Europa, Europar Batasun, Espainia, Euskal Herri eta EAEko antolaketa politiko-administratiboak (3DBH)

1. EGILEA: Mentxu Gandarias Ipiña

2. EUROPAKO ESTATUAK,
EB, ESPAINIA eta
EUSKADI
EUROPA
EUROPAKO ESTATUAK
EB
ESPAINIA
SISTEMA POLITIKOA
LURRALDE-ANTOLAKETA
ESKUALDEEN ARTEKO
DESOREKA
Europako, Espainiako eta Euskadiko antolaket politikoa
EUSKAL
HERRIA
IPAR EUSKAL HERRIA
HEGO EUSKAL HERRIA: EAE eta NAFARROA

4. Europako estatuak
Europako mapa politikoa

5. Europako estatuak
Europako mapa politikoa

6. Europako estatuak
Europako mapa politikoa

7. GEOGRAFIA POLITIKOA: EUROPA
ZKIA HERRIALDEA HIRIBURUA
ALBANIA Tirana
ALEMANIA Berlin
ANDORRA Andorra La Vella
AUSTRIA Viena
BELGIKA Brusela
BIELORRUSIA Minsk
BOSNIA-HERZEGOVINA Sarajevo
BULGARIA Sofía
DANIMARKA Kopenhage
ERRUMANIA Bukarest
ERRUSIA Mosku
ERRESUMA BATUA Londres
ESLOVAKIA Bratislava
ESLOVENIA Ljubliana
ESPAINIA Madril
ESTONIA Tallinn
FINLANDIA Helsinki
FRANTZIA Paris
GREZIA Atenas
HOLANDA (HERBEHEREAK) Ámsterdam
HUNGARIA Budapest
IRLANDA Dublín
ISLANDIA Reykjavik
ITALIA Erroma
KROAZIA Zagreb
LETONIA Riga
LIECHNSTEIN Vaduz
LITUANIA Vilnius
LUXENBURGO Luxenburgo
MAZEDONIA Skopje
MALTA Valleta
MOLDAVIA Chisinau
MONAKO Monako
MONTENEGRO Podgorica
NORVEGIA Oslo
POLONIA Varsovia
PORTUGAL Lisboa
SAN MARINO San Marino
SERBIA Belgrado
SUEDIA Stockholm
SUITZA Berna
TXEKIA Praga
UKRAINA Kiev
VATIKANO HIRIA Vatikano Hiria
ZIPRE Nikosia
46 ARMENIA Erevan
47 AZERBAIJAN Baku
48 GEORGIA Tbilisi
49 TURKIA Ankara
Europako estatuak

8. Europako estatuak
Europako mapa politikoa
•49 ESTATU
•ESTATU BERRIAK AZKEN URTEOTAN. ARRAZOIAK
ALEMANIAREN BATUKETA
ANTZINAKO SESB-SOBITAR ERREPUBLIKA SOZIALISTEN
BATASUNAREN ZATIKETA
TXEKOSLOVAKIAREN ZATIKETA
YUGOSLAVIAREN ZATIKETA

9. ALEMANIAREN BATUKETA
YUGOSLAVIAREN ZATIKETA
Europako estatuak
TXEKOSLOVAKIAREN ZATIKETA

10. Europako estatuak
Europako mapa politikoa

11. SORTZE-DATAK? TAMAINA
GEOGRAFIKOA?
BIZTANLERIA?
Europako estatuak
BERDINAK DIRA
GUZTIAK?
ABERASTASUNA?
EZ!!!!!

12. HEDADURA
Europan, oso
tamaina
desberdineko
herrialdeak daude.
Itsasoa irizpidetzat
hartuta, itsasaldekoak
eta barrualdekoak
bereizten dira.
Normalean, lurralde-
jarraipena daukate
estatuek, baina batzuk
zatikatuta daude.
Europan, oso biztanle
kopuru desberdineko
herrialdeak daude.
Herrialde bakoitzeko
biztanleen
aberastasuna da
europarrak gehien
banantzen dituena.
Errusia da
Europako eta
munduko
herrialderik
handiena.
Vatikanoa da
munduko estaturik
txikiena.
Eslovakia eta Austria
barrualdeko
herrialdeak dira.
Estonia eta Bulgaria
itsasaldeko herrialdeak
dira.
Erresuma Batua eta
Errusia zenbait lur-
masatan hedatzen dira.
Italia herrialde zulatua da,
San Marino eta Vatikanoa
bere lurraldean baitaude.
Errusia da estaturik
jendeztatuena,
142 milioi biztanle
dauzka.
Vatikanoak dauka
biztanle gutxien,
1.000.
Luxenburgo da
erosteko ahalmen
handiena duen
estatua.
Moldavia eta Georgia
dira biztanleko
errenta txikiena duten
herrialdeak.
KOKAPENA FORMA BIZTANLERIA ABERASTASUNA
Europako estatuak
BERDINAK DIRA
GUZTIAK?

