همکاران عزیز برای همفکری و همکاری در اعتلای حرفه طراحی شهری و رفع چالش های پیش روی آن در کشور، به عزمی راسخ بر پایه ادله علمی و تداوم کار گروهی سازمان یافته نیاز داریم. این نوشتار به عنوان فتح بابی در همکاری گروهی ما برای "بازخوانی و تعریف ابعاد، امکانات، محدودیتها و مسئولیت های حرفه طراحی شهری و به منظور تمییز دادن آن از حیطه عمل سایر حرفه های مرتبط به مسائل شهری" می تواند ایده های اولیه ای در اختیار قرار دهد. مشتاقانه منتظر دریافت نظرات اصلاحی و تکمیلی شما همکاران گرامی در خصوص محتوای به اشتراک گذاشته شده هستم. امید است که با همفکری بتوان موارد مطرح شده را بسط داده و ابهامات موجود و موانع قانونی در این راه را برطرف نمود. (این نوشتار بخشی از مطالعه ای متمرکز بر آسیب شناسی مشکلات کارشناسان طراحی شهری با کارفرما بوده و لذا چند پاراگراف اول آن به موضوع مشخص شده در این بحث مرتبط نیست).

1. ‫اول‬ ‫فصل‬:‫کلیات‬
1-‫کلیات‬
1-1-‫مقدمه‬
‫پروژه‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫کلیات‬ ‫به‬ ‫حاضر‬ ‫کتاب‬ ‫از‬ ‫فصل‬ ‫اولین‬ ‫در‬‫است‬ ‫شده‬ ‫پرداخته‬ ‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫طراحی‬ ‫های‬.‫فرض‬ ‫پیش‬ ‫معرفی‬ ‫به‬ ‫فصل‬ ‫این‬‫حاکم‬ ‫های‬
‫تفاوت‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫ارزیابی‬ ‫بر‬‫رشته‬ ‫رویکرد‬ ‫و‬ ‫نگاه‬ ‫های‬‫است‬ ‫یافته‬ ‫اختصاص‬ ‫مختلف‬ ‫های‬.‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫دلیل‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬‫اخات‬ ‫را‬ ‫هاا‬ ‫اصطکاک‬
‫کشمکش‬ ‫این‬ ‫عمده‬ ‫ولی‬ ‫پنداشت‬ ‫کارشناسی‬ ‫سلیقه‬‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫تربیت‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫جو‬ ‫و‬ ‫دید‬ ‫زاویه‬ ‫به‬ ‫ها‬‫افراد‬‫می‬ ‫باز‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫در‬ ‫آکادمیک‬ ‫و‬-
‫گردد‬.‫رشته‬ ‫تربیت‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫نوع‬‫حرفه‬ ‫و‬ ‫ای‬‫طرح‬ ‫کننده‬ ‫بررسی‬ ‫کارشناسان‬ ‫ای‬‫تأثیر‬ ‫طرح‬ ‫تهیه‬ ‫فرایند‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫افراد‬ ‫و‬ ‫ها‬‫مناقشات‬ ‫بروز‬ ‫بر‬ ‫بسزای‬
‫دارد‬ ‫ها‬ ‫طرح‬ ‫جرییات‬ ‫و‬ ‫کلیات‬ ‫در‬ ‫طرفین‬ ‫بین‬.‫رشته‬ ‫تفاوت‬ ،‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫هنر‬ ،‫مهندسی‬ ‫علوم‬ ‫دیدگاه‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬ ‫معرفی‬ ‫ضمن‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬ ،‫لذا‬
‫اس‬ ‫شده‬ ‫تبیین‬ ‫عمران‬ ‫و‬ ‫منظر‬ ‫معماری‬ ،‫معماری‬ ،‫شهرسازی‬ ،‫شهری‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫مانند‬ ‫خانواده‬ ‫هم‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫با‬ ‫شهری‬ ‫طراحی‬‫ت‬.
1-2-‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫ارزیابی‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫های‬ ‫فرض‬ ‫پیش‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫احساس‬ ‫پیش‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫اخیر‬ ‫های‬ ‫دهه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شهری‬ ‫های‬ ‫پروژه‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫تنها‬ ‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫طراحی‬.‫هاا‬ ‫طرح‬ ‫این‬
‫تح‬ ‫و‬ ‫تصویب‬ ‫برای‬ ‫خاصی‬ ‫قانونی‬ ‫مرجع‬ ‫دارای‬ ‫هنوز‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫اجرایی‬ ‫تجربه‬ ‫و‬ ‫طوالنی‬ ‫سابقه‬ ‫فقدان‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫قق‬‫نبو‬‫شابحی‬ ‫صاورت‬ ‫باه‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫ده‬
‫نوردند‬ ‫می‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫دوایر‬ ‫و‬ ‫ادارات‬ ‫سرگردان‬.
‫نتیجه‬ ‫به‬ ‫آنها‬ ‫اکثر‬ ‫ولی‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫ها‬ ‫شهرستان‬ ‫و‬ ‫تهران‬ ‫در‬ ‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫طراحی‬ ‫پروژه‬ ‫ها‬ ‫ده‬ ‫امروز‬ ‫به‬ ‫تا‬‫اند‬ ‫نرسیده‬ ‫دلخواه‬.‫آن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫ها‬‫در‬
‫ا‬ ‫شده‬ ‫رها‬ ‫تکلیف‬ ‫ب‬ ‫یا‬ ‫افتاده‬ ‫پا‬ ‫از‬ ‫طرح‬ ‫تهیه‬ ‫راه‬ ‫میانه‬‫باقی‬ ‫کاغذ‬ ‫روی‬ ‫ولی‬ ‫اند‬ ‫رفته‬ ‫پیش‬ ‫کارفرما‬ ‫توسط‬ ‫تصویب‬ ‫و‬ ‫تائید‬ ‫مرحله‬ ‫تا‬ ‫دیگر‬ ‫بسیاری‬ ،‫ند‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫رو‬ ‫روبه‬ ‫بسیار‬ ‫موانع‬ ‫با‬ ‫آنها‬ ‫تحقق‬ ‫و‬ ‫مانده‬.‫پاساخگوی‬ ‫کاه‬ ‫باوده‬ ‫هاایی‬ ‫کاستی‬ ‫دارای‬ ‫اند‬ ‫یافته‬ ‫تحقق‬ ‫حدودی‬ ‫تا‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫طرح‬ ‫معدود‬
‫باشند‬ ‫نمی‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫صر‬ ‫آن‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫نیرویی‬ ‫و‬ ‫هزینه‬.‫محصاول‬ ‫کننادگان‬ ‫اساتفاده‬ ‫تارین‬ ‫اصلی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫شهروندان‬ ‫استقبال‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫برخی‬
‫چالش‬ ‫و‬ ‫نگرفته‬ ‫قرار‬ ‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫این‬ ‫نهایی‬‫ا‬ ‫داشته‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫فراوانی‬ ‫های‬ ‫نارسایی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ند‬.‫دو‬ ‫هار‬ ‫در‬ ‫بلاو‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫کاستی‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫مسائل‬ ‫این‬
‫های‬ ‫گام‬ ‫تمامی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ها‬ ‫پروژه‬ ‫ای‬ ‫رویه‬ ‫و‬ ‫ماهوی‬ ‫بعد‬‫پروژه‬ ‫تعریف‬ ‫نحوه‬ ‫از‬ ‫پروژه‬(‫قرارداد‬ ‫عقد‬ ‫از‬ ‫پیش‬)‫گیرد‬ ‫می‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫پذیری‬ ‫تحقق‬ ‫تا‬.
‫تماا‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫کنیم‬ ‫اشاره‬ ‫مهمتری‬ ‫حقیقت‬ ‫به‬ ‫دارد‬ ‫جا‬ ،‫ایم‬ ‫پرداخته‬ ‫آنها‬ ‫یادآوری‬ ‫به‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫بعدی‬ ‫های‬ ‫فصل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫درشتی‬ ‫و‬ ‫ریز‬ ‫علل‬ ‫میان‬ ‫در‬‫می‬
‫خ‬ ‫و‬ ‫افکنده‬ ‫سایه‬ ‫ها‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬‫ارا‬ ‫از‬ ‫ارج‬،‫ذینفوذ‬ ‫و‬ ‫ذینفع‬ ‫های‬ ‫طر‬ ‫مستقیم‬ ‫ده‬‫تفاهم‬ ‫سوء‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫اصطکاک‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫منشاء‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ها‬.
‫گرفته‬ ‫متولی‬ ‫های‬ ‫سازمان‬ ‫و‬ ‫کارفرما‬ ‫از‬ ،‫طرح‬ ‫تهیه‬ ‫اندرکاران‬ ‫دست‬ ‫بینی‬ ‫خوش‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫مهارت‬ ،‫نیت‬ ‫حسن‬ ،‫صداقت‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫فرض‬
(‫شماره‬ ‫نمودار‬1)‫کار‬ ‫و‬ ‫مشاور‬ ‫مهندسین‬ ‫تا‬ ،‫و‬ ‫مربوطه‬ ‫شناسان‬‫برائت‬‫ب‬ ‫به‬ ‫اعتقاد‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫انگاری‬ ‫سهل‬ ‫از‬ ‫آنها‬‫حرفاه‬ ‫کلیاه‬ ‫جایگاه‬ ‫بودن‬ ‫ارزش‬ ‫ا‬
‫ها‬‫می‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫دخیل‬ ‫ی‬‫باشد‬.

2. ‫شماره‬ ‫نمودار‬1:‫متولیان‬(‫کنشگران‬)‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫کیفی‬ ‫ارتقای‬
‫اشرا‬ ‫عدم‬‫کافی‬‫آن‬ ‫رفاع‬ ‫به‬ ‫زودتر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫ماند‬ ‫می‬ ‫باقی‬ ‫آنچه‬ ‫ولی‬ ‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫حل‬ ‫زمان‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مسایلی‬ ‫مشترک‬ ‫زبان‬ ‫نبود‬ ‫و‬
‫از‬ ‫بارای‬ ‫خودمحاوری‬ ‫و‬ ‫خاواهی‬ ‫تمامیات‬ ،‫تعصب‬ ‫به‬ ،‫گفتگو‬ ‫با‬ ‫آنها‬ ‫کردن‬ ‫برطر‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ها‬ ‫حرفه‬ ‫برخورد‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫دیدگاه‬ ‫تفاوت‬ ،‫پرداخت‬
‫می‬ ‫پناه‬ ‫برداشتنشان‬ ‫میان‬‫بریم‬.
‫نمی‬ ‫را‬ ‫حقیقت‬ ‫که‬ ‫معتقدیم‬ ‫بدان‬ ‫همه‬ ‫نظر‬ ‫عالم‬ ‫در‬‫دانند‬ ‫همگان‬ ‫را‬ ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫جستجو‬ ‫گروه‬ ‫یا‬ ‫فرد‬ ‫یک‬ ‫نزد‬ ‫توان‬.‫که‬ ‫ما‬ ‫پیرامون‬ ‫های‬ ‫واقعیت‬
‫به‬ ‫مان‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫ادبیات‬ ‫در‬"‫محیط‬"‫است‬ ‫شده‬ ‫معرو‬‫نیز‬‫آن‬ ‫بتواند‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫یا‬ ‫شخص‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬‫بار‬ ‫و‬ ‫شناساایی‬ ‫را‬
‫ی‬ ‫حفظ‬ ‫در‬ ‫اساس‬ ‫آن‬‫نماید‬ ‫فعالیت‬ ‫آن‬ ‫تبدیل‬ ‫و‬ ‫تغییر‬ ‫ا‬.‫نمای‬ ‫نیاز‬ ‫محیطای‬ ‫مسائل‬ ‫چالشهای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫کیفیت‬ ‫پیرامون‬ ‫کارا‬ ‫نقدی‬ ‫و‬ ‫جویانه‬ ‫چاره‬ ‫نگاهی‬
‫برد‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫راه‬ ،‫ذیمدخل‬ ‫مسائل‬ ‫و‬ ‫افراد‬ ‫شمار‬ ‫بی‬ ‫ابعاد‬ ‫به‬ ‫جامع‬ ‫نگرشی‬ ‫بدون‬ ‫تواند‬.‫پیامد‬ ‫و‬ ‫فعل‬ ‫به‬ ‫نیوتنی‬ ‫محدود‬ ‫رویکرد‬،‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫جای‬ ‫امروزه‬
‫داند‬ ‫می‬ ‫افزایی‬ ‫هم‬ ‫نوعی‬ ‫را‬ ‫اجزاء‬ ‫ت‬ ‫تعام‬ ‫حاصل‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫پیچیدگی‬ ‫همچون‬ ‫هایی‬ ‫نظریه‬.‫اجزا‬ ‫از‬ ‫متفاوت‬ ‫چیزی‬ ‫کل‬ ‫که‬ ‫معنا‬ ‫این‬ ‫به‬‫ا‬‫سات‬.
