Kontemporaryong Isyu

1. ARALING PANLIPUNAN 10
CANSINALA NATIONAL HIGH SCHOOL

2. ARALING PANLIPUNAN 10
ISYU Uri ng Kontemporaryung Isyu
Ang pag-aangat ng Pilipinas ng
bigas
Ang paglaganap ng sakit na
dengue
Ang paglala ng insidente ng
kahirapan
Ang mga suliranin dulot ng climate
change
Ang pagpigil sa paglaganap ng
illegal na droga
Gawain II

3. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
1. Ang pagpuputol ng
puno, pagtatabas ng
mga damo at pag-aalis
ng anomang sagabal sa
gubat upang maging
pook agrikultura o
komersyal ay tinatawag
na

4. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
2. Ang proseso ng mga
pagkuha ng mga bato,
buhangin, at iba pa sa
pamamagitan ng
pagpapasabog,
paghuhukay, o
pagbabarena.

5. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
3. Mga basurang
nagmumula sa tahanan,
sa mga bahay kalakal at
sa sector ng Agrikultura.

6. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
4. Ang mabilis na
pagragasa ng tubig
hanggang umapaw ito
at makapaminsala sa
mababang lugar.

7. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
5. Ang paraan ng
pagkuha ng mga
yamang mineral.

8. ARALING PANLIPUNAN 10
ISYU Uri ng Kontemporaryung Isyu
Ang pag-aangat ng Pilipinas ng
bigas
Pangkalakalan
Ang paglaganap ng sakit na
dengue
Pangkalusugan
Ang paglala ng insidente ng
kahirapan
Panglipunan
Ang mga suliranin dulot ng climate
change
Pangkapaligiran
Ang pagpigil sa paglaganap ng
illegal na droga
Panlipunan
Gawain II

9. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
1. Ang pagpuputol ng
puno, pagtatabas ng
mga damo at pag-aalis
ng anomang sagabal sa
gubat upang maging
pook agrikultura o
komersyal ay tinatawag
na
D E F O R E S T A T I O N

10. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
2. Ang proseso ng mga
pagkuha ng mga bato,
buhangin, at iba pa sa
pamamagitan ng
pagpapasabog,
paghuhukay, o
pagbabarena.
Q U A R R Y I N G

11. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
3. Mga basurang
nagmumula sa tahanan,
sa mga bahay kalakal at
sa sector ng Agrikultura.
S O L I D W A S T E

12. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
4. Ang mabilis na
pagragasa ng tubig
hanggang umapaw ito
at makapaminsala sa
mababang lugar.
F
L
A
S
H
F
L
O
O
D
S

13. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
5. Ang paraan ng
pagkuha ng mga
yamang mineral.
M
I
N
I
N
G

14. ARALING PANLIPUNAN 10
CrossSalita:
M
I
N
I
N
G
D E F O R E S T A T O N
Q U A R R Y N G
L
A
S
H
F
L
O
O
D
S
S O I D W A S T E

15. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
SURIIN:

16. ARALING PANLIPUNAN 10
Suliranin sa Solid Waste
M
I
N
I
N
G
Ayon sa Republic Act 9003 na kilala bilang Solid Waste
Management Act of 2000, ang solid waste ay ang mga
itinatapong basura na:
• Nanggagaling sa mga kabahayan at komersyal na
establisimyento
• Mga non-hazardus na basurang institusyunal at industrial
• Mga basura na galing sa lansangan at konstruksyon
• Mga basura na nagmumula sa sector ng agrikultura at
• Iba pang basurang hindi nakakalason

17. ARALING PANLIPUNAN 10
Solid Waste
M
I
N
I
N
G
ay tumutukoy sa mga basurang nagmula sa mga tahanan
at komersyal na establisimyento, mga basura na nakikita
sa paligid at iba pang basurang hindi nakakalason (Official
Gazette, 2000) Halos 25% ng basura ng Pilipinas ay ang
basura na nagmumula sa sector nanggagaling sa Metro
Manila kung saan ang isang tao ay nakalilikha ng 0.7
kilong basura araw-araw. Mas mataas ito ng 130% kaysa
sa world average (National Solid Waste Management,
2016).

18. ARALING PANLIPUNAN 10
Solid Waste
M
I
N
I
N
G
Ang malaking bahagdan ng itinapon basura ng
mga Pilipino ay mula sa mga tahanan na
mayroong 56.7%. Ang tinapong bio-
degradable ay 52.31%.