13. Europar Batasuna

14. Europar Batasuna
•Bigarren Mundu Gerra (1939-1945) amaitzean, Europa eta
mundua bi bloketan zatituta geratu zen ( kapitalista/AEB eta
komunista/SESB).
•Europa batua sortzeko beharra. Arrazoiak:
•Europan beste gatazka armatu bat saihestea, bakea
indartzea.
•Munduko 3.potentzia sortzeko nahia. Europako
herrialdeen arteko lehiak ekidin eta ekonomiak
koordinatzeko beharra
EUROPAR BATASUNAREN JATORRIA

15. Europar Batasuna
1951. Parisko Itunean, Europako Ikatz eta Altzairuaren Elkartea
(EIAE=CECA) edo ikatz eta altzairuaren merkatu bateratua sortu zuten
Belgikak,Holandak, Luxenburgok, Frantzia, Alemaniako Errepublika
Federala eta Italiak.
1957. Erromako Itunean, aurreko estatuek erakunde berri bi sortu zuten:
•EUROTOM edo Europako Atomo Energiaren Elkartea.
•Europako Ekonomi Elkartea (EEE=CEE).
Helburuak :
•Ekonomia sektoreak indartzea eta Europako kideen lehiakortasuna
handitzea.
•Gizarte bidezkoagoa lortzea
Neurriak:
•Ekonomia-politika bateratua garatzea (nekazaritza eta garraioa)
•Kideen arteko muga-zergak kentzea
•Kide ziren herrialdeetan pertsona, salgai, zerbitzu eta kapitalen
joan-etorri askea ezartzea .
•Erkidegoko Zuzenbidea garatzea politikan lankidetza estutu zen.
EUROPAR BATASUNAREN
LEHENDABIZIKO URRATSAK

16. Europar Batasuna
ITUNEN BIDEZ ERAKUNDEA GAUZATUZ JOAN ZEN
…

17. Europar Batasuna
1992. Maastricht-en, batasun ekonomikoaz gain (eurorako epeak
markatu ziren), batasun politikoak ere pisu gehiago zuen itunean. Kohesio
soziala eta elkartasuna bultzatu nahi ziren. EEE izena baztertu eta EB
(Europako Batasuna=Unión Europea) hartu zen.
2002. Batasun ekonomikoa eta monetarioa bultzatzeko: euroa, moneta
bakarraren hasiera.
2007. Lisboa. Europako Parlamentuaren ahalmenaren zabalkuntza.
Batasun politikorako urrats gehiago. Eskubideen gutuna.
EUROPAR BATASUNAREN
HEDAPENA

18. II. MUNDU GERRA
Europaren suntsipena
EKONOMIAREN
GARAPENAREN
SUSTAPENA
UNIÓN ECONÓMICA
Políticas económicas
comunes
Euro
CONSTITUCIÓN DE LA CEE
EB-REN SORRERA
COOPERACIÓN
PARA LA PAZ
POLITIKAREN
BATASUNA
Politika bateraturik
ez.
ESTATU BERRI BATEN
ERAKETA??
HERRIALDE KIDEEN
ARTEKO ALDE
HANDIA
EKONOMIAREN
BATASUNA
Ekonomia-politika
bateratuak.
Euroa.
EEE-REN SORRERA
BAKERAKO
ELKARLANA
Europar Batasuna

19. EUROPAR BATASUNAREN ERAKUNDE NAGUSIAK
INSTITUZIOAK OSAKETA EGINKIZUNAK
EUROPAR
BATASUNEKO
KONTSEILUA
EUROPAR
BATASUNEKO
MINISTROEN
KONTSEILUA
EUROPAKO
BATZORDEA
EUROPAKO
PARLAMENTUA
JUSTIZIA
AUZITEGIA
KONTUEN
AUZITEGIA
ERABAKIAKONTROLAEJEKUZIOA

20. EUROPAR BATASUNAREN ERAKUNDE NAGUSIAK
INSTITUZIOAK OSAKETA EGINKIZUNAK
EUROPAR
BATASUNEKO
KONTSEILUA
Estatuetako gobernu buruak + Europako
Batzordeko presidentea.
Urtean bi aldiz batzen da.
Goreneko organo politiko exekutiboa/betearazlea.
Batasuneko jarraibide nagusiak, ardatzak (batasunaren
garapena, ekonomia eta gizarte politikak, kanpo politikak)
zehazten ditu, eta lehentasunak zehazten ditu.
EUROPAR
BATASUNEKO
MINISTROEN
KONTSEILUA
Herrialdeetako ministroek parte hartzen dute
eta elkartzen dira aztertzen diren gaien arbera.
Aginte betearazlea du.
Erabakirik garrantzitsuenak hartzen ditu
EB-ko polítika eta kanpo -harremanak zehazten ditu
Legegintza ahalmena du Parlamentuarekin batera eta
aurrekontu-eskuduntzak ere baditu
EUROPAKO
BATZORDEA
EUROPAKO
PARLAMENTUA
JUSTIZIA
AUZITEGIA
KONTUEN
AUZITEGIA
ERABAKIAKONTROLAEJEKUZIOA

