2. EKOSISTEMAK
Leku batean bizi diren izaki bizidunak eta ingurune fisikoak osatzen dute.
Ingurune fisikoak: osagai bizigabe guztiak: airea,ura,lurra…
Izaki bizidunak: izaki bizidunek osatzen dute. Espezietan banatuta daude.
3. EKOSISTEMAK
Lehorreko ingurunea: izaki bizidunak airez inguratuta.
Faktoreak: hezetasuna, lurzoru mota eta erliebea.
Uretako ingurunea: izaki bizidunak urez inguratuta.
Faktoreak: gatz kantitatea, argia, ur-lasterrak, tenperatura eta hondo motak.
4. LEHORREKO EKOSISTEMAK
Mendiko belardiak: hezetasun handia eta negu hotzak. Belarrak eta
larreak. Marmota, lursagu, hegaztiak.
Basamortuak eta estepak: ur eskasia eta muturreko tenperaturak.
Belardiak eta sastraka. Erbiak, basoiloak, mirotzak, saguak…..
Estepak
Basamortuak
5. LEHORREKO EKOSISTEMAK
Izaki bizidunak lurzoruaren gainean, airez inguratuta: basoa, mendiko
belardia, basamortua eta estepa.
Basoak:
Baso atlantikoa: klima hezea eta uda epelak. Hosto erorkorreko
zuhaitzak: pagoa, haritza. Hartza, okila, basoilarra…...
Baso mediterraneoa: klima lehorra eta uda beroak. Hosto iraunkorreko
zuhaitzak: artea, artelatza….. Katamotza, untxia…...
6. ITSAS EKOSISTEMAK
Itsas ekosistemen ezaugarri nagusiak hauek dira:
Hondartzak
Hegaztiak eta
urperatutako animaliak ,
itsasaldiek
eta olatuek eragiten dute.
Kostalde harritsuak
Argitsu da eta algak eta
animalia asko eremu
horiek
ez dira sakonak argia
heltzen eta algek
fotosintesia egin
dezakete.
Itsas zabala
Argia 100 m-taraino .
Itsas dordokak , arrain
mota asko, isurdeak ,
baleak… Eta ekosistema
horiek kostatik urrun
daude.
7. MENDIKO BELARDIAK
● Belardietan, landare guziak belarkarak dira. Lurzoru emankorreko eremu handiak izaten dira
belardiak. Larre horiek azienda elikatzeko ohi dira.
Buruxkak dituzten
landareek,
nartzisoek, orkideek
eta bioletek osatzen
dituzte.
Mendi-eremuetan
daude, negu hotzeko
eta hezetasun handiko
lekuetan.
Tximeletak,
matxinsaltoak,
marmotak, lursagua
eta hegaztiak.
Belardietan bizi
dira.
Mendiko belardiak
8. UR GEZAKO EKOSISTEMAK
Ur gezako ekosistemen ezaugarriak hauek dira.
Ibaiak:
animaliak uraren
mugimendura
egokitzen dira.
Goi ibilbideetan
ur hotzagoa eta
biziagaoak dira
eta horren
arabera fauna
dago.
Urmaelak:
ura ez da
mugitzen.
Tamainaren
araberakoak
eta duten
uraren
araberakoak
dira fauna
eta flora.
Ibaiak
Urmaelak
Fauna:
arrainak,ahateak
igelak,dortokak...
Flora:
zuhaizkak
belarra...
10. NAFARROAKO BARDEAK
Bardeetako Natura Parkea edo Errege Bardeak Nafarroako hego-ekialdean dagoen eremua
da.Tuterako merindadean dago kokatua, ekialdean Zaragozako probintzia eta iparraldean
Eurriberriko merindadean.
Urak eta ziertzo haizeak
geologia itxura harrigarriak
eratu dituzte, hala nola amildegi,
goi ordoki eta muino bakanduak.
Bertan landaredia urria da.
Bardeak
41.845 hektareako
eremua hartzen du, 45 km
iparraldetik hegoaldera.
1.999an Parke Natural izendatu zuten eta, 2.000an,
UNESCOk Biosfera erreserba. Bardea Zuria eta
Bardea Beltza bi zonalde nagusiak dira.