1. © 2011 Leni van Vlijmen 1
Inhoudsopgave:
Inleiding _________________________________________________________________ 2
Algemeen ________________________________________________________________ 3
Leerjaar __________________________________________________________________ 3
Vak ______________________________________________________________________ 3
Aantal lesuren en lesweken________________________________________________ 3
Type excursie ____________________________________________________________ 3
Doel van de excursie______________________________________________________ 4
Materialen________________________________________________________________ 4
Benodigde vaardigheden bij leerlingen _____________________________________ 4
Taakverdeling ____________________________________________________________ 5
Les 1 De bibliotheek, wat kun je daar vinden en hoe vind je het? __________ 7
Les 2 Bezoek aan de bibliotheek _______________________________________ 13
Les 3 Verwerking bezoek aan de bibliotheek ____________________________ 15
Bijlagen: ________________________________________________________________ 19
Bronnen: ________________________________________________________________ 19

2. © 2011 Leni van Vlijmen 2
Inleiding
In deze leswijzer staat een bezoek aan de bibliotheek centraal. De
bibliotheekles wordt uitgevoerd door de bibliothecaris. De les voor en na het
bezoek wordt door de docenten Nederlands verzorgd. Met dit document geef ik
hiervoor tips en aanwijzingen. De docent is tijdens het bibliotheekbezoek
aanwezig als begeleider.
Waarom een bezoek brengen aan de bibliotheek? Volgens de Stichting Lezen
heeft het lezen van een boek een suf imago onder scholieren. De helft van de
15-jarigen geeft aan dat ze aan lezen weinig plezier beleven. Dat dit
zorgwekkend is in verband met taalontwikkeling en culturele vorming van
jongeren hoeft geen betoog. Internet en andere snelle media hebben het lezen
verdrongen zo is de gedachte.
Voor de ISK leerling is het lezen voor de taalontwikkeling van grote waarde. In
de bibliotheek kan je immers boeken lenen in je eigen taal en in de
Nederlandse taal kan je terecht voor de ‘makkelijk lezen’ serie. De bibliotheek
kan een belangrijke externe partner zijn voor de ISK. Zij biedt veel
deskundigheid op het gebied van leesbevordering maar ook van inburgering
en jeugdboeken. De leerling krijgt inzicht in de materialen die geleend kunnen
worden maar ziet bovendien tijdens het bezoek de mogelijkheid om in de
bibliotheek te studeren, te gamen en te chillen.
Bibliotheekbezoek en meer lezen is gekoppeld aan een hogere leesattitude en
een verhoging hiervan is het uiteindelijke streven, ook en misschien wel juist
voor de ISK leerling!
Rotterdam, april 2011
Leni van Vlijmen

3. © 2011 Leni van Vlijmen 3
Algemeen
Deze docentenhandleiding voor de excursie ‘Bezoek aan de Centrale
Bibliotheek’ is onderdeel van het vakoverstijgende project ‘Leer je stad
kennen’. Het bezoek en deze handleiding is ontwikkeld in samenwerking met
de Centrale Bibliotheek aan de Hoogstraat 110 te Rotterdam.
Verder is gebruik gemaakt van www.bazarweb.nl en BV Taal.
Leerjaar
Deze excursie met handleiding is bestemd voor alle klassen van de afdeling
ISK van het Wolfert College te Rotterdam.
Er is een differentiatie in niveau mogelijk door een keuze te maken in de
onderdelen en/ of opdrachten van het materiaal.
De differentiatie opdrachten zijn aangegeven met het teken .
Vak
De lessen zijn bedoeld voor het vak Nederlands.
Aantal lesuren en lesweken
Les 1 en 3 vinden plaats op school en beslaan ieder 45 minuten. Al naar gelang
het niveau van de klas kan de docent ervoor kiezen elke les in een blokuur van
2 x 45 minuten te geven.
o Les 1 Voorbereiding op het bezoek aan de bibliotheek.
o Les 2 Bezoek aan de bibliotheek
o Les 3 Verwerking van het bezoek in het projectportfolio ‘Leer je stad
kennen’.
Indien het rooster het toelaat kan gekozen worden om de lessen op dezelfde
dag als het bezoek aan de bibliotheek te laten plaatsvinden, dit is echter niet
noodzakelijk.
Type excursie
De leerlingen worden ontvangen in de bibliotheek op de jongerenvloer 4You!
op de 1e
verdieping. Tijdens het bezoek krijgen de leerlingen na een korte
rondleiding (ca. 15 minuten) een aantal opdrachten die ze uitvoeren in de
bibliotheek (ca. 45 minuten). Naast gedrukte materialen neemt ook het internet
een bescheiden plaats in. Na de opdrachten volgt een korte bespreking (ca. 15
minuten). De totale duur van het bezoek aan de bibliotheek neemt ca. 1, 5 uur
in beslag, exclusief reistijden.

