Environmental Economics Chapter 5

1. KINH TẾ MÔI TRƯỜNG
(Dành cho chương trình sau đại học)
TS. Hoàng Văn Long

2. Chương trình học
Chương 1: (5 Tiết) Giới thiệu về Kinh tế môi
trường
Chương 2: (5 Tiết) Mối liên hệ giữa môi trường
và Kinh tế
Chương 3: (5 Tiết) Nguyên nhân các vấn đề môi
trường
Chương 4: (5 Tiết) Kinh tế Ô nhiễm
Chương 5: (3 Tiết) Phân tích lợi ích chi Phí
Bài tập (2 tiết)

3. Chương 6: (5 Tiết) Định giá Tài nguyên và Môi
trường
Chương 7:(3 Tiết) Kinh tế Tài nguyên, Chất thải và
Đa dạnh sinh học
Bài tập (2 tiết)
Chương 8: (5 Tiết) Quản lý nhà nước về môi trường
Chương 9: Kinh tế Xanh, Tăng trưởng Xanh và BĐKH
ở Việt Nam (2 tiết)
Chương 10: Seminar Kinh tế Môi trường (2 tiết) -
Ôn tập Môn học (1 tiết)

4. Chương 5
PHÂN TÍCH LỢI ÍCH - CHI PHÍ

5. Nội dung Chương 5
5.1. Tổng quan về Phân tích lợi ích chi phí
5.2. Khung phân tích (Chương 6 – EEPSEA)
5.3. Phân tích lợi ích chi phí (Chương 7- EEPSEA)
5.4. Đánh giá lợi ích cho việc ra quyết định về môi
trường (Chương 15- EEPSEA)
5.5. Ước lượng chi phí cho việc ra quyết định về môi
trường (Chương 16- EEPSEA)
5.6. Thảo luận
5.7. Câu hỏi và bài tập
5.8. Tài liệu tham khảo

6. 5.1. Tổng quan về Phân tích lợi ích chi
phí
Phân tích lợi ích chi phí là gì?
Phân biệt phân tích kinh tế với phân tích tài
chính
Tại sao phải thực hiện phân tích lợi ích chi phí?
Phương pháp luận của phân tích lợi ích chi phí
Phân tích lợi ích chi phí và phân tích tài chính
nằm ở đâu trong qui trình phát triển, đánh giá
và thực hiện dự án

7. Phân tích lợi ích chi phí là gì?
Phân biệt phân tích kinh tế với phân tích tài
chính
Tại sao phải thực hiện phân tích lợi ích chi phí?
Phương pháp luận của phân tích lợi ích chi phí
Phân tích lợi ích chi phí và phân tích tài chính
nằm ở đâu trong qui trình phát triển, đánh giá
và thực hiện dự án
Mục tiêu học tập 1

8. Các thước đo phúc lợi kinh tế và cơ sở lựa
chọn giữa các dự án
Các quan điểm khác nhau trong phân tích lợi
ích chi phí
Phân loại phân tích lợi ích chi phí
Qui trình thực hiện phân tích lợi ích chi phí
Nhận dạng các lợi ích và chí phí
Vai trò của người phân tích lợi ích chi phí
Mục tiêu học tập 2

9. Phân tích lợi ích chi phí (CBA) là một phương
pháp dùng để đánh giá một dự án hay một
chính sách bằng việc lượng hóa bằng tiền tất
cả các lợi ích và chi phí trên quan điểm xã hội
nhằm cung cấp thông tin cho việc ra quyết
định
Phân tích lợi ích chi phí là gì?