‫جزء‬ ‫جزء‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬‫کرد‬ ‫بسنده‬ ‫عوامل‬‫پیچ‬ ‫نظریه‬ ‫در‬ ‫بلکه‬ ،‫حاک‬ ‫گرایانه‬ ‫کل‬ ‫نگاه‬ ‫یک‬ ‫یدگی‬‫اسات‬ ‫م‬.‫بار‬ ‫باایرن‬
‫امور‬ ‫ظاهر‬ ‫بودن‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫نظمی‬ ‫بی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫عقیده‬ ‫این‬‫سبب‬ ‫به‬‫است‬ ‫ها‬ ‫پدیده‬ ‫میان‬ ‫ت‬ ‫تعام‬ ‫شناخت‬ ‫در‬ ‫ناتوانی‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ،‫پیچیدگی‬
(،‫بایرن‬1118).1
‫نمی‬ ‫نیز‬ ‫علوم‬ ‫فعلی‬ ‫گستردگی‬ ‫با‬‫و‬ ‫عم‬ ‫حرفه‬ ‫و‬ ‫رشته‬ ‫یک‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫اجتماع‬ ‫توان‬ً‫ا‬‫عادت‬‫کرد‬ ‫جستجو‬.‫معناای‬ ‫باه‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫تخصصی‬
‫در‬ ‫ولای‬ ،‫جدیادتر‬ ‫هاای‬ ‫موضاوع‬ ‫شدن‬ ‫پیدا‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫های‬ ‫تقید‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫نیز‬ ‫موضوع‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫دقیق‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫موضوع‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫دقیق‬
‫عمل‬‫گاه‬‫ب‬ ‫خاص‬ ‫تعصبی‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫فراموش‬ ‫را‬ ‫حقایق‬ ‫این‬‫ر‬‫ورزیم‬ ‫می‬ ‫تاکید‬ ‫خود‬ ‫العلومی‬ ‫بحر‬ ‫و‬ ‫قدرقدرتی‬.
1
Bayern. D. (1998). Complexity theory and the social sciences. Routledge.
‫شهرداری‬
‫مردمی‬ ‫نهادهای‬
‫مشاور‬
‫کارفرما‬
‫فاضالب‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫ترافیک‬ ‫و‬ ‫نقل‬ ‫و‬ ‫حمل‬ ‫امور‬
‫برق‬ ‫اداره‬
‫مخابرات‬ ‫اداره‬
‫گاز‬ ‫اداره‬
‫اماکن‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫انتظامی‬ ‫نیروی‬
‫گردشگری‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫میراث‬ ‫سارمان‬(‫خاص‬ ‫موارد‬ ‫در‬)
‫اوقاف‬ ‫اداره‬(‫خاص‬ ‫موارد‬ ‫در‬)
‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫متولیان‬

3. ‫ب‬‫فضا‬ ‫طراحی‬ ‫پیرامون‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫ا‬‫در‬ ‫را‬ ‫عوامل‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫اشاره‬ ،‫داریم‬ ‫آشنایی‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬(‫شاماره‬ ‫نماودار‬2)
‫گذراند‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫توان‬ ‫می‬.‫می‬ ‫شکل‬ ‫پرسش‬ ‫این‬ ‫حال‬‫خاود‬ ‫توقعاات‬ ‫مشاابه‬ ‫معیارهاایی‬ ‫با‬ ‫همگی‬ ‫آیا‬ ‫شهری‬ ‫مسائل‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫خیل‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫گیرد‬‫را‬‫از‬
‫فضاهای‬‫کنند؟‬ ‫می‬ ‫جستجو‬ ‫مطلوب‬ ‫شهری‬
‫شماره‬ ‫نمودار‬2:‫فضا‬ ‫طراحی‬ ‫پیرامون‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬
‫می‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫همه‬‫سااده‬ ‫نسابتا‬ ‫و‬ ‫جزیی‬ ‫واقعیتی‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫باغبان‬ ‫یک‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫عاشق‬ ‫یک‬ ‫با‬ ،‫فروش‬ ‫گل‬ ‫یک‬ ‫برخورد‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫برداشت‬ ‫که‬ ‫دانیم‬
‫کد‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫یکی‬ ‫گل‬ ‫شاخه‬ ‫یک‬ ‫مانند‬‫و‬ ‫نگرند‬ ‫می‬ ‫واقعیت‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫خاصی‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ام‬"‫شاوند‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫یار‬ ‫خود‬ ‫ظن‬ ‫به‬".‫در‬ ‫ولای‬
‫یاک‬ ،‫عماران‬ ‫مهندس‬ ‫یک‬ ‫برخورد‬ ‫و‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫موضوعات‬ ‫که‬ ‫کنیم‬ ‫می‬ ‫فراموش‬ ،‫شویم‬ ‫می‬ ‫روبرو‬ ‫شهر‬ ‫یا‬ ‫شهری‬ ‫فضای‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫عمل‬
‫مد‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫رسد‬ ‫چه‬ ،‫شهری‬ ‫طراح‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫ریز‬ ‫برنامه‬ ‫یک‬ ،‫معمار‬‫دارد‬ ‫تفاوت‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫یا‬ ‫یر‬.‫موالنا‬ ‫فیل‬ ‫قضیه‬ ‫همانند‬ ‫مشکل‬‫ا‬‫که‬ ‫ست‬
‫نگر‬ ‫می‬ ‫پدیده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫خاص‬ ‫ای‬ ‫زاویه‬ ‫از‬ ‫افراد‬ ‫از‬ ‫کدام‬ ‫هر‬‫ند‬‫پندا‬ ‫می‬ ‫موجود‬ ‫واقعیت‬ ‫تنها‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫مشاهدات‬ ‫و‬‫رند‬.
‫که‬ ‫هستند‬ ‫ای‬ ‫پیچیده‬ ‫موضوعات‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫بزرگ‬ ‫یا‬ ‫کوچک‬ ‫خواه‬ ،‫ما‬ ‫پیرامون‬ ‫های‬ ‫پدیده‬‫مکمال‬ ‫هاای‬ ‫رشاته‬ ‫و‬ ‫علاوم‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫آنها‬ ‫شناخت‬ ‫برای‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫فراوانی‬.‫ح‬ ‫اصط‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫اوصا‬ ‫و‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫احوال‬ ،‫احکام‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫خودش‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫موضوعاتی‬ ‫رشته‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ‫سو‬ ‫دیگر‬ ‫از‬
‫دارد‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مختص‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫مخصوص‬ ‫مقصد‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫بحث‬ ‫موضوع‬ ‫آن‬ ‫عوارض‬.
‫اجتم‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬ ‫راز‬‫است‬ ‫تاریخی‬ ‫ضرورت‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫نیز‬ ‫اعی‬.‫اقنااع‬ ‫را‬ ‫خاود‬ ‫نیازهاای‬ ‫کلیه‬ ‫خانوار‬ ‫مانند‬ ‫کوچک‬ ‫گروهی‬ ‫در‬ ‫توانست‬ ‫می‬ ‫فرد‬ ‫اگر‬
‫واقعی‬ ‫کردن‬ ‫دربند‬ ‫و‬ ‫حیوانات‬ ‫شکار‬ ‫و‬ ‫میوه‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫به‬ ‫نوسنگی‬ ‫دوران‬ ‫در‬ ‫هنوز‬ ‫ما‬ ‫و‬ ‫یافتند‬ ‫نمی‬ ‫وجودی‬ ‫ضرورت‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫شغل‬ ‫همه‬ ‫این‬ ،‫نماید‬‫ت‬
‫پیر‬ ‫محیط‬ ‫هراسناک‬ ‫های‬‫پرداختیم‬ ‫می‬ ‫خرافات‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫افسانه‬ ‫هیات‬ ‫در‬ ‫امون‬.
‫طرح‬
‫فضا‬
‫مردمی‬ ‫نهادهای‬
(‫و‬ ‫شهر‬ ‫شورای‬ ، ‫اصنا‬
،‫محله‬)...
‫و‬ ‫خدمات‬ ‫متولیان‬
‫شهری‬ ‫تاسیسات‬
‫کارفرما‬
‫مسئولین‬ ‫و‬ ‫کننده‬ ‫تهیه‬
‫طرح‬ ‫اجرای‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬
‫باالدست‬ ‫های‬
‫مجری‬(‫شهرداری‬)
‫و‬ ‫کارشناسان‬ ‫سایر‬
‫برای‬ ‫متخصصین‬
‫مشورت‬
‫طرح‬ ‫مشاور‬

4. ‫و‬ ‫است‬ ‫صحنه‬ ‫اول‬ ‫نقش‬ ‫بازیگر‬ ،‫آن‬ ‫منفی‬ ‫و‬ ‫مثبت‬ ‫جوانب‬ ‫تمام‬ ‫با‬ ‫مداری‬ ‫تخصص‬ ‫که‬ ‫ایم‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫موقعیتی‬ ‫در‬ ‫امروزین‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫اوصا‬ ‫این‬ ‫با‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫نهاده‬ ‫ارزش‬ ‫اشتراکات‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫تفاوتها‬ ‫بر‬.‫و‬ ‫شناسد‬ ‫نمی‬ ‫خودی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫خودی‬ ‫دیگر‬ ‫دنیا‬‫و‬ ‫مساتقل‬ ‫شخصایت‬ ‫دارای‬ ‫رشاته‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫کس‬ ‫هر‬
‫نمیتوان‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫خود‬ ‫خاص‬‫نباید‬ ‫و‬‫کرد‬ ‫دیگری‬ ‫جایگزین‬ ‫را‬ ‫یکی‬.‫البته‬‫ب‬‫ی‬‫متولی‬‫ماندن‬‫بسیاری‬‫از‬‫موضوعات‬‫مورد‬‫بحاث‬‫و‬‫مناقشاه‬‫و‬‫نیاز‬
‫فقدان‬‫را‬‫ه‬‫حل‬‫علمی‬ِ‫ص‬‫خا‬‫رشت‬‫ه‬‫ای‬‫برای‬‫آن‬،‫موضوعات‬‫گاهی‬‫مرزهای‬‫غیرقابل‬‫انعطا‬‫میا‬‫ن‬‫ر‬‫شته‬‫ها‬‫را‬‫به‬‫چالش‬‫می‬‫کشد‬.‫از‬‫اینجا‬‫است‬
‫که‬‫بار‬‫دیگر‬‫در‬‫تاریخ‬‫اندیشه‬‫و‬،‫تفکر‬‫مسئله‬‫میان‬‫رشته‬‫ای‬‫مطرح‬‫شد‬(،‫بحرانی‬1912).2
‫دارای‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫محسوب‬ ‫بزرگتر‬ ‫مجموعه‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫عضوی‬ ‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫مقوله‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫مختلف‬ ‫انحاء‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫علوم‬
‫های‬ ‫شاخه‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫مجموعه‬ ‫زیر‬‫متعدد‬‫می‬ ‫خود‬‫باشد‬.‫کاه‬ ‫افارادی‬ ‫و‬ ‫بودند‬ ‫نشده‬ ‫متولد‬ ‫امروزین‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫خیلی‬ ‫دور‬ ‫های‬ ‫زمان‬ ‫در‬
‫ما‬ ‫ذهنای‬ ‫فعالیات‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫زمان‬ ‫علوم‬ ‫از‬ ‫زمینه‬ ‫چندین‬ ‫در‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫هنرمند‬ ‫و‬ ‫عالم‬ ‫همزمان‬ ،‫کرد‬ ‫نمی‬ ‫تجاوز‬ ‫دست‬ ‫انگشتان‬ ‫از‬ ‫تعدادشان‬‫ی‬
‫پرداختند‬.‫جغر‬ ‫در‬ ‫حکمت‬ ‫و‬ ‫فلسفه‬‫طیاف‬ ‫خاود‬ ‫زهادان‬ ‫در‬ ‫معمااری‬ ‫و‬ ‫برگرفتاه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫امروزین‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫خود‬ ‫دانش‬ ‫افیای‬
‫پرورد‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫هنری‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫امروزین‬ ‫علوم‬ ‫از‬ ‫وسیعی‬.
‫اجتماعی‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬ ‫به‬ ‫مبرم‬ ‫نیاز‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫تغییر‬-‫یدی‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫فکری‬ ‫چه‬ ‫حال‬-‫نه‬ ‫دیگر‬ ‫که‬ ‫آورد‬ ‫بوجود‬ ‫را‬ ‫افرادی‬ ‫تدریج‬ ‫به‬‫دانای‬ ‫و‬ ‫بحرالعلوم‬
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ادعای‬ ‫توانستند‬ ‫می‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫بودند‬ ‫کل‬.‫مهاارت‬ ‫کااری‬ ‫در‬ ‫ادعاا‬ ‫بای‬ ‫و‬ ‫ستودنی‬ ‫صبری‬ ‫و‬ ‫کوشش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دوخته‬ ‫چشم‬ ‫ها‬ ‫افق‬ ‫به‬ ‫پس‬
‫زما‬ ‫جامعه‬ ‫نیازهای‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫گوشه‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫که‬ ‫گذاشتند‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫آثاری‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ ،‫افزودند‬ ‫بشری‬ ‫دانش‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫نه‬ ‫ایشان‬ ‫و‬ ‫یافتند‬‫مای‬ ‫پاساخ‬ ‫خود‬ ‫ن‬
‫دادند‬ ‫ارائه‬ ‫را‬ ‫تری‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بهتر‬ ‫های‬ ‫فراورده‬ ،‫یافته‬ ‫دست‬ ‫تری‬ ‫گسترده‬ ‫مهارتهای‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫ممارست‬ ‫و‬ ‫دقت‬ ،‫توجه‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫داد‬.
‫باشند‬ ‫نمی‬ ‫مستثنی‬ ‫قاعده‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫معماری‬ ‫و‬ ‫شهرسازی‬.‫ک‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫کپر‬ ‫یا‬ ‫خیمه‬ ‫یک‬ ‫ساخت‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬ ‫سرپناه‬ ‫ساختن‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫از‬‫قاادر‬ ‫س‬
‫تا‬ ‫برگزیدند‬ ‫را‬ ‫معماری‬ ‫حرفه‬ ‫افرادی‬ ،‫نبود‬ ‫آن‬ ‫ساخت‬ ‫به‬‫به‬ ‫پاسخ‬‫متفاوت‬ ‫هایی‬ ‫مکان‬ ‫به‬ ‫جامعه‬ ‫مبرم‬ ‫نیاز‬ ‫این‬(‫پال‬ ‫از‬ ،‫نیایشاگاه‬ ‫تاا‬ ‫گرفته‬ ‫خانه‬ ‫از‬
‫بندر‬ ‫تا‬ ‫گرفته‬)‫گیرند‬ ‫عهده‬ ‫به‬ ‫را‬.‫بر‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫سازی‬ ‫مجسمه‬ ‫و‬ ‫نقاشی‬ ‫بلکه‬ ،‫بود‬ ‫ساختمان‬ ‫مهندسی‬ ‫فقط‬ ‫نه‬ ‫کهن‬ ‫دوران‬ ‫در‬ ‫معماری‬‫گرفت‬ ‫می‬.‫باه‬
‫شد‬ ‫می‬ ‫اجرا‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫ساختمان‬ ‫از‬ ‫عناصری‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫هنری‬ ‫های‬ ‫گالری‬ ‫برای‬ ‫نه‬ ‫سازی‬ ‫مجسمه‬ ‫و‬ ‫نقاشی‬ ‫آتار‬ ‫دیگر‬ ‫بیانی‬.‫رشته‬ ‫ل‬ ‫استق‬ ‫از‬
‫باشند‬ ‫می‬ ‫ردیابی‬ ‫قابل‬ ‫اخیر‬ ‫سده‬ ‫دو‬ ‫در‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ‫گذرد‬ ‫نمی‬ ‫زیادی‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ،‫چنین‬ ‫این‬ ‫هایی‬.‫ب‬‫ه‬‫ی‬ ‫از‬ ‫سااختمان‬ ‫مهندسای‬ ‫ترتیاب‬ ‫همین‬‫و‬ ‫کساو‬
‫شدند‬ ‫تفکیک‬ ‫معماری‬ ‫از‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫سو‬ ‫دیگر‬ ‫از‬ ‫شهرسازی‬.‫ساطور‬ ‫در‬ ‫کاه‬ ‫داشات‬ ‫هماراه‬ ‫به‬ ‫معایبی‬ ‫و‬ ‫مزایا‬ ‫ها‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫تخصصی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫جدایی‬ ‫این‬
‫این‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫ولی‬ ،‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫پرداخته‬ ‫بدان‬ ‫بعدی‬‫ا‬ ‫این‬ ،‫بماند‬ ‫روشن‬ ‫همه‬ ‫برای‬ ‫باید‬ ‫جا‬‫امروزه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایی‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫مادر‬ ‫معماری‬ ‫که‬ ‫ست‬
‫شوند‬ ‫قلمداد‬ ‫مهندسی‬ ‫یا‬ ‫هنری‬ ‫امروزه‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫خواه‬ ،‫اند‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫محیطی‬ ‫علوم‬ ‫عنوان‬ ‫به‬.‫های‬ ‫گرایش‬ ‫با‬ ‫شهرسازی‬ ‫و‬ ‫عمران‬ ‫های‬ ‫رشته‬
‫شدند‬ ‫می‬ ‫متولد‬ ‫بایست‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫بودند‬ ‫قلویی‬ ‫چند‬ ‫نوزادان‬ ‫ترین‬ ‫شاخص‬ ‫متفاوت‬.
‫شدی‬ ‫نیاز‬ ‫جامعه‬ ،‫آن‬ ‫روابط‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫گسترش‬ ‫با‬‫و‬ ‫کالبادی‬ ‫مساایل‬ ‫پاسخگوی‬ ‫که‬ ‫نمود‬ ‫پیدا‬ ‫هایی‬ ‫گرایش‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫به‬ ‫د‬
‫باشند‬ ‫شهر‬ ‫فنی‬.‫بار‬ ‫را‬ ‫شاهر‬ ‫کالبادی‬ ‫راهباری‬ ‫نقش‬ ‫خود‬ ‫دستیاران‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫گذاشتند‬ ‫عرصه‬ ‫به‬ ‫پا‬ ‫معمارانی‬ ‫نوزدهم‬ ‫قرن‬ ‫اروپای‬ ‫در‬ ‫بویژه‬ ‫ها‬ ‫مدت‬ ‫تا‬
‫به‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫عهده‬"‫شهر‬ ‫معمار‬"‫شدند‬ ‫معرو‬.‫معمار‬ ‫نوزده‬ ‫قرن‬ ‫بزرگ‬ ‫شهر‬ ‫هر‬‫گرفت‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ذوقی‬ ‫خوش‬ ‫و‬ ‫تجربه‬ ‫با‬.‫کالبدی‬ ‫مسایل‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫او‬
‫داشت‬ ‫عهده‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫شهر‬ ‫دولتی‬ ‫و‬ ‫عمومی‬ ‫بناهای‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫کالبدی‬ ‫کلیت‬ ‫بویژه‬.‫یا‬ ‫بنا‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫وسیع‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬ ‫خود‬ ‫کلیت‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫شهر‬ ‫ولی‬
‫نمود‬ ‫اداره‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫بتوان‬ ‫معماری‬ ‫رویکرد‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫مجموعه‬.‫به‬‫در‬ ‫بایسات‬ ‫مای‬ ‫کاه‬ ‫گرفت‬ ‫شکل‬ ‫شهرسازی‬ ‫بنام‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫حرفه‬ ‫تدریج‬
‫پرداخت‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫شهر‬ ‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫مدیریتی‬ ،‫حقوقی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫به‬ ‫کالبدی‬ ‫مسایل‬ ‫کنار‬.‫داشت‬ ‫ای‬ ‫فنی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ،‫اجتماعی‬ ‫مسایل‬ ‫شهر‬ ‫سو‬ ‫دیگر‬ ‫از‬
2
‫مرتضی‬ ،‫بحرانی‬( .1912.)،‫رشته‬‫رشته‬ ‫میان‬‫و‬‫بندی‬ ‫تقسیم‬‫فصلنامه‬ ،‫علوم‬‫مطالعات‬‫میا‬‫ن‬‫رشته‬‫ای‬‫در‬‫علوم‬،‫انسانی‬‫دوره‬،‫پنجم‬‫شماره‬2،‫بهار‬
92،‫ص‬‫ص‬91-93.

5. ‫قرارگیرد‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫بایست‬ ‫می‬ ‫که‬.‫عهده‬ ‫از‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫امر‬ ‫این‬"‫شهر‬ ‫معمار‬"‫دستی‬ ‫و‬‫چناد‬ ‫یاا‬ ‫یاک‬ ‫حتای‬ ‫بلکه‬ ،‫بود‬ ‫خارج‬ ‫وی‬ ‫مهندس‬ ‫و‬ ‫معمار‬ ‫اران‬
‫برآیند‬ ‫آن‬ ‫عهده‬ ‫از‬ ‫محدود‬ ‫منظری‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫توانستند‬ ‫نمی‬ ‫نیز‬ ‫شهرساز‬.‫کاار‬ ‫یاک‬ ‫در‬ ‫بتوانناد‬ ‫تاا‬ ‫باود‬ ‫بیشتری‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫واقع‬ ‫در‬
‫نمایند‬ ‫جویی‬ ‫چاره‬ ‫آن‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫کشف‬ ‫را‬ ‫شهر‬ ‫مسایل‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫گروهی‬.‫زمان‬ ‫این‬ ‫از‬‫نمودند‬ ‫گیری‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫شروع‬ ‫جامع‬ ‫های‬ ‫طرح‬.
‫تا‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫داده‬ ‫بها‬ ‫اندازه‬ ‫همان‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫شهر‬ ‫مدیریتی‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫نگری‬ ‫جامع‬ ‫با‬ ‫شد‬ ‫سعی‬ ‫ها‬ ‫طرح‬ ‫این‬ ‫در‬‫آن‬
‫شد‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫اهمیت‬ ‫شهر‬ ‫فنی‬ ‫و‬ ‫کالبدی‬ ‫مسایل‬ ‫به‬ ‫زمان‬.‫حرفه‬ ‫وظیفه‬ ‫از‬ ‫شهرساز‬ ‫تصور‬ ‫بعد‬ ‫به‬ ‫این‬ ‫از‬‫را‬ ‫خاود‬ ‫وظیفاه‬ ‫دیگار‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫تغییر‬ ‫خود‬ ‫ای‬
‫ای‬ ‫برنامه‬ ‫و‬ ‫طرح‬ ‫بتوانند‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫همفکری‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫متخصصان‬ ‫از‬ ‫گروهی‬ ‫در‬ ‫همکاری‬ ‫بلکه‬ ‫دید‬ ‫نمی‬ ‫شهر‬ ‫آراستن‬ ‫و‬ ‫ساز‬ ‫و‬ ‫ساخت‬ ،‫ن‬ ‫ک‬ ‫معماری‬
‫ش‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫جدید‬ ‫روح‬ ،‫رسانند‬ ‫تحقق‬ ‫به‬ ‫کار‬ ‫اندر‬ ‫دست‬ ‫نیروهای‬ ‫توسط‬ ‫و‬ ‫اندیشیده‬ ‫مسایل‬ ‫حل‬ ‫برای‬‫د‬.‫بارای‬ ‫بیشاتر‬ ‫پاس‬ ‫زین‬ ‫او‬ ‫دانش‬
‫هاای‬ ‫کارشاناس‬ ‫باه‬ ‫سافارش‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫هماهنگ‬ ‫حداکثر‬ ‫وی‬ ‫فعالیت‬ ‫حوزه‬ ‫و‬ ‫یافت‬ ‫توسعه‬ ‫دیگر‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫با‬ ‫همزبانی‬ ‫و‬ ‫شهری‬ ‫مسایل‬ ‫درک‬
‫شد‬ ‫نهادها‬ ‫و‬ ‫عادی‬ ‫مردم‬ ،‫دیگر‬ ‫کارشناسان‬ ‫برای‬ ‫ایشان‬ ‫تخصصی‬ ‫زبان‬ ‫برگردان‬ ‫و‬ ‫مربوطه‬.‫فعالی‬ ‫به‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫روز‬ ‫شهرسازی‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫ت‬
‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫شهری‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫با‬ ‫متراد‬ ‫شهرسازی‬ ‫واژه‬ ‫زبان‬ ‫انگلیسی‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫رسید‬ ‫جایی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫تر‬ ‫نزدیک‬.
‫کیفیت‬ ‫دغدغه‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫سیطره‬ ‫گرایی‬ ‫کمیت‬ ‫نوعی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫ها‬ ‫کیفیت‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫ها‬ ‫کمیت‬ ،‫کمبودها‬ ‫دوران‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بدیهی‬
‫ه‬ ‫اولویت‬ ‫در‬‫میگیرد‬ ‫قرار‬ ‫بعدی‬ ‫ای‬.‫ساویه‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫شهرسازی‬ ‫مهندسی‬ ‫به‬ ‫معماری‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫یعنی‬ ،‫روند‬ ‫این‬ ‫چند‬ ‫هر‬،‫آن‬ ‫شاهری‬ ‫ریازی‬ ‫برناماه‬ ‫ی‬
‫داشت‬ ‫پی‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫نامبارکی‬ ‫تبعات‬ ‫ولی‬ ،‫بود‬ ‫مثبت‬ ‫اتفاقی‬.‫تبادیل‬ ‫را‬ ‫چیاز‬ ‫هماه‬ ‫آگااه‬ ‫ناخود‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫کارشناسان‬ ،‫کمیت‬ ‫سیطره‬ ‫ی‬ ‫دوره‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫زیرا‬
‫به‬"‫عدد‬"‫ه‬ ‫انسان‬ ،‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫را‬ ‫ا‬"‫نفر‬"‫را‬ ‫سواره‬ ‫و‬ ‫پیاده‬ ‫شد‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ،"‫سفر‬"‫را‬ ‫شهروندان‬ ‫خانه‬ ‫و‬ ‫مامن‬ ‫و‬"‫مساکونی‬ ‫واحاد‬"‫کردناد‬ ‫قلماداد‬.‫آنچاه‬
‫گرفت‬ ‫جای‬ ‫اهمیت‬ ‫اول‬ ‫درجه‬ ‫در‬ ‫برایشان‬ ‫نهایتا‬"‫فضا‬ ‫تخصیص‬"‫بود‬ ‫فضا‬ ‫عملکرد‬ ‫چیز‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫و‬.‫معناا‬ ‫بناام‬ ‫ای‬ ‫مولفاه‬ ‫میاان‬ ‫ایان‬ ‫در‬ ‫گویی‬
‫کا‬ ‫حداکثر‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫فرم‬ ‫بین‬ ‫آشتی‬ ،‫سازان‬ ‫تصمیم‬ ‫ر‬.
‫و‬ ‫گاذاری‬ ‫لکاه‬ ،‫ها‬ ‫تراکم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سرانه‬ ‫تعیین‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫بسیار‬ ‫شهری‬ ‫امور‬ ‫در‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬ ‫توجه‬ ‫کانون‬ ‫گذشته‬ ‫در‬
‫فی‬ ‫آسایش‬ ،‫شد‬ ‫می‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫کیفیت‬ ‫معدود‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫شده‬ ‫جلب‬ ‫آن‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫معابر‬ ‫ح‬ ‫اص‬‫ایشاان‬ ‫ماادی‬ ‫نیازهای‬ ‫رفع‬ ‫و‬ ‫شهروندان‬ ‫زیکی‬
‫بود‬.‫شاده‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫شهرهای‬ ‫اتفاقا‬ ‫ولی‬ ‫بودند‬ ‫شهرها‬ ‫در‬ ‫مطلوب‬ ‫زندگی‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫شرطی‬ ‫و‬ ‫ارزشمند‬ ‫خود‬ ‫نوبه‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫ها‬ ‫کوشش‬ ‫این‬ ‫چند‬ ‫هر‬
‫نی‬ ‫شهروندان‬ ‫روانی‬ ‫و‬ ‫روحی‬ ‫نیازهای‬ ‫رفع‬ ‫به‬ ‫بایست‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫کافی‬ ‫مساعی‬ ‫این‬ ‫دادند‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫بودند‬‫پرداخت‬ ‫ز‬.‫کشورهایی‬ ‫و‬ ‫شهرها‬ ‫در‬ ‫درست‬
‫رفاع‬ ‫بهاناه‬ ‫باه‬ ‫و‬ ‫باشاند‬ ‫مای‬ ‫یکدیگر‬ ‫همزاد‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫کمیت‬ ‫که‬ ‫گردید‬ ‫آشکار‬ ‫واقعیت‬ ‫این‬ ،‫بود‬ ‫رسیده‬ ‫خود‬ ‫مطلوب‬ ‫حد‬ ‫به‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫دانش‬ ‫که‬
‫کرد‬ ‫کمیت‬ ‫فدای‬ ‫را‬ ‫کیفیت‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ‫مدت‬ ‫دراز‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫عاجل‬ ‫کمبودهای‬.‫خ‬ ‫کیفی‬ ‫پیامدهای‬ ‫کمی‬ ‫تصمیم‬ ‫هر‬ ‫واقع‬ ‫در‬‫کیفیتای‬ ‫هار‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫ود‬
‫طلبد‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬ ‫کمیت‬.‫در‬ ‫هاا‬ ‫کیفیات‬ ‫و‬ ‫هاا‬ ‫کمیات‬ ‫میان‬ ‫تعادل‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫بهینه‬ ‫ریز‬ ‫برنامه‬ ‫و‬ ‫طراح‬ ‫هر‬ ‫وظیفه‬ ‫مهمترین‬ ‫لذا‬
‫است‬ ‫یافته‬ ‫وحدت‬ ‫کلیتی‬.‫ن‬ ‫مبذول‬ ‫کافی‬ ‫توجه‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫استفاده‬ ‫دیگران‬ ‫تجربیات‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫توانیم‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫ما‬‫مائیم‬.
