SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
De bevrijding van Ruiselede in 1944
1. Plaats - adres
Ruiselede (Markt, Polenplein, Aalterstraat)
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
- Markt: 51°02'28.8"N 3°23'50.1"E
- Polenplein: 51°02'27.2"N 3°23'58.4"E
- Vredeskapel: 51°02'38.9"N 3°24'08.4"E
3. Korte omschrijving
De leerlingen komen meer te weten over de bevrijding van Ruiselede in 1944. Niet alleen door middel van
verhalen maar ook door opdrachten in de buurt. De leerlingen worden in groepjes verdeeld van 3 tot 4
leerlingen. Ze werken met een kaart van de buurt, duiden er op aan waar foto’s getrokken zijn, gaan aan de
slag met een krantenartikel van toen, gaan op zoek naar een logo op een standbeeld, bezinnen over het
thema ‘vrijheid’ en ontwerpen een nieuw wapenschild.
4. Doelgroep
3de
graad: 5de
en 6de
leerjaar
5. Tijdsduur
2 lesblokken (± 100 min)
6. Eindtermen
MENS EN MAATSCHAPPIJ
1.Mens: Ik en de anderen: in groep
1.7.° De leerlingen hebben aandacht voor de onuitgesproken regels die de interacties binnen een
groep typeren en zijn bereid er rekening mee te houden.
3.Tijd: Historische tijd
3.5. De leerlingen kunnen belangrijke gebeurtenissen of ervaringen uit eigen leven chronologisch
ordenen en indelen in periodes. Ze kunnen daarvoor eigen indelingscriteria vinden.
3.9.° De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders.
4. Ruimte: Oriëntatie- en kaartvaardigheid
4.1. De leerlingen kunnen aan elkaar een te volgen weg tussen twee plaatsen in de eigen gemeente of stad
beschrijven. Ze kunnen deze reisweg ook aanduiden op een plattegrond.
WETENSCHAPPEN EN TECHNIEK
1. Natuur: Algemene vaardigheden
1.1. De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een
systematische wijze noteren:
WISKUNDE
3. Wiskunde – Meetkunde: Procedures
Justine Rassauw
2019-2020
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
3.7 De leerlingen zijn in staat:
- zich ruimtelijk te oriënteren op basis van plattegronden, kaarten, foto's en gegevens over afstand
en richting;
MUZISCHE VORMING
1. MUZISCHE VORMING - BEELD
1.1° De leerlingen kunnen door middel van kunst- en beeldbeschouwing een persoonlijk
waardeoordeel ontwikkelen over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu en van
verschillende culturen.
1.2 De leerlingen kunnen door betasten en voelen (tactiel), door kijken en zien (visueel) impressies
opdoen, verwerken en erover praten.
NEDERLANDS
3. Nederlands - Lezen
3.3 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in: voor hen
bestemde teksten in tijdschriften.
7. Leerinhoud
• De bevrijding van Ruiselede: Op 8 september 1944 vielen de Polen de Duitsers aan in Ruiselede. De
Duitsers waren moe, gewond en aan het vluchten. Maar toch deden ze hun best om een tegenstrijd te
bieden, omdat ze hun vluchtroute naar Nederland wilden open houden. Polen won uiteindelijk de strijd.
• Later werden er 2 herdenkingsmonumenten geplaatst. Wachten op de tram, van Jef Claerhout, waar het
logo van de Eerste Poolse Pantserdivisie op staat, die Ruiselede heeft bevrijd. En dan de Vredeskapel, die
staat voor de herdenking van de bevrijding, maar ook voor de bescherming tegen verdere rampen.
8. Lesdoelen
De leerlingen kunnen…
1. Kort in hun eigen woorden uitleggen hoe de bevrijding van Ruiselede tot stand is gekomen (zie
leerinhoud)
2. Kort in hun eigen woorden uitleggen welke 2 herdenkingsmonumenten er zijn (zie leerlinhoud)
3. Zich oriënteren op een kaart
4. Op een kaart aanduiden waar de fotograaf stond en in welke richting hij keek
5. Vragen beantwoorden over een tekst
6. Een schets maken van een bestaand logo
7. Alleen en in groep bezinnen rond het thema ‘vrijheid’
8. Zelf een nieuw wapenschild ontwerpen
9. Materiaal
Leerlingen:
Ø Opdrachtenbundel
Ø Potlood
Ø Eventueel een schrijfplankje
Leerkracht:
Ø Leerkrachtenbundel (met extra uitleg, oplossingen van de opdrachten, de ‘originele’ krantenartikels en de
wapenschilden van Ruiselede en Krasnik in kleur)
10.Organisatie
Klassikale verplaatsing naar de Markt
• Uitleg door de leerkracht
• leerlingen voeren opdracht 1 uit in groepjes van 4
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Klassikale verplaatsing naar het Polenplein
• Uitleg door de leerkracht
• Leerlingen voeren opdrachten 2 t.e.m. 5 uit in dezelfde groepjes van 4
Klassikale verplaatsing naar de Vredeskapel
• Uitleg door de leerkracht
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen… OPDRACHTENBUNDEL
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
1
De bevrijding van Ruiselede 1944
Eerst een woordje uitleg door de leerkracht.
Opdracht 1 – Waar stond de fotograaf?
De foto’s op pagina 1 en 2 zijn enkele dagen na de bevrijding op 8 september 1944
getrokken. Kan jij de nummers van de foto’s in het juiste cirkeltje op de kaart op
pagina 3 plaatsen? Zet er dan een pijl bij om te tonen in welke richting de fotograaf
keek.
Blijf voor deze opdracht in het afgebakend gebied op de kaart!
De Markt
1
2
3
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
2
4
5
6
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
3
N
OW
Z
1àKaartvandeMarkt-Ruiselede
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
4
Eerst een woordje uitleg door de leerkracht.
Opdracht 2 – Een krantenartikel uit 1944
Lees het krantenartikel uit 1944 op pagina 5 en los volgende vragen op.
Opmerking: sommige woorden werden vroeger wat anders geschreven. Begrijp je iets
niet, vraag het eerst aan je groep, dan pas aan de leerkracht.
1. Wie stierf er bij het vernielen van het Anti-tank-kanon?
___________________________________________________________________
2. Wat gebeurde er in de Pontstraat?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Op welke manier gaven enkele Duitsers op, aan de Kerk?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4. Welke twee andere benamingen kregen de Duitsers nog in die tijd?