21. EUROPAR BATASUNAREN ERAKUNDE NAGUSIAK
INSTITUZIOAK OSAKETA EGINKIZUNAK
EUROPAR
BATASUNEKO
KONTSEILUA
Estatuetako gobernu buruak + Europako
Batzordeko presidentea.
Urtean bi aldiz batzen da.
Goreneko organo politiko exekutiboa/betearazlea.
Batasuneko jarraibide nagusiak, ardatzak (batasunaren
garapena, ekonomia eta gizarte politikak, kanpo politikak)
zehazten ditu, eta lehentasunak zehazten ditu.
EUROPAR
BATASUNEKO
MINISTROEN
KONTSEILUA
Herrialdeetako ministroek parte hartzen dute
eta elkartzen dira aztertzen diren gaien
arabera.
Aginte betearazlea du.
Erabakirik garrantzitsuenak hartzen ditu
EB-ko polítika eta kanpo -harremanak zehazten ditu
Legegintza ahalmena du Parlamentuarekin batera eta
aurrekontu-eskuduntzak ere baditu
EUROPAKO
BATZORDEA
Estatu-kideen gobernuek adostasunez bost
urteko agintaldirako aukeraturiko 28 komisariok
osatzen dute eta bakoitzak elkarteko politika
esparru baten ardura dauka.
Erakunde iraunkorra, aginte betearazlea.
Lege eta itunak betetzen direla ziurtatzea
Batasunaren aurrekontua kudeatzea eta legeak
proposatzea
EUROPAKO
PARLAMENTUA
JUSTIZIA
AUZITEGIA
KONTUEN
AUZITEGIA
ERABAKIAKONTROLAEJEKUZIOA

22. EUROPAR BATASUNAREN ERAKUNDE NAGUSIAK
INSTITUZIOAK OSAKETA EGINKIZUNAK
EUROPAR
BATASUNEKO
KONTSEILUA
Estatuetako gobernu buruak + Europako
Batzordeko presidentea.
Urtean bi aldiz batzen da.
Goreneko organo politiko exekutiboa/betearazlea.
Batasuneko jarraibide nagusiak, ardatzak (batasunaren
garapena, ekonomia eta gizarte politikak, kanpo politikak)
zehazten ditu, eta lehentasunak zehazten ditu.
EUROPAR
BATASUNEKO
MINISTROEN
KONTSEILUA
Herrialdeetako ministroek parte hartzen dute
eta elkartzen dira aztertzen diren gaien
arabera.
Aginte betearazlea du.
Erabakirik garrantzitsuenak hartzen ditu
EB-ko polítika eta kanpo -harremanak zehazten ditu
Legegintza ahalmena du Parlamentuarekin batera eta
aurrekontu-eskuduntzak ere baditu
EUROPAKO
BATZORDEA
Estatu-kideen gobernuek adostasunez bost
urteko agintaldirako aukeraturiko 28 komisariok
osatzen dute eta bakoitzak elkarteko politika
esparru baten ardura dauka.
Erakunde iraunkorra, aginte betearazlea.
Lege eta itunak betetzen direla ziurtatzea
Batasunaren aurrekontua kudeatzea eta legeak
proposatzea
EUROPAKO
PARLAMENTUA
•751 parlamentarik (biztanleriaren arabera)
osatzen dute, sufragio unibertsalez hautatuak
(bost urterik behin).
•Ideologiaren arabera eseritzen dira, ez
estatuka.
•Europar Batasuneko kontseiluarekin batera, Europako
legeak eta aurrekontuak, onartzea, eraldatzea edota
zuzentzea.
•Gainerako erakundeak kontrolatzea.
JUSTIZIA
AUZITEGIA
•Herrialde bakoitzeko epaile bana (28)
Justizia-organo nagusia. Botere judiziala.
EBekolegeen inguruan sor daitezkeen tirabirak konpontzea
Itunen kontrola eta bermea
KONTUEN
AUZITEGIA
28 kide (Estatu bakoitzetik bat)
EB-ko diru-sarrerak eta gastuak kontrolatzen ditu .
Dirua aldez aurretik ezarritako aurrekontu eta helburuen
arabera inbertitzen duela egiaztatzen du.
ERABAKIAKONTROLAEJEKUZIOA