‫مختلف‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫اندرکاران‬ ‫دست‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سازمان‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫شهری‬ ‫مسائل‬ ‫برای‬ ‫موثر‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫توفیق‬ ‫برای‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫وه‬ ‫ع‬‫غلبه‬ ‫با‬
‫دیگار‬ ‫طار‬ ‫از‬ ‫کارسااز‬ ‫و‬ ‫سااختارمند‬ ‫انتقاادی‬ ‫تفکر‬ ‫چارچوب‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫طر‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بعدی‬ ‫تک‬ ‫و‬ ‫پوسیده‬ ‫تفکری‬ ‫عادات‬ ‫بر‬،‫اساتد‬ ‫مهارتهاای‬‫الل‬
‫ضرو‬‫دهند‬ ‫رشد‬ ‫را‬ ‫ری‬‫بر‬ ‫و‬‫تعصاب‬ ‫از‬ ‫جساتن‬ ‫دوری‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫دیگران‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫برای‬ ‫ابزاری‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫انتقادی‬ ‫تفکر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫اهمیت‬،‫هاا‬
‫نمایی‬ ‫بزرگ‬‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ،‫ها‬‫سفسطه‬ ،‫آنی‬ ‫های‬‫اندیشی‬ ‫بد‬ ‫دامهای‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ها‬‫شود‬ ‫تاکید‬(‫مور‬‫و‬‫پارکر‬،2003.)9
9
Moore, N. Parker, R. (2003). Critical Thinking. New York: McGrawHill, 2003.

6. ‫کا‬ ‫تقسیم‬ ‫امروزین‬ ‫شرایط‬ ‫صورت‬ ‫هر‬ ‫در‬‫ر‬‫موثر‬ ‫و‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫جمعی‬ ‫مشارکت‬ ‫و‬‫نماید‬ ‫می‬ ‫طلب‬.‫به‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫نمود‬ ‫کل‬ ‫فدای‬ ‫را‬ ‫جزء‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫نه‬
‫سپرد‬ ‫فراموشی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مطلوب‬ ‫کلیت‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫جزء‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫بهانه‬.‫ت‬ ‫مشاک‬ ‫حال‬ ‫بارای‬ ‫متعاددی‬ ‫هاای‬ ‫حرفه‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫تخصص‬ ‫منوال‬ ‫بدین‬‫و‬ ‫شاهر‬
‫اند‬ ‫یافته‬ ‫تولد‬ ‫شهرنشینی‬‫فرا‬ ‫به‬ ‫ایشان‬ ‫از‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ ‫و‬‫دهناد‬ ‫مای‬ ‫قرار‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫را‬ ‫مسایل‬ ‫از‬ ‫طیفی‬ ‫خود‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫امکانات‬ ‫خور‬.‫ایان‬ ‫از‬ ‫بایاد‬
‫گماشت‬ ‫همت‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫هماهنگی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نمود‬ ‫استقبال‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬.‫هاا‬ ‫تخصاص‬ ‫دیگار‬ ‫باه‬ ‫نسابت‬ ‫خاصای‬ ‫برتری‬ ‫ها‬ ‫تخصص‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هیچکدام‬
‫ا‬ ‫ناقص‬ ‫و‬ ‫مستبدانه‬ ‫تفکر‬ ‫از‬ ‫تنها‬ ‫دیگری‬ ‫بر‬ ‫یکی‬ ‫طلبی‬ ‫برتری‬ ‫و‬ ‫نداشته‬‫بینای‬ ‫بازرگ‬ ‫خاود‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بینی‬ ‫کم‬ ‫خود‬ ‫عارضه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫گیرد‬ ‫می‬ ‫نشات‬ ‫فرادی‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫مبت‬.
‫دارد‬ ‫زمینه‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫مستمر‬ ‫وتمرین‬ ‫دقت‬ ،‫توجه‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ ،‫وظایف‬ ‫صحیح‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫مهارت‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬.‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫توجه‬ ‫اما‬
‫ه‬ ‫جنبه‬ ‫سایر‬ ‫راندن‬ ‫کنار‬ ‫به‬ ‫باعث‬ ‫نباید‬ ‫ای‬ ‫جنبه‬ ‫به‬‫بیانجامد‬ ‫آنها‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫تعصب‬ ‫و‬ ‫عادت‬ ‫به‬ ‫اموری‬ ‫در‬ ‫استمرار‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ا‬.
‫خطر‬ ‫این‬ ‫به‬‫از‬‫دیدگاه‬‫روا‬ِ‫ی‬‫نشناس‬‫اجتماعی‬‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫هشدار‬ ‫اینگونه‬:‫هنگامی‬‫که‬‫فرد‬‫متخصص‬‫در‬‫رشتة‬‫تخصصی‬‫اش‬‫بسیار‬‫قوی‬،‫شد‬
‫به‬‫سادگی‬‫و‬‫آشکارا‬‫طلب‬‫قدرت‬‫م‬‫ی‬‫کند؛‬،‫همه‬‫به‬‫بهانة‬‫تقسیم‬،‫کار‬‫می‬‫خواهند‬‫در‬‫زمینة‬‫خودشان‬‫رئیس‬‫باشاند‬‫و‬‫در‬‫برابار‬‫دشامنان‬‫خاارجی‬‫و‬
‫رقبای‬‫داخلی‬‫از‬‫مواضع‬‫شان‬‫دفاع‬‫کنند‬(،‫واالد‬1983.)
‫حرفاه‬ ‫آن‬ ‫بار‬ ‫حااکم‬ ‫خااص‬ ‫هاای‬ ‫گفتمان‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫دیدگاه‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫متمرکز‬ ‫خاص‬ ‫هایی‬ ‫جنبه‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫توجه‬ ‫کانون‬ ‫حرفه‬ ‫و‬ ‫رشته‬ ‫هر‬
‫است‬ ‫نموده‬.‫نیز‬ ‫آکادمیک‬ ‫های‬ ‫آموزش‬‫نمایند‬ ‫می‬ ‫ترویج‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫گذاشته‬ ‫صحه‬ ‫ها‬ ‫دیدگاه‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آموزه‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫حق‬ ‫به‬.‫می‬ ‫پیش‬ ‫زمانی‬ ‫از‬ ‫مشکل‬
‫باه‬ ‫او‬ ‫داناش‬ ‫حاوزه‬ ‫که‬ ‫برد‬ ‫می‬ ‫ناصحیح‬ ‫گمان‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫طلب‬ ‫زیاده‬ ‫مربوطه‬ ‫کارشناس‬ ،‫اجتماعی‬ ‫غلط‬ ‫تربیت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫کافی‬ ‫آگاهی‬ ‫عدم‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آید‬
‫تواند‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ت‬ ‫مشک‬ ‫همه‬ ‫ل‬ ‫ح‬ ‫تنهایی‬‫گیرد‬ ‫بعهده‬ ‫را‬ ‫شهری‬ ‫پیچیده‬ ‫های‬ ‫پروژه‬ ‫هدایت‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫و‬.‫به‬ ‫فرد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زمانی‬ ‫بدتر‬ ‫آن‬ ‫از‬
‫و‬ ‫همفکاری‬ ‫افزاینده‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫مثبت‬ ‫تاثیر‬ ‫از‬ ‫کار‬ ‫ماحصل‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫خردی‬ ‫بهای‬ ‫نیز‬ ‫مجاور‬ ‫های‬ ‫حرفه‬ ‫به‬ ،‫خود‬ ‫حرفه‬ ‫در‬ ‫الزم‬ ‫مهارت‬ ‫و‬ ‫اشرا‬ ‫عدم‬ ‫علت‬
‫ماند‬ ‫می‬ ‫محروم‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫دیگر‬ ‫با‬ ‫همکاری‬.‫بار‬ ‫کاس‬ ‫هار‬ ‫کاه‬ ‫تازمانی‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫دچار‬ ‫نارسایی‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫بیش‬ ‫کما‬ ‫نیز‬ ‫ما‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫جامعه‬ ‫متاسفانه‬
‫و‬ ‫نیااز‬ ‫ماورد‬ ‫هماهنگی‬ ،‫نپردازد‬ ‫دیگران‬ ‫با‬ ‫مشارکت‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫حرفه‬ ‫شخصیت‬ ‫حفظ‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نباشد‬ ‫واقف‬ ‫خود‬ ‫تحصیلی‬ ‫رشته‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫امکانات‬
‫گوناگون‬ ‫های‬ ‫حرفه‬ ‫افزایی‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫آوردهای‬ ‫ره‬‫آمد‬ ‫نخواهد‬ ‫دست‬ ‫به‬ ،‫شهر‬ ‫وجهی‬ ‫چند‬ ‫و‬ ‫پیچیده‬ ‫پدیده‬ ‫ساماندهی‬ ‫در‬ ‫دخیل‬.
‫موفقیا‬‫های‬ ‫ساحت‬ ‫در‬ ‫ت‬‫میان‬‫هماهنگ‬ ‫های‬ ‫کوشش‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫رشته‬‫کنن‬‫اسات‬ ‫وابسته‬ ‫ده‬.‫نحا‬ ‫بایاد‬ ‫اعاضا‬‫وه‬‫با‬ ‫ارتبااط‬‫ا‬‫ز‬‫رشاته‬ ‫گونااگون‬ ‫بانهای‬
‫بیاموزناد‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ترکیاب‬ ‫و‬ ‫نهاا‬ ‫زبا‬ ‫این‬ ‫فهم‬ ،‫ها‬.‫فرآیناد‬ ،‫بناابراین‬‫ار‬‫در‬ ‫کلیدی‬ ‫مباحث‬ ‫از‬ ‫تباط‬‫های‬ ‫ساحت‬‫رشاته‬ ‫میاان‬‫اسات‬ ‫ای‬(، ‫گریسادر‬
2222.)9
‫از‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬ ‫بر‬ ‫ما‬ ‫تاکید‬ ،‫آنکه‬ ‫سخن‬ ‫کوتاه‬‫پژوهش‬‫حرفه‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫دانش‬ ‫مستقل‬ ‫وجوه‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫تنها‬
‫نس‬ ‫ل‬ ‫استق‬ ‫تایید‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫هد‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫شهرسازی‬‫برجساته‬ ‫نیاز‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫همبستگی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫پوشانی‬ ‫هم‬ ،‫روابط‬ ،‫ها‬ ‫آن‬ ‫بی‬
‫شود‬ ‫سازی‬.‫آورد‬ ‫بوجود‬ ‫کثرت‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫وحدتی‬ ‫بایست‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫جامعه‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫شدیدا‬ ‫که‬ ‫روابطی‬ ‫و‬ ‫همبستگی‬.‫علمای‬ ‫جدیاد‬ ‫های‬ ‫شاخه‬ ‫ایجاد‬
‫دارد‬ ‫نیز‬ ‫ای‬ ‫ویژه‬ ‫منفی‬ ‫پیامدهای‬ ،‫خود‬ ‫مبرهن‬ ‫های‬ ‫حسن‬ ‫تمامی‬ ‫کنار‬ ‫در‬.‫هاای‬ ‫لغازش‬ ‫و‬ ‫مغالطاه‬ ‫خطار‬ ‫همواره‬ ‫جدید‬ ‫های‬ ‫پدیده‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬ ‫عدم‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫کردن‬ ‫برطر‬ ‫قابل‬ ‫بیشتر‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫البته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داشته‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫فکری‬.
‫برنارد‬ ،‫واالد‬( .1983)‫موضوع‬‫میان‬،‫رشتگی‬‫ترجمه‬:‫توحیده‬،‫باشی‬ ‫م‬‫در‬:‫مبانی‬‫نظری‬‫و‬‫روش‬‫شناسی‬‫مطالعات‬‫میا‬‫ن‬‫رشته‬،‫ای‬‫ترجمه‬‫سید‬
‫محسن‬‫علو‬‫ی‬‫پور‬‫و‬،‫همکاران‬،‫تهران‬‫پژوهشکده‬‫مطالعات‬‫فرهنگی‬‫واجتماعی‬.
5
Greisdorf, H. (2000). “Relevance: an Interdisciplinary and Information Science perspective”, The Journal Special
Issue on Information Science Research, vol.3, no 2.