___________________________________________________________________
5. Welke straten behoorden tot het gevechtsvlak?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
6. Waarom reden de tanks langs de Rodenbachstraat?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Het Polenplein
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
5
RUISELEDE – Storm en bloed, op de
Bevrijdingsdag 8 september 1944
De Duitschers warren feitelijk gesloten.
Nu begint het spel.
De eerst zoo afgematte soldaten springen op
hun wagens en allerhande schietgerief komt
tevoorschijn. Vanuit de Aalterstraat verdeelen ze
zich waaiervormig in de aanpalende straatjes en in
’t veld. Het machinegeweer ratelt!
Opgehitst door den drank, bij sommige
likeurhandelaars en herbergiers gekocht of
gestolen, en opgezweept door hun fanatieke
officieren zullen ze weerstand bieden tot het
bittere einde. De Cognac droeg meest het merk
“Armagnac”. Het Anti-tank-kanon opgesteld aan
de Kroon komt in werking en werd door het
dappere optreden van een A.B.-man, Maurits
Denneweth, die de daad met zijn leven betaalde,
door een Poolsche tank buiten gevecht gesteld.
Het gros der Duitsche Kolonne, 2.000 man,
bevond zich nog immer in de Aalterstraat en
begon nu, opgehitst door hun ritsmeerster
(=kapitein), die smoordronken in een zetel zat in
een huis in de Aalterstraat, hun snood werk.
De deuren werden opengeworpen, vensters
stukgeslagen, mannen, vrouwen, ouderlingen en
kinderen werden onmeedoogend de straat
opgejaagd tusschen soldaten, wagens en kogels in.
Ik heb een vrouw gezien met een kindje van amper
een maand oud die de straat op moest. De burgers
moesten verder en verder tot bij de Poolsche
tanks, het vuur in. Na verscholen te zijn in de
grachten en de eenmans-putjes der straat werden
ze er uit gedreven om plaats te maken voor de
bandieten die zelf gingen schuilen in deze
grachten.
De strijd gaat heviger naarmate de toestand
erger wordt, en immer roept de aanvoerder
“Schieten tot den laatste kogel. Niet kapituleeren
(=opgeven).” en de gansche kolonne antwoordt en
vuurt onmeedoogend erop los!
Rond 12.30 verschijnen Poolsche tanks op
“Kruiswege” en rollen deels naar Tielt, deels naar
de Pontstraat. Hier krijgt een tank een treffer en
brandt uit.
Intusschen gaat een verwoed gevecht door in
de kom der gemeente (=centrum) en bijzonderlijk
de Aalterstraat. De Polen richten hun vuur op de
kom der gemeente, en gemeentehuis, klooster en
Kerktoren krijgen het erg te verduren, en
denkende dat de weerstand gebroken is komt een
Poolsche tank de Bruggestraat binnengerold.
Rap is het toejuichende volk te been, doch de
Polen schenken er weinig aandacht aan en rollen
voorbij tot aan de Kerk, waar eenige moffen met
hun witte vlag zich zouden overgeven.
Het is nu half drie. De tanks naderen op dit punt
meer en meer waarop de lugubere SS-mannen op
de vlucht slaan om te moorden in Kanegem.
Stilaan begint de strijd te verminderen, toch
blijkt het dat de Duitschers tot den laatste man
zullen vechten.
Een vlieger komt over het gevechtsvlak dat nu
de Aalterstraat, Markt en Kasteelstraat is. Deze
staat in verbinding met de tanks die de hulp der
vliegers inroepen, en !O! Ja, O.L.Vrouweke van
Ruiselede zij dank! Kwart over vijf ronken ze…
dalen zeer laag, ze zijn met acht en mitrailleerden
de Aalterstraat tot tweemaal toe!
Hier mag het spreekwoord dienen “Op een
koelen nacht zwegen alle puiden”. Het kanon
buldert niet meer, het huilen der officieren houdt
op. Wie nog op de baan kan vluchten… Nu en dan
hooren we nog een ontploffing.
Stilaan wordt het 8 uur en we verlaten de
schuilkelders en o ja! Ze zijn door, 5 minuten na 8
komen de Poolsche tanks de markt op!
Intussen hebben de Duitscher een lazaret
(=veldhospitaal) opgericht ten huize van Heer
Verkinderen, Kasteelstraat. De tanks rollen de
markt over naar de Aalterstraat, daar deze
versperd is door wagens, doode peerden en lijken
van Duitschers, bollen ze langs de
Rodenbachstraat door de velden naar de
Aaltersche steenweg!
Ruiselede is verlost! Maar welk een beeld van
verwoesting treft ons oog: Paarden liggen dood of
gekwetst, we tellen er later 262. Bloed, al bloed,
en daartusschenin lijken, gekwetste Duitschers en
een Pool.
Te huis gekomen is de ontsteltenis nog groter,
want alles wat niet te heet of te zwaar was werd
door de Duitschers medegenomen.
De dienst van het Roode Kruis was spoedig ter
plaatse en verzorgde de gekwetste burgers, en de
brandweer haalde de 34 Duitsche lijken op terwijl
er 3 begraven werden door de Duitschers op de
plaats waar ze vielen. Honderde krijgsgevangenen
trekken voorbij, ditmaal zijn ze koel, de
bloedhonden.
De bevrijding heeft echter een duren tol
geeischt. Zeven burgers werden laffelijk
vermoord. God hebbe hun ziel, en O.L.V. van
Ruiselede zij dank.
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
6
Opdracht 3 – Wachten op de tram
Op het Polenplein vind je dit standbeeld terug. Het heet
‘Wachten op de tram’ en is gemaakt door Jef Claerhout. Dit
is een herdenkingsmonument van de bevrijding van
Ruiselede door de Polen. Op dit monument staat het logo
van de Eerste Poolse Pantserdivisie, die Ruiselede heeft
bevrijd. Zoek het logo en maak er een schets van.
Opdracht 4 – Wat is vrijheid?
Wat is vrijheid nu eigenlijk? Beantwoord onderstaande vragen eerst individueel en
bespreek erna in je groepje.
1. Wat is vrijheid?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Wanneer ben je niet vrij volgens jou?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Bedenk 4 woorden die te maken hebben met vrijheid.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel
7
4. Kan je een kleur, geluid of beeld verzinnen dat te maken heeft met vrijheid?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5. Is vrede en vrijheid hetzelfde?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Opdracht 5 – Wapenschilden
Hiernaast zien jullie de wapenschilden van Ruiselede en de Poolse zusterstad,