23. Europar Batasuna

24. Europar Batasuna

25. Europar Batasuna
•Europar Batasunean sartzeko irizpide nagusiak:
Erakunde indartsuak izatea eta horiek demokrazia eta
giza eskubideak bermatzea
Merkatu-ekonomia izatea, lekiakorra
Beste kideek dituzten eginkizunak ere betetzea
•Kide berriak sartzeko unean beti eztabaidak pizten dira
•Egun 28 estatuk sortzen dute
•Estatu berriak daude “ate joka”. Hautagaiak dira: Turkia,
Serbia, Montenegro, Albania, …
EUROPAR BATASUNAREN
HEDAPENA

26. Europar Batasuna
Hasierako partaideak: Alemania, Franzia, Italia, BENELUX (Belgika,
Holanda eta Luxenburgo). (6)
1973. Danimarka, Irlanda eta Erresuma Batua (9)
1981. Grezia (10)
1986. Espainia eta Portugal (12)
1995. Austria, Suedia eta Finlandia (15)
1999. Euroaren jaiotza.
2004. Hamar herrialde gehiago : Estonia, Letonia, Lituania, Polonia,
Eslovakia, Txekia, Hungaria, Eslovenia, Malta eta Zipre (25).
2007. Errumania eta Bulgaria (27)
2013. Kroazia (28)
EUROPAR BATASUNAREN
HEDAPENA

27. Europar Batasuna
URTEA HERRIALDEAK ZBKIA
1957
Alemaniar Errepublika Federala
Frantzia
Italia
Luxemburgo
Holanda
Belgika 6
1973
Danimarka
Irlanda
Erresuma Batua 9
1981 Grezia 10
1986
Espainia
Portugal 12
1995
Austria
Suedia
Finlandia 15
2004
Estonia
Letonia
Lituania
Polonia
Eslovakia
Txekiar Errepublika
Hungaria
Eslovenia
Malta
Zipre 25
2007
Errumania
Bulgaria 27
2013 Kroazia 28

28. Europar Batasuna
HERRIALDE
ERATZAILEAK
Alemania
Frantzia
Italia
Belgika
Herbehereak
Luxenburgo
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Irlanda
Erresuma Batua
Danimarka
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Grezia
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Espainia
Portugal
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Alemaniako
Errepublika
Demokratikoa
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Suedia
Finlandia
Austria
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Estonia, Letonia,
Lituania, Polonia,
Txekiar Errepublika,
Eslovakia,
Hungaria, Eslovenia,
Malta, Zipre
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Errumania
Bulgaria
ERROMAKO ITUNA:
EEEren sorrera
(Europako Ekonomia Erkidegoa)
MAASTRICHTEKO ITUNA:
EBren sorrera
(Europar Batasuna)
1950 1970 1990
SARTUTAKO
HERRIALDEAK
Kroazia
2013
EUROPAR BATASUNAREN
HEDAPENA
2010

29. EUROPAR BATASUNA

30. Europar Batasuna
EUROPAR BATASUNAREN
HEDAPENA

31. Europar Batasuna

32. Europar Batasuna

33. Europar Batasuna
ETORKIZUNERAKO ERRONKAK
Ekonomia eredu
berria sortzea
Gizarte eta ingurumena
errespetatuz
Lehiakortasuna
handitzea
Hezkuntza eta
teknologia bultzatuz
Ondasunen
banaketa orekatua
bermatzea
Pobrezia eta
ezberdintasunen kontra
borrokatuz
Euroa indartzea
Ekonomia politika
bateratua bultzatuz

34. EBko POLITIKA BATERATUAK
Europar Batasuna

35. Europar Batasuna
BARNE-KONTRASTEAK MURRIZTEA
Estatuak oso diferenteak dira
(tamainaz, populazioaz, garapen
mailaz,…)
Europar Batasun orekatua
lortzeko estatuen arteko
diferentzia horiek murriztea da
oso inportantea.
KOHESIO FUNTSAK ETA
EGITURA-FUNTSAK ezinbestekoak
dira horretarako.
EBeko arazoak:
Ekonomikoak: baliabide eskasak
Politikoak:
Estatuetako gobernuak oso anitzak dira ideologikoki
Askotan ez da jarrera bateratua lortzen
Europar askok ez du proiektu komunean sinesten
Parlamentuak ez du botere handirik

37. Espainiako estatua

38. Espainiako estatua
ESTATU
DEMOKRATIKOA

39. 1. artikulua
• 1. Espainia zuzenbide-estatu sozial eta demokratiko
gisa eratzen da, bere ordenamendu juridikoaren balio
gorentzat hartzen dituelarik askatasuna, justizia,
berdintasuna eta pluralismo politikoa.
• 2. Subiranotasun nazionala Espainiako herriari
dagokio, eta harengandik datozkio Estatuari botereak.
• 3. Espainiako estatuaren forma politikoa monarkia
parlamentarioa da.
Espainiako estatua