4. © 2011 Leni van Vlijmen 4
Doel van de excursie
De excursie heeft drie doelen:
1. De bibliotheek leren zien als bron van informatie.
2. De diverse media die de bibliotheek biedt zelfstandig leren vinden met
behulp van een plattegrond en computer. Daarbij gaat het om
www.bibliotheek.rottterdam.nl, leesboeken, informatieve boeken en
films.
3. Leer je stad kennen.
Tijdens het bezoek aan de bibliotheek is het niet de bedoeling de leerlingen lid
te maken van de bibliotheek. Dit traject valt buiten de doelstelling van deze
excursie en wordt door de ISK afdeling intern verzorgd.
Materialen
Het materiaal behorend bij lessen zoals woordweb, genres met pictogrammen
en ‘ wat staat waar’ overzicht, is als bijlage toegevoegd. Voorafgaand aan les 1
is het essentieel dat de docent een pakket aan bibliotheekmateriaal verzamelt
uit privé- en schoolbezit. Het slagen van de les hangt grotendeels af van het
verzamelde materiaal.
Tijdens het bezoek aan de bibliotheek wordt een opdrachtenlijst aan de
leerlingen uitgereikt door de bibliothecaris. Een voorbeeld daarvan bevindt
zich ook in de bijlagen.
Benodigde vaardigheden bij leerlingen
Het is raadzaam na te gaan of de leerlingen goed het alfabet kennen en een
plattegrond weten te hanteren alvorens met de excursie te beginnen. Hiertoe
kunnen oefeningen worden gebruikt die mogelijk ook in de reguliere
taalmethode zijn te vinden.
De leerlingen dienen vertrouwd te zijn met het gebruik van internet: het
intikken van een adres, het werken met de muis, scrollen etc.

5. © 2011 Leni van Vlijmen 5
Taakverdeling
De ISK coördinator
o Maakt een afspraak met de bibliotheek om de bezoeken in te plannen (dit
dient ruim van te voren te gebeuren, veel bibliotheken plannen hun
activiteiten al een half jaar vooruit).
o Maakt afspraken binnen de school over de roosterwijzigingen die nodig
zijn voor het bezoek aan de bibliotheek.
o Draagt zorg voor de vergoeding aan de bibliotheek (indien van
toepassing).
De docent Nederlands
o Verzorgt de les voor en na het bezoek aan de bibliotheek.
o Zorgt voor pennen of gaat na of de leerlingen schrijfmateriaal bij zich
hebben voor het invullen van de opdrachtlijst tijden het bezoek.
o Gaat na of de leerlingen de benodigde vaardigheden bezitten zoals
hierboven omschreven en zorgt ervoor, indien nodig, dat deze
vaardigheden worden opgefrist.
o Verdeelt de leerlingen tijdens het bibliotheekbezoek voor de uitvoering
van de opdrachten in duo’s. De opdrachten worden echter wel
individueel ingevuld op de vragenlijst.
o Is actief betrokken bij het bibliotheekbezoek: begeleidt de klas tijdens de
reis, zorgt voor een ordelijk verloop van het bezoek en assisteert de
leerlingen en de bibliothecaris indien gewenst.
De bibliothecaris
o Bespreekt met de ISK coördinator van de school de planning van de
bibliotheekbezoeken.
o Draagt zorg voor de opdrachtlijsten, plattegrondjes en deelt deze uit aan
de leerlingen tijdens het bibliotheekbezoek.
o Verzorgt de rondleiding in de bibliotheek, duur ca. 15 minuten.
o Bespreekt de uitgevoerde opdrachten na, duur ca. 15 minuten.

