1. ÖĞRETİM TASARIMI MODELLERİ
KAAN ALİ ERTAŞ
BEDEN EĞITIMI VE SPOR ÖĞRETMENLIĞI / 3
18310121043
DANIŞMAN : DOÇ.DR. AĞAH TUĞRUL KORUCU
AHMET KELEŞ OĞLU EĞİTİM FAKÜLTESİ
2. İHTİYAÇ ANALİZİ
İhtiyaç: Mevcut durum ile olması gereken veya istenilen durum arasındaki
farklılıktır. Bir bakıma, "Ne" ile "Ne olmalı?" arasındaki farktır. Okulun
gelişimi için yapılacak çalışmalarda kullanılacak kaynaklar ayrılmadan önce,
okulda hangi alanlarda gelişime ihtiyaç olduğunun belirlenmesi gereklidir.
Bu amaçla gelişim sürecinin II. Basamağı, "İhtiyaç Analizi" olarak
belirlenmiştir.
3. İHTİYAÇ TÜRLERİ
Normatif İhtiyaçlar (Normative Needs)
Karşılaştırmalı İhtiyaçlar (Comparative Needs)
Hissedilen İhtiyaçlar (Felt Needs)
İfade Edilen İhtiyaçlar (Expressed Needs)
Önceden Tahmin Edilen ya da Geleceğe İlişkin ihtiyaçlar (Anticipated or
Future Needs)
Acil İhtiyaçlar (Critical Incident Needs
4. İHTİYAÇ ANALİZİNİN YARARLARI
Okul gelişiminde izlenecek yolların belirlenmesine ve yapılacak çalışmaların
neler olacağının-ortaya konmasına yardımcı olur.
Planlamacıların isabetli kararlar verebilmesine yardımcı olacak bilgileri
sağlar.
Alınan kararların kabul görme oranını artırır.
Okulda koordinasyonu geliştirir.
Planlamada karşılaşılabilecek sorunların çözümünü kolaylaştırır.
İhtiyaç Analizi bütün bu özellikleri ile adeta Okul Gelişim Planı'nın temelidir
ve Okul Gelişimi Yönetim Ekibi tarafından gerçekleştirilecektir.
5. İHTİYAÇ ANALİZİ
Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum arasındaki farkı ortaya koymak
amacıyla izlenecek bir süreçtir. Karşılanmayan ihtiyaçların içerikleri, ne
oldukları, sunulan ürün ve hizmetin elde edilmesindeki engeller, yapılacak
ihtiyaç analizi ile ortaya çıkacaktır.
İHTİYAÇ ANALİZİNİN AMACI
Bireysel ve kurumsal gelişimi sağlamak ve sürekli hale getirmek için,
uygulamada karşılaşılan sorunları ve ihtiyaçları tespit etmek, değişim
ihtiyacının ve isteğinin saptanarak uygun çözüm önerilerini sunmaktır.
6. İhtiyaç Analizi sürecinde, "Ne" ile "Ne olmalı?" arasındaki fark ortaya konup bu
farkın nasıl kapatılacağı yönünde öncelikler belirlenecektir.
İHTİYAÇ ANALİZİ'NDE BİLGİ TOPLAMAK İÇİN BAŞVURULACAK
İhtiyaç Analizi için bilgi, idareciler, öğretmenler, öğrenciler ve veliler olmak
üzere okul toplumunu oluşturan bireylerden toplanacak ve bu bilgilerin analiz
edilip değerlendirilmesi ile okulda geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlar
belirlenecektir.
Bilgi toplamak amacıyla;
1) İhtiyaç Analizi Anket Formu
2) Karşılıklı görüşme formları (idareci, öğretmen, öğrenci, veli ve destek
personeli
3) Okul kayıtları, kütükleri ve arşiv belgelerinden elde edilen bilgiler
kullanılacaktır.
7. İHTİYAÇ ANALİZİ'NDE BİLGİ TOPLAMAK
İÇİN BAŞVURULACAK KAYNAKLAR:
1. İhtiyaç Analizi Anket Formu: Okul ortamını genel olarak değerlendirmek
amacıyla kullanılacaktır. Anket sonuçlarının analizi ile okul ortamını geliştirmek
amacıyla yapılması gerekli çalışmalar belirlenecektir. Bu amaçla kullanılmak
üzere geliştirilen anket formu, bu anketin nasıl uygulanıp değerlendirileceği
konusundaki açıklamalar EK-7'de yer almaktadır.