40. HERRIAK DU SUBIRANOTASUNA
Espainiako estatua

41. • 1. Espainiako Koroa jaraunspenez jasoko dute Joan
Karlos I.a Borboikoa maiestatearen oinordekoek,
dinastia historikoaren jaraunsle legitimo izanik bera.
Koroaren oinordetzan, premutasun- eta ordezkaritza-
hurrenkera arauzkoari jarraituko zaio, aurreko lerroa
lehenetsiz ondorengoei; lerro berean, gradu hurbilagoa
urrunagoari; gradu berean, gizonezkoa emakumeari;
eta, sexu berean, adin handiagokoa adin txikiagokoari.
• 3. Zuzenbidean deituriko lerro guztiak agortuz gero,
Espainiaren interesei komenien zaien moduan Gorte
Nagusiek hautatuko dute Koroaren oinordekoa.
• 4. Tronuan oinordeko izateko eskubidea duen norbait
Erregearen edo Gorte Nagusien debeku
espresuaren aurka ezkonduz gero, Koroaren
oinordetzatik kanpo geldituko dira bera eta
ondorengoak.
Espainiako estatua

42. Espainiako estatua

43. 61. artikulua
• 1. Erregeak, Gorte Nagusietan aldarrikatzen dutenean,
zin egingo du leial beteko dituela bere eginkizunak;
Konstituzioa eta legeak gordeko eta gordearaziko
dituela, eta herritarren nahiz autonomia-erkidegoen
eskubideak errespetatuko dituela.
.
Espainiako estatua

44. Espainiako estatua

45. Espainiako estatua

46. Estatu espainiarreko sistema politikoa
Espainiako estatua

47. Espainiako estatua

48. Espainiako estatua

49. LURRALDE-ANTOLAKETA 1978ko KONSTITUZIOAREN ARABERA
2. art. Konstituzioa Espainiako nazioaren batasun zatiezinean oinarritzen da, hura
baita espainiar guztien aberri komun eta banaezina; Konstituzioak aitortu eta bermatu
egiten du Espainia osatzen duten nazionalitateen eta herrialdeen autonomia-
eskubidea, bai eta haien guztien arteko elkartasuna ere.
137. art. Lurraldeari dagokionez, estatua udalerritan, probintziatan eta sortzeko diren
autonomia-erkidegoetan antolatzen da.
140. art. Konstituzioak udalerrien autonomia bermatzen du. Udalerriek nortasun juridiko
osoa dute. Udalerrien gobernua eta administrazioa haien udalei dagozkie, eta alkate
eta zinegotziek osatzen dituzte udalok.
141. art. 1. Probintzia tokiko erakundea da eta berezko nortasun juridikoa dauka; udal-
elkarketak eta lurralde-zatiketak mugatzen dute probintzia, estatuaren jarduerak
betetzeko.
2. Probintzietako gobernu eta administrazio autonomoa diputazioei dagokie. 3.
Probintziaz bestelako udal-elkarketak sor daitezke. 4. Uhartedietan, uharteek beren
berezko administrazioa izango dute kabildo edo kontseiluen bidez.
Espainiako estatua

50. Espainiako sistema politikoaren eskema
KOROA
Estatuburua
erregea da.
GORTE
NAGUSIAK
Espainiar
herritarrak
ordezkatzen
dituzte eta botere
legegilea daukate.
Senatuak eta
Kongresuak
osatzen dituzte.
GOBERNUA
Legeen arabera
gobernatzen du.
BOTERE
JUDIZIALA
Legeak
betearazteko eta
arau-hausteak
zigortzeko ardura
du. Auzitegiek
osatzen dute.
UDALERRIAK
Udalek
gobernatuak,
eta zinegotziek
eta alkateak
osatuak.
PROBINTZIAK
50 probintzia
daude, eta
administrazioa
probintzietako
diputazioen
ardura da.
AUTONOMIA-
ERKIDEGOAK
17 autonomia-
erkidego eta bi hiri
autonomo daude.
Estatutuetan, zer
eskumen dituzten
jasotzen da.
SISTEMA
DEMOKRATIKOA
Herritarrek gobernuan parte
hartzen dute
hauteskundeetan beren
ordezkariak hautatuz.
EZAUGARRIAK
INSTITUZIO NAGUSIAK LURRALDE-ANTOLAKETA
ESTATU SOZIALA
Administrazioek gizartean
esku hartzen dute
bidegabekeriarik gerta ez
dadin.
ZUZENBIDEZKO ESTATUA
Bai instituzioek, bai herritarrek legeak
errespetatu behar dituzte. Herritarrek
eskubide eta askatasun multzo bat
daukate, eta instituzioek errespetatu
egin behar dituzte.
1978KO KONSTITUZIOA