11. Phân tích lợi ích chi phí là gì?
Thống nhất một số thuật ngữ:
o Dự án là bất kz hình thức sử dụng hay tiết kiệm
nguồn lực nào (các dự án cung cấp hàng hóa dịch
vụ tư nhân, các dự án phát triển, các dự án cung
cấp dịch vụ sức khỏe, kiểm soát ô nhiễm)
o Đánh giá là đo lường giá trị bằng tiền
o CBA và phân tích kinh tế được sử dụng thay thế
lẫn nhau
o Phân tích tài chính là thẩm định tài chính dự án

12. Phân biệt phân tích tài chính với
phân tích kinh tế
Phân tích tài chính dự án được thực hiện để đánh giá
xem dự án đó có khả năng sinh lợi cho đơn vị thực hiện
hay không
Phân tích kinh tế (phân tích lợi ích chi phí) là phân tích
mở rộng của phân tích tài chính được thực hiện chủ
yếu bởi Chính phủ hoặc các tổ chức quốc tế để đánh
giá xem dự án hay chính sách có đóng góp cải thiện
phúc lợi quốc gia hay cộng đồng hay không

13. Phân biệt phân tích tài chính với
phân tích kinh tế

14. ?
CHAÁP THUAÄN
BAÙC BOÛ
?
PHAÂN TÍCH KINH TEÁ
PHAÂNTÍCHTAØICHÍNH
+
-
- +

16. Lý do phân tích lợi ích chi phí
Biến dạng thị trường do thuế, trợ cấp, kiểm
soát giá, độc quyền
Ngoại tác và hàng hóa công
Dự án lớn làm thay đổi thặng dư xã hội
Thông tin không hoàn hảo

17. Phương pháp luận của CBA

18. Phân tích tài chính và CBA trong qui
trình dự án

19. Mục tiêu khả năng sinh lợi tài chính:
Thẩm định tài chính dự án
Lựa chọn giữa các dự án trên cơ sở “khả
năng sinh lợi cao nhất”
Thước đo các lợi ích và chi phí của dự án
là giá thị trường (không quan tâm đến các
loại biến dạng hay ngoại tác do dự án gây
ra)
Các tiêu chí hay được sử dụng là NPV,
IRR, tỷ số B/C, và thời gian hoàn vốn (PP).
Các tiêu chí này dự trên ngân lưu tài chính
của dự án

20. Khi đánh giá dự án, chính phủ kỳ vọng sẽ đánh
giá đầy đủ tác động phúc lợi của dự án lên tất
cả mọi người trong cộng đồng hay quốc gia
Tất cả các chi phí và lợi ích của dự án được
đo lường và đưa vào báo cáo ngân lưu kinh tế
của dự án (chi phí và lợi ích thực sự mà dự án
gây ra hay tạo ra cho nền kinh tế)
Mục tiêu tối đa hóa phúc lợi kinh tế thường
rộng hơn mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án

21. Tiêu chí đền bù Kaldor-Hicks (Cải thiện phúc
lợi Pareto tiềm năng) cho rằng một sự thay
đổi phúc lợi xã hội mong muốn nếu những
người được lợi từ thay đổi đó có thể đền bù
hoàn toàn cho người bị thiệt, và tất cả họ vẫn
tốt hơn
Nguyên tắc đền bù Kaldor-Hicks là cơ sở
biện hộ việc chọn những dự án có tổng lợi
ích lớn hơn tổng chi phí
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án

22. $UB
$UA
$25
$25
$100
$100
UF
$75
$75
a
b
c
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án
Một thay đổi làm phúc lợi chuyển
từ hiện trạng (điểm c) đến bất kz
điểm nào thuộc vùng abc được gọi
là cải thiện phúc lợi Pareto thực tế

23. $UB
$UA
$10
$10
$90
$90
a
b
e
dc
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án

24. $UB
$UA
$10
UF
$75
$90
a
b
dc
$60
$40
d’
$25
$25
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án
Một thay đổi làm phúc lợi chuyển
từ hiện trạng (điểm c) đến bất kz
đâu miễn sau khi đền bù sẽ chuyển
đến một điểm nào khác thuộc vùng
abc được gọi là cải thiện phúc lợi
Pareto tiềm năng