2. İdareci, Öğretmen, Öğrenci, Destek Personeli ve Veli Görüşme Formları:
Bu formlar, bire bir karşılıklı olarak yapılacak görüşmelerde kullanılacak
formlardır. Bu görüşmelerde kişilere "Son zamanlarda yaptığınız iş ile ilgili
olarak karşılaştığınız sorunlar nelerdir" şeklinde çeşitli sorular sorulacak, alınan
cevaplar kaydedilerek bunların değerlendirilmesi yapılacaktır.
Değerlendirmede, benzer özellikteki problemler kendi aralarında
sınıflandırılarak ortaya çıkan sorunların giderilmesine yönelik ihtiyaç alanları
belirlenecektir.
8. İhtiyaç Analizi Dört Aşamada Yapılır
1) Hazırlık: İhtiyaç Analizi için gerekli hazırlıkların tamamlanması. İhtiyaç
Analizi Anket Formu, Görüşme Formları'nın çoğaltılması ve bunların
uygulanacağı gruplar için anket uygulama programının hazırlanması.
2) Bilgi Toplama: "İhtiyaç Analizi Anket Formu"ndan toplanacak bilgiler,
öğretmen, veli, öğrenci ve idareciler ile yapılacak karşılıklı görüşmelerden
sağlanacak bilgiler, okul kayıtları/ kütükler ve arşivlerinden sağlanacak
bilgiler.
3) Bilgilerin Analizi: Yukarıda sözü geçen kaynaklardan ve daha başka
ihtiyaç duyulan alanlardan sağlanan bilgilerin taşıdığı özelliklere göre
sınıflandırılması ve ihtiyaç alanlarının belirlenmesi.
4) Bilgilerin Rapor Edilmesi: Belirlenen ihtiyaçların her biri için ayrı ayrı
açıklayıcı bilgilerin yer aldığı rapor yazımı. Bu raporda belirlenen
ihtiyaçların kapsamı, nedenleri ile incelenecek ve çözüm önerileri
getirilecektir.
9. 3. Okul Kayıtları, Kütük ve Arşiv Bilgileri: Bu kaynaklardan elde edilen
bilgiler okulun mevcut durumunun belirlenmesi amacıyla toplanacaktır. Daha
sonra bu bilgiler okulun gösterdiği gelişiminin belirlenmesinde mevcut durum
ile okulun gösterdiği gelişiminin belirlenmesinde mevcut durum ile okulun
gösterdiği gelişimin karşılaştırılmasında da kullanılabilir.
Öğrencilerin bir üst öğretim kurumuna kayıt oranı, öğrencilerin devam
durumu, sınıf geçme oranı, okulda düzenlenen sosyal, kültürel etkinlikler ve
bunlara öğrencilerin katılım durumu, okulun bina, donanım ve ekipman gibi
fiziki kaynaklarının geliştirilmesine yönelik yapılan harcamalar, bu harcamalar
için kullanılan kaynakların türleri ve miktarları gibi bilgiler ile daha başka
bilgiler olabilir. Ayrıca, okul personelinin hizmetçi eğitim çalışmalarına katılım,
lisans tamamlama ve lisans üstü eğitimlere katılım durumları da okulun insan
kaynaklarının geliştirilmesine yönelik bilgiler olarak kullanılabilir. (Özcan
Demirel, "Eğitimde Program Geliştirme", 1997, Ankara; s:87-11)
10. İHTİYAÇ ANALİZİ
Birinci basamakta incelediğiniz hedeflere geri dönerek, adım adım
hedeflerinizi belirleyin.
Dersin içeriğini belirleyin genellikle tercih edilen basitten karmaşığa,
genelden özele bazen de özelden genele, birbirini tamamlar nitelikte
olmasıdır. İçerik hedeflere yönelik, öğrencinin hazırbulunuşluk ve algılama
düzeyine uygun olmalıdır. Hedefler yazılırken dikkat edilecek noktaları
tekrar gözden geçirmenizde yarar var. Belirlediğiniz içeriği düzenleyin.