19. ARALING PANLIPUNAN 10
Suliranin sa Solid Waste
M
I
N
I
N
G

20. ARALING PANLIPUNAN 10
Suliranin sa Solid Waste
M
I
N
I
N
G

21. ARALING PANLIPUNAN 10
Bakit patuloy ang paglala ng suliraning ito?
M
I
N
I
N
G
Dahil ito sa 3K
Kawalan ng disiplina
Kakulangan ng Kaalaman
Katigasan ng ulo

22. ARALING PANLIPUNAN 10
Mga dahilan kung bakit may problema ang Pilipinas sa solid waste.
M
I
N
I
N
G
1. Kawalan ng disiplina sa
pagtatapon ng basura. Tinatayang
1500
tonelada ng basura ang itinatapon sa
mga ilog, estero, kalsada, bakanteng
lote at sa Manila Bay na nagpapalala
sa pagbaha at paglaganap ng mga
insekto na nagdudulot ng iba’t ibang
sakit.

23. ARALING PANLIPUNAN 10
Mga dahilan kung bakit may problema ang Pilipinas sa solid waste.
M
I
N
I
N
G
2. Pagsusunog ng basura na nakaragdag sa polusyon sa
hangin.

24. ARALING PANLIPUNAN 10
Mga dahilan kung bakit may problema ang Pilipinas sa solid waste.
M
I
N
I
N
G
3. Hindi pagsasagawa ng waste segregation bago dalhin
ang mga itatapong basura sa dumpsite na nagdudulot ng
dagdag na trabaho sa mga waste collector.

25. ARALING PANLIPUNAN 10
Mga dahilan kung bakit may problema ang Pilipinas sa solid waste.
M
I
N
I
N
G
4. Pagtatapon ng mga e-waste
tulad ng computer, cellphone,
at television dahil sa sinunog
na nakukuha sa tanso, lead,
cadmium, barium, mercury at
polyvinyl chloride na
nakakalason ng lupa at maging
ng tubig (Mooney,Knox, &
Shacht, 2011)

26. ARALING PANLIPUNAN 10
Bakit patuloy ang paglala ng suliraning ito?
M
I
N
I
N
G
Paano ngayon hinaharap ng ating bansa ang malaking suliranin
sa Solid Waste?

27. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Para madaling tandaan, gamitin ang
3Ps:
Pamamahala sa Basura o Waste
Management
Pagpapatupad ng Batas
Pakikipagtulungan sa mga NGOs

28. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Dahil sa mga suliranin nabanggit, ipinatupad ng
pamahalaan ang Republic Act 9003 o kilala bilang
Ecological Solid Waste Management Act of 2000 upang
magkaroon ng legal na batayan sa iba’t ibang desisyon at
proseso ng pamamahala ng solid waste sa bansa (Official
Gazette, 2000). Ang pagpapatayo ng mga Materials
Recovery Facility (MRF) kung saan isinasagawa ang
waste segregation bago dalhin ang nakolektang basura
sa mga dumpsite.

29. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Bilang isang mag-aaral, isa ka ba sa dahilan kung
bakit nararanasan ng ating bansa ang mga
suliraning pangkapaligiran? Bakit?
Dahil sayo, ano ang pwede mong gawin para
mabawasan o hindi na tuluyang lumaganap pa ang
mga suliraning ito?
Because of YOU…

30. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Gumawa ng maikling sanaysay sa iyong mga
natutuhan tungkol sa isyung suliranin sa
kalagayang pangkapaligiran.
KRAYTIRYA SA PAGSULAT NG SANAYSAY
NILALAMAN 45%
KAUGNAYAN SA TEMA 30%
PAGGAMIT NG ANGKOP NA SALITA 25%
KABUUAN 100%
Performance Task:

31. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Gumawa ng karatula na nagsasaad ng
pangangalaga sa ating kapaligiran.
Performance Task:

32. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
Panuto: Basahin at piliing mabuti ang tamang
sagot. Iwasan ang pagbubura.
______ 1. Ano ang tawag sa inilalabas
na maitim na usok ng mga sasakyan at
mga pabrika?
A. polusyon B. gasoline
C. kemikal D. basura
TAYAHIN:

33. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 2. Ano ang tawag sa mga
bagay na pinagkukunan natin ng
pagkain at gamit sa paggawa ng
produkto?
A. Lakas Paggawa B. Likas na Yaman
C. Pera D. Likas Paggamit
TAYAHIN:

34. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 3. Ang sumusunod ay mga
suliraning pangkapaligiran maliban sa
isa?
A. Basura
B. Climate Change
C. Pagsira sa mga Likas na Yaman
D. Yamang Lupa
TAYAHIN:

35. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 4. Ang sumusunod ay mga maling
ginagawa sa pangingisda maliban sa isa?
A.paggamit ng dinamita
B.paggamit ng maliit na butas na lambat
C.paggamit ng malaking butas na lambat
D. pagsira sa mga coral
TAYAHIN:

36. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 5. Ito ay problema ng
bawat bansa sa mundo.
Halimbawa nito ay ang sanhi ng
pagbara ng mga kanal.
A. Basura B. Climate Change
C. Kemikal D. Gasolina
TAYAHIN:

37. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 6. Isang natural na
pangyayari o maaaring napabibilis
o napalalalang dulot ng gawain ng
tao.
A. Basura B. Climate Change
C. Kemikal D. Gasolina
TAYAHIN:

38. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 7. Ano ang tawag sa suliranin
sa karagatan na pumapatay sa mga
coral.
A. Coral Diffusion B. Coral Bleeching
C. Coral Dwelling D. Coral Blasting
TAYAHIN:

39. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 8. Siyudad sa Pilipinas na
kung saan nagmumula ang 25% ng
basura ay galing dito.
A. Metro Manila B. Pasay
C. Pasig D. Quezon City
TAYAHIN:

40. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 9. Ito ay pinagkukunan ng
pagkain at hilaw ng materyales sa
paggawa ng produkto.
A. bahay-kalakal B. Supermarket
C. kagubatan D. likas na Yaman
TAYAHIN:

41. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 10. Ano ang tawag sa
basurang pwedeng magamit ulit.
A. Bio-degradable
B. non-biodegradable
C. Kemikal
D. lahat ng nabanggit
TAYAHIN:

42. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 11. Ito ay masamang epekto ng
kawalang disiplina ng tao sa pagtatapon
ng basura?
A. Nagdudulot ng sakit sa tao
B. nakadaragdag ng polusyon
C. namamatay ang mga hayop
D. lahat ng nabanggit
TAYAHIN:

43. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 12. Batay sa pag-aaral ng National
Solid Waste Management Report ng
2015, anong uri ng basura ang may
pinakamalaking porsyento ang itinatapon
sa bansa.
A. Biodegradables B. Recyclables
C. Residual D. Special Waste
TAYAHIN:

44. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 13. Bakit mahalaga ang pagtutulungan ng iba’t ibang
sektor sa pagsugpo sa mga suliraning pangkapaligiran?
A. Mahihikayat ang maraming dayuhan na pumunta sa ating
bansa kung mawawala ang mga suliraning pangkapaligiran
nito.
B. Malawak na suliranin ang mga isyung pangkapaligiran na
nararapat harapin ng iba’t-ibang sector sa lipunan.
C. Makababawas sa mga gastusin ng pamahalaan ang
pagtulong ng iba’t-ibang sector sa pagsugpo sa mga suliraning
pangkapaligiran.
D. Kabalikat ang lahat sa pgsugpo sa iba’t-ibang suliranin.
TAYAHIN:

45. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 14. Alin sa mga sumusunod ang epekto ng climate
change ang may kaugnayan sa kalusugan ng mga
mamamayan sa Pilipinas?
A. Pagliit ng Produksiyon sa sector ng agrikultura
B. Pagtaas ng bilang ng mga nagiging biktima ng sakit dahil
sa pabago-bagong panahon
C. Pagkasira ng mga tahanan dulot ng malalakas na bagyo
D. Pagkawala ng tahanan dulot ng pagkain ng pagkain ng
karagatan sa dating lupa na kinakatayuan ng kanilang
tahanan
TAYAHIN:

46. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
______ 15. Ito ay ahensya ng Gobyerno
na nangangasiwa at gumagawa ng mga
report sa basura.
A. National Solid Waste Mangement
B. NDRRMC
C. DOH
D. DAR
TAYAHIN:

47. ARALING PANLIPUNAN 10
M
I
N
I
N
G
1. A.
2. B.
3. D.
4. C.
5. A.
6. B.
7. B.
Susi sa Pagwawasto:
8. A. 15. A
9. D.
10. B.
11. D
12. A
13. B
14. B