6. © 2011 Leni van Vlijmen 6
Lesbeschrijvingen

7. © 2011 Leni van Vlijmen 7
Les 1 De bibliotheek, wat kun je daar vinden en hoe vind je het?
Deze les is een voorbereiding voor het bezoek aan de bibliotheek. Het is raadzaam
een dag voorafgaand aan de les onderstaand materiaal uit privébezit te selecteren
en mee te nemen.
Doel van deze les:
o Voorkennis over de bibliotheek opfrissen
o Het ordeningsprincipe van diverse media in de bibliotheek leren kennen
o De bibliotheek zien als een bron van informatie.
o Het herkennen van genres bij leesboeken.
Voorbereiding:
Maak kopieën van het volgende materiaal:
o Woordweb (zie bijlage 1)
o Lijst met kleurindeling (zie bijlage 3)
o Lijst met pictogrammen (zie bijlage 4) Let op: voor differentiatieoefening
  moeten de genreaanduidingen worden
doorgestreept/afgeplakt.
Vul een doos of krat met minstens 3 verschillende exemplaren van de volgende
items:
o Leesboeken volwassen- + jeugdboeken!!
o Informatieve boeken (bijvoorbeeld: atlas, woordenboek, studieboek,
hobbyboek, reisgids, kookboek, etc.)
o cd’s/dvd’s (muziek of anderszins)
o Strips (niet noodzakelijk)
o Tijdschriften
o Kranten

8. © 2011 Leni van Vlijmen 8
Woordenlijst:
Afdeling Mode
Alfabet Onderwerp
Auteur Opbergen
Entertainment Ordenen
Genre Pictogram
Gesproken boek Roman
Griezelverhaal Schrijver
Hobby Spanning en avontuur
Informatief boek Stripboek
Jeugd Thema
Jongeren Woordweb
Kunst
Basisactiviteit
Doel: De leerlingen weten wat ze gaan leren in deze les.
Inleiding – klassikaal (richtlijn 5 minuten)
Voorafgaand aan de les vertelt u de leerlingen wat de bedoeling is: als onderdeel van
het Project ‘leer je stad kennen’ staat een bibliotheekbezoek gepland. Deze les is
bedoeld om het bezoek voor te bereiden.
Wat gaan de leerlingen leren?
- Wat is een bibliotheek?
- Wat kan je er vinden?
- Hoe wordt het materiaal geordend zodat je het terug kan vinden?
Basisactiviteit  :
Doel: Voorkennis over de bibliotheek opfrissen.
Woordweb maken – individueel en in duo’s (richtlijn 5 - 10 minuten)
Deel het woordweb uit (zie bijlage 1). Laat de leerlingen individueel opschrijven wat
zij weten over een bibliotheek.
Verdeel daarna de leerlingen in duo’s en laat de woorden vergelijken en uitwisselen
waarna ze hun eigen woordweb kunnen aanvullen.
Check de antwoorden en maak een woordweb op het bord.
Laat het woordweb opbergen in het projectportfolio ‘leer je stad kennen’. In les 3
wordt dit woordweb door de leerling aangevuld met nieuwe woorden.