Krasnik. Het is nu aan jullie om zelf een wapenschild te verzinnen die de
verbroedering tussen deze gemeente en stad aantoont. Dit mogen jullie individueel
doen.
Ruiselede Krasnik Verbroedering
Een woordje uitleg door de leerkracht.
De Vredeskapel
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
12.Oplossingen – sleutel LEERKRACHTENBUNDEL
Leerkrachtenbundel
1
De bevrijding van Ruiselede 1944
Een woordje uitleg:
Zoals de rest van België, maakte ook Ruiselede de tweede wereldoorlog mee en werd
door de Duitsers bezet.
Wat wil dit zeggen ‘bezet’?
De Duitsers in Frankrijk werden door de Canadese, Britse en Poolse troepen
opgejaagd.
De Canadezen, Britten en Polen maakten deel uit van de geallieerden, ze
stonden dus aan de kant van België.
Op 6 september staken de Polen de Belgische grens over, diezelfde dag nog
bevrijdden ze Ieper van de Duitsers. Op 7 september zaten de Polen al in Roeselare.
Ondertussen waren de Duitsers volop aan het terugtrekken richting Nederland,
hiervoor moesten ze Ruiselede passeren. De bewoners zagen wel honderden
Duitsers, moe en gewond, door Ruiselede trekken. Op 8 september kwamen de Polen
aan in Tielt. Hier hebben de Poolse soldaten het wat moeilijker. De Duitsers wilden
kost wat kost hun vluchtweg naar Nederland open houden en boden dus veel
tegenstrijd. Polen wint in Tielt en op diezelfde dag nog komen ze ook in Ruiselede aan.
Toen de Eerste Poolse Pantserdivie in Ruiselede aankwam zaten de Duitsers zoals
vogeltjes in een kooi. Om de Duitsers in Ruiselede aan te vallen, waren ook Poolse
vliegtuigen aanwezig. Er werd langs alle kanten geschoten en de burgers moesten
vesting zoeken.
Wat wil dit zeggen ‘vesting’?
Het gevechtsvlak bevond zich vooral in de Aalterstraat, op de Markt en in de
Kasteelstraat. (Wijs naar deze straten) De Duitsers hadden een plan om zich te
beschermen en haalde alle mensen op straat, alleen vrouwen en kleine kinderen
mochten in de kelder blijven schuilen. De Duitsers waren een levend schild aan het
vormen. De Duitsers zaten in de val, de Polen hadden Ruiselede omringd met tanken.
De Duitsers konden geen kant meer uit. De Polen wonnen uiteindelijk de strijd en
trokken al snel door naar hun volgende gevecht.
Opdracht 1 – Waar stond de fotograaf?
De foto’s op pagina 2 zijn enkele dagen na de bevrijding op 8 september 1944
getrokken. Kan jij de nummers van de foto’s in het juiste cirkeltje op de kaart op
pagina 3 plaatsen? Zet er dan een pijl bij om te tonen in welke richting de fotograaf
keek.
Blijf voor deze opdracht in het afgebakend gebied op de kaart!
De Markt
Leerkrachtenbundel
2
1
2 3
4
5
6
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Leerkrachtenbundel
3
N
OW
Z
1à
2
3
4
5
6
à
à
à
à
à
KaartvandeMarkt-Ruiselede
Leerkrachtenbundel
4
Een woordje uitleg:
Na de tweede wereldoorlog was Tielt verbroederd met een Poolse stad, en had
vriendelijke contacten met een andere Poolse stad, Krasnik. Ruiselede pikte het
contact met Krasnik op en leerden elkaar beter kennen. Dat de Polen ons bevrijd
hebben heeft zo zijn sporen achter gelaten. Zo kreeg dit plein bij de heraanleg, de
naam Polenplein. Er was die dag zelfs speciaal iemand uit Krasnik aanwezig. In 2003,
waren Ruiselede en Krasnik officieel verbroederd, en nu kun je bij het binnen komen
in Ruiselede het ‘verbroederingsbord’ zien.
Uitleg van de opdrachten:
• Per groep opdrachten in de juiste volgorde maken.
• Opdracht 2: tonen van de ‘originele’ krantenartikels, er word gewerkt met een
herschreven versie voor de leesbaarheid. Bijlage p. 8-9
• Opdracht 3: maak duidelijk aan de kinderen dat het om een schets gaat en er
dus geen overbodige tijd aan gespendeerd moet worden.
• Opdracht 4: eerst individueel de vragen oplossen, achteraf in groep bespreken.
• Opdracht 5: als de kinderen niet tot deze opdracht raken is dit niet erg. De
wapenschilden in het kleur tonen. Bijlage p.10
Opdracht 2 – Een krantenartikel uit 1944
Lees het krantenartikel uit 1944 op pagina 5 en los volgende vragen op.
Opmerking: sommige woorden werden vroeger wat anders geschreven. Begrijp je iets
niet, vraag het eerst aan je groep, dan pas aan de leerkracht.
1. Wie stierf er bij het vernielen van het Anti-tank-kanon?
Maurits Denneweth
2. Wat gebeurde er in de Pontstraat?
Een tank kreeg een treffer/ werd geraakt en brandde uit.
3. Op welke manier gaven enkele Duitsers op, aan de Kerk?
Ze staken een witte vlag op.
4. Welke twee andere benamingen kregen de Duitsers nog in die tijd?
Moffen en SS-mannen
5. Welke straten behoorden tot het gevechtsvlak?
De Aalterstraat, de Markt en de Kasteelstraat.
6. Waarom reden de tanks langs de Rodenbachstraat?
Omdat de Aalterstraat versperd was door wagens, dode paarden en lijken van
Duitsers.
Het Polenplein
Leerkrachtenbundel
5
RUISELEDE – Storm en bloed, op de
Bevrijdingsdag 8 september 1944
De Duitschers warren feitelijk gesloten.
Nu begint het spel.
De eerst zoo afgematte soldaten springen op
hun wagens en allerhande schietgerief komt
tevoorschijn. Vanuit de Aalterstraat verdeelen ze
zich waaiervormig in de aanpalende straatjes en in
’t veld. Het machinegeweer ratelt!
Opgehitst door den drank, bij sommige
likeurhandelaars en herbergiers gekocht of
gestolen, en opgezweept door hun fanatieke
officieren zullen ze weerstand bieden tot het
bittere einde. De Cognac droeg meest het merk
“Armagnac”. Het Anti-tank-kanon opgesteld aan
de Kroon komt in werking en werd door het
dappere optreden van een A.B.-man, Maurits
Denneweth, die de daad met zijn leven betaalde,
door een Poolsche tank buiten gevecht gesteld.
Het gros der Duitsche Kolonne, 2.000 man,
bevond zich nog immer in de Aalterstraat en
begon nu, opgehitst door hun ritsmeerster
(=kapitein), die smoordronken in een zetel zat in
een huis in de Aalterstraat, hun snood werk.
De deuren werden opengeworpen, vensters
stukgeslagen, mannen, vrouwen, ouderlingen en
kinderen werden onmeedoogend de straat
opgejaagd tusschen soldaten, wagens en kogels in.