25. CẢI THIỆN PHÚC LỢI
PARETO TIỀM NĂNG
NPV > 0
CHỌN DỰ ÁN
Mục tiêu phúc lợi kinh tế: Thẩm định
kinh tế dự án

26. CBA dự án (phân tích tài chính)
CBA tư nhân (phân tích tài chính)
 CBA tổng đầu tư/ngân hàng
 CBA chủ sở hữu
CBA hiệu quả (phân tích kinh tế)
CBA nhóm mục tiêu (phân tích xã hội)
Các quan điểm khác nhau

27. Ex-anti CBA: Phân tích lợi ích chi phí tiến hành
trước khi dự án/chính được thực hiện
Ex-post CBA: Phân tích lợi ích chi phí được tiến
hành sau khi dự án/chính đã được thực hiện
In medias res CBA: Phân tích lợi ích chi phí
được tiến hành trong lúc dự án đang được thực
hiện
Ex-anti và Ex-post CBA: Kết hợp giữa hai loại
trên
Phân loại CBA

28. 1. Xác định và giới hạn các phương án khác nhau
2. Xác định các nhóm liên quan (ai hưởng lợi, ai
chịu chi phí)
3. Nhận dạng và phân loại các lợi ích/chi phí của
từng phương án.
4. Lượng hóa các tác động trong vòng đời dư án
5. Ước tính thành tiền các lợi ích và chi phí của
mỗi phương án cho cả vòng đời dự án
6. Chiết khấu lợi ích và chi phí để có các hiện giá
7. Tính NPV của mỗi phương án
8. Phân tích độ nhạy
9. Đề xuất
Qui trình cơ bản thực hiện phân tích
lợi ích chi phí

29. Khi đã có đầy đủ thông tin về dự án, Anh/Chị
tiến hành phân tích lợi ích chi phí trên Excel
như sau:
1. Xây dựng bảng thông số: Nhập tất cả các
thông tin về dự án vào bảng tính Excel dạng
số (kể cả một số tính toán nếu có)
2. Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính theo
quan điểm dự án (CBA dự án) và tính NPV,
IRR, …
Thực hiện phân tích lợi ích trên Excel

30. 3. Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính theo
quan điểm tổng đầu tư và tính NPV, IRR,…
4. Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính theo
quan điểm chủ sở hữu và tính NPV, IRR, …
5. Xây dựng báo cáo ngân lưu kinh tế và tính
NPV, IRR, …
6. Phân tích xã hội (phân phối)
7. Phân tích độ nhạy
Thực hiện phân tích lợi ích trên Excel

31. Để xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính
cần các thông tin sau:
Lịch đầu tư
Lịch khấu hao
Kế hoạch sản xuất và doanh số
Kế hoạch chi phí và giá vốn
Lịch vay và trả nợ vay
Báo cáo thu nhập dự trù
Thực hiện phân tích lợi ích trên Excel

32. Nguyên tắc 1: Một kết quả là kết quả xã hội thực
chỉ khi nó làm thay đổi lợi ích xã hội ròng
Nguyên tắc 2: Chỉ tính những kết quả tăng thêm
Nguyên tắc 3: Loại trừ kết quả chìm
Nguyên tắc 4: Loại trừ chi phí chung
Nguyên tắc 5: Tính tất cả các thay đổi lợi ích và
chi phí
Nguyên tắc 6: Loại trừ các khoản thanh toán
chuyển giao
Nhận dạng lợi ích và chi phí

33. Nguyên tắc 7: Thuế vào trợ cấp cần phải xem xét
lại vì đôi khi tính và đôi khi không tính
Nguyên tắc 8: Chi phí là chi phí cơ hội
Nguyên tắc 9: Tránh tính trùng
Nguyên tắc 10: Các dịch vụ công do nhà nước
cung cấp phải được tính theo chi phí cơ hội
Nguyên tắc 11:Loại trừ các kết quả quốc tế
Nguyên tắc 12: Tính các kết quả không có thị
trường
Nhận dạng lợi ích và chi phí