11. Öğrenme ve öğretme süreçlerini belirleyin. Bunun için yine "Program geliştirme
süreci" sayfasında yer alan "eğitim durumları" başlıklı şemayı incelemenizde yarar
var. Orada da göreceğiniz gibi bu süreç eğitim durumları olarak ele alınmıştır;
öğrenme süreci ile ÖĞRENCİ, öğretme süreci ile de ÖĞRETMENİ ilgilendiren yönler
belirlenmiştir. Biraz daha yalın ifadeyle, öğretme ve öğrenme çabaları tek taraflı
değildir. Hem öğreticinin hem de öğrencinin çaba harcamaları gerekmektedir.
Öğretici, hem öğrenciye nasıl öğreteceğini planlayacak hem de öğrenciye nasıl
öğrenebileceği yolunda destek ve yol gösterici olacaktır.
Öğretim süreçlerini belirleyip düzenledikten sonra değerlendirme aşamasına
geçilmelidir. Bunun anlamı, öğrettiğinizi sandığınız ya da öğrencinin öğrendiğini
sandığınız şeyler gerçekten hedeflere uygun olarak gerçekleşmiş mi? bunu
saptamalısınız. Değerlendirme, hazırladığınız programın/ müfredatın etkililiği
konusunda sizi fikir verecektir; diğer bir deyişle, başlangıçta belirlediğiniz eğitim
hedeflerinize ne kadar ulaştığınızı ulaştığınızı ya da ulaşamadığınızı ortaya
koyacaktır. Çeşitli değerlendirme yöntemleri vardır. Kıyaslama veya amaca yönelik
yapılabilir.
12. 1. KIYASLAMAYA GÖRE
a) Norma dayalı değerlendirme: bireyler birbiriyle kıyaslanır ki bu tercih
edilen bir yöntem değildir; çünkü öğrencilerin birebir kıyaslanması bize
program hakkında yeterli sonuç vermez.
b) Hedefe dayalı değerlendirme: öğrencilerin, gerçekleşmesi hedeflenen
istendik özellikleri kazanıp kazanmadıklarını ortaya çıkarmaya yöneliktir.
13. 2. AMACA YÖNELİK DEĞERLENDİRME
Programa girişte, program uygulandığında ve programın sonunda
yapılabilmektedir.
a)Programa girişte yapılan tanılayıcı değerlendirme(daignostic
evaluation): öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve devinişsel olarak
hazırbulunuşluk düzeyleri saptanarak ona uygun müfredat hazırlanır.
b) Programın uygulandığı süreçte yapılan biçimlendirici değerlendirme
(formative evaluation): uygulama süresince sürekli yapılan bu
değerlendirme yoluyla öğrenme güçlükleri ortaya çıkarılarak düzeltme yapılır.
c) Program uygulanıp bittikten sonra yapılan düzey belirleyici
değerlendirme (summative evaluation): kazanılmış olan bilişsel davranış,
duyuşsal özelik ve devinişsel becerilerin hedeflenen yeterliliğe ulaşıp
ulaşmadığı konusunda fikir verecektir. Böylece program için geri dönüt alınır
ve gerekli olan düzeltmeler yapılır (Özcan Demirel, "Eğitimde Program
Geliştirme", 1997, Ankara; s:159-161).
14. ADDIE MODELİ
Analyze Çözümleme
Design Tasarım
Develop Geliştirme
Implementation Uygulama
Evaluation Değerlendirme
15. ANALİZ
Analiz aşamasında ihtiyaç analizi yapılarak, mevcut öğretim problemleri,
öğrenenlerin (çalışanların) beklentileri, ön bilgileri (varolan), mevcut beceri
ve yeterlilikleri, öğrenme ortamı, öğretim amaçları ve hedefleri belirlenir.
Bunlar belirlenirken aşağıdaki sorular irdelenebilir. Tabii ki bu
sorular değişebilir veya bu soruların yenileri oluşturulabilir.
16. ANALİZ
Öğrenenler kimler? ve bu kişilerin karakteristik özellikleri neler?
Bu kişilerin sahip olması istenilen yeni davranış kalıpları neler?
Öğrenmeyi engelleyen etmenler var mı? Varsa bunlar nelerdir?
Yetişkin öğrenme modelleri neler? Hangileri kullanılabilir?
Bu eğitim sürecinin zaman kısıtlaması var mı? Varsa nedir?