51. Espainiako lurralde-banaketak denboran
Espainiako estatua

52. 1. Irizpide historiko-kulturala: ezugarri historiko-kultural komunak dituzten
probintzia mugakideak. Talde horretakoak dira gehienak.
• Katalunia
• Galizia
• Nafarroa
• Euskadi
• Aragoi
• Valentziako erkidegoa
• Asturiasko printzerria
2. Irizpide geografikoa, elkarren ondoko probintziak izatea. Hainbat kasutan, batasun
geografikoa batasun historikoaren gainetik dago:
• uharteak izatea: Kanariarrak edo Balearrak
• Leon + Gaztela Zaharra = Gaztela-Leon
• Gaztela Berria + Albacete = Gaztela-Mantxa
• Probintzia bakarreko probintziak: Kantabria, Errioxa, Murtzia
3. Irizpide politikoa:
• Madril erkidego bihurtu zen Espainiako hiriburua zelako.
• Ceuta eta Melillan ere hiri autonomikoa sortu zen.
Hiru irizpide egon ziren autonomi erkidegoen diseinuan:
Espainiako estatua

53. Espainiako estatua

54. Espainiako estatua

55. Espainiako estatua

56. Espainiako estatua

57. •Lurraldearen antolamenduan.
•Politika arloan: autogobernurako erakundeen egituraketa.
•Ekonomian: nekazaritza, abelazkuntza, basogintza, arrrantza, ehiza, barruko
azokak,artisautza,garapenaren sustapena,etab.
•Azpiegitura eta garraioetan: herrilanak, errepideak, trenbideak, portuak,
aireportuak, etab.
•Hirigintzan eta etxebizitzan.
•Eskumen sozialetan: gizarte laguntza.
•Osasun arloan: osasunbidea, higienea, eraikin eta instalazioen babesa, etb.
•Kultura, kirol edo astialdian: museoak, liburutegiak, ondasun monumentala,
ikerketa, turismoa, kirola, etb.
•Ingurugiroan
AUTONOMI ERKIDEGOEN ESKUMENAK
Espainiako estatua

58. •Edozein espainiarrek dituen eskubideak eta Konstituzioak ematen
dizkion eginkizunak betetzeko beharrezkoa den egoera arautzea.
•Naziotasun, inmigrazio-, emigrazio-, atzerritartasun- eta babes-
arazoak.
•Nazioarteko harremanak.
•Defentsa eta Indar armatuak.
•Gizarte-segurantzaren oinarrizko legegintza eta ekonomi erregimena,
Autonomia Erkidegoek alor honetan duten eskuhartzearen kaltetan izan
gabe.
•Segurantza Publikoa, Autonomia Erkidegoek beren Estatutuetan, lege
organiko batek xedatzen duen markoan, poliziak eratzeko duten
ahalbidearen kaltetan izan gabe.
•Errefendum bidez, herri kontsulta egiteko deiaren baimena.
Espainiako estatua
ESTATUAREN ESKUMEN ESKLUSIBOAK

59. Espainiako estatua

60. UDALERRIAK PROBINTZIAK AUTONOMIA-ERKIDEGOAK
ESPAINIAKO LURRALDE-
ANTOLAKETA
Espainiako estatua

61. UDALERRIAK
Espainian 8100 baino gehiago dago.
Udalerriak oinarrizko lurralde-unitateak
dira.
Udala da gobernu-organoa eta
zinegotziek eta alkateak osatzen dute.
Zinegotziak sufragio unibertsalez
aukeratzen dituzte herritarrek, lau urterik
behin.
Zinegotziek alkatea aukeratzen dute.
Herritarrei zerbitzu beharrezkoak
eskaintzeaz arduratzen dira.
Udal zergen bidez finantzatzen dira.
PROBINTZIAK
50 probintzia daude.
Probintzia udalerri multzoak osatzen
du.
Administrazioa probintzietako
diputazio/aldundien ardura da.
Udalek hautatzen dituzte aldundiko
diputatuak.
Estatutuetan finkatzen dira horien
eskumenak.
Aldundiek aginte betearazlea dute.
Eginkizun nagusiak:
Probintzien interesak zaintzea.
Probintzia-eskumeneko zerbitzuak
ematea.
Udalerrien arteko lankidetza sustatzea
eta horien arteko koordinaketa
ziurtatzea.
AUTONOMIA-ERKIDEGOAK
17 autonomia-erkidego eta bi hiri
autonomo daude.
Estatutuetan, zer eskumen dituzten
jasotzen da.
Botere exekutiboa: Gobernu
Kontseilua eta erkidegoko
presidentea.
Botere legegilea: Legebiltzarra,
sufragio unibertsalez hautatua.
Botere judiziala: Justizia Auzitegi
Gorena.
ESPAINIAKO LURRALDE-
ANTOLAKETA
Espainiako estatua