7. ‫اجتما‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬ ‫در‬‫میباشد‬ ‫خاصی‬ ‫عرضی‬ ‫و‬ ‫ذاتی‬ ‫مقاصد‬ ‫دارای‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫دنبال‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫موضوعات‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ،‫عی‬.‫محورهای‬ ‫این‬
‫دارد‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫خاص‬ ‫های‬ ‫نگرش‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫روش‬ ،‫عمده‬.‫فرد‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫عملکردی‬ ‫حوزه‬ ‫رشته‬ ‫هر‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫موضوع‬ ‫سو‬ ‫دیگر‬ ‫از‬
‫آ‬ ‫در‬ ‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫فرایند‬ ‫در‬‫باا‬ ‫کاه‬ ‫یاباد‬ ‫می‬ ‫خاصی‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫روحیه‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫پرورش‬ ‫ای‬ ‫ویژه‬ ‫قی‬ ‫اخ‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ،‫عملکردی‬ ‫حوزه‬ ‫ن‬
‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫دیگر‬ ‫های‬ ‫حرفه‬ ‫اهل‬.‫منادان‬ ‫حرفاه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫فرهنگی‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫ارائه‬ ‫رشته‬ ‫هر‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫فعالیتی‬ ‫اجتماعی‬ ‫کار‬ ‫تقسیم‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫بیانی‬ ‫به‬
‫آن‬ ‫دریچه‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫میکند‬ ‫درونی‬ ‫حوزه‬ ‫آن‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫تربیت‬ ‫آن‬ ‫آداب‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نگرند‬ ‫می‬ ‫پیرامون‬ ‫جهان‬ ‫به‬.
‫باشند‬ ‫نمی‬ ‫مستثنی‬ ‫قانونمندی‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫شهری‬ ‫مسائل‬.‫ای‬ ‫حرفاه‬ ‫و‬ ‫ساازمانی‬ ‫عملکارد‬ ‫حیطه‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ذینفوذ‬ ‫نیروهای‬ ‫از‬ ‫کدام‬ ‫هر‬
‫دارند‬ ‫شهری‬ ‫مسایل‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫نهادهای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫گروه‬ ‫دیگر‬ ‫از‬ ‫متفاوتی‬ ‫نسبتا‬ ‫دیدگاه‬ ‫خود‬‫مساایل‬ ‫و‬ ‫شاهر‬ ‫به‬ ‫متفاوت‬ ‫دیدی‬ ‫زاویه‬ ‫از‬ ‫مندی‬ ‫حرفه‬ ‫هر‬ ‫و‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫ترویج‬ ‫را‬ ‫خاصی‬ ‫روحیه‬ ‫و‬ ‫دیدگاه‬ ‫خود‬ ‫دانش‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫امکانات‬ ‫با‬ ،‫نگرد‬ ‫می‬ ‫آن‬.‫ت‬ ‫مشاک‬ ‫حال‬ ‫بارای‬ ‫مختلف‬ ‫دید‬ ‫زوایای‬ ‫وجود‬
‫است‬ ‫حیاتی‬ ‫بلکه‬ ،‫الزم‬ ‫فقط‬ ‫نه‬ ‫شهری‬.‫و‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫حرفه‬ ‫و‬ ‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫جدیدی‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫روز‬ ‫هر‬‫باه‬ ‫دور‬ ‫و‬ ‫نزدیاک‬ ‫آیناده‬ ‫در‬ ‫زمانه‬ ‫جبر‬ ‫بسا‬ ‫چه‬
‫بپردازد‬ ‫جامعه‬ ‫نوظهور‬ ‫نیازهای‬ ‫از‬ ‫هایی‬ ‫جنبه‬ ‫رفع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫منجر‬ ‫گنجد‬ ‫نمی‬ ‫نیز‬ ‫ما‬ ‫مخیله‬ ‫در‬ ‫امروزه‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫رشته‬ ‫تاسیس‬.
‫ک‬ ‫میاان‬ ‫فراوانای‬ ‫های‬ ‫کشمکش‬ ‫ها‬ ‫طرح‬ ‫تصویب‬ ‫مرحله‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫فرایند‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫مسئله‬ ‫این‬ ‫بسط‬ ‫در‬ ‫گذشت‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫آنچه‬‫مهندساین‬ ‫و‬ ‫ارفرماا‬
‫است‬ ‫نامشخص‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫آن‬ ‫واقعی‬ ‫علت‬ ‫مواقع‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫پذیرد‬ ‫می‬ ‫صورت‬ ‫طرح‬ ‫کننده‬ ‫تهیه‬ ‫مشاور‬.‫مشااور‬ ‫و‬ ‫منعقد‬ ‫قراردادی‬ ‫مواردی‬ ‫در‬
‫اج‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫ناکارآمد‬ ‫را‬ ‫طرح‬ ‫آن‬ ‫دلیلی‬ ‫به‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ ‫کارفرما‬ ‫کارشناسان‬ ‫ولی‬ ،‫است‬ ‫داده‬ ‫انجام‬ ‫درستی‬ ‫به‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫کار‬‫اند‬ ‫دانسته‬ ‫را‬.‫شاید‬
‫حرفاه‬ ‫تربیت‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫جو‬ ‫و‬ ‫دید‬ ‫زاویه‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫کشمکش‬ ‫این‬ ‫عمده‬ ‫ولی‬ ‫پنداشت‬ ‫کارشناسی‬ ‫سلیقه‬ ‫اخت‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫اصطکاک‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫دلیل‬ ‫بتوان‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫باز‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫در‬ ‫آکادمیک‬ ‫و‬ ‫ای‬.‫بسیاری‬ ‫نظران‬ ‫صاحب‬‫تقس‬ ‫کارکرد‬ ‫و‬ ‫ماهیت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫دسته‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫علوم‬‫کارده‬ ‫یم‬
‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ ،‫اند‬‫اینگونه‬‫دو‬‫نو‬‫کن‬ ‫می‬ ‫تفکیک‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شناسانه‬ ‫معرفت‬ ‫فعل‬ ‫ع‬‫ن‬‫د‬:‫جهان‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬ ‫در‬"‫کنند‬ ‫می‬ ‫نگاه‬"‫را‬ ‫شاده‬ ‫مشااهده‬ ‫تاا‬
‫به‬ ‫باید‬ ‫اجتماعی‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫؛‬ ‫بشناسند‬‫جهان‬"‫اندیشید‬"‫شو‬ ‫حاصل‬ ‫شناخت‬ ‫تا‬‫د‬(‫جانسون‬‫سایرین‬ ‫و‬،118.)‫بسیارند‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫تعابیری‬...
‫نیز‬ ‫بحث‬ ‫این‬ ‫ادامه‬ ‫در‬‫و‬ ‫فرهنگای‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫جامع‬ ‫و‬ ‫بهتر‬ ‫شناخت‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫شهری‬ ‫مسایل‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫کلیه‬ ،‫اعتباری‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫اگر‬
‫علاوم‬ ‫هاای‬ ‫بناام‬ ‫ایاران‬ ‫آکادمیاک‬ ‫محافل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫رسیم‬ ‫می‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫سه‬ ‫به‬ ‫عمل‬ ‫در‬ ،‫کنیم‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫ایشان‬ ‫متفاوت‬ ‫و‬ ‫مشترک‬ ‫فکری‬
‫هنر‬ ،‫مهندسی‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫خطاب‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫و‬.‫می‬ ‫بشری‬ ‫های‬ ‫دانش‬ ‫عمده‬ ‫حوزه‬ ‫سه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫متمایز‬ ‫طبیعت‬ ‫به‬ ‫اجمالی‬ ‫نگاهی‬ ‫با‬ ‫ادامه‬ ‫در‬
‫پردازیم‬.
o‫مهندسی‬ ‫علوم‬:
‫هاای‬ ‫پدیاده‬ ‫و‬ ‫نیروهاا‬ ‫نمودن‬ ‫مسخر‬ ‫و‬ ‫دیگران‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫انتقال‬ ‫و‬ ‫طبیعت‬ ‫های‬ ‫قانونمندی‬ ‫شناخت‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫اصلی‬ ‫مقصد‬ ‫و‬ ‫هد‬
‫در‬ ‫و‬ ‫بشر‬ ‫نفع‬ ‫به‬ ‫جهان‬‫است‬ ‫طبیعت‬ ‫در‬ ‫دستکاری‬ ‫نیاز‬ ‫صورت‬(‫هوتسا‬،‫ن‬111.)3
‫و‬ ‫شایمی‬ ،‫فیزیاک‬ ،‫ریاضای‬ ،‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مادر‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫علوم‬
‫است‬ ‫شناسی‬ ‫زیست‬.‫داناش‬ ‫ایان‬ ‫گساترده‬ ‫حاوزه‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫امثاال‬ ‫و‬ ‫ترافیاک‬ ‫مهندسی‬ ،‫عمران‬ ،‫برق‬ ،‫مکانیک‬ ‫مانند‬ ‫زیادی‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫زمان‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫منشعب‬.‫می‬ ‫مشترک‬ ‫موضوع‬‫تاوان‬ ‫کاه‬ ‫امکانااتی‬ ‫توساعه‬ ‫یاا‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫مصنوع‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫از‬ ‫اعم‬ ،‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫شناخت‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫ان‬
‫دهد‬ ‫ارتقا‬ ‫را‬ ‫آسایش‬ ‫و‬ ‫رفاه‬ ‫فیزیکی‬ ‫شرایط‬ ‫تنظیم‬ ‫یا‬ ‫وسایل‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬ ‫با‬ ‫برده‬ ‫باال‬ ‫را‬ ‫موجود‬ ‫واقعیت‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫انسان‬.
6
Johnson,T. Dandecker,C and Ashworth,C. (1984). The Structure of Social Theory: Dilemmas and Strategies.
London: Macmillan.
7
Hotzan, J. (1994). Dtv-Atlas Stadt, Deutscher Taschenbuch Verlag, Muenchen.

8. ‫امکانات‬ ‫و‬ ‫دقیق‬ ‫کاربرد‬ ،‫ها‬ ‫روش‬ ‫شناخت‬‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫پژوهش‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫موارد‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫دارند‬ ‫ها‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫محدودیت‬ ‫و‬‫ا‬‫ست‬.‫باه‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫مسئله‬ ‫پاسخ‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫نحوه‬ ‫فدای‬ ‫محتوا‬ ،‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫سایه‬ ‫در‬ ‫ماهوی‬ ‫موضوعات‬ ‫گاه‬ ،‫ها‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫زیاد‬ ‫توجه‬ ‫همین‬ ‫خاطر‬.‫گفت‬ ‫توان‬ ‫می‬
‫مستقی‬ ‫غیر‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫و‬ ‫جامعه‬ ‫با‬ ‫مهندس‬ ‫رابطه‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫وی‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫های‬ ‫مولفه‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫کارایی‬ ،‫بوده‬ ‫طبیعت‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫م‬.
‫منطق،اندازه‬ ،‫تفکر‬ ،‫واقعیت‬ ،‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫تاکید‬ ‫مورد‬ ‫مفاهیم‬(‫کمیت‬)‫و‬ ‫آمار‬ ،...‫و‬ ‫مطلاق‬ ‫حقیقات‬ ‫باه‬ ‫دستیابی‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫فعالیت‬ ‫غایت‬ ‫و‬ ‫بوده‬
‫استاندا‬ ،‫مدل‬ ،‫فرمول‬ ‫به‬ ‫عات‬ ‫اط‬ ‫تبدیل‬ ،‫یقین‬‫دانند‬ ‫می‬ ‫الگو‬ ‫و‬ ‫رد‬.‫و‬ ‫مقایساه‬ ،‫آزماایش‬ ،‫تشاخیص‬ ،‫مشااهده‬ ‫هاا‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫آموختگان‬ ‫دانش‬ ‫برای‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫ایشان‬ ‫محصول‬ ‫و‬ ‫فعالیت‬ ‫شدن‬ ‫علمی‬ ‫غیر‬ ‫باعث‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫عدول‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫ناپذیری‬ ‫خدشه‬ ‫های‬ ‫روش‬ ،‫تشریح‬ ‫و‬ ‫توضیح‬.‫یاک‬ ‫محصول‬
‫فعالیت‬(‫عملی‬ ‫یا‬ ‫مطالعاتی‬)‫رس‬ ‫می‬ ‫بنظر‬ ‫درست‬ ‫زمانی‬ ‫علوم‬ ‫این‬ ‫در‬‫بتاوان‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫چاه‬ ‫هر‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫موجود‬ ‫واقعیت‬ ‫با‬ ‫تناقض‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫د‬
‫است‬ ‫معتبرتر‬ ‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫کمی‬ ‫و‬ ‫ریاضی‬ ‫زبان‬ ‫به‬ ‫تر‬ ‫راحت‬.‫و‬ ‫باوده‬ ‫انساانی‬ ‫رفتارهاای‬ ‫با‬ ‫مطابق‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫درستی‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫که‬ ‫سوال‬ ‫این‬ ‫حال‬
‫و‬ ‫نبوده‬ ‫طرح‬ ‫قابل‬ ‫اغلب‬ ‫خیر‬ ‫یا‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫ایشان‬ ‫عواطف‬ ‫و‬ ‫احساس‬ ‫پاسخگوی‬‫را‬ ‫خود‬ ‫مهندس‬"‫معذور‬ ‫ماموری‬"‫عملکارد‬ ‫حاوزه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ،‫دانسته‬
‫داند‬ ‫نمی‬ ‫خود‬.‫فعالیت‬ ‫این‬ ‫محصول‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫انسانها‬ ‫این‬ ‫وی‬ ‫ظن‬ ‫به‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫رفتاری‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫حقیقت‬ ‫میان‬ ‫تضاد‬ ‫بروز‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫بی‬ ‫موجوداتی‬ ‫سازگاری‬ ‫عدم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دهند‬ ‫تطبیق‬ ‫عملی‬ ‫و‬ ‫ذهنی‬ ‫های‬‫الزم‬ ‫انطبااق‬ ‫بارای‬ ‫بایساتی‬ ‫کاه‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫پنداشته‬ ‫یسواد‬
‫شوند‬ ‫بدل‬ ‫مناسب‬ ‫کاربری‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫دیده‬ ‫آموزش‬.‫است‬ ‫رایج‬ ‫امری‬ ‫تحقیق‬ ‫در‬ ‫گریزی‬ ‫ارزش‬ ‫و‬ ‫مذموم‬ ‫هنجاری‬ ‫رویکرد‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫در‬.