Eğitim alacak kişilerin görev tanımları nelerdir?
İş analizi nasıldır?
Performans sistemi nasıldır ve kriterleri nelerdir?
17. TASARIM
Tasarım aşaması da öğrenme hedefleri, ölçme araçları, alıştırmalar ve etkinlikler,
içerik, konu analizi, ders planlama ve materyal seçimi ile ilgilidir. Tasarım
aşaması sistematik ve belirli olmalıdır. Öğretim tasarım planı her bir unsuru
detaylara dikkat edilerek hazırlanmalı ve ihtiyaç analizini dikkate alarak
planlanmalıdır. Bu aşamadaki adımlar:
Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor hedef davranışlara göre içeriklerin
oluşturulması
Tüm kaynakların incelenmesi (Media, internet, kaynak kitap, uzman kişi,
prosedür vb.), hedef davranış ve içerik doğrultusunda öğretim stratejisinin
oluşturulması.
Etkinliklerin ve materyallerin hazırlanması (interaktif veya sınıf)
Ölçme ve değerlendirme araçlarının hazırlanması
Tasarımın küçük gruplarda denenmesi
18. GELİŞTİRME
Bu aşamada, tasarımın test edilmesi sonucunda elde edilen veriler
(öğrenen yorumları, deneme uygulamasında karşılaşılan problemler ve tüm
gözlem sonuçları) kullanılır. Tasarım aşamasında oluşturulan içerik ve
konular, etkinlikler, alıştırmalar, zamanlama, sınıf düzeni, materyaller ve
ölçme-değerlendirme araçları tekrar gözden geçirilerek gerekli iyileştirme
ve düzeltmeler yapılır.
19. UYGULAMA
Uygulama aşamasında, öğretmen (eğitmen) kılavuz kitabı veya materyali
(interaktif de olabilir) ve öğrenci (öğrenen) kılavuzu (aynı şekilde interaktif
olabilir) geliştirilir ve uygulanır. Geliştirilmiş olan tasarımın nasıl
uygulanacağı konusunda eğitmenlere yol göstermek ve eğitime katılacak
olanlara da bu eğitimde neleri nasıl yapacaklarına dair yardımcı olmak
amaçtır.
Eğitmen kılavuzunda; eğitim stratejisi ve modeli, hedef davranışlar (eğitime
katılanlardan, eğitimden sonra kazanmalarını beklediğimiz davranışlar),
içerik ve konular, etkinlikler, alıştırmalar, materyaller, ölçme-değerlendirme
araçları, süre, sınıf düzeni yer alır. En önemlisi de tüm bunların nasıl
uygulanacağı anlatılır ve uygulaması yapılır.
20. UYGULAMA
Öğrenci kılavuzunda, kendilerinden beklenen hedef davranışlar, eğitimin
amacı, içerik ve konular, eğitimde neler yapacakları, kullanacakları araç ve
materyaller, uygulayacakları değerlendirme araçları anlatılır ve uygulanır.
Bu aşamada artık sınıfa inilir. Gerek sınıf eğitimi, gerek saha eğitimi, gerekse
web tabanlı bir öğretim olsun. Uygulama yapılarak sonucunda özellikle
aşağıdaki sorular irdelenir;
Ne işe yaradı / ne işe yaramadı?
Neleri değiştirmem gerekiyor? (Eklemeler ve çıkarmalar)
Daha başka hangi etkinlikleri kullanabilirim veya hangi değerlendirmeleri
yapabilirim?
21. DEĞERLENDİRME
Öğretim tasarımının verimliliği ve etkililiğini ölçmek için oluşturulan bir
değerlendirme sürecidir. Değerlendirme iki bölümden oluşur; şekillendirici
yada biçimlendirici olarak tanımlanan ADDIE tasarımının her aşamasında
gerçekleştirilen ara değerlendirmeler ve diğeri de özet değerlendirme
olarak adlandırılan sürecin sonunda gerçekleştirilen ve ADDIE tasarımının
bir bütün olarak değerlendirildiği bölümdür. Burada benim önerim
Kirkpatrick değerlendirme modelinin uygulanmasıdır. Genellikle de
eğitimciler tarafından bu model kullanılır. Kirkpatrick
Değerlendirme Modelini başka bir yazımda ayrıca değerlendireceğim.
