3. Vallet popullore si pjesë e kulturës artistike
popullore
• Vallet popullore jane pjesë e kulturës
artistike popullore,që përfshijnë kërcimet
tradicionale në raste festash e argëtimesh
popullore.
Vallet popullore shqiptare janë aq të lashta
, sa është i lashtë edhe vetë populli
shqiptar.Vallet tona paraqesin ngjarje
specifike qoftë nga historia, luftërat e
ndryshme deri tek motivet e dashurisë,
fejesave dhe martesave.
4. Valle; pa muzikë, por me
ritëm
• Në lashtësi, pra në kohërat kur nuk kishte
instrumente muzikore, muzika luhej në formën
e valles pa shoqërimin instrumental. Pra, pa
asnjë instrument. Por gjithësesi muzika
shoqërohej me ritmin e shuplakave të duarve,
me ritmin e të rrahurit të këmbëve, apo me
shoqërim të vokalit nga ana e vetë vallëtarëve ,
apo e ndonjë grupi këngëtarësh vokalë.
5. • Vallet popullore shqiptare
dallojnë nga fshati në fshat e
nga krahina në krahinë.
• Ndarja e përgjithshme e
vallëzimeve popullore shqiptare
bëhet në tre grupe:
9. • Vallet e burrave janë kultivuar në
vendet ku ka mbisunduar
fanatizmi dhe kanunet e egra , të
cilat nuk ua kanë mundësuar
botës femërore bashkimin ,
argëtimin dhe vallëzimin bashkë
me meshkujt. Këto valle kanë
karakter luftarak dhe janë të rënda
për t’u vallëzuar.
10. • Vallet e grave gjithashtu janë
kultivuar në vendet rurale ku
kanuni nuk lejonte argëtimin e
përbashkët të grave dhe
burrave.Vallet e grave kanë
karakter lirik dhe gazmor dhe janë
të shoqëruara me përcjellje të
defeve , këndimit të këngëve dhe
shoqërimit me të rrahurit e
shuplakave.
11. • Varësisht nga karakteri që trajtojnë vallet
tona popullore dhe nga krahinat ku janë
krijuar për herë të parë ato marrin edhe
emërtimet e tyre , p.sh.:”Vallja e
kaçakëve” , “Vallja e komitëve” , “Vallja
e Osman Takës” , “Vallja e Isuf Arrapit” ,
“Vallja e Gjakovës” , “Vallja e Tiranës” ,
“Vallja e Prespës” , “Vallja dibrane” ,
“Vallja e Tropojës” , “Vallja e Shotës” ,
“Vallja e nuses së Fajës” e shumë të tjera.
12. • Vallja e Shotës është njëra nga vallet më të
bukura popullore shqiptare që luhet kryesisht në
Kosovë por e njohur në të gjitha trojet
shqiptare.Emrin e ka marrë nga Shote Galica (një
luftëtare e dalluar nga Kosova e cila luftoi për
unifikimin e trojeve shqiptare dhe gjithashtu
është deklaruar si “Heroina e Popullit të
Shqipërisë”).
13. • Kjo valle luhet në variante të
ndryshme:dy vajza ose gra , dy
djem ose burra , një burrë e një
grua , etj.
• Vallja e Shotës luhet nga të gjithë
shqiptarët zakonisht nëpër dasma ,
festivale popullore dhe raste tjera.
14.
15. Vallja e Osman Takës është valle popullore
tradicionale e Çamëve , cila është bërë
shumë e njohur në Shqipëri dhe Greqi.
Kjo valle lidhet me emrin e Osman Takës , një
prijës Çam , i cili ka luftuar kundër forcave
osmane.
Në vitin 1886 Osman Taka u burgos në
Janinë dhe ishte i dënuar me vdekje.
I pyetur për dëshirën e tij të fundit , ai do të
kërkojë të vallëzojë.
16. • Gojëdhënat popullore thonë se vallja
ishte aq e bukur , saqë
xhandarmëria e ushtrisë osmane ,
nuk e ekzekutoi Osman Takën.
Vallja ndjek një ritëm të rreptë me
theks në qëndrimin , stilin dhe
hijeshinë e valltarit.Është valle
vargore , me prijësin e valles , i cili
me shkathtësi interpreton hapat e
ekzekutimit.
17. • Ai pastaj ulet në gjunjë , kthen
shpinën në formë të harkut dhe
ngren kraharorin e tij përpjetë duke
formuar kështu një urë.Valltarët e
tjerë pastaj shkelin në stomakun e
tij dhe vallzojnë mbi të.Kjo
simbolizon forcën dhe rëndësinë e
kryevallëtarit përderisa ai formon një
urë me trupin e tij që burrat e tjerë të
kalojnë përtej.
18.
19. Valltarët mbajnë njëri-tjetrin për
krahësh duke përkulur bërrylat për 90
shkallë.Valltari i cili përkrah prijësin e
valles dhe valltari i fundit duhet të jenë
të guximshëm dhe energjik për shkak se
luajnë rolin kryesor në lëvizjet e
prijësit dhe rrjedhës së valles në tërësi.
20. • Vallja dardhare është valle grash me
prejardhje nga fshati Dardhë i Korçës.Kjo
valle luhet në formacion gjysëmrethi ku të
kapura për duarsh gratë zhvendosen në varg
nga e djathta.Vallja shoqërohet me këngë ,
pra , valltaret kërcejnë dhe njëkohësisht
këndojnë.
• Vallja dardhare luhet me hapa të lehtë dhe
karakterizon delikatesë dhe feminilitet tek
gratë.