‫ن‬ ‫قایل‬ ‫بزرگ‬ ‫و‬ ‫کوچک‬ ،‫غنی‬ ‫و‬ ‫فقیر‬ ،‫مرد‬ ‫و‬ ‫زن‬ ‫میان‬ ‫تفاوتی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫اشتراکات‬ ‫بر‬ ‫تاکید‬ ،‫مرجح‬ ‫نگرش‬‫او‬ ‫تصاور‬ ‫واقاع‬ ‫در‬ ‫شاده‬‫تصاور‬ ‫باه‬ ‫تبادیل‬
‫مهندس‬،‫ها‬ ‫انسان‬ ‫از‬‫رغم‬ ‫به‬‫تجاویز‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ژنریک‬ ‫موجودی‬ ،‫متفاوت‬ ‫آرزوهای‬ ‫و‬ ‫امید‬ ‫و‬ ‫یق،خاطرات‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫ئق‬ ‫ع‬ ‫تمام‬‫مهنادس‬‫نیاز‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫جهانشمول‬.‫که‬ ‫موجودی‬‫دارد‬ ‫ذهن‬ ‫در‬ ‫وی‬‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫متمکن‬ ‫و‬ ‫توانمند‬ ،‫سالم‬ ،‫عاقل‬ ،‫بالغ‬ ،‫مرد‬ ‫واقع‬ ‫در‬،‫بهااری‬ ‫هاوای‬ ‫اساتثنایی‬ ‫شرایط‬
‫و‬ ‫عقلی‬ ،‫سنی‬ ،‫جنسی‬ ‫های‬ ‫گروه‬ ‫بقیه‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫زندگی‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫دمای‬ ‫و‬ ‫روز‬...‫مای‬ ‫تشاکیل‬ ‫را‬ ‫جامعاه‬ ‫اتفااق‬ ‫به‬ ‫قریب‬ ‫اکثریت‬ ‫که‬
‫دهند‬"‫ویژه‬ ‫های‬ ‫گروه‬"‫نامد‬ ‫می‬.
o‫هنری‬ ‫های‬ ‫رشته‬
‫های‬ ‫رشته‬‫ی‬‫مااهوی‬ ‫قرابات‬ ‫هام‬ ‫باا‬ ‫صفت‬ ‫چندین‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫تک‬ ‫تک‬ ‫میان‬ ‫موجود‬ ‫های‬ ‫تفاوت‬ ‫رغم‬ ‫به‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫هنر‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫که‬
‫دارند‬:
‫باشد‬ ‫می‬ ‫خویش‬ ‫مخاطب‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫بر‬ ‫احساسی‬ ‫و‬ ‫عاطفی‬ ‫تاثیرگذاری‬ ،‫هنرمند‬ ‫اصلی‬ ‫مقصد‬ ‫و‬ ‫هد‬.‫که‬ ‫است‬ ‫موفق‬ ‫اثری‬ ‫یا‬ ‫محصول‬ ‫هنرمند‬ ‫نظر‬ ‫به‬
‫هنرمند‬ ‫روانی‬ ‫اقناع‬ ‫به‬ ،‫گذاشته‬ ‫خود‬ ‫مخاطب‬ ‫بر‬ ‫نافذتری‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫عاطفی‬ ‫تاثیر‬ ‫بتواند‬‫نیز‬‫نماید‬ ‫کمک‬(‫هوتسا‬،‫ن‬111.)8
‫بار‬ ‫هنرمند‬ ‫دیگر‬ ‫بیانی‬ ‫به‬
‫مخ‬ ‫عقل‬ ‫که‬ ‫مهندس‬ ‫خ‬‫خاود‬ ‫ساختارشکن‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫لطیف‬ ،‫طغیانگر‬ ،‫شیدا‬ ِ‫ن‬‫م‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫نشانه‬ ‫را‬ ‫وی‬ ‫احساس‬ ،‫است‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫هد‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫اطب‬
‫میجوید‬ ‫را‬ ‫وی‬ ‫آوایی‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫تحسین‬ ،‫داده‬ ‫قرار‬ ‫خود‬ ‫اثر‬ ‫مخاطب‬ ‫چشم‬ ‫در‬ ‫چشم‬ ‫را‬.‫عملکرد‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫فرم‬ ‫به‬ ‫تر‬ ‫رنگ‬ ‫پر‬ ‫پرداختن‬ ‫نگرش‬ ‫این‬ ‫ماحصل‬
‫است‬ ‫منطق‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫احساس‬ ‫و‬.‫برخ‬‫انسان‬ ‫و‬ ‫لطیف‬ ‫پیرامون‬ ‫محیط‬ ‫و‬ ‫طبیعت‬ ‫با‬ ‫هنرمند‬ ‫ورد‬‫بارای‬ ‫آن‬ ‫ساازی‬ ‫خوشاایند‬ ‫در‬ ‫ساعی‬ ‫و‬ ‫باوده‬ ‫دوساتانه‬
‫روزگاار‬ ‫تکراری‬ ‫و‬ ‫خشن‬ ‫و‬ ‫تلخ‬ ‫های‬ ‫واقعیت‬ ‫به‬ ‫نو‬ ‫نگاهی‬ ‫جستجوی‬ ‫در‬ ‫شکنانه‬ ‫ساختار‬ ‫و‬ ‫آنارشیستی‬ ،‫اعتراضی‬ ‫های‬ ‫نحله‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫مخاطب‬
‫است‬ ‫شرایط‬ ‫دگرگونی‬ ‫یا‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫گریز‬ ‫برای‬ ‫خود‬.
‫بای‬ ،‫شاهودی‬ ‫صاورت‬ ‫باه‬ ‫ماوارد‬ ‫غالب‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫اثبات‬ ‫قابل‬ ‫هنر‬ ‫توسط‬ ‫است‬ ‫نادرست‬ ‫یا‬ ‫درست‬ ‫چیزی‬ ‫چه‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫شناخت‬ ،‫مهندسی‬ ‫خ‬ ‫بر‬
‫شاود‬ ‫مای‬ ‫عرضاه‬ ‫مخاطبینش‬ ‫به‬ ‫هنرمند‬ ‫احساس‬ ‫و‬ ‫اندیشه‬ ‫به‬ ‫آراسته‬ ‫ای‬ ‫جامه‬ ‫در‬ ‫درک‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫درک‬ ‫پیرامون‬ ‫حقایق‬ ‫مستقیم‬ ‫و‬ ‫واسطه‬.‫از‬ ‫منظاور‬
8
‫همان‬

9. ‫بد‬ ‫اینجا‬ ‫در‬ ‫شهودی‬‫هنرمند‬ ‫منظور‬ ‫واسطه‬ ‫بی‬ ‫انتقال‬ ،‫واسطه‬ ‫بی‬ ‫از‬ ‫منظور‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫شرایط‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫اثر‬ ‫خلق‬ ‫فرایند‬ ‫که‬ ‫معناست‬ ‫ین‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫تخصصی‬ ‫ابزاری‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫راهنما‬ ‫فرد‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بدون‬ ‫اثر‬ ‫از‬ ‫مخاطب‬ ‫مستقیم‬ ‫ارزیابی‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫مستقیم‬ ‫از‬ ‫منظور‬ ‫و‬ ‫مخاطب‬ ‫به‬.
‫تنگ‬ ‫رابطه‬ ‫معمول‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫هنرمند‬‫گریزاناه‬ ‫خرد‬ ‫و‬ ‫منطقی‬ ‫غیر‬ ‫زمانه‬ ‫روح‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫وی‬ ‫اثر‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫ترجیح‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫نداشته‬ ‫منطق‬ ‫و‬ ‫خرد‬ ‫با‬ ‫اتنگی‬
‫شود‬ ‫تصور‬.‫خاتم‬ ‫مشاابه‬ ‫حداقل‬ ‫یا‬ ‫یکسان‬ ‫محصولی‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬ ‫تکنیک‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫صحیح‬ ‫استفاده‬ ‫مهندسی‬ ‫علوم‬ ‫در‬
‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫هنر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫در‬ ،‫شود‬ ‫می‬‫رسید‬ ‫متضادی‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫متعدد‬ ،‫متفاوت‬ ‫کام‬ ‫نتایج‬.‫دنبال‬ ‫به‬ ‫مهندس‬ ‫خ‬ ‫بر‬ ‫هنرمند‬ ‫خاطر‬ ‫همین‬ ‫به‬
‫دارد‬ ‫بدیع‬ ‫و‬ ‫بفرد‬ ‫منحصر‬ ‫اثری‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫سعی‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫کردن‬ ‫استاندارد‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫یکسان‬.
‫ش‬ ‫ابتکار‬ ‫و‬ ‫نوآوری‬ ،‫سلیقه‬ ،‫بداعت‬ ،‫الهام‬ ،‫ترکیب‬ ،‫تجسم‬ ،‫تصور‬ ،‫تخیل‬ ،‫احساس‬ ‫چون‬ ‫هایی‬ ‫واژه‬ ‫کلید‬‫ظااهر‬ ‫باه‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫هنر‬ ‫به‬ ‫خاصی‬ ‫خصیت‬
‫است‬ ‫حاکم‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫هنری‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫روح‬ ‫میان‬ ‫احساسی‬ ‫و‬ ‫فکری‬ ‫تضادی‬.‫پیشاه‬ ‫باا‬ ‫مشترکی‬ ‫منشاء‬ ‫دارای‬ ‫دور‬ ‫های‬ ‫گذشته‬ ‫در‬ ‫هنرمند‬ ‫روش‬
‫گردید‬ ‫می‬ ‫تلقی‬ ‫کاردستی‬ ‫یک‬ ‫هنر‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫هنر‬ ‫یک‬ ‫کاردستی‬ ‫هر‬ ‫خاطر‬ ‫همین‬ ‫به‬ ،‫بود‬ ‫دستی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫وری‬.
‫هنرمن‬ ‫تولید‬ ‫روش‬‫پیشه‬ ‫مانند‬ ‫د‬‫هایی‬ ‫پدیده‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫آنها‬ ‫روی‬ ‫که‬ ‫اعمالی‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫موادی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫انتخاب‬ ،‫سنتی‬ ‫ور‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫العاده‬ ‫خارق‬ ‫و‬ ‫نو‬.‫بصری‬ ‫صرفا‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫نو‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ ‫خواه‬(،‫نقاشی،گرافیک‬)...‫شنیداری‬ ‫یا‬(،‫آهنگ،تصنیف‬)...‫بساوایی‬ ‫یا‬(،‫مورال،حکااکی‬)...‫و‬
‫حت‬‫لمسی‬ ‫بصری‬ ‫ی‬(‫مجسمه‬)‫باشد‬(‫هوتسا‬،‫ن‬111.)1
o‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫های‬ ‫رشته‬
‫راه‬ ‫ارائاه‬ ‫جهات‬ ‫ایشان‬ ‫معنوی‬ ‫و‬ ‫مادی‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫میان‬ ‫روابط‬ ،‫جمعی‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫شناسایی‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫مقصد‬‫حال‬
‫است‬ ‫انسانی‬ ‫روابط‬ ‫تنظیم‬ ‫برای‬(‫هوتسا‬،‫ن‬111.)12
‫و‬ ‫شهر‬ ‫عمومی‬ ‫امور‬ ‫فتق‬ ‫و‬ ‫رتق‬ ‫ایشان‬ ‫توجه‬ ‫کانون‬ ‫دیگر‬ ‫بیانی‬ ‫به‬‫باشاد‬ ‫مای‬ ‫جامعه‬.‫موضاوع‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫مربوط‬ ‫جمع‬ ‫و‬ ‫فرد‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ویژگی‬ ،‫ها‬ ‫خصلت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫معلوماتی‬ ‫شامل‬ ،‫گروه‬ ‫این‬ ‫تحقیق‬ ‫مورد‬.‫هار‬ ‫باه‬ ‫معلوماات‬ ‫و‬ ‫آگاهی‬
‫باشد‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫حوزه‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫تعریف‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫مزبور‬ ‫موارد‬ ‫از‬ ‫یک‬.
،‫اقتصاد‬ ،‫حقوق‬ ،‫سیاست‬‫مساایل‬ ‫به‬ ‫دانش‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫های‬ ‫شاخه‬ ‫بقیه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫هایی‬ ‫رشته‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫مدیریت‬ ،‫روانشناسی‬ ،‫شناسی‬ ‫جامعه‬
‫پردازند‬ ‫می‬ ‫شهری‬.‫در‬ ‫و‬ ‫ثقیال‬ ‫ایشاان‬ ‫بارای‬ ‫فرمال‬ ‫مباحث‬ ،‫دارند‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫سر‬ ‫جامعه‬ ‫کالبدی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫انسانی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫آنجایی‬ ‫از‬
‫تص‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫موارد‬ ‫برخی‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫ور‬.‫او‬ ‫رفتارهاای‬ ‫و‬ ‫انساان‬ ‫برابار‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫رابطه‬ ‫و‬ ‫درک‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫کلیدی‬ ‫واژگان‬ ‫مقابل‬ ‫در‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫امثال‬ ‫و‬ ‫پذیری‬ ‫تحقق‬ ،‫تنظیم‬ ،‫رفتار‬ ،‫طبقه‬ ،‫عدالت‬ ،‫سهم‬ ،‫حق‬ ‫شامل‬ ‫دارند‬.