22. DEĞERLENDİRME
Öğretim tasarımlarının her birinin temelde tek bir amacı vardır. O da eğitim
alacak kitlede hedeflenen davranış değişikliğini gerçekleştirebilmesidir. Bu
amacı en iyi gerçekleştiren model de bana göre ADDIE modelidir. Çünkü
tasarım sürekli bir değerlendirme ve iyileştirme sürecinden geçer. Bu da
onun etkililiğini yükseltir ve başarılı olmasını sağlar.
23. DICK VE CAREY TASARIM MODELİ
Öğretimsel strateji; genellikle, içeriğin organizasyonunun ve sıralanmasının çeşitli
hallerinin, öğrenme etkinliklerinin belirtilmesinin, içerik ve etkinliklerin nasıl
düzenleneceğinin belirlenmesinde kullanılır.
Dick ve Carey’nin (1990) aşama aşama tasarım modeli, tasarımcının öğrenme
hedeflerini ve bu hedeflere ulaşılmasını sağlayacak öğretim stratejilerini belirlediği
bir dizi olay ve olguları içermektedir. Dick ve Carey tasarım modeline örnek olarak
tek yönlü öğretimsel televizyon veya video-kaset kullanımı verilebilir. Dick ve Carey
tasarım modelinde, öğretmen bütünüyle iletişimin başlatıcısı ve moderatörü
konumundadır.
24. SİSTEMİN YAKLAŞIMI
Birbiriyle ilgili olan ve birlikte çalışan parçalar, hedefi gerçekleştirmek
amaçlı çalışır.
Sistem hedefe ulaşmışsa değerlendirme yapılır, ulaşmamışsa modife edilir
Öğretimsel hedefler üzerine dikkat toplanır.
Her bir adım birbiriyle bağlantılıdır.
Farklı seviye ve statüdeki öğrencilere uygulanabilir.
25. DICK VE CAREY TASARIM MODELİ
1. Öğretim Hedefleri
2.Öğretimsel Analiz
3. Giriş Davranışları ve Öğrenen Özellikleri
4. Performans Hedefleri
5. Ölçüt Tabanlı Test Maddeleri
6. Öğretim Stratejileri
7. Öğretim Materyalleri
8.Biçimlendirmeye Dönük Değerlendirme
9. Bütüne Dönük Değerlendirme
26. MODELİN AŞAMALARI
1.Öğretim Hedeflerinin Belirlenmesi:
Öğretimin Amacı:
Öğrencide meydana gelmesi istenilen davranışların amaç olarak
belirlenmesi
Öğretim tamamlandıktan sonra öğrencide hangi becerinin geliştirilmek
istendiğinin tanımı.
İhtiyaç Analizi:
İhtiyaçların analiz edilmesi, öğretimin amaçları ile kişisel ihtiyaçlar
arasındaki farkın analiz edilmesi.
27. 2.Öğretimsel Analiz:
Amaç:
Hedefe ulaşmak için gerekli olan yetenekleri belirlemek.
Görev Analizi:
Adım adım kişinin hedefi uygularken ne yapacağının tanımı.
Prosedür boyunca her bir adımda kullanılan yetenekler.
Süreç Analizi:
Karmaşık becerilerin öğrenilmesinde bireyin gerçekleştirdiği zihinsel
çalışmalar.
Öğrenme - Görev Analizi:
Entelektüel beceri gerektiren öğretim hedefleri
28. 3.Giriş Davranışların Değerlendirilmesi:
Amaç:
Öğrencilerin öğrenme görevine getirmesi gereken becerileri
belirlemek.(önbilgiler)
Zihinsel Beceriler
Sözlü anlama ve uzamsal yönelmeler gibi yetenekler
Kişilik Özellikleri
29. 4.Performans Hedefleri:
Amaç:
İhtiyaç ve amaçları özel ve detaylı hedeflere dönüştürmek.
İşlevleri:
Öğretimde gerçekleşmeyecek amaçların belirlenmesi.
Dersi öğretimin uygun şartları üzerine planlamaya dikkat etmek.
Ders planında hedef performansları belirlemek.
Öğrencilerin performanslarının artması için onlara rehberlik etmek.
Öğrencilerin çalışmalarını desteklemek.