62. Espainiako estatua
Unitate administratibo txikiena: UDALERRIA
UDALERRIA: MUNICIPIO
UDALA: AYUNTAMIENTO (ORGANO DE GOBIERNO)
UDALETXEA: AYUNTAMIENTO (EDIFICIO)

63. Espainiako estatua
Udalerriak elkartzen dira eta PROBINTZIAK sortzen dituzte

64. Espainiako estatua
Probitziak elkartzean AUTONOMI ERKIDEGOAK sortzen dira.
Erkidego batzuk probintzia bakarrekoak dira: Errioxa, Madril,…

65. Erkidegoen arteko ezberdinatasunak : hedapena, aberastasuna, populazioa,…
Espainiako estatua

66. Espainiako estatua

68. EUSKAL HERRIA
EUROPA
Euskal Autonomi Erkidegoa

69. FRANTZIA
ESPAINIA
Euskal Autonomi Erkidegoa

70. Euskal Autonomi Erkidegoa

71. Euskal Autonomi Erkidegoa

72. EUSKADI =EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGOA=EAE
EUSKADI ≠ EUSKAL HERRIA
Euskal Autonomi Erkidegoa

73. EUSKAL HERRIKO MAPA EGITEKO URRATSAK
•Margotu eta argi bereiztu Frantziaren eta Espainiaren arteko muga politikoa.
• Idatzi letra larriz eta gorriz Frantzia eta Espainia izenak alde bakoitzean.
Saiatu maparen kanpoaldean egiten gero espazio nahikoa izan ahal izateko.
•Idatzi letra larriz eta beltzez Ipar Euskal Herria izena mugaren iparraldean eta
Hego Euskal Herria izena mugaren hegoaldean.
•Idatzi letra larriz eta urdinez Ipar Euskal Herriko probinzien izenak.
•Idatzi letra larriz eta berdez Euskadiko probintziak eta morez Nafarroa.
•Idatzi letra txikiz (nahi duzun kolorean) probintzia guztien hiriburuen izenak
•Margotu urdinez itsasoaren mugak
•Margotu hiru kolorez multzo hauek: iparraldeko probintziak, Euskal Autonomi
Elkartekoak eta Nafarroa.
Euskal Autonomi Erkidegoa

74. Bilbo
Donostia
Gasteiz Iruñea
Baiona
Donibane-
-Garazi
Maule
Euskal Autonomi Erkidegoa
EUSKAL HERRIA
FRANTZIA
ESPAINIA
HEGO EUSKAL HERRIA
(ESPAINIAR ESTATUAREN BARRUAN)
IPAR EUSKAL HERRIA
(FRANTZIAR ESTATUAREN BARRUAN)

75. BIZKAIA
GIPUZKOA
ARABA
NAFARROA
LAPURDI
BEHE NAFARROA
ZUBEROA
Bilbo
Donostia
Gasteiz Iruñea
Baiona
Donibane-
-Garazi
Maule
Euskal Autonomi Erkidegoa
EUSKAL HERRIA
ESPAINIA
FRANTZIA
ESPAINIA
IPAR EUSKAL HERRIA
(FRANTZIAR ESTATUAREN BARRUAN)
HEGO EUSKAL HERRIA
(ESPAINIAR ESTATUAREN BARRUAN)

76. PIRINIO
ATLANTIARRAK
DEPARTAMENTUA
NAFARROAKO
FORU
ERKIDEGOA
EUSKAL AUTONOMI
ERKIDEGOA
BIZKAIA
ARABA
GIPUZKOA
NAFARROA
LAPURDI
BEHE
NAFARROA
ZUBEROA
AKITANIA
ESKUALDEA
LANDAK
LOT ETA GARONA
DORDOINA
GIRONDA
BIARNO
PAYS
BASQUE
EUSKAL HERRIKO ANTOLAKETA ADMINISTRATIBOA
Euskal Autonomi Erkidegoa

77. Euskal Autonomi Erkidegoa
EUSKAL
HERRIA IPAR EUSKAL HERRIA (FRANTZIAR ESTATUAREN BARRUAN)
LAPURDI
BEHE
NAFARROA
ZUBEROA

78. PIRINIO
ATLANTIARRAK
DEPARTAMENTUA
LAPURDI
BEHE
NAFARROA
ZUBEROA
AKITANIA
ESKUALDEA
LANDAK
LOT ETA GARONA
DORDOINA
GIRONDA
BIARNO
PAYS
BASQUE
EUSKAL HERRIKO ANTOLAKETA ADMINITRATIBOA
Euskal Autonomi Erkidegoa
IPAR EUSKAL HERRIA
(FRANTZIAR ESTATUAREN BARRUAN)

