµατογράφου, Αθήνα, Κάλβος, 1983
ΚΟΛΟΒΟΣ, Ν. Κινηµατογράφος, η Τέχνη της Βιοµηχανίας, Αθήνα, Καστανιώτης 1999
ΛΟΤΜΑΝ, Γ. Αισθητική Και Σημειωτική Του Κινηματογράφου, Αθήνα, Θεωρία, 1989
LUCIANI, S.A. Il cinema e le Arti, Manduria, Barbieri, 2001
ΜΑΡΤΕΝ, Μ. Η Γλώσσα του Κινηµατογράφου, Αθήνα, Κάλβος, 1994
ΜΠΑΖΕΝ, Α. Τι είναι κινηµατογράφος τοµ. 1 & 2, Αθήνα, Aιγόκερως, 1988
PREDAL, R. Cinema cent’ anni di storia, Milano, Baldini & Castoldi, 1996
SAUSSURE, FERDINAD DE, Course in General Linguistics, London, Collins, 1974
TAYLOR, R. & CHRISTE, I. (επ) The Film Factory, London, Croom Helm Ltd, 1987
TSANGARIS, M. Montage, Eisenstein and Television Advertising MA in Communication Studies, Leeds,
University of Leeds, 1995
WOLLEN, P. Η Σηµειολογία του Κινηµατογράφου, Αθήνα, Κάλβος, 1981