34. Vai trò của người phân tích CBA
Project Concept
Appraisal
Implementation
Evaluation

35. Chia nhóm
Giới thiệu sơ lược về dự án phát triển An
Bình
Đọc và thảo luận nhóm (15 phút)
Chọn ngẫu nhiên 3 nhóm trình bày trước
lớp (5 phút/nhóm)
Thảo luận
Bài tập tình huống số 1

36. 5.2. Khung phân tích (Chương 6 –
EEPSEA)
• Khung phân tích cơ bản:
Bước 1: Nhận dạng dự án hay chương trình, bao
gồm phạm vi và bối cảnh nghiên cứu
Bước 2: Mô tả theo hướng định lượng các nhân
tố đầu vào và đầu ra của chương trình
Bước 3: Ước lượng các chi phí và lợi ích xã hội
của các nhân tố này
Bước 4: So sánh lợi ích và chi phí

37. • Lợi ích xã hội đạt tối ưu khi MAC = MD
• Các tính lợi ích ròng
• Lựa chọn chiết khấu
• Phân tích độ nhạy
• Phân tích hiệu quả chi phí
• Đáng giá tác động môi trường (EIA): Các nhà
kinh tế học có vai trò trong ĐTM bên nhà các
nhà khoa học xã hội và khoa học tự nhiên.

38. 5.3. Phân tích lợi ích chi phí: Lợi ích
(Chương 7- EEPSEA)
• Ước lượng thiệt hại kinh tế
• Giá sẵn lòng trả
• Các phương pháp suy ra giá sẵn lòng trả cho những cải
thiện chất lượng môi trường
C1: Chi phí ngăn ngừa
VD: mua máy lọc không khí để giảm tác động của sương mù
gây bện hen suyễn
C2: Ước lượng hưởng thị
C3: Thị trường đại diện
VD: Phương pháp chi phí du hành
C4: Đánh giá ngẫu nhiên (CVM) – Phương pháp này sẽ được
học chi tiết ở phần sau.

40. 5.4. Đánh giá lợi ích cho việc ra quyết
định về môi trường (Chương 15-
EEPSEA)

41. 5.5. Ước lượng chi phí cho việc ra
quyết định về môi trường (Chương 16-
EEPSEA)

42. Các lưu ý
• Giá trị hiện tại = m/(1+r)t
• Phân tích độ nhạy:
• Lựa chọn chiết khấu:
• Phân tích hiệu quả chi phí: chọn mức chi phí
thất nhất cho một lợi ích nhất định trong các
phương án.

43. 5.6. Thảo luận
• Chiết khấu “thấp” thì tốt hay xấu cho môi
trường? Tại sao?
• Gợi ý: Chiết khấu thấp làm cho giá trị tương lai
của dự án cao, điều này có lợi cho việc bảo vệ
môi trường.

44. 5.7. Câu hỏi ôn tập và bài tập
Bài tập 2: Trang 42. Câu hỏi và Bài tập (EEPSEA)
• Nâng cấp nhà máy nước thải đô thị: Chi phí
vốn 20tr. Chi phí vận hàng 1tr/năm. 5 Năm sau
phải thay nhà máy mới.
• Cấm dùng thuốc trừ sâu: Chi phí hoạt động
5.5 tr/năm.
Thông tin chung: Thời gian hoạt động 10 năm,
NPV=40tr, r=5%

45. • Chính quyền thành phố nên chọn phương án
nào có lợi ích cao hơn về kinh tế?

46. • PV (Hiện giá)
• CV (Giá trị hiện hành)
• PV = PV(5%,9,1)=7.11 (tính excel)

47. 5.8. Tài liệu tham khảo

48. Cảm ơn các bạn đã lắng nghe!