Ik heb een vrouw gezien met een kindje van amper
een maand oud die de straat op moest. De burgers
moesten verder en verder tot bij de Poolsche
tanks, het vuur in. Na verscholen te zijn in de
grachten en de eenmans-putjes der straat werden
ze er uit gedreven om plaats te maken voor de
bandieten die zelf gingen schuilen in deze
grachten.
De strijd gaat heviger naarmate de toestand
erger wordt, en immer roept de aanvoerder
“Schieten tot den laatste kogel. Niet kapituleeren
(=opgeven).” en de gansche kolonne antwoordt en
vuurt onmeedoogend erop los!
Rond 12.30 verschijnen Poolsche tanks op
“Kruiswege” en rollen deels naar Tielt, deels naar
de Pontstraat. Hier krijgt een tank een treffer en
brandt uit.
Intusschen gaat een verwoed gevecht door in
de kom der gemeente (=centrum) en bijzonderlijk
de Aalterstraat. De Polen richten hun vuur op de
kom der gemeente, en gemeentehuis, klooster en
Kerktoren krijgen het erg te verduren, en
denkende dat de weerstand gebroken is komt een
Poolsche tank de Bruggestraat binnengerold.
Rap is het toejuichende volk te been, doch de
Polen schenken er weinig aandacht aan en rollen
voorbij tot aan de Kerk, waar eenige moffen met
hun witte vlag zich zouden overgeven.
Het is nu half drie. De tanks naderen op dit punt
meer en meer waarop de lugubere SS-mannen op
de vlucht slaan om te moorden in Kanegem.
Stilaan begint de strijd te verminderen, toch
blijkt het dat de Duitschers tot den laatste man
zullen vechten.
Een vlieger komt over het gevechtsvlak dat nu
de Aalterstraat, Markt en Kasteelstraat is. Deze
staat in verbinding met de tanks die de hulp der
vliegers inroepen, en !O! Ja, O.L.Vrouweke van
Ruiselede zij dank! Kwart over vijf ronken ze…
dalen zeer laag, ze zijn met acht en mitrailleerden
de Aalterstraat tot tweemaal toe!
Hier mag het spreekwoord dienen “Op een
koelen nacht zwegen alle puiden”. Het kanon
buldert niet meer, het huilen der officieren houdt
op. Wie nog op de baan kan vluchten… Nu en dan
hooren we nog een ontploffing.
Stilaan wordt het 8 uur en we verlaten de
schuilkelders en o ja! Ze zijn door, 5 minuten na 8
komen de Poolsche tanks de markt op!
Intussen hebben de Duitscher een lazaret
(=veldhospitaal) opgericht ten huize van Heer
Verkinderen, Kasteelstraat. De tanks rollen de
markt over naar de Aalterstraat, daar deze
versperd is door wagens, doode peerden en lijken
van Duitschers, bollen ze langs de
Rodenbachstraat door de velden naar de
Aaltersche steenweg!
Ruiselede is verlost! Maar welk een beeld van
verwoesting treft ons oog: Paarden liggen dood of
gekwetst, we tellen er later 262. Bloed, al bloed,
en daartusschenin lijken, gekwetste Duitschers en
een Pool.
Te huis gekomen is de ontsteltenis nog groter,
want alles wat niet te heet of te zwaar was werd
door de Duitschers medegenomen.
De dienst van het Roode Kruis was spoedig ter
plaatse en verzorgde de gekwetste burgers, en de
brandweer haalde de 34 Duitsche lijken op terwijl
er 3 begraven werden door de Duitschers op de
plaats waar ze vielen. Honderde krijgsgevangenen
trekken voorbij, ditmaal zijn ze koel, de
bloedhonden.
De bevrijding heeft echter een duren tol
geeischt. Zeven burgers werden laffelijk
vermoord. God hebbe hun ziel, en O.L.V. van
Ruiselede zij dank.
Leerkrachtenbundel
6
Opdracht 3 – Wachten op de tram
Op het Polenplein vind je dit standbeeld terug. Het heet
‘Wachten op de tram’ en is gemaakt door Jef Claerhout. Dit
is een herdenkingsmonument van de bevrijding van
Ruiselede door de Polen. Op dit monument staat het logo
van de Eerste Poolse Pantserdivisie, die Ruiselede heeft
bevrijd. Zoek het logo en maak er een schets van.
Opdracht 4 – Wat is vrijheid?
Wat is vrijheid nu eigenlijk? Beantwoord onderstaande vragen eerst individueel en
bespreek erna in je groepje.
(Persoonlijk antwoord)
1. Wat is vrijheid?
2. Wanneer ben je niet vrij volgens jou?
3. Bedenk 4 woorden die te maken hebben met vrijheid.
4. Kan je een kleur, geluid of beeld verzinnen dat te maken heeft met vrijheid?
5. Is vrede en vrijheid hetzelfde?
Foto van het logo
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Leerkrachtenbundel
7
Opdracht 5 – Wapenschilden
Hiernaast zien jullie de wapenschilden van Ruiselede en de Poolse zusterstad,
Krasnik. Het is nu aan jullie om zelf een wapenschild te verzinnen die de
verbroedering tussen deze gemeente en stad aantoont. Dit mogen jullie individueel
doen.
Ruiselede Krasnik Verbroedering
Een woordje uitleg:
De Vredeskapel werd in 1946 opgericht door het ‘Bevrijdingscomité van de
Aalterstraat’, als dank voor en als herinnering aan de bevrijding van Ruiselede op 8
september 1944 door de Polen. Deze kapel staat niet enkel als dank voor de bevrijding,
maar ook voor bescherming tegen verdere rampen.
In de kapel hangen 5 naamplaten van Poolse soldaten die in de strijd in Ruiselede het
leven lieten, waarvan een onbekende soldaat. Onderaan het altaar staan de 7 namen
van de gewone burgers van Ruiselede die zijn omgekomen tijdens de bevrijding.
De Vredeskapel
Persoonlijk antwoord
Leerkrachtenbundel
8
BIJLAGEN
Leerkrachtenbundel
9
Leerkrachtenbundel
10
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
13.Bronnen
• Agentschap Onroerend Erfgoed 2020: Onze-Lieve-Vrouw van de Vredekapel met oorlogsmonument
[online] https://id.ergoed.net/erfgoedobjecten/90388 (Geraadpleegd op 23-03-2020)
• Gemeente Ruiselede: Cultuur en erfgoed [Online] https://www.ruiselede.be/erfgoed (Geraadpleegd op
21-03-2020)
• Kaart Nostalgeo: Ruiselede http://www.kaart.nostalgeo.com/#/?_k=nibn6s (Geraadpleegd op 21-03-
2020)
• Traces Of War: Oorlogsmonument Ruiselede [online] https://www.tracesofwar.nl/sights/26439/Waar-
ligt-Oorlogsmonument-Ruiselede.htm (Geraadpleegd op 22-03-2020)
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
- Klassikale verbetering van de opdrachten (met een juiste oplossing)
- Klassikaal overlopen van het thema ‘vrijheid’ (persoonlijke aanvulling van de leerlingen)