30. 5.Kriter Referans Testlerinin Geliştirilmesi:
Yeni becerileri öğrenmek için gerekli olan bireysel hazır bulunuşlukları
belirlemek.
Öğrenme sırasında öğrencilerde meydana gelen oluşumları ders boyunca
kontrol etmek.
Aile ve yöneticiler için öğrencilerin ilerleyişini gösteren dokümanlar
hazırlamak.
Ders planını geliştirmeden ve öğretim materyallerini seçmeden önce
yapılan erken bir performans değerlendirmesi.
Öğrenci performansının ölçülmesi için değerlendirme araçlarının
geliştirilmesi.
31. 6.Öğretim Stratejilerinin Geliştirilmesi
Amaç:
Öğretimsel etkinliklerin, hedeflerin başarısı ile nasıl ilişkilendirileceğinin
tasarlanması
Dersi en iyi şekilde düzenlemek:
Öğrenciler için bilgiyi tarafsız ve etkili öğretim stratejisi ile sunmak.
Öğrenci bilgilerini, hedeflerde ifade edilen görevleri ve öğretim
stratejilerinin etkilerini gösterir. Örnek: Anlatım stratejisinin seçimi, grup,
öğrenci merkezli
32. 7.Öğretimin Materyallerinin Seçimi Ve Geliştirilmesi
Amaç:
Basılı materyaller ya da diğer kitle iletişim araçlarını öğretim için seçimi ve
tasarlanması
Mümkünse kullanılması olanaklı olan materyalleri kullanmak. Eğer yoksa
yeni materyallerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulur.
Öğretmenin rolü: Anlatım sisteminin seçimine bağlı.
Öğrenci el kitabı, öğretimsel materyal, testler ve öğretici rehberi içeren
var olan ya da yeni geliştirilen materyallerin seçimi.
33. 8.Biçimlendirici Değerlendirmenin Geliştirilmesi
Amaç:
Öğretimsel materyali düzenlemek ve geliştirmek için bilgi sağlamak.
Öğretim materyalleri ile sağlanan bilgiler arasındaki tutarsızlığı belirlemek.
Kalabalık öğrenci grupları için öğretimi etkili hale getirme amaçlı
düzenlemeler yapmak.
Birebir: Bir öğrenciyle birebir bir görüşme yapmak
Alan Sınavı
9.Öğretimi Düzenlemek
Hedeflere ulaşmayı engelleyen unsurları ortadan kaldırmak.
34. 10.Toplam Değerlendirmenin Yürütülmesi ve Geliştirilmesi:
Amaç:
Sistemin etkililiğini bütünleştirmek için çalışır.
Gelişme aşamasını geçirmiş olan sistemi yürütür.
Öğretimsel sistemin geliştirilmesinin bir parçası değildir.
Bağımsız değerlendirme.
Küçük- Büyük Ölçek
35. KEMP, MORRİSON VE ROSS MODELİ
Bu model 1994 yılında Morrison, Ross ,Kemp tarafından geliştirilmiştir.
Diğer bir model ise, farklı gelişim aşamalarını tanımlayan ve tasarıma
yönelik daha esnek bir yaklaşımı vardır.
Bu model diğer modellerin aksine doğrusal değil dairesel bir modeldir. Bu
modeldeki 9 basamak birbirinden bağımsızdır. Bu modelde herhangi bir
başlama noktası yoktur. Bu modelde de iletişimin başlatıcısı öğretmendir.
Bu modelde de çoğu ortak etkileşim biçimleri yalnızca öğretmenden
öğrenciye doğru bir akış gösterir.
Bu model, tasarım faaliyetlerine hareketlilik getiriyor. Bu modelde daha çok
konuların analizi, öğrencilerin özellikleri, davranışlar, öğretme faaliyetleri,
kaynaklar, destekleme hizmetleri ve değerlendirme üzerinde durulmaktadır
(Kemp, Morrison ve Ross, 1994).
36. GENEL ÖZELLİKLERİ
Bu modelde, tasarıma yönelik daha esnek bir yaklaşım vardır ve diğer
modellere göre farklı gelişim aşamalarını ele alır.
Kemp Tasarım modelinde oval kalıp etrafında birbirini takip eden dokuz
temel unsur ele alınır.