9. © 2011 Leni van Vlijmen 9
 Differentiatie
Vraag aan de leerlingen een lijstje te maken van de materialen die in de bibliotheek
aanwezig zijn. Vraag daarna of zij wel eens gebruik maken van die materialen en
waarom. Vraag aan de leerlingen of ze liever verhalende/leesboeken of informatieve
boeken lezen en waarom.
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen maken onderscheid in het materiaal van de bibliotheek: de
boeken bij de boeken, de cd’s bij de cd’s, de kranten bij de kranten enz.
Het ordenen van het materiaal in de kist of doos - Groepjes (richtlijn 7 - 14 minuten)
Verdeel de leerlingen in groepjes zodat onderling overlegd kan worden wat de
werkwijze is bij elke vraag die de docent stelt. Laat daarna beurtelings de leerlingen
het antwoord geven bij het ordenen van het materiaal uit de doos
Zet de doos met de verschillende media in het midden van de klas. Vertel aan de
leerlingen dat zij in een bibliotheek werken en de materialen gaan opruimen.
Vraag aan de leerlingen hoe zij dit gaan aanpakken. Hoe orden je het materiaal?
Vraag aan de leerlingen waarom ze deze keuze hebben gemaakt: Wat hoort bij
elkaar? Waarom hoort het bij elkaar?
 Differentiatie
Vraag aan de leerlingen of de boeken nog meer geordend kunnen worden. Hierbij is
het de bedoeling dat leerlingen de leesboeken en de informatieve boeken kunnen
onderscheiden en uit elkaar leggen. Vraag aan de leerlingen wat het verschil is
tussen de leesboeken en de informatieve boeken.
Antwoord: een informatief boek is non fictie (weetjesboek) en staat geordend op onderwerp, een leesboek is fictie (verhalend
boek) en staat geordend op naam van de auteur
  Differentiatie
Vraag aan de leerlingen hoe ze de leesboeken nog meer kunnen ordenen.
Hierbij is het de bedoeling dat ze de boeken voor de volwassenen en de jeugd
scheiden. Vraag aan de leerlingen wat het verschil is tussen de volwassen- en de
jeugdboeken. Hoe kan je in de bibliotheek zien dat het een jeugdboek is?
Antwoord: de jeugdboeken worden in de bibliotheek op de boekrug aangeduid met de letter C

10. © 2011 Leni van Vlijmen 10
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen ordenen de leesboeken op auteur en de informatieve
boeken op onderwerp
De leesboeken alfabetiseren – klassikaal (richtlijn 7 – 14 minuten)
Vraag hoe je de cd’s en de dvd’s zou kunnen opbergen. Op alfabet of op
muzieksoort? Wat heeft hun voorkeur?
Leg het verschil uit tussen leesboeken (verhalend) en informatieve boeken
(weetjesboek). Vraag de leerlingen hoe zij in de bibliotheek de leesboeken in de
kast zouden opbergen. Hoe ga je te werk? Op grootte, op titel, op schrijver?
Geef opdracht om de leesboeken uit de doos te ordenen (op alfabet leggen).
Vraag daarna wat de beste manier zou zijn om de informatieve boeken in de
bibliotheek op te ruimen: op titel, op schrijver of op onderwerp? Waarom?
Leg uit dat informatieve boeken zijn ingedeeld naar onderwerp en niet op naam van
de schrijver zoals dat bij leesboeken het geval is. Boeken over bijvoorbeeld
ruimtevaart staan bij elkaar.
Welke hobby’s hebben de leerlingen? Lenen ze daar wel eens boeken over?
 Differentiatie
Vraag de leerlingen hoeveel letters het Nederlandse alfabet telt. Schrijf de
oefening(en) op het bord.
Vul de ontbrekende letters in.
- a b . d . f g . . j
- k . . n . . q r . t
- u . . x . z
Zet deze letters in alfabetische volgorde: c f h d g e
Zet de volgende woorden in alfabetische volgorde:
vos – varken – poolvos – vlinder – vis – vuurvlinder
Antwoord: 26
Antwoord: c e h i, l m o p s, v w y
Antwoord: c d e f g h
Antwoord: poolvos - varken – vis – vlinder – vos – vuurvlinder