More Related Content

Similar to Omgevingsboek justine rassauw

Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
eliengheysels
 
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
eliengheysels
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
EvaThieren
 
Examentraining antwoorden h5
Examentraining antwoorden h5Examentraining antwoorden h5
Examentraining antwoorden h5
leanne-b
 
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzelOpdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
LutGevaert
 
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleidingEvoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
Benedict Wydooghe
 

Similar to Omgevingsboek justine rassauw (20)

Opdrachtsfiche omgevingsonderwijs
Opdrachtsfiche omgevingsonderwijsOpdrachtsfiche omgevingsonderwijs
Opdrachtsfiche omgevingsonderwijs
 
Opdrachtsfiche omgevingsonderwijs
Opdrachtsfiche omgevingsonderwijsOpdrachtsfiche omgevingsonderwijs
Opdrachtsfiche omgevingsonderwijs
 
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
 
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1Verbeterde versie   opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
Verbeterde versie opdrachtfiche-omgevingsboek- elien gheysels olo2 a1
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek-eva thieren
Opdrachtfiche omgevingsboek-eva thierenOpdrachtfiche omgevingsboek-eva thieren
Opdrachtfiche omgevingsboek-eva thieren
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Examentraining antwoorden h5
Examentraining antwoorden h5Examentraining antwoorden h5
Examentraining antwoorden h5
 
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzelOpdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
Opdrachtfiche omgevingsboek kerkelijke puzzel
 
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleidingEvoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
Evoluties in het welzijns- en veiligheidsdenken 2022 inleiding
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek cvnb
Opdrachtfiche omgevingsboek cvnbOpdrachtfiche omgevingsboek cvnb
Opdrachtfiche omgevingsboek cvnb
 
Opdrachtfiche omgevingsboek definitieve versie
Opdrachtfiche omgevingsboek definitieve versieOpdrachtfiche omgevingsboek definitieve versie
Opdrachtfiche omgevingsboek definitieve versie
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Opdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboekOpdrachtfiche omgevingsboek
Opdrachtfiche omgevingsboek
 
Oplossing werkbladen
Oplossing werkbladenOplossing werkbladen
Oplossing werkbladen
 