Özel bir başlama noktası yoktur. Bireyler kendilerine özel seçtikleri bir
yolda öğretimsel yöntemler arasında ilerleyebilirler.
Öğrenci özellikleri, öğretim hedefleri ve öğretim stratejilerinin seçimi
tasarımda etkili bir yer tutar.
Öğrenme çevresini, öğrenenin üzerine odaklar.
Kemp tasarım modeli, uzaktan eğitim kurslarında çift yönlü ses iletişimi için
uygundur.
37. KEMP, MORRİSON VE ROSS MODELİ
Öğretim sorunlarını belirleme ve programın hedeflerini netleştirme
Planlama sırasında dikkat edilmesi gereken öğrenci özelliklerini gözden
geçirme
İçerik alanını belirleme ve amaçlara uygun görevleri çözümleme
Öğrenci için öğretim amaçlarını belirleme
Mantıksal öğrenme açısından her öğretim ünitesi için içeriği düzenleme
38. KEMP, MORRİSON VE ROSS MODELİ
Her öğrencinin amaçlarda yetkinleşmesi için öğretim stratejilerini
tasarımlama
Öğretme-öğrenme sırasında sunumun nasıl yapılacağını planlama
Amaçlara ne oranda ulaşıldığını belirlemek için değerlendirme araçlarını
geliştirme
Öğretme-öğrenme etkinliklerini destekleyecek kaynakları seçme
39. ASSRUE TASARIM MODELİ
Assure tasarım modeli, öğrenenlerin karakteristik özellikleri ve ulaşılmak
istenen öğretim hedefleri doğrultusunda uygun yöntemler, medya ve
materyalleri seçerek hazırlanan öğretim tasarımı modelidir .Assure modeli
ile tasarlanan öğretim programlarının sonunda en uygun yöntemleri,
medyayı ve materyalleri kullanılabilir ve öğrenenlerin yüksek öğrenme
performansı göstermeleri sağlanabilir.
40. ASSURE TASRIM MODELİ
Analyze learners Öğrenci analizi
State objectives Hedeflerin belirlenmesi
Select instructional materialsand media Öğretim yöntem, ortam
materyallerinin seçimi
Utilize media, materials Ortam ve materyallerin kullanımı
Require learner participation Öğrenen katılımı
Evaluate and revise Değerlendirme ve gözden geçirme
41. 1. ÖĞRENENLERİN ANALİZİ
Bu bölüm 3 alt baslıkta toplanır: öğrencilerin genel karakteristikleri, giris
yeterlilikleri, öğrenme stilleri. Yas, is, kültürel, sosyoekonomik etkenler vb.,
öğrenenlerin başlangıç esnasındaki bilgi seviyeleri, ön gereksinim
yetenekleri, düşünme, davranış yöntemi vb., algılanabilir tercihler ve
dayanıklılık, bilgi isleme alışkanlıkları, motivasyonu etkileyen faktörler,
psikolojik faktörler gibi etmenlerin analizi iyi yapılmalıdır.
42. 2. HEDEFLERİN BELİRLENMESİ
Hedefler tasarımcı tarafından net bir şekilde belirtilmelidir. Öğrenenlere
kazandırılmak istenen davranışlar ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır.
Öğretim tasarımının hedefleri, ABCD formatında belirtilmelidir. (A)
Audience (Öğretim programına katılanlar), (B) Behaviour (Davranışlar
ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır), (C) Conditions (Kazanılan yetenekler
hangi şartlarda tanımlanabilecek) (D) Degree (Kazanılan yeteneğin derecesi:
zaman sınırlaması, doğruluk oranı vb.)
43. 3. YÖNTEM, MEDYA VE MATERYALLERİN
SEÇİLMESİ
Bu aşamada nasıl öğretelim sorusuna yanıtlar aranmaktadır. Öğretim
yöntemi, ortam ve materyaller öğrenenlerin analizi ve hedeflerin
belirtilmesi aşamaları da dikkate alınarak seçilmelidir. Yöntem ve
materyaller seçilirken 3 seçenek vardır:
1) Hazır olarak bulunan materyalleri kullanmak,
2) Hazır olan materyallerin geliştirilmesi,
3) Yeni materyaller tasarlanması.