79. Euskal Autonomi Erkidegoa
FRANTZIA

80. EUSKAL
HERRIA
NAFARROAKO
FORU
ERKIDEGOA
EUSKADI
EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGOA
BIZKAIA
ARABA
GIPUZKOA
NAFARROA
HEGO EUSKAL HERRIA (ESPAINIAR ESTATUAREN BARRUAN)
Euskal Autonomi Erkidegoa

81. Euskal Autonomi Erkidegoa
ESPAINIA

82. Euskal Autonomi Erkidegoa

83. Euskal Autonomi Erkidegoa

84. Euskal Autonomi Erkidegoa

85. Euskal Autonomi Erkidegoa
EUSKADI
EUSKAL AUTONOMI
ERKIDEGOA (EAE)

86. 1978ko KONSTITUZIOA ETA LURRALDE
AUTONOMIKOAK SORTZEKO ESKUBIDEA
 Lehenengo eta behin, erkidegoa sortzeko
asmoa zuten probintziek estatutua idatzi eta
aurkeztu behar zuten Espainiako Parlamentuan.
 Lehenengo idatzi eta onartu ziren autonomi
estatutuak euskalduna, kataluniarra (1979ko
urrian) eta galiziarra (1980ko amaieran) izan
ziren. Gurea GERNIKAKO ESTATUTUA
deitzen da.
 Hauteskunde autonomikoetan EAJk irabazi
zuen eta Eusko Jaurlaritza osatu zuen.
Lehenengo lehendakaria Karlos Garaikoetxea
izan zen.
Euskal Autonomi Erkidegoa

87. Euskal Autonomi Erkidegoa

88. Euskal Autonomi Erkidegoa
 Hauxek dira orain arte izandako lehendakariak:
 Karlos Garaikoetxea
 José Antonio Ardanza
 Juan José Ibarretxe
 Patxi López
 Iñigo Urkullu

89.  Euskara hizkuntza ofiziala da gaztelaniarekin batera eta guztiek
daukate bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea.
 Euskadiko bandera ikurrina da.
 Botere banaketa:
 Botere legegilea: Parlamentua edo Legebiltzarra, sufragio
unibertsalez hautatua. Berezitasunik handiena hiru lurralde
historikoek Legebiltzarrean ordezkari-kopuru berdina (25) izatea
da.
 Botere exekutiboa: Gobernu autonomikoa edo Eusko
Jaurlaritza: lehendakaria eta sailburuak.
 Botere judiziala: Justizia Auzitegi Nagusia.
 Gobernu zentralak gobernu ordezkaria izendatzen du erkidego
bakoitzean.
Euskal Autonomi Erkidegoa 1979ko GERNIKAKO
ESTATUTUA

90.  ESKUMENAK
 Politika arloan: autogobernurako erakundeen egituraketa
 Ekonomian: nekazaritza, abelazkuntza, basogintza, arrrantza,
ehiza, barruko azokak, artisautza, garapenaren sustapena,etab.
 Azpiegitura eta garraioetan: herrilanak, errepideak, trenbideak,
portuak, aireportuak, etab.
 Lurraldearen antolamenduan
 Hirigintzan
 Ingurugiroan
 Etxebizitzan
 Eskumen sozialak: gizarte laguntza,
 Osasun arlokoak: osasunbidea, higienea, eraikin eta instalazioen
babesa, etb.
 Kultura, kirol edo astialdian: museoak, liburutegiak, ikerketa,
turismoa, kirola, etb.
Euskal Autonomi Erkidegoa

91. Euskal Autonomi Erkidegoa
ESPAINIA EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGOA
GOBERNU ZENTRALA
• Presidentea
• Ministroak
PARLAMENTUA
• Parlamentariak
EUSKO JAURLARITZA
• Lehendakaria
• Sailburuak
EUSKO LEGEBILTZARRA
• Legebiltzarkideak

92. Euskal Autonomi Erkidegoa

93. PIRINIO
ATLANTIARRAK
DEPARTAMENTUA
NAFARROAKO
FORU
ERKIDEGOA
EUSKAL AUTONOMI
ERKIDEGOA
BIZKAIA
ARABA
GIPUZKOA
NAFARROA
LAPURDI
BEHE
NAFARROA
ZUBEROA
AKITANIA
ESKUALDEA
LANDAK
LOT ETA GARONA
DORDOINA
GIRONDA
BIARNO
PAYS
BASQUE
EUSKAL HERRIKO ANTOLAKETA ADMINITRATIBOA
Euskal Autonomi Erkidegoa