Omgevingsboek justine rassauw

  • 1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs De bevrijding van Ruiselede in 1944 1. Plaats - adres Ruiselede (Markt, Polenplein, Aalterstraat) 2. Geolocatie / geolokalisatie Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas). - Markt: 51°02'28.8"N 3°23'50.1"E - Polenplein: 51°02'27.2"N 3°23'58.4"E - Vredeskapel: 51°02'38.9"N 3°24'08.4"E 3. Korte omschrijving De leerlingen komen meer te weten over de bevrijding van Ruiselede in 1944. Niet alleen door middel van verhalen maar ook door opdrachten in de buurt. De leerlingen worden in groepjes verdeeld van 3 tot 4 leerlingen. Ze werken met een kaart van de buurt, duiden er op aan waar foto’s getrokken zijn, gaan aan de slag met een krantenartikel van toen, gaan op zoek naar een logo op een standbeeld, bezinnen over het thema ‘vrijheid’ en ontwerpen een nieuw wapenschild. 4. Doelgroep 3de graad: 5de en 6de leerjaar 5. Tijdsduur 2 lesblokken (± 100 min) 6. Eindtermen MENS EN MAATSCHAPPIJ 1.Mens: Ik en de anderen: in groep 1.7.° De leerlingen hebben aandacht voor de onuitgesproken regels die de interacties binnen een groep typeren en zijn bereid er rekening mee te houden. 3.Tijd: Historische tijd 3.5. De leerlingen kunnen belangrijke gebeurtenissen of ervaringen uit eigen leven chronologisch ordenen en indelen in periodes. Ze kunnen daarvoor eigen indelingscriteria vinden. 3.9.° De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders. 4. Ruimte: Oriëntatie- en kaartvaardigheid 4.1. De leerlingen kunnen aan elkaar een te volgen weg tussen twee plaatsen in de eigen gemeente of stad beschrijven. Ze kunnen deze reisweg ook aanduiden op een plattegrond. WETENSCHAPPEN EN TECHNIEK 1. Natuur: Algemene vaardigheden 1.1. De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren: WISKUNDE 3. Wiskunde – Meetkunde: Procedures Justine Rassauw 2019-2020
  • 2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs 3.7 De leerlingen zijn in staat: - zich ruimtelijk te oriënteren op basis van plattegronden, kaarten, foto's en gegevens over afstand en richting; MUZISCHE VORMING 1. MUZISCHE VORMING - BEELD 1.1° De leerlingen kunnen door middel van kunst- en beeldbeschouwing een persoonlijk waardeoordeel ontwikkelen over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu en van verschillende culturen. 1.2 De leerlingen kunnen door betasten en voelen (tactiel), door kijken en zien (visueel) impressies opdoen, verwerken en erover praten. NEDERLANDS 3. Nederlands - Lezen 3.3 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in: voor hen bestemde teksten in tijdschriften. 7. Leerinhoud • De bevrijding van Ruiselede: Op 8 september 1944 vielen de Polen de Duitsers aan in Ruiselede. De Duitsers waren moe, gewond en aan het vluchten. Maar toch deden ze hun best om een tegenstrijd te bieden, omdat ze hun vluchtroute naar Nederland wilden open houden. Polen won uiteindelijk de strijd. • Later werden er 2 herdenkingsmonumenten geplaatst. Wachten op de tram, van Jef Claerhout, waar het logo van de Eerste Poolse Pantserdivisie op staat, die Ruiselede heeft bevrijd. En dan de Vredeskapel, die staat voor de herdenking van de bevrijding, maar ook voor de bescherming tegen verdere rampen. 8. Lesdoelen De leerlingen kunnen… 1. Kort in hun eigen woorden uitleggen hoe de bevrijding van Ruiselede tot stand is gekomen (zie leerinhoud) 2. Kort in hun eigen woorden uitleggen welke 2 herdenkingsmonumenten er zijn (zie leerlinhoud) 3. Zich oriënteren op een kaart 4. Op een kaart aanduiden waar de fotograaf stond en in welke richting hij keek 5. Vragen beantwoorden over een tekst 6. Een schets maken van een bestaand logo 7. Alleen en in groep bezinnen rond het thema ‘vrijheid’ 8. Zelf een nieuw wapenschild ontwerpen 9. Materiaal Leerlingen: Ø Opdrachtenbundel Ø Potlood Ø Eventueel een schrijfplankje Leerkracht: Ø Leerkrachtenbundel (met extra uitleg, oplossingen van de opdrachten, de ‘originele’ krantenartikels en de wapenschilden van Ruiselede en Krasnik in kleur) 10.Organisatie Klassikale verplaatsing naar de Markt • Uitleg door de leerkracht • leerlingen voeren opdracht 1 uit in groepjes van 4
  • 3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs Klassikale verplaatsing naar het Polenplein • Uitleg door de leerkracht • Leerlingen voeren opdrachten 2 t.e.m. 5 uit in dezelfde groepjes van 4 Klassikale verplaatsing naar de Vredeskapel • Uitleg door de leerkracht 11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen… OPDRACHTENBUNDEL Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 1 De bevrijding van Ruiselede 1944 Eerst een woordje uitleg door de leerkracht. Opdracht 1 – Waar stond de fotograaf? De foto’s op pagina 1 en 2 zijn enkele dagen na de bevrijding op 8 september 1944 getrokken. Kan jij de nummers van de foto’s in het juiste cirkeltje op de kaart op pagina 3 plaatsen? Zet er dan een pijl bij om te tonen in welke richting de fotograaf keek. Blijf voor deze opdracht in het afgebakend gebied op de kaart! De Markt 1 2 3 Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 2 4 5 6
  • 4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 3 N OW Z 1àKaartvandeMarkt-Ruiselede Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 4 Eerst een woordje uitleg door de leerkracht. Opdracht 2 – Een krantenartikel uit 1944 Lees het krantenartikel uit 1944 op pagina 5 en los volgende vragen op. Opmerking: sommige woorden werden vroeger wat anders geschreven. Begrijp je iets niet, vraag het eerst aan je groep, dan pas aan de leerkracht. 1. Wie stierf er bij het vernielen van het Anti-tank-kanon? ___________________________________________________________________ 2. Wat gebeurde er in de Pontstraat? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Op welke manier gaven enkele Duitsers op, aan de Kerk? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 4. Welke twee andere benamingen kregen de Duitsers nog in die tijd? ___________________________________________________________________ 5. Welke straten behoorden tot het gevechtsvlak? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 6. Waarom reden de tanks langs de Rodenbachstraat? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Het Polenplein Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 5 RUISELEDE – Storm en bloed, op de Bevrijdingsdag 8 september 1944 De Duitschers warren feitelijk gesloten. Nu begint het spel. De eerst zoo afgematte soldaten springen op hun wagens en allerhande schietgerief komt tevoorschijn. Vanuit de Aalterstraat verdeelen ze zich waaiervormig in de aanpalende straatjes en in ’t veld. Het machinegeweer ratelt! Opgehitst door den drank, bij sommige likeurhandelaars en herbergiers gekocht of gestolen, en opgezweept door hun fanatieke officieren zullen ze weerstand bieden tot het bittere einde. De Cognac droeg meest het merk “Armagnac”. Het Anti-tank-kanon opgesteld aan de Kroon komt in werking en werd door het dappere optreden van een A.B.