44. 4. MEDYA VE MATERYALLERİN
KULLANILMASI
Materyal seçiminden sonra, medyayı ve materyalleri öğretim programının
hedeflerine ulaşmasını sağlayacak, alıştırma ve uygulamaların nasıl
uygulanacağını belirten bir yöntem seçilmelidir. Tasarıma başlamadan önce
yapılması gerekenler:
a. Materyali ve ortamı gözden geçirme,
b. Materyali hazırlama: materyalleri toplama, belirli bir düzene koyma,
c. Ortamı hazırlama, ( Dersin içeriğini kapsamlı bir şekilde veren bir sunum
hazırlama, Çalışılan konu ile ilgisinin mantıksal açıklamasını yapma,
Öğrencinin dikkat etmekle ne fayda sağlayacağını dile getiren motive edici
açıklama yapma, Dikkati dersin spesifik yönlerine çeken sistematik ipuçları
sunma ),
d. Öğrencileri hazırlama: Konu ile gerçek hayatta uygulamakta oldukları
arasındaki ilişkilerin kurulduğu ve öğrencilerin hazırlandığı asamadır.
45. 5. ÖĞRENEN KATILIMININ SAĞLAMASI
Bu aşamada öğrenci katılımının nasıl sağlanacağı sorusuna yanıt
aranmaktadır. Öğrenci öğrenme sürecine aktif olarak katılmalıdır.
Öğrencilerin aktif olarak katılmalarını sağlamak için onlara ipuçları ve
işaretçiler verilmelidir.
46. 6. DEĞERLENDİRME VE GÖZDEN GEÇİRME
Değerlendirme aşaması, su sorulara verilen yanıtlar ile yapılabilir.
“Öğrenenler, öğretim programının hedeflerine ulaştı mı? Seçilen medya ve
materyaller, hedeflere ulaşılmasında öğrenenlere yardımcı oldu mu? Tüm
öğrenenler materyalleri amacına uygun bir biçimde kullanabildi mi?”
47. KELLER’İN GÜDÜLEYİCİ (MOTİVASYON)
TASARIM MODELİ (ARCS)
ARCS Motivasyon Modeli, motivasyona yönelik bir öğretim sürecinin
tasarlama ve uygulama boyutlarıyla ilgilenir. ARCS Motivasyon Modeli,
dört alt kategoriden oluşur. ARSC modelinin dört ana kategorisinin altında
üç alt kategori mevcuttur. Keller tarafından ilk sunulmasından bu yana
motivasyonel model bazı ufak tefek değişikliklere uğramıştır. Dayandığı
dört kategoriden ikisinin ismi “ilgi”den “dikkat”e ve “beklentiden”
“güvene” değiştirilmiştir. Her kategorinin İngilizce isminin baş harfi alınınca
modele ARSC modeli denmiştir (Keller ve Kopp,1987).
48. KELLER’İN GÜDÜLEYİCİ (MOTİVASYON)
TASARIM MODELİ (ARCS)
ARCS Motivasyon Modeli, öğrencilerin öğrenme güdüsünü uyarmayı ve bu
güdüyü sürdürmeyi amaçlayan bir öğretimde güdüsel stratejilerin nasıl
kullanılacağı hakkındaki sorulara yanıt bulmaya çalışır.
Dikkat, ilişki, güven ve doyum bütünleştirildiğinde birini öğrenmeye
motive edecek şartlar ortaya çıkar. Keller, ARCS’nin sıralı bir süreç olarak
oluşmasını önermektedir. ARCS öğrencinin konuya odaklanması
prensibine dayanır (Fernandez,1999). ARCS Modeli’nin kategorileri aşağıda
verilmiştir.
50. ARCS MODELİ
DİKKAT
Algısal Uyarma: Öğrencilerin ilgisini çekmek için ne yapılmalı?
Sorgusal Uyarma: Sorgulama becerileri nasıl uyarılmalı?
Değişkenlik: Öğrencilerin dikkatlerini uyanık tutmak için neler yapılmalı?
51. ARCS MODELİ
UYGUNLUK
Hedef Tanıtımı: Öğrencilerin gereksinimleri nasıl karşılanmalı?
Güdü Eşlemesi: Öğrencilere nasıl ve ne zaman uygun seçenek,
sorumluluk ve etki sağlanır?
Benzerlik: Öğrencilerin deneyimlerine benzer öğretim nasıl sağlanır?