11. © 2011 Leni van Vlijmen 11
  Differentiatie
Schrijf de volgende namen op het bord. Vraag de leerlingen de auteursnamen in
alfabetische volgorde te zetten:
1. Beeke, F. K.
2. Beeker, J.J.
3. Beek, J. A.
4. Beeke, W.
1. Hollander, Adriaan van der
2. Hollander, Arend
3. Holland, Ronald van de
4. Holland, Willem
Antwoord: 3, 1, 4, 2 Auteurs met eenzelfde naam worden op voorletter geordend.
Antwoord: 4, 3, 2, 1 Auteurs met eenzelfde achternaam en dezelfde voorletter worden op achtervoegsel geordend
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen kennen afdelingen van een bibliotheek zoals muziek-,
jeugd-, kunst-, mode- of reisafdeling.
De leerlingen kunnen boeken met allerlei thema’s vinden op de
Jongerenvloer 4You!
Thema’s en afdelingen bedenken – klassikaal (richtlijn 7 – 14 minuten)
Leg uit dat je in de bibliotheek heel veel boeken, cd’s, tijdschriften etc. hebt maar dat
je snel iets moet kunnen vinden. Daarom zijn er verschillende afdelingen gemaakt.
Vraag de leerlingen welke afdelingen zij kunnen bedenken. Vergelijk de antwoorden
met bijlage 2 de ‘ wat staat waar’ lijst. Bespreek bijlage 2 en schrijf een aantal
afdelingen op het bord en eventueel woorden die onbekend zijn zoals filosofie,
godsdienst, collectie.
Leg uit dat de jongerenvloer 4You! heet. Deel bijlage 3 uit: de kleurindeling van de
thema’s op de jongerenvloer 4You!. Op deze vloer zijn allerlei boeken verzameld
voor jongeren. Deze boeken zijn te vinden in kasten met hetzelfde thema of
onderwerp zoals lijf & liefde, computers & techniek, dieren & natuur enzovoorts. Elk
thema heeft een eigen kleur gekregen bijvoorbeeld Lijf & Liefde roze.
Bespreek in welke kast je informatie vindt over: ruimtevaart, ijsberen, Justin Bieber,
skaten, pingen.
In welke kast vind je de volgende informatie? Voetbal, eten, loverboys, soapserie,
seksualiteit, werkstuk voor school?
Antwoord: ruimtevaart/techniek, ijsberen/dieren, Justin Bieber/entertainment, skaten/sport, pingen/computers, voetbal/sport,
eten/lijf, loverboys/lijf & liefde, soapserie/entertainment, seksualiteit/lijf, werkstuk/school & beroep

12. © 2011 Leni van Vlijmen 12
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen kennen het gebruik van een pictogram
Pictogrammen verzinnen en tekenen – duo’s (richtlijn 12 – 14 minuten)
Leg uit dat op de rug van leesboeken pictogrammen staan in de bibliotheek. Zo kan
je aan de buitenkant zien waarover het leesboek gaat. Vraag aan de leerlingen: wat
is een pictogram? Teken een smiley  op het bord en vraag waarvoor dit pictogram
staat. Welk soort leesboek zal dit zijn? Leg uit dat dit een genre heet en wel het
genre ‘humor’.
Deel blaadjes uit en geef duo’s opdracht voor het zelf verzinnen en tekenen van een
pictogram voor een leesboek dat bijvoorbeeld gaat over het genre dieren, school,
western, sport enzovoorts. De pictogrammen hebben geen kleur.
 Differentiatie
Geef individuele leerlingen opdracht om meerdere genrepictogrammen te ontwerpen.
  Differentiatie
Gebruik bijlage 4 met de pictogrammen en streep de genretitels door. Deel de bijlage
uit aan de leerlingen en laat hen bij elk pictogram het bijbehorende genre bedenken.
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen verwerken de les in het portfolio.
De leerlingen reflecteren de inhoud van de les.
Nabespreking – klassikaal (richtlijn 5 - 10 minuten)
Bespreek de getekende pictogrammen of bedachte genres.
Laat de tekeningen van de pictogrammen en het woordweb opbergen in het portfolio.
Bespreek moeilijke woorden na. Vraag na wat de leerlingen hebben geleerd.
Eventuele vervolgvragen over het opbergen van materiaal in de bibliotheek noteren
en meenemen naar het bezoek.