‫و‬ ‫استدالل‬ ‫یا‬ ‫قدرت‬ ‫اعمال‬ ‫و‬ ‫دستیابی‬ ،‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫های‬ ‫روش‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫جامعه‬ ‫شرایط‬ ‫تغییر‬ ‫یا‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬ ‫اقناع‬.‫کاه‬ ‫آنجایی‬ ‫از‬ ‫و‬
‫هاای‬ ‫روش‬ ‫باه‬ ‫مهندسای‬ ‫علاوم‬ ‫مانند‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ،‫آید‬ ‫می‬ ‫حاصل‬ ‫سختی‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫عاطفی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ذهنی‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬
‫یازید‬ ‫دست‬ ‫مقصود‬ ‫به‬ ‫نیل‬ ‫برای‬ ‫دقیق‬.‫سیا‬ ‫و‬ ‫راهبرد‬ ‫تعیین‬ ،‫هدفگذاری‬ ‫نیز‬ ‫خاطر‬ ‫همین‬ ‫به‬‫یاا‬ ‫ضابطه‬ ‫یا‬ ‫راهنما‬ ‫توسط‬ ‫مشی‬ ‫خط‬ ‫ارائه‬ ‫نهایتا‬ ‫و‬ ‫ست‬
‫اند‬ ‫شده‬ ‫تبدیل‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫مرسوم‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫توصیه‬.
‫معنای‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫تجربی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫علوم‬ ‫خ‬ ‫بر‬ ‫نیز‬ ‫حق‬ ‫واژه‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫توجه‬ ‫جالب‬"‫کردن‬ ‫ادا‬ ‫را‬ ‫مطلب‬ ‫حق‬"‫در‬ ،‫باشاد‬ ‫مای‬ ‫واقعیت‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫و‬
‫معنای‬ ‫به‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬"‫حق‬ ‫احقاق‬"‫داد‬ ‫تغییار‬ ‫حاق‬ ‫احقاق‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫واقعیت‬ ‫بایست‬ ‫می‬ ،‫واقعیت‬ ‫با‬ ‫تضاد‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫گروه‬ ‫یا‬ ‫فرد‬.‫باه‬
9
Hotzan, J. (1994). Dtv-Atlas Stadt, Deutscher Taschenbuch Verlag, Muenchen.
12
‫همان‬

10. ‫باشاد‬ ‫مای‬ ‫جامعاه‬ ‫یاا‬ ‫و‬ ‫فارد‬ ‫حاق‬ ‫احقااق‬ ‫در‬ ‫آنهاا‬ ‫موفقیت‬ ‫میزان‬ ،‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬ ‫فعالیت‬ ‫یک‬ ‫محصول‬ ‫درستی‬ ‫معیار‬ ‫نیز‬ ‫خاطر‬ ‫همین‬
‫اجبار‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫کارشناسان‬‫وجاود‬ ‫قای‬ ‫اخ‬ ‫یاا‬ ‫عملای‬ ‫صاورت‬ ‫به‬ ‫آنها‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫امکان‬ ‫که‬ ‫کنند‬ ‫اتخاذ‬ ‫را‬ ‫تصمیماتی‬
‫هماه‬ ‫محور‬ ‫مشارکت‬ ‫و‬ ‫دموکراتیک‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫تاکید‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫جلوگیری‬ ‫الزم‬ ‫کارهای‬ ‫و‬ ‫ساز‬ ‫خوشبختانه‬ ‫ولی‬ ‫باشد‬ ‫نداشته‬
‫توان‬ ‫می‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫تصمیم‬ ‫فرایند‬ ‫در‬ ‫شمول‬‫نمود‬ ‫جلوگیری‬ ‫اقدامات‬ ‫و‬ ‫تصمیمات‬ ‫برخی‬ ‫ناپذیر‬ ‫جبران‬ ‫عوارض‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫پیامدهای‬ ‫از‬.
1-3-‫آن‬ ‫در‬ ‫ذینفوذ‬ ‫و‬ ‫ذینفع‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬ ‫شهر‬
‫از‬ ‫گروهای‬ ‫یاا‬ ‫فارد‬ ‫توساط‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫مساایل‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫مشاک‬ ‫بتاوان‬ ‫کاه‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬ ‫شهری‬ ‫مسایل‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫گذشت‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫گونه‬ ‫آن‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫رشته‬ ‫در‬ ‫خبره‬ ‫کارشناسان‬‫نمود‬ ‫فصل‬ ‫و‬ ‫حل‬ ‫خاص‬ ‫ای‬ ‫حرفه‬.‫میاان‬ ‫مطالعاه‬ ‫شاهری‬ ‫فضااهای‬ ‫و‬ ‫شاهر‬ ‫چون‬ ‫ای‬ ‫پیچیده‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫ماهیت‬
‫جهان‬ ‫از‬ ‫قسمتی‬ ‫خصوصیات‬ ‫فهم‬ ‫و‬ ‫درک‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫رشته‬(‫آن‬ ‫فرادست‬ ‫حوزه‬ ‫و‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫یا‬ ‫طراحی‬ ‫مورد‬ ‫محدوده‬)‫ویاژه‬ ‫های‬ ‫نظام‬ ‫و‬ ‫کارها‬ ‫و‬ ‫ساز‬ ‫و‬
‫نماید‬ ‫می‬ ‫ایجاب‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫پیچیده‬ ‫و‬.
‫وا‬ ‫در‬‫نمی‬ ‫زندگی‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫شاید‬ ‫که‬ ‫افرادی‬ ‫تا‬ ‫گرفته‬ ‫نهادها‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫اهالی‬ ‫تک‬ ‫تک‬ ‫از‬ ‫گسترده‬ ‫طیفی‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫اثرپذیر‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫بر‬ ‫اثرگذار‬ ‫جامعه‬ ‫قع‬
‫دارند‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫سر‬ ‫شهری‬ ‫های‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫با‬ ‫کمابیش‬ ‫ولی‬ ‫کنند‬(،‫سیاستمداران‬ ،‫مدیران‬ ،‫گردشگران‬)...‫گیرد‬ ‫می‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫را‬.‫دالیلی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫خود‬ ‫این‬
‫نماید‬ ‫می‬ ‫توجیه‬ ‫را‬ ‫شهری‬ ‫فضاهای‬ ‫یا‬ ‫شهر‬ ‫ت‬ ‫مشک‬ ‫رفع‬ ‫و‬ ‫شناسایی‬ ‫برای‬ ‫جمعی‬ ‫مشارکت‬ ‫لزوم‬ ‫که‬ ‫است‬.،‫شاد‬ ‫اشااره‬ ‫کاه‬ ‫همانطور‬‫گاروه‬ ‫ساه‬
‫فضاها‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫کمیت‬ ‫بر‬ ‫تأثیرگذار‬‫می‬ ‫را‬ ‫شهری‬ ‫ی‬‫نمود‬ ‫شناسائی‬ ‫توان‬:
1-‫مدیران‬
2-‫مردم‬
9-‫کارشناسان‬
‫ش‬ ‫بر‬ ‫متفاوت‬ ‫رویکردی‬ ‫با‬ ‫گروه‬ ‫سه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬‫هر‬‫می‬ ‫تأثیر‬ ‫آن‬ ‫فضاهای‬ ‫و‬‫گذارند‬.‫اول‬ ‫گروه‬،‫هستند‬ ‫افرادی‬ ‫ما‬ ‫مدیران‬‫که‬‫اکثرا‬‫و‬ ‫تعهد‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫شده‬ ‫گماشته‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫دیگر‬ ‫بخشی‬ ‫در‬ ‫مدیریتی‬ ‫سابقه‬ ‫یا‬‫اناد‬.‫پیچیاده‬ ‫اماور‬ ‫و‬ ،‫داشاته‬ ‫شهرساازی‬ ‫مباحاث‬ ‫باه‬ ‫کامال‬ ‫اشارا‬ ‫نادرت‬ ‫باه‬ ‫آنهاا‬
‫تصمیم‬‫می‬ ‫واگذار‬ ‫کارشناسان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫سازی‬‫کنند‬.‫آنجا‬ ‫از‬‫طرح‬ ‫به‬ ‫دادن‬ ‫تحقق‬ ‫در‬ ،‫هماهنگی‬ ‫و‬ ‫مدیریت‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫اصلی‬ ‫وظیفه‬ ‫مدیران‬ ‫که‬‫و‬ ‫هاا‬
‫برنامه‬‫می‬ ‫ها‬‫دانند‬،‫دارد‬ ‫اهمیت‬ ‫آنها‬ ‫برای‬ ‫نهائی‬ ‫محصول‬.‫محدودیت‬ ‫حق‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫آنان‬ ‫برای‬ ‫محصولی‬‫و‬ ‫پرسنلی‬ ،‫حقوقی‬ ،‫مالی‬ ‫های‬
‫باشد‬ ‫گرفته‬ ‫درنظر‬ ‫را‬ ‫مجریان‬ ‫یا‬ ‫مجری‬ ‫فنی‬.‫بسیار‬ ‫در‬‫خود‬ ‫موضوع‬ ‫پیچیدگی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫بدون‬ ،‫کارشناسان‬ ‫پیشنهادات‬ ‫ناکارآمدی‬ ‫بیم‬ ‫از‬ ،‫مواقع‬ ‫از‬ ‫ی‬
‫راه‬‫می‬ ‫ارائه‬ ‫را‬ ‫حلی‬‫دهند‬.‫تحقق‬ ‫اصلی‬ ‫محور‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫سازمان‬ ‫آنها‬‫سازمان‬ ‫با‬ ‫دانسته‬ ‫پذیری‬‫رقابت‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫های‬(‫متأسفا‬ ‫و‬‫خصاومت‬ ‫اوقاات‬ ‫برخی‬ ‫نه‬)
‫دارند‬ ‫قرار‬.‫خدمتگ‬ ‫را‬ ‫خود‬ ،‫درنظر‬ ‫آنها‬‫ز‬‫مردم‬ ‫ار‬‫می‬‫و‬ ‫شاهروند‬ ‫و‬ ‫شاهر‬ ‫سرنوشات‬ ‫بار‬ ‫حاکم‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫ناخودآگاه‬ ‫بطور‬ ‫بوده‬ ‫اقتدارگرا‬ ‫عمل‬ ‫در‬ ‫ولی‬ ‫دانند‬
‫می‬ ‫مردم‬ ‫به‬ ‫شهری‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫تسهی‬ ‫کننده‬ ‫هدیه‬‫دانند‬.‫می‬ ‫کیفیت‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫آنکه‬ ‫با‬‫مرحله‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫ولی‬ ،‫باشند‬‫ای‬‫مسائل‬ ‫حل‬ ‫از‬ ‫بعد‬
‫می‬ ‫کمی‬‫پندارند‬(،‫پاکزاد‬1982.)11
‫دوم‬ ‫گروه‬،‫می‬ ‫عادی‬ ‫مردم‬‫باشند‬‫می‬ ‫دربر‬ ‫را‬ ‫اقشار‬ ‫از‬ ‫وسیعی‬ ‫طیف‬ ‫که‬‫گیرند‬.‫مقطعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫کننده‬ ‫استفاده‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مسائل‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫اقشار‬ ‫این‬
‫می‬ ‫ملموس‬ ‫و‬‫دارند‬ ‫توجه‬ ‫آنهاست‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫مبت‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بینند‬.‫نیسات‬ ‫آن‬ ‫فضااهای‬ ‫و‬ ‫شاهر‬ ‫آیناده‬ ‫و‬ ‫گذشته‬ ‫نافی‬ ،‫دیدن‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫این‬ ‫البته‬.‫ب‬‫لکاه‬
‫تعجب‬ ‫جزئیاتی‬ ‫با‬ ‫بالعکس‬‫می‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫مخصوص‬ ‫فضائی‬ ‫توقعات‬ ‫و‬ ‫خاطرات‬ ‫دارای‬ ،‫فضا‬ ‫زاویة‬ ‫و‬ ‫گوشه‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫آور‬‫باشند‬.‫آشنائی‬ ‫فراخور‬ ‫به‬ ‫آنها‬‫باا‬ ‫شان‬
11
‫جهانشاه‬ ،‫پاکزاد‬( .1982.)‫فصلنامه‬ ،‫مردم‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫کارشناسی‬ ‫فرهنگ‬‫شماره‬ ،‫شهری‬ ‫مدیریت‬8‫زمستان‬ ،82.

11. ‫کرده‬ ‫شناسائی‬ ‫دقت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ت‬ ‫مشک‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫فضا‬‫می‬ ‫انتخاب‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫رفتار‬ ‫و‬ ‫اند‬‫نمایند‬.‫کیفیات‬ ‫ماردم‬ ‫آنکاه‬ ‫توجه‬ ‫جالب‬‫را‬ ‫هاا‬‫از‬ ‫بهتار‬
‫کمیت‬‫می‬ ‫بیان‬ ‫و‬ ‫درک‬ ‫ها‬‫نمایند‬.‫احسااس‬ ً‫ا‬‫ساریع‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫سارزندگی‬ ‫یاا‬ ‫دنجای‬ ‫ولی‬ ،‫است‬ ‫ادراک‬ ‫غیرقابل‬ ‫فضا‬ ‫یک‬ ‫عرض‬ ‫و‬ ‫طول‬ ،‫متراژ‬ ‫آنها‬ ‫برای‬
‫می‬‫کنند‬.‫می‬ ‫فضا‬ ‫هندسی‬ ‫نظم‬ ‫جایگزین‬ ‫را‬ ‫زندگی‬ ‫نظم‬ ‫همیشه‬ ‫مردم‬‫مای‬ ‫حضور‬ ‫فضا‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫رفتار‬ ‫زندگی‬ ‫نظم‬ ‫همین‬ ‫براساس‬ ‫و‬ ‫نمایند‬‫یابناد‬.
