2. Hidrosfera (grezieratik hydros: ura eta sphaira: esfera) Lurreko Zientzietan
lurrazpian, azalean eta gainazalean dagoen urak osatzen duen sistema
materiala deskribatzen du
3. Lurreko hidrosferaren masa osoa 1.4 × 1018 tonatakoa
da, hau da, Lurraren masa osoaren % 0.023a.
20 × 1012 tona atmosferan aurkitzen da. Gutxi
gorabehera, lurrazalaren %71, 361 milioi kilometro
karratu ozeanoz estalita dago. Lurreko ozeanoen
gazitasuna 35gramo/kilokoa da.
Ezaugarri Fisikoak
4. Hidrosfera osatzen duen ura sekzio desberdinetan
sailkatzen da:
* Ozeanoak: Lurrazalaren 2/3 osatzen dute, 3000
eta 5000 metroko sakonerako batezbestekoarekin.
* Ur glaziarra edo izoztutakoa: Batez ere
Groenlandia eta Antartikako izotz blokeak, baina
baita ere edozein latitudetan aurkitzen diren
izozmendiak.
* Gainazaleko urak, ibai eta lakuez osaturiko
* Lurreko urak; hau da haitzek gordetzen duten
hezetasuna
* Atmospheran, hodei bezala
* Biosferan: landaredian, animalietan eta gizakietan.
URAREN BANAKETA EDO DISTRIBUZIOA
97.2%Ozeanoak
2.2% Ur glaziarra
0.02 % lurreko ura
0.6 % Ibai eta lakuak
0.001% Atmosferan
5. Tenperatura
Itsasoko uraren tenperatura eguzki erradiazoek
eta latitute eta sakonerarekin aldatzen den
bero trukaketak zehazten dute.
Latitudeari dagokionez, ekuatoreko
herrialdeetako tenperaturaren batez-bestekoa
27º-koa da, baina eskualde polarretan 0 eta -5º
zentigraduraino jaisten da. Gainazaleko urek
tenperatura altuagoak dituzte, eguzkiak
berotzen dituztelako. Sakonera handietan
dauden urek ez dute eguzki argi eta berorik
jasaten, beraz tenperatura egonkor
mantentzen da -2ºC inguruan.
6. Gazitasuna
ITSASO HILA
• Ozeanoak baino hamar aldiz
gatzituagoa da: itsasoak litroko 35
gramo dituzte eta Itsaso Hila, berriz,
350-370. Hori dela eta ez dago
mikrobio batzuk beste izaki bizidunik
bere uretan.
•Lurrunketa prozesua handiagoa da
tropikoetan eskualde polarretan baino.
Itsaso batzuk besteak baino gaziagoak
dira, lurrunketak gatz kantitatea
handitzea eragiten duelako. Hala ere,
ibai eta laku askotako gatz
kontzentrazioa oso txikia da, eta ur
horiei ur-geza deritze. Edaten dugun
uraren gatz kopurua %0.05ekoa da.
7. ITSASOKO URAREN
KONPOSIZIOA
• Kloroa % 54.3
• Sodioa % 30.2
• Sulfatoak % 7.6
• Magnesioa %3.7
• Kaltzioa %1.2
• Potasioa % 1.1
• Beste elementu
batzuk %1.9
8. Uraren Zikloa
• Eguzkiaren beroaren ondorioz itsaso
eta ozeanoetako ura eta izaki
bizidunetan dagoen ura lurrundu eta
kondentsatu egiten da, hodeiak sortuz.
• Ur-tanten tamaina handitzean,
prezipitatu egiten dira, euri tanta, elur
edo txingor moduan, egiten duen
tenperaturaren arabera.
• Prezipitaturiko urak lur azpitik
itsasoraino segi egiten du, edo
lurrazalaren gainetik joaten da erliebea
aldatuz.
• http://www.youtube.com/watch?v=BGCOhzemrDo
9. TENPERATURA ETA GAZITASUN
ALDEAK
• Gainazaleko lasterretan ura gehienbat horizontalki
mugitzen da. Dentsitate aldaketek korronte bertikalak
eragiten dituzte, eta era horretan Artikoan eta Antartikan
hoztutako ura urperatu egiten da, ekuatorerantz hedatuz
eta dentsitate gutxiagoko eta tenperatura beroagoko ura
gorantz desplazatuz.
• Gazitasun aldaketek dentsitate aldaketak eragiten
dituzte, eta gazitasun eta tenperatura aldeek eragindako
lasterrek “laster termohalino” izena hartzen dute.
10. OZEANOETAKO ZINTA GARRAIOLARIA ETA KLIMA GLOBALA
• Lurreko itsaso eta ozeano guztien multzoari
ozeano globala deritzo, guztiak elkarrekin
konektaturik daude eta.
• Ozeano gehienak zeharkatzen dituen ur-
laster bat dago, eta ozeanoetako zinta
garraiolari deritzo. Ur-laster horren zati bat
laster sakon baten modura dabil, poloetan
hoztutako uraren dentsitate handiagoaren
ondorioz, eta beste zatia gainazaleko laster
moduan dabil, haizearen ondorioz.
• Zinta garraiolari honek klima globalean
eragin handia du, adibidez Europak orain
duena baino tenperatura altuagoa izatea
galarazten baitu, klima erregulatuz.
• http://www.youtube.com/watch?
v=bSSFWnMyPMg
