1. ნიკოლოზ
ბარათაშვილი
„ღმერთმა გამოგვიგზავნა ჩვენდანუგეშად და ჩვენდა
თავმოსაწონებლად ნიკოლოზ ბარათაშვილი,
უკურთხა ენა მეტყველებისათვის, თვალნი – ხედვი
სათვის, ყურნი — სმენისათვის. გულს ჩაუდგა
გაუქრობელი ცეცხლი კაცთა გულის გასათბობად და
უბრძანა: წადი და კაცთა ნათესავს ამცნე უზენაესი
მცნება შენი და სიტყვით გული გაუთ ბეო“
(ილია ჭავჭავაძე).
2. ცხოვრება
ნიკოლოზ ბარათაშვილი დაიბადა
1817 წლის 27 დეკემბერს თბილისში,
ანჩისხატის უბანში. მისი მამა,
მელიტო ნი, იყო ხელმოკლე თავადი,
გულუხვი და სტუმართმოყვარე,
უყვარდა მწერლობა,
თანამედროვეთა შორის ნასწავლ
კაცად მიიჩნეოდა. პოეტის დედა,
ეფემია, გრიგოლ ორბელიანის და,
გამოირჩეოდა სათნოებით.
1832 წლის
შეთქმულებაში
მონაწილეობის გამო
დოდაშვილის
დაპატიმრებამ
ბარათაშვილზე
დიდი გავლენა
მოახდინა. როგორც
ცნობილია, მაშინ
შეიპყრეს გრიგოლ
ორბელიანი, პოეტის
ბევრი ნათესავი და
უფროსი მეგობარი.
ამ ამბით
გამოწვეული
განცდები პოეტმა
ასახა ადრინდელ
ლექსებში.
პოეტს წერა-კითხვა
ოჯახში შეასწავლეს, 7
წლისა მიაბარეს
კალოუბნის სამრევლო
სკოლაში, შემდეგ
გადაიყვანეს თბილისის
კეთილშობილთა
სასწავლებელში,
რომელიც 1830 წელს
გიმნაზიად გადაკეთდა.
ნიკოლოზი ბეჯითი,
ნიჭიერი მოსწავლე იყო,
განსაკუთრებით უყვარდა
საღვთო ისტორია,
სიტყვიერება და
რიტორიკა-ლოგიკა. 1835
წელს დაასრულა
გიმნაზიის კურსი „ქების
ატესტატით“ და 18 წლის
ჭაბუკი ცხოვრების გზას
დაადგა.
პოეტის აღზრდაში
მნიშვნელოვანი როლი
შეასრულა ქართველმა
ფილოსოფოსმა სოლომონ
დოდაშვილმა, რომელიც
მას ქართულ ენას
ასწავლიდა. გიმნაზიაში
მოსწავლეთა
ლიტერატურული წრე
შეიქმნა, რომელშიც
აქტიურად
მონაწილეობდა
ნიკოლოზი. ამ წრემ
გამოუშვა ხელნაწერი
ჟურნალის, „თბილისის
გიმნაზიის ყვავილის",
რამდენიმე ნომერი, მის
ფურცლებზე
გამოქვეყნდა
ბარათაშვილის ერთი
პროზაული თარგმანიც.
2
3. კარიერა
გიმნაზიის დამთავრებისთანავე, 1835 წლის 6
ნოემბერს, ბარათაშვილი დაინიშნა
საქართველოს უზენაესი კანცელარიის
თანამშრომლად. „განვწესდი სამსახურში და
დავმორჩილდი ჩემს მკაცრს ბედსა“, – სწერდა
იგი გრიგოლ ორბელიანს. მოხელედ ქცეული
პოეტი თავის მოვალეობას
კეთილსინდისიერად ასრულებდა. მის მიერ
გადაწერილი მრავალი დოკუმენტი
მეტყველებს, რომ ყველაფერი წესრიგში
ჰქონია მოყვანილი.
1835 წლის 6 ნოემბერს
გახდა საქართველოს უ
ზენაესი კანცელარიის
თანამშრომელი
2
1845 წლის 24 მაისს
დაინიშნა თელავის
მაზრის მმართველის
მოადგილის მოვალების
შემსრულებლად
3
1835 წელს
დაასრულა
გიმნაზიის კურსი
"ქების ატესტატით"
1
3
მნიშვნელოვანი მოვლენები მის კარიერაში:
4. გარდაცვალება
4
მადლობა ყურადღებისთვის
პოეტი ემზადებოდა თელავში წასასვლელად, მაგრამ მოულოდ-
ნელად განჯის მაზრის მმართველი მამუკა ორბელიანი
ჩამოვიდა თბილისში და სთხოვა, თანაშემწედ წაჰყოლოდა. ბარ-
ათაშვილს ხანგრძლივი მეგობრობა აკავშირებდა მამუკასთან და
დასთანხმდა. ივნისის ბოლო რიცხვებში განჯაში გაემგზავრა. მ
თელი ზაფხული და შემოდგომა თავგამოდებით მუშაობდა. მამ
უკა ხშირად თბილისში იმყოფებოდა, რის გამოც მართვაგამგ-
ეობის მთელი სიმძიმე ბარათაშვილს აწვა კისერზე. აქ მას მალა-
რია შეეყარა. ამას ზედ დაერთო გაციება და 1845 წლის 9 ოქტომბ-
ერს ნიკოლოზ ბარათაშვილი გარდაიცვალა.
განჯაში, დაკრძალეს იქვე, ისე, რომ არც გულის სატრფოს დაუ-
ტირია და არც დედის მწუხარე ცრემლი დასცემია.
1893 წლის 25 აპრილს ნიკოლოზ ბარათაშვილის ნეშტი განჯიდან
თბილისში ჩამოასვენეს და დიდუბის პანთეონში დაკრძალეს. ხ
ოლო 1938 წლის 15 ოქტომბერს მუდმივი განსასვენებელი
მიუჩინეს მთაწმინდის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა
პანთეონში.