‫قانه‬ ‫خ‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آنها‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫درگیر‬ ‫خود‬ ‫پیرامون‬ ‫با‬ ‫ای‬‫دهند‬(،‫هولووی‬2221.)12
‫حتای‬ ‫و‬ ‫برداشات‬ ‫نتوانناد‬ ‫کاه‬ ‫اسات‬ ‫ممکان‬ ‫مردم‬
‫مای‬ ‫قارار‬ ‫نیاز‬ ‫موضع‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫در‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫ولی‬ ،‫نمایند‬ ‫تبیین‬ ‫محققین‬ ‫و‬ ‫پرسشگران‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫منطقی‬ ،‫علمی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫نیازهای‬،‫گیرناد‬
‫آ‬ ‫رفتار‬‫می‬ ‫آنها‬ ‫نیاز‬ ‫اولویت‬ ‫و‬ ‫نیاز‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫وضوح‬ ‫به‬ ‫نها‬‫باشد‬(،‫پاکزاد‬1982.)19
‫یاک‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫شهروندان‬ ‫و‬ ‫اهالی‬ ‫مالی‬ ‫نهایتا‬ ‫و‬ ‫یدی‬ ،‫فکری‬ ‫مشارکت‬
‫آن‬ ‫های‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫طراحی‬ ‫مورد‬ ‫فضای‬ ‫های‬ ‫کاستی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫دریافت‬ ‫ترین‬ ‫غنی‬ ،‫محیط‬ ‫با‬ ‫روزی‬ ‫شبانه‬ ‫تنگاتنگ‬ ‫ارتباط‬ ‫از‬ ‫متاثر‬ ‫سو‬‫را‬
‫به‬‫ناه‬ ،‫گذارند‬ ‫می‬ ‫تاثیر‬ ‫فضا‬ ‫بر‬ ‫خود‬ ‫جمعی‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫رفتارهای‬ ‫با‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫کرده‬ ‫لمس‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫زیسته‬ ‫تجربه‬ ‫ل‬ ‫خ‬ ‫در‬ ‫مستمر‬ ‫طور‬
‫عیاا‬ ‫تماام‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫بشر‬ ‫مصنوع‬ ‫ترین‬ ‫پیچیده‬ ‫این‬ ،‫شهر‬ ‫در‬ ‫مداخله‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ناپذیر‬ ‫اجتناب‬ ‫ضرورتی‬ ‫بلکه‬ ‫تفنن‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫روشنفکرانه‬ ‫ژستی‬‫ر‬
‫ط‬ ‫می‬‫لبد‬.
‫سوم‬ ‫گروه‬،‫این‬ ‫اصلی‬ ‫مخاطبین‬ ‫که‬‫گفتار‬‫می‬‫در‬ ‫شهری‬ ‫امور‬ ‫کارشناسان‬ ‫باشند‬‫رشته‬‫می‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫باشند‬.‫و‬ ‫دارد‬ ‫قارار‬ ‫گاروه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫نگارنده‬
‫تعلق‬‫می‬ ‫زیاد‬ ‫گروه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫وی‬ ‫خاطر‬‫باشد‬.‫انتقادی‬ ‫دیدی‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫نموده‬ ‫سعی‬ ‫لذا‬‫از‬ ‫ای‬ ‫گوشه‬‫عمل‬ ‫و‬ ‫نظر‬ ‫حال‬ ‫شرح‬‫باه‬ ‫را‬ ‫همکارانش‬ ‫و‬ ‫خود‬‫نقاد‬
‫بگذارد‬.‫کارشناسان‬ ‫پیرامون‬ ‫آنچه‬‫متخصصان‬ ‫و‬‫شهری‬ ‫امور‬‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫سزا‬ ‫به‬ ‫اهمیتی‬ ‫از‬:‫یک‬ ‫تحقق‬ ‫تا‬ ‫تهیه‬ ‫جریان‬ ‫در‬
‫از‬ ‫اجارا‬ ‫و‬ ‫ساازی‬ ‫تصامیم‬ ‫و‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫سطوح‬ ‫در‬ ‫درگیر‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫و‬ ‫نهادها‬ ‫و‬ ‫نیروها‬ ،‫اهالی‬ ‫مشارکت‬ ‫کلیدی‬ ‫عامل‬ ‫بر‬ ‫وه‬ ‫ع‬ ‫طرح‬‫نقشای‬
‫عمده‬‫در‬‫تحقق‬ ‫بر‬ ‫جدی‬ ‫لطمات‬ ‫خود‬ ‫درست‬ ‫جایگاه‬ ‫در‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫تمام‬ ‫حضور‬ ‫عدم‬ ‫تبعات‬ ‫و‬ ‫برخوردارند‬ ‫شهری‬ ‫پیچیده‬ ‫معادالت‬ ‫حل‬
‫نمود‬ ‫خواهد‬ ‫وارد‬ ‫ای‬ ‫برنامه‬ ‫و‬ ‫طرح‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫کارکرد‬ ‫و‬.
‫در‬(‫نمودار‬‫شماره‬9)‫اند‬ ‫شده‬ ‫برشمرده‬ ‫شهری‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫تهیه‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫اندر‬ ‫دست‬ ‫تر‬ ‫کلیدی‬ ‫های‬ ‫حرفه‬.‫تخصص‬‫رشاته‬ ‫از‬ ‫تنهاا‬ ‫اشااره‬ ‫ماورد‬ ‫های‬
،‫مادیریت‬ ،‫حقاوق‬ ،‫روانشناسی‬ ،‫اقتصاد‬ ،‫شناسی‬ ‫جامعه‬ ‫مانند‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫حوزه‬ ‫گوناگون‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫هایی‬ ‫شاخه‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫نشده‬ ‫منشعب‬ ‫معماری‬
‫مان‬ ‫مهندسی‬ ‫علوم‬ ‫حوزه‬ ‫از‬ ‫هایی‬ ‫رشته‬ ‫شانه‬ ‫به‬ ‫شانه‬ ‫که‬ ‫گردد‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫امثال‬ ‫و‬ ‫آمار‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫جمعیت‬ ،‫جغرافیا‬ ،‫تاریخ‬،‫مخاابرات‬ ،‫بارق‬ ،‫عماران‬ ‫ناد‬
‫رشاته‬ ‫برخی‬ ،‫حرفه‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫از‬ ‫حوزه‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫اگر‬ ‫بنابراین‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫جای‬ ‫کننده‬ ‫تعیین‬ ‫های‬ ‫تخصص‬ ‫فهرست‬ ‫در‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫ترافیک‬ ‫مهندسی‬ ،‫مکانیک‬
‫صان‬ ‫طراحی‬ ،‫مرمت‬ ،‫منظر‬ ‫معماری‬ ،‫معماری‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫رده‬ ‫هنر‬ ‫گروه‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫عالی‬ ‫آموزش‬ ‫نظام‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫هایی‬‫پیکار‬ ،‫نقاشای‬ ،‫عتی‬
‫توانسات‬ ‫تنها‬ ‫هم‬ ‫باز‬ ،‫بیافزائیم‬ ‫را‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫و‬ ‫شهری‬ ‫طراحی‬ ‫مثل‬ ‫آن‬ ‫موجود‬ ‫گرایشات‬ ‫با‬ ‫شهرسازی‬ ‫نهایتا‬ ‫و‬ ‫محیطی‬ ‫تراشی،گرافیک‬‫ه‬
‫قلم‬ ‫از‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫مردم‬ ،‫شناسی‬ ‫بوم‬ ‫چون‬ ‫تلفیقی‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫هنوز‬ ‫و‬ ‫ببریم‬ ‫نام‬ ‫را‬ ‫متعار‬ ‫ذیمدخل‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫تعدادی‬ ‫ایم‬‫دانش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫افتاده‬
‫سااختهای‬ ‫زیار‬ ‫و‬ ‫رساانه‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫رایاناه‬ ‫گرافیاک‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫نوظهور‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫اقلیم‬ ،‫هیدرولوژی‬ ،‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫چون‬ ‫هایی‬
‫ایم‬ ‫نکرده‬ ‫ای‬ ‫اشاره‬ ‫نیز‬ ‫عات‬ ‫اط‬.
01
Holloway, L. & Hubbard, Ph. (2001). People and Place (The extraordinary geographies of everyday life), Pearson
education limited.
19
‫جهانشاه‬ ،‫پاکزاد‬( .1982.)‫فصلنامه‬ ،‫مردم‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫کارشناسی‬ ‫فرهنگ‬‫شماره‬ ،‫شهری‬ ‫مدیریت‬8‫زمستان‬ ،82.

12. ‫شماره‬ ‫نمودار‬3:‫شهری‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫تهیه‬ ‫کار‬ ‫اندر‬ ‫دست‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫حرفه‬
‫بر‬ ‫تاکید‬ ‫ضمن‬ ‫علوم‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫گرایش‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫این‬‫باه‬ ‫خاویش‬ ‫هاای‬ ‫یافتاه‬ ‫مقابال‬ ‫در‬ ‫مسئولیت‬ ‫قبول‬ ‫به‬ ‫اذعان‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫حقیقت‬ ‫و‬ ‫صدق‬
‫نمای‬ ‫هاا‬ ‫رشته‬ ‫میان‬ ‫عبور‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫مرزبندی‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫ل‬ ‫استق‬ ‫این‬ ‫ولی‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫پیگیری‬ ‫و‬ ‫تدریس‬ ‫ها‬ ‫دانشگاه‬ ‫در‬ ‫مستقل‬ ‫هایی‬ ‫دانش‬ ‫صورت‬
‫محی‬ ‫در‬ ‫دانش‬ ‫صاحبان‬ ‫درانزوای‬ ‫شهای‬ ‫ت‬ ‫حاصل‬ ‫نه‬ ‫مطلوب‬ ‫محصول‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫وگفتگاوی‬ ‫تعامال‬ ،‫پیوند‬ ‫زاییده‬ ‫بلکه‬ ،‫هررشته‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫های‬ ‫ط‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫علوم‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫گستره‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫حوزه‬ ‫میان‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫بین‬.
‫نقااط‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫مجموعاه‬ ‫باا‬ ‫تنیاده‬ ‫هام‬ ‫در‬ ‫هاایی‬ ‫شبکه‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫نمی‬ ‫تصور‬ ‫مجرد‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫تک‬ ‫ساختارهایی‬ ‫دیگر‬ ‫امروزه‬ ‫علوم‬ ‫های‬ ‫حوزه‬
‫نظام‬ ‫و‬ ‫متعدد‬ ‫مشترک‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫تعریف‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫میان‬ ‫و‬ ‫تخصصی‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫پویای‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫هایی‬.‫جدیاد‬ ‫هاای‬ ‫تخصاص‬ ‫از‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫شمار‬
‫ها‬ ‫گفتمان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ها‬ ‫رشته‬ ‫از‬ ‫خاصی‬ ‫ابعاد‬ ‫بر‬ ‫ویا‬ ‫مانده‬ ‫دور‬ ‫علوم‬ ‫مرسوم‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫توجه‬ ‫کانون‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫حوزه‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫پیوندی‬ ‫ویژگی‬‫رایج‬ ‫ی‬
‫ن‬ ‫توجه‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫حوزه‬ ‫آن‬‫اند‬ ‫نموده‬ ‫تمرکز‬ ‫شده‬.‫چون‬ ‫معنایی‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬"‫تام‬ ‫حقیقت‬"‫مسااله‬ ،‫خااص‬ ‫تخصص‬ ‫یا‬ ‫رشته‬ ‫یک‬ ‫نزد‬
‫سازد‬ ‫می‬ ‫مطرح‬ ‫جد‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫میان‬ ‫تعامل‬.‫میان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫معمول‬ ‫روال‬‫نیازهاای‬ ،‫باشد‬ ‫اجتماعی‬ ‫کمبود‬ ‫یا‬ ‫نیاز‬ ‫یک‬ ‫احساس‬ ‫حاصل‬ ‫رشتگی‬
‫م‬ ‫تعابیر‬ ‫و‬ ‫نمودها‬ ‫اغلب‬ ‫نیز‬ ‫اجتماعی‬‫منشاا‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫کارآمد‬ ‫نظام‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گنجند‬ ‫می‬ ‫متفاوتی‬ ‫های‬ ‫رشته‬ ‫های‬ ‫دغدغه‬ ‫حیطه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫ختلفی‬
‫کناد‬ ‫مای‬ ‫تار‬ ‫بیناناه‬ ‫واقاع‬ ‫نیاز‬ ‫را‬ ‫هاا‬ ‫حل‬ ‫راه‬ ‫بلکه‬ ،‫رساند‬ ‫می‬ ‫یاری‬ ‫مساله‬ ‫تر‬ ‫عمیق‬ ‫درک‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫نه‬ ‫که‬ ‫گردند‬ ‫ای‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ‫آراء‬ ‫تضارب‬ ‫و‬ ‫تعامل‬.
‫طرح‬ ‫مدیر‬
‫معمار‬
‫شهری‬ ‫طراح‬
‫ریز‬ ‫برنامه‬
‫و‬ ‫طراح‬
‫مهندس‬
‫زیست‬ ‫محیط‬
‫مهندس‬
‫تأسیسات‬
‫مهندس‬
‫عمران‬
‫صنعتی‬ ‫طراح‬
‫شناس‬ ‫اقلیم‬
‫کارگاه‬ ‫مدیریت‬
‫ترافیک‬ ‫مهندس‬
‫شناس‬ ‫زمین‬
‫روانشناس‬
‫شناس‬ ‫جامعه‬
‫ب‬ ‫فاض‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫روشنایی‬ ‫و‬ ‫برق‬
‫مخابرات‬
‫شناس‬ ‫جامعه‬
‫شناس‬ ‫جمعیت‬
‫اقتصاد‬‫دان‬
‫شناس‬ ‫زیست‬
‫منظر‬ ‫معمار‬
‫بردار‬ ‫نقشه‬