-man, Maurits Denneweth, die de daad met zijn leven betaalde, door een Poolsche tank buiten gevecht gesteld. Het gros der Duitsche Kolonne, 2.000 man, bevond zich nog immer in de Aalterstraat en begon nu, opgehitst door hun ritsmeerster (=kapitein), die smoordronken in een zetel zat in een huis in de Aalterstraat, hun snood werk. De deuren werden opengeworpen, vensters stukgeslagen, mannen, vrouwen, ouderlingen en kinderen werden onmeedoogend de straat opgejaagd tusschen soldaten, wagens en kogels in. Ik heb een vrouw gezien met een kindje van amper een maand oud die de straat op moest. De burgers moesten verder en verder tot bij de Poolsche tanks, het vuur in. Na verscholen te zijn in de grachten en de eenmans-putjes der straat werden ze er uit gedreven om plaats te maken voor de bandieten die zelf gingen schuilen in deze grachten. De strijd gaat heviger naarmate de toestand erger wordt, en immer roept de aanvoerder “Schieten tot den laatste kogel. Niet kapituleeren (=opgeven).” en de gansche kolonne antwoordt en vuurt onmeedoogend erop los! Rond 12.30 verschijnen Poolsche tanks op “Kruiswege” en rollen deels naar Tielt, deels naar de Pontstraat. Hier krijgt een tank een treffer en brandt uit. Intusschen gaat een verwoed gevecht door in de kom der gemeente (=centrum) en bijzonderlijk de Aalterstraat. De Polen richten hun vuur op de kom der gemeente, en gemeentehuis, klooster en Kerktoren krijgen het erg te verduren, en denkende dat de weerstand gebroken is komt een Poolsche tank de Bruggestraat binnengerold. Rap is het toejuichende volk te been, doch de Polen schenken er weinig aandacht aan en rollen voorbij tot aan de Kerk, waar eenige moffen met hun witte vlag zich zouden overgeven. Het is nu half drie. De tanks naderen op dit punt meer en meer waarop de lugubere SS-mannen op de vlucht slaan om te moorden in Kanegem. Stilaan begint de strijd te verminderen, toch blijkt het dat de Duitschers tot den laatste man zullen vechten. Een vlieger komt over het gevechtsvlak dat nu de Aalterstraat, Markt en Kasteelstraat is. Deze staat in verbinding met de tanks die de hulp der vliegers inroepen, en !O! Ja, O.L.Vrouweke van Ruiselede zij dank! Kwart over vijf ronken ze… dalen zeer laag, ze zijn met acht en mitrailleerden de Aalterstraat tot tweemaal toe! Hier mag het spreekwoord dienen “Op een koelen nacht zwegen alle puiden”. Het kanon buldert niet meer, het huilen der officieren houdt op. Wie nog op de baan kan vluchten… Nu en dan hooren we nog een ontploffing. Stilaan wordt het 8 uur en we verlaten de schuilkelders en o ja! Ze zijn door, 5 minuten na 8 komen de Poolsche tanks de markt op! Intussen hebben de Duitscher een lazaret (=veldhospitaal) opgericht ten huize van Heer Verkinderen, Kasteelstraat. De tanks rollen de markt over naar de Aalterstraat, daar deze versperd is door wagens, doode peerden en lijken van Duitschers, bollen ze langs de Rodenbachstraat door de velden naar de Aaltersche steenweg! Ruiselede is verlost! Maar welk een beeld van verwoesting treft ons oog: Paarden liggen dood of gekwetst, we tellen er later 262. Bloed, al bloed, en daartusschenin lijken, gekwetste Duitschers en een Pool. Te huis gekomen is de ontsteltenis nog groter, want alles wat niet te heet of te zwaar was werd door de Duitschers medegenomen. De dienst van het Roode Kruis was spoedig ter plaatse en verzorgde de gekwetste burgers, en de brandweer haalde de 34 Duitsche lijken op terwijl er 3 begraven werden door de Duitschers op de plaats waar ze vielen. Honderde krijgsgevangenen trekken voorbij, ditmaal zijn ze koel, de bloedhonden. De bevrijding heeft echter een duren tol geeischt. Zeven burgers werden laffelijk vermoord. God hebbe hun ziel, en O.L.V. van Ruiselede zij dank. Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 6 Opdracht 3 – Wachten op de tram Op het Polenplein vind je dit standbeeld terug. Het heet ‘Wachten op de tram’ en is gemaakt door Jef Claerhout. Dit is een herdenkingsmonument van de bevrijding van Ruiselede door de Polen. Op dit monument staat het logo van de Eerste Poolse Pantserdivisie, die Ruiselede heeft bevrijd. Zoek het logo en maak er een schets van. Opdracht 4 – Wat is vrijheid? Wat is vrijheid nu eigenlijk? Beantwoord onderstaande vragen eerst individueel en bespreek erna in je groepje. 1. Wat is vrijheid? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 2. Wanneer ben je niet vrij volgens jou? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Bedenk 4 woorden die te maken hebben met vrijheid. ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
  • 5. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs Naam: …………………………………..…. Opdrachtenbundel 7 4. Kan je een kleur, geluid of beeld verzinnen dat te maken heeft met vrijheid? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 5. Is vrede en vrijheid hetzelfde? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Opdracht 5 – Wapenschilden Hiernaast zien jullie de wapenschilden van Ruiselede en de Poolse zusterstad, Krasnik. Het is nu aan jullie om zelf een wapenschild te verzinnen die de verbroedering tussen deze gemeente en stad aantoont. Dit mogen jullie individueel doen. Ruiselede Krasnik Verbroedering Een woordje uitleg door de leerkracht. De Vredeskapel
  • 6. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs 12.Oplossingen – sleutel LEERKRACHTENBUNDEL Leerkrachtenbundel 1 De bevrijding van Ruiselede 1944 Een woordje uitleg: Zoals de rest van België, maakte ook Ruiselede de tweede wereldoorlog mee en werd door de Duitsers bezet. Wat wil dit zeggen ‘bezet’? De Duitsers in Frankrijk werden door de Canadese, Britse en Poolse troepen opgejaagd. De Canadezen, Britten en Polen maakten deel uit van de geallieerden, ze stonden dus aan de kant van België. Op 6 september staken de Polen de Belgische grens over, diezelfde dag nog bevrijdden ze Ieper van de Duitsers. Op 7 september zaten de Polen al in Roeselare. Ondertussen waren de Duitsers volop aan het terugtrekken richting Nederland, hiervoor moesten ze Ruiselede passeren. De bewoners zagen wel honderden Duitsers, moe en gewond, door Ruiselede trekken. Op 8 september kwamen de Polen aan in Tielt. Hier hebben de Poolse soldaten het wat moeilijker. De Duitsers wilden kost wat kost hun vluchtweg naar Nederland open houden en boden dus veel tegenstrijd. Polen wint in Tielt en op diezelfde dag nog komen ze ook in Ruiselede aan. Toen de Eerste Poolse Pantserdivie in Ruiselede aankwam zaten de Duitsers zoals vogeltjes in een kooi. Om de Duitsers in Ruiselede aan te vallen, waren ook Poolse vliegtuigen aanwezig. Er werd langs alle kanten geschoten en de burgers moesten vesting zoeken. Wat wil dit zeggen ‘vesting’? Het gevechtsvlak bevond zich vooral in de Aalterstraat, op de Markt en in de Kasteelstraat. (Wijs naar deze straten) De Duitsers hadden een plan om zich te beschermen en haalde alle mensen op straat, alleen vrouwen en kleine kinderen mochten in de kelder blijven schuilen. De Duitsers waren een levend schild aan het vormen. De Duitsers zaten in de val, de Polen hadden Ruiselede omringd met tanken. De Duitsers konden geen kant meer uit. De Polen wonnen uiteindelijk de strijd en trokken al snel door naar hun volgende gevecht. Opdracht 1 – Waar stond de fotograaf? De foto’s op pagina 2 zijn enkele dagen na de bevrijding op 8 september 1944 getrokken. Kan jij de nummers van de foto’s in het juiste cirkeltje op de kaart op pagina 3 plaatsen? Zet er dan een pijl bij om te tonen in welke richting de fotograaf keek. Blijf voor deze opdracht in het afgebakend gebied op de kaart! De Markt Leerkrachtenbundel 2 1 2 3 4 5 6
  • 7. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs Leerkrachtenbundel 3 N OW Z 1à 2 3 4 5 6 à à à à à KaartvandeMarkt-Ruiselede Leerkrachtenbundel 4 Een woordje uitleg: Na de tweede wereldoorlog was Tielt verbroederd met een Poolse stad, en had vriendelijke contacten met een andere Poolse stad, Krasnik. Ruiselede pikte het contact met Krasnik op en leerden elkaar beter kennen. Dat de Polen ons bevrijd hebben heeft zo zijn sporen achter gelaten. Zo kreeg dit plein bij de heraanleg, de naam Polenplein. Er was die dag zelfs speciaal iemand uit Krasnik aanwezig. In 2003, waren Ruiselede en Krasnik officieel verbroederd, en nu kun je bij het binnen komen in Ruiselede het ‘verbroederingsbord’ zien. Uitleg van de opdrachten: • Per groep opdrachten in de juiste volgorde maken. • Opdracht 2: tonen van de ‘originele’ krantenartikels, er word gewerkt met een herschreven versie voor de leesbaarheid. Bijlage p. 8-9 • Opdracht 3: maak duidelijk aan de kinderen dat het om een schets gaat en er dus geen overbodige tijd aan gespendeerd moet worden. • Opdracht 4: eerst individueel de vragen oplossen, achteraf in groep bespreken. • Opdracht 5: als de kinderen niet tot deze opdracht raken is dit niet erg. De wapenschilden in het kleur tonen. Bijlage p.10 Opdracht 2 – Een krantenartikel uit 1944 Lees het krantenartikel uit 1944 op pagina 5 en los volgende vragen op. Opmerking: sommige woorden werden vroeger wat anders geschreven. Begrijp je iets niet, vraag het eerst aan je groep, dan pas aan de leerkracht. 