13. © 2011 Leni van Vlijmen 13
Les 2 Bezoek aan de bibliotheek
Deze les wordt besteed aan het bezoeken van de bibliotheek. De leerlingen worden
verwacht op de eerste etage op de Jongerenvloer 4You! Na een rondleiding werken
zij aan de opdrachten van de vragenlijst die de bibliotheek hen verstrekt, zie bijlage 5
voor een voorbeeld van de vragenlijst. De vragenlijst is in verschillende versies
gemaakt zodat niet iedere leerling dezelfde opdrachten krijgt.
Doel van deze les:
o De leerlingen maken kennis met de bibliotheek, leren zich te oriënteren in de
bibliotheek,
o De leerlingen leren welke materialen in de bibliotheek aanwezig zijn en hoe ze
kunnen vinden wat ze zoeken (zoekwegen). Vervolgens oefenen ze in het
zoeken van informatie met behulp van een vragenlijst (zie bijlage 5).
Voorbereiding:
Controleer of de leerlingen schrijfmateriaal bij zich hebben.
Vertel de leerlingen dat ze vandaag op bezoek gaan bij de bibliotheek en geef
globaal aan hoe het bezoek zal verlopen. Spreek ook af dat het bibliotheekbezoek
geldt als schooltijd en dat de leerlingen zich dus netjes en rustig moeten gedragen.
Kijk voor een voorbeeld van de vragenlijst die de leerlingen in de bibliotheek van de
bibliothecaris krijgen naar bijlage 5 “Zoek in de bieb ISK 2011”.
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen leren zich te oriënteren in de bibliotheek
Rondleiding – klassikaal (15 minuten)
De leerlingen worden welkom geheten door de bibliothecaris en krijgen een
rondleiding. De docent assisteert waar nodig en zorgt voor een ordelijk verloop.
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen kunnen boeken en afdelingen zelf vinden.
De leerlingen zoeken boeken naar eigen voorkeur uit in de bibliotheek.
Opdrachten uitvoeren aan de hand van de vragenlijst – duo’s (45 minuten)
De docent verdeelt de klas in duo’s. De leerlingen gaan daarna in tweetallen op
zoektocht in de bibliotheek. De leerlingen vullen de vragenlijst echter wel individueel
in en voeren de zoekopdrachten individueel uit.
De docent assisteert waar nodig en zorgt voor een ordelijk verloop.

14. © 2011 Leni van Vlijmen 14
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen kunnen uitleggen waar ze in de bibliotheek boeken hebben
gevonden.
De leerlingen beargumenteren de keuze van hun boeken.
Nabespreking – klassikaal (15 minuten) op de 6e
etage.
De bibliothecaris bespreekt de opdrachten na. De docent assisteert waar nodig en
zorgt voor een ordelijk verloop.

15. © 2011 Leni van Vlijmen 15
Les 3 Verwerking bezoek aan de bibliotheek
Deze les is een verwerking van de ervaringen die zijn opgedaan tijdens het bezoek
aan de bibliotheek. De verwerking van de opdrachten gaan in het portfolio ‘leer je
stad kennen’. Er kan een keuze worden gemaakt uit verschillende opdrachten.
Doel van deze les:
o Reflecteren op het bezoek aan de bibliotheek
o Toetsing kennis van de bibliotheek
Voorbereiding:
Maak een keuze uit de differentiatie opdrachten en zoek het materiaal erbij.
Woordenlijst:
Placemat
Stapelgedicht
Woordweb
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen weten het doel van de les: het uitwerken van hun
ervaringen van het bezoek aan de bibliotheek voor het hun portfolio ‘leer
je stad kennen’
Inleiding – klassikaal (richtlijn 5 minuten)
U herinnert de leerlingen aan het bezoek dat aan de bibliotheek is gebracht. Het
woordweb uit les 1 maar misschien ook andere opdrachten uit deze les kunnen als
bewijsmateriaal dienen voor het portfolio van het Project ‘leer je stad kennen‘.
Basisactiviteit 
Doel: de leerlingen vullen hun voorkennis over de bibliotheek aan met nieuwe
begrippen
Woordweb maken – individueel (richtlijn 5 - 10 minuten)
Het woordweb uit les 1 in het portfolio wordt aangevuld met nieuwe associaties en
woorden die de leerlingen hebben opgepikt tijdens het bezoek aan de bibliotheek.
Laat de leerlingen individueel het woordweb aanvullen.
Check de nieuwe antwoorden en maak een woordweb op het bord.