1. Wie stierf er bij het vernielen van het Anti-tank-kanon? Maurits Denneweth 2. Wat gebeurde er in de Pontstraat? Een tank kreeg een treffer/ werd geraakt en brandde uit. 3. Op welke manier gaven enkele Duitsers op, aan de Kerk? Ze staken een witte vlag op. 4. Welke twee andere benamingen kregen de Duitsers nog in die tijd? Moffen en SS-mannen 5. Welke straten behoorden tot het gevechtsvlak? De Aalterstraat, de Markt en de Kasteelstraat. 6. Waarom reden de tanks langs de Rodenbachstraat? Omdat de Aalterstraat versperd was door wagens, dode paarden en lijken van Duitsers. Het Polenplein Leerkrachtenbundel 5 RUISELEDE – Storm en bloed, op de Bevrijdingsdag 8 september 1944 De Duitschers warren feitelijk gesloten. Nu begint het spel. De eerst zoo afgematte soldaten springen op hun wagens en allerhande schietgerief komt tevoorschijn. Vanuit de Aalterstraat verdeelen ze zich waaiervormig in de aanpalende straatjes en in ’t veld. Het machinegeweer ratelt! Opgehitst door den drank, bij sommige likeurhandelaars en herbergiers gekocht of gestolen, en opgezweept door hun fanatieke officieren zullen ze weerstand bieden tot het bittere einde. De Cognac droeg meest het merk “Armagnac”. Het Anti-tank-kanon opgesteld aan de Kroon komt in werking en werd door het dappere optreden van een A.B.-man, Maurits Denneweth, die de daad met zijn leven betaalde, door een Poolsche tank buiten gevecht gesteld. Het gros der Duitsche Kolonne, 2.000 man, bevond zich nog immer in de Aalterstraat en begon nu, opgehitst door hun ritsmeerster (=kapitein), die smoordronken in een zetel zat in een huis in de Aalterstraat, hun snood werk. De deuren werden opengeworpen, vensters stukgeslagen, mannen, vrouwen, ouderlingen en kinderen werden onmeedoogend de straat opgejaagd tusschen soldaten, wagens en kogels in. Ik heb een vrouw gezien met een kindje van amper een maand oud die de straat op moest. De burgers moesten verder en verder tot bij de Poolsche tanks, het vuur in. Na verscholen te zijn in de grachten en de eenmans-putjes der straat werden ze er uit gedreven om plaats te maken voor de bandieten die zelf gingen schuilen in deze grachten. De strijd gaat heviger naarmate de toestand erger wordt, en immer roept de aanvoerder “Schieten tot den laatste kogel. Niet kapituleeren (=opgeven).” en de gansche kolonne antwoordt en vuurt onmeedoogend erop los! Rond 12.30 verschijnen Poolsche tanks op “Kruiswege” en rollen deels naar Tielt, deels naar de Pontstraat. Hier krijgt een tank een treffer en brandt uit. Intusschen gaat een verwoed gevecht door in de kom der gemeente (=centrum) en bijzonderlijk de Aalterstraat. De Polen richten hun vuur op de kom der gemeente, en gemeentehuis, klooster en Kerktoren krijgen het erg te verduren, en denkende dat de weerstand gebroken is komt een Poolsche tank de Bruggestraat binnengerold. Rap is het toejuichende volk te been, doch de Polen schenken er weinig aandacht aan en rollen voorbij tot aan de Kerk, waar eenige moffen met hun witte vlag zich zouden overgeven. Het is nu half drie. De tanks naderen op dit punt meer en meer waarop de lugubere SS-mannen op de vlucht slaan om te moorden in Kanegem. Stilaan begint de strijd te verminderen, toch blijkt het dat de Duitschers tot den laatste man zullen vechten. Een vlieger komt over het gevechtsvlak dat nu de Aalterstraat, Markt en Kasteelstraat is. Deze staat in verbinding met de tanks die de hulp der vliegers inroepen, en !O! Ja, O.L.Vrouweke van Ruiselede zij dank! Kwart over vijf ronken ze… dalen zeer laag, ze zijn met acht en mitrailleerden de Aalterstraat tot tweemaal toe! Hier mag het spreekwoord dienen “Op een koelen nacht zwegen alle puiden”. Het kanon buldert niet meer, het huilen der officieren houdt op. Wie nog op de baan kan vluchten… Nu en dan hooren we nog een ontploffing. Stilaan wordt het 8 uur en we verlaten de schuilkelders en o ja! Ze zijn door, 5 minuten na 8 komen de Poolsche tanks de markt op! Intussen hebben de Duitscher een lazaret (=veldhospitaal) opgericht ten huize van Heer Verkinderen, Kasteelstraat. De tanks rollen de markt over naar de Aalterstraat, daar deze versperd is door wagens, doode peerden en lijken van Duitschers, bollen ze langs de Rodenbachstraat door de velden naar de Aaltersche steenweg! Ruiselede is verlost! Maar welk een beeld van verwoesting treft ons oog: Paarden liggen dood of gekwetst, we tellen er later 262. Bloed, al bloed, en daartusschenin lijken, gekwetste Duitschers en een Pool. Te huis gekomen is de ontsteltenis nog groter, want alles wat niet te heet of te zwaar was werd door de Duitschers medegenomen. De dienst van het Roode Kruis was spoedig ter plaatse en verzorgde de gekwetste burgers, en de brandweer haalde de 34 Duitsche lijken op terwijl er 3 begraven werden door de Duitschers op de plaats waar ze vielen. Honderde krijgsgevangenen trekken voorbij, ditmaal zijn ze koel, de bloedhonden. De bevrijding heeft echter een duren tol geeischt. Zeven burgers werden laffelijk vermoord. God hebbe hun ziel, en O.L.V. van Ruiselede zij dank. Leerkrachtenbundel 6 Opdracht 3 – Wachten op de tram Op het Polenplein vind je dit standbeeld terug. Het heet ‘Wachten op de tram’ en is gemaakt door Jef Claerhout. Dit is een herdenkingsmonument van de bevrijding van Ruiselede door de Polen. Op dit monument staat het logo van de Eerste Poolse Pantserdivisie, die Ruiselede heeft bevrijd. Zoek het logo en maak er een schets van. Opdracht 4 – Wat is vrijheid? Wat is vrijheid nu eigenlijk? Beantwoord onderstaande vragen eerst individueel en bespreek erna in je groepje. (Persoonlijk antwoord) 1. Wat is vrijheid? 2. Wanneer ben je niet vrij volgens jou? 3. Bedenk 4 woorden die te maken hebben met vrijheid. 4. Kan je een kleur, geluid of beeld verzinnen dat te maken heeft met vrijheid? 5. Is vrede en vrijheid hetzelfde? Foto van het logo
  • 8. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs Leerkrachtenbundel 7 Opdracht 5 – Wapenschilden Hiernaast zien jullie de wapenschilden van Ruiselede en de Poolse zusterstad, Krasnik. Het is nu aan jullie om zelf een wapenschild te verzinnen die de verbroedering tussen deze gemeente en stad aantoont. Dit mogen jullie individueel doen. Ruiselede Krasnik Verbroedering Een woordje uitleg: De Vredeskapel werd in 1946 opgericht door het ‘Bevrijdingscomité van de Aalterstraat’, als dank voor en als herinnering aan de bevrijding van Ruiselede op 8 september 1944 door de Polen. Deze kapel staat niet enkel als dank voor de bevrijding, maar ook voor bescherming tegen verdere rampen. In de kapel hangen 5 naamplaten van Poolse soldaten die in de strijd in Ruiselede het leven lieten, waarvan een onbekende soldaat. Onderaan het altaar staan de 7 namen van de gewone burgers van Ruiselede die zijn omgekomen tijdens de bevrijding. De Vredeskapel Persoonlijk antwoord Leerkrachtenbundel 8 BIJLAGEN Leerkrachtenbundel 9 Leerkrachtenbundel 10
  • 9. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs 13.Bronnen • Agentschap Onroerend Erfgoed 2020: Onze-Lieve-Vrouw van de Vredekapel met oorlogsmonument [online] https://id.ergoed.net/erfgoedobjecten/90388 (Geraadpleegd op 23-03-2020) • Gemeente Ruiselede: Cultuur en erfgoed [Online] https://www.ruiselede.be/erfgoed (Geraadpleegd op 21-03-2020) • Kaart Nostalgeo: Ruiselede http://www.kaart.nostalgeo.com/#/?_k=nibn6s (Geraadpleegd op 21-03- 2020) • Traces Of War: Oorlogsmonument Ruiselede [online] https://www.tracesofwar.nl/sights/26439/Waar- ligt-Oorlogsmonument-Ruiselede.htm (Geraadpleegd op 22-03-2020) 14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
  • 10. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs 15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking - Klassikale verbetering van de opdrachten (met een juiste oplossing) - Klassikaal overlopen van het thema ‘vrijheid’ (persoonlijke aanvulling van de leerlingen)