16. © 2011 Leni van Vlijmen 16
Basisactiviteit 
Doel : De leerlingen hebben een mening over de bibliotheek
De leerlingen kunnen vertellen wat er te doen is in de bibliotheek
Klassengesprek (richtlijn 5 – 10 minuten)
Laat de leerlingen vertellen over hun eigen ervaringen in de bibliotheek.
Richtvragen voor het gesprek :
Zou je je familie meenemen naar de bibliotheek? Zo ja waarom? Zo nee, waarom
niet?
Als je morgen zelf naar de bibliotheek gaat, hoe vind je dan wat je zoekt?
Waar staan de leesboeken?
Hoe herken je een genre?
Wat is er te doen op de jongerenvloer 4You!
Kan je alleen lezen op deze vloer of zijn er ook nog andere dingen te doen?
Is het belangrijk dat er bibliotheken zijn?
 Differentiatie
Maak een placemat en presenteer
Werkwijze: verdeel de klas in viertallen.
 Ieder groepje krijgt een A3 vel met daarop de volgende figuur. In het midden staat
een cirkel met een diameter van ongeveer tien centimeter:
 In het midden (de cirkel) staat de opdracht: is de bibliotheek saai? De leerlingen
noemen associaties of verschillende gezichtspunten over het bezoek aan de
bibliotheek.
 Elk lid van de groep van vier krijgt een kleur viltstift. Iedere leerling maakt in zijn
eigen vak de opdracht. Hij maakt hiervan een foto en de print kan in het portfolio.
 Tenslotte licht iedere leerling zijn antwoord toe voor de rest van de groep.

17. © 2011 Leni van Vlijmen 17
 Differentiatie
Geef de leerlingen de volgende opdracht: werk in duo´s.
Beeld een genre uit van een leesboek. Laat je fotograferen. Print de foto uit en doe
hem in je portfolio.
  Differentiatie
Geef de leerlingen de volgende opdracht: Stapelen maar.
Haal een paar boeken uit de bibliotheek of je eigen boekenkast. Stapel ze zo op
elkaar dat de titels een mooi gedicht vormen.
Maak een foto en het stapelgedicht is klaar. Print je foto en doe hem in je portfolio.
 Differentiatie
Geef de opdracht
Zet vijf namen van vrienden en/of vriendinnen uit je klas in alfabetische volgorde
Vraag daarna een aantal leerlingen hun volgorde op het bord te schrijven en
bespreek de antwoorden.
Op de rug van de boeken staan de eerste vier letters van de achternaam van de
schrijver. Zet ze in alfabetische volgorde.
Roald Dahl: DAHL
Anne Frank: FRAN
Astrid Lindgren: LIND
Jan Terlouw: TERL
Spel:
Laat alle leerlingen op alfabetische volgorde van hun voornaam gaan staan. En
daarna op hun achternaam.
 Differentiatie
Kies lesmethode Zebra 2, les 18.3.
Gebruik werkblad 18.3.2/3 A en 18.3.2/3 B, blz. 374 en 375.

18. © 2011 Leni van Vlijmen 18
  Differentiatie
Verzorg een computerles. Ga naar www.medialessen.nl
Medialessen.nl is een initiatief van stichting Kennisnet, stichting Mijn Kind Online en
de Vereniging Openbare Bibliotheken.
De site is bestemd voor leraren die mediawijsheid in hun lessen willen integreren of
mediawijsheid apart in een les willen behandelen. Op deze site voor het primair en
voortgezet onderwijs worden bestaande medialessen op één plek verzameld. Er zijn
medialessen te vinden van professionele organisaties maar ook van leraren zelf.
Op de pagina ‘informatievaardigheden’ vind je de les ‘hoe vind je de informatie die je
zoekt’ geschikt voor vmbo maar ook voor havo/vwo leerlingen. In deze les leert de
leerling de juiste boeken, artikelen en internetsites te vinden. Bovendien leert de
leerling een keuze te maken uit het aanbod.
Basisactiviteit 
Doel: De leerlingen bewerken hun portfolio
Afsluiting – klassikaal (5 minuten)

19. © 2011 Leni van Vlijmen 19
Bijlagen:
Bijlage 1 Woordweb
Bijlage 2 Wat is waar in de Centrale Bibliotheek 2011
Bijlage 3 4You! Kleurenindeling
Bijlage 4 Lijst met pictogrammen
Bijlage 5 Zoek in de bieb ISK 2011
Bronnen:
Activerende werkvormen, voortgezet onderwijs, J.H. Flokstra, Enschede, maart 2006
Biblionet
Vereniging van Openbare Bibliotheken
Nederlandse taalmethodes:
BV Taal
Zebra 2
Internet:
www.bazarweb.nl
www.debibliotheekmaasenpeel.nl
www.bibliotheek.rotterdam.nl
www.medialessen.nl