Nota mengikut silibus buku teks Sains Tingkatan 5 bagi SPM tahun 2020 Rujukan: Chong Kum Ying, Thong Kum Soon, dan Nor Mazliana Abdul Hashim, (2012), Sains Tingkatan 5. Kuala Lumpur: Odonata Publishing Sdn Bhd.

1. NOTA SAINS TINGKATAN 5
Bab 7 – Bahan Sintetik dalam Industri
Blog Memori Cikgu Hawa : https://memoricikguhawa.blogspot.com/
Instagram: @ismihawa
UiTM Kampus Puncak Alam
Bachelor Of Business Administration (Hons) Finance

2. 1. Polimer sintetik
2. Plastik
3. Sikap tanggungjawab dalam pelupusan polimer sintetik
Objektif Pelajaran

3. 7.1 POLIMER SINTETIK
• Polimer sintetik merupakan polimer buatan manusia
Jenis Polimer Sintetik Contoh Kegunaan
Getah Sintetik Tayar kereta, tapak kasut, saluran dan paip, bola, tilam, sarung tangan
dan sebagainya
Plastik Baju hujan, baldi, bekas makanan, saluran paip, perkakas dapur
Gentian Sintetik Tali, kain, baju

4. Proses Pembuatan Polimer Sintetik
• Dihasilkan melalui proses pempolimeran
• Pempolimeran – menggabungkan unit-unit kecil monomer bersama-sama
untuk membentuk polimer yang berupa molekul rantai panjang
a) Jenis Monomer Sama
b) Jenis Monomer Berlainan

5. Getah Sintetik
GETAH ASLI
PERSAMAAN
GETAH SINTETIK• Kedua-duanya adalah polimer
• Boleh divulkan untuk menjadikannya lebih kuat
• Kedua-duanya adalah karbon kompaun
PERBEZAAN
Ketahanan haba lemah Ketahanan haba Ketahanan haba kuat
Kurang ketahanan terhadap
bahan kimia, minyak dan
pelarut organik
Ketahanan terhadap bahan kimia
Lebih ketahanan terhadap
bahan kimia, minyak dan
pelarut organik
Ada reaksi terhadap asid dan
alkali
Tindakan terhadap asid dan alkali
Tiada reaksi terhadap asid
dan alkali
Telap terhadap udara dan
cecair
Ketelapan terhadap udara dan cecair
Tidak telap terhadap
udara dan cecair
Lebih kenyal Kekenyalan Kurang kenyal

6. Gabungan Getah
Tayar besar untuk
kegunaan kenderaan
berat
Contoh: Trak
Biasanya mengandungi
peratusan kandungan
getah asli yang lebih
tinggi daripada getah
sintetik
Tayar untuk kegunaan
kenderaan kecil
Contoh: Kereta dan
motosikal
Biasanya mengandungi
peratusan kandungan
getah sintetik yang lebih
tinggi daripada getah asli
Getah asli cenderung digunakan dalam
tayar kenderaan berat yang memerlukan
jangka hayat yang panjang, kegunaan
bahan api yang ekonomik serta berupaya
membawa beban berat
Kombinasi getah asli dengan getah sintetik
juga banyak digunakan dalam industri
membuat kasut

7. 7.2 PLASTIK
Plastik merupakan
sejenis polimer yang
dihasilkan melalui
proses
pempolimeran
Bahan mentah yang
digunakan untuk
membuat plastik
ialah petroleum
Unsur utama: karbon
dan hidrogen

8. Contoh Plastik Kegunaan
Politena Penebat wayar elektrik, baldi, beg plastik, mangkuk, piring, pembalut makanan
Polipropena
Paip, bekas akumulator asid-plumbum, permaidani, penutup botol, kereta atau kapal
terbang kawalan radio
Polistirena
Pembungkus makanan, bekas makanan, cawan, alat permainan, papan notis, piring
petri, bahan penebat api untuk bangunan
Polivinil Klorida (PVC)
Paip air, kad kredit, kulit tiruan, rak cakera, perabot, rangka untuk pintu dn tingkap,
bumbung rumah

9. Contoh Plastik Kegunaan
Perspeks
Papan tanda trafik, tingkap kapal terbang, kaca keselamatan, kanta pelekap, gigi palsu,
cermin mata gelap
Nilon Baju, tali, stoking, paying terjun, khemah, permaidani
Bakelit
Suis elektrik, pemegang peralatan dapur, rangka luar televisyen, rangka luar kamera,
palam tiga pin
Polimer Epoksi Pelekat, permukaan meja di dapur, cat, cat salutan
Melamina
Permukaan meja di dapur atau makmal, papan putih, jubin lantai, peralatan dapur, fabrik
tahan api

10. Termoplastik
Akan menjadi lembut
apabila dipanaskan
Mempunyai daya tahan
haba yang rendah
Mudah terbakar, mudah lentur & tidak
mengkonduksikan arus elektrik
Lengai terhadap
kebanyakan bahan kimia
Merupakan plastik yang dapat
diacukan berulang kali
Digalakkan untuk mengitar
semula plastik jenis ini
Susunan rantai polimer termoplastik

11. Plastik Termoset
Rangkai silang ini
menghalang rantai-
rantai polimer plastik
termoset berganjak
daripada
kedudukannya
walaupun dikenakan
haba
Plastik termoset tahan
haba dan hanya boleh
diacukan sekali
sahaja
Tidak mudah terbakar
berbanding
termoplastik
Tidak
mengkonduksikan
arus elektrik, keras
dan sukar diubah
bentuk
Rangkai Silang
Susunan rantai polimer di dalam plastik termoset

12. Plastik
Termoplastik Plastik Termoset
Politena, polipropena, polistirena, perspeks, polivinil
klorida (PVC), nilon, terilena
Bakelit, melamine, polimer epoksi
Persamaan
• Diperbuat daripada petroleum
• Polimer sintetik
• Tidak mengkonduksikan arus elektrik
Perbezaan
Termoplastik Aspek Plastik Termoset
Rendah Ketahanan haba Tinggi
Lembut Kekerasan Keras
Berulang kali Diacu semula Tidak boleh

13. Potensi Kegunaan Plastik
Perkembangan Nanoteknologi Huraian
Cat yang tahan goresan • Tahan goresan
Panel suria • Dihasilkan menggunakan plastik yang lebih murah
Transistor
• Diperbuat daripada plastik yang dapat menghasilkan pelbagai barangan
elektronik yang sangat ringan, kecil dan nipis
• seperti komputer riba, televisyen dan telefon bimbit
Cip memori
• Bersaiz sekeping setem yang berupaya menyimpan maklumat
setanding 25 keping DVD
Tiub nano
• Mempunyai keupayaan mengkonduksikan arus elektrik seperti wayar
kuprum tetapi jauh lebih halus (50 – 150 nanometer)
• Jauh lebih ringan, fleksibel dan tahan lama
• Mempunyai kegunaan yang meluas dalam bidang automobile,
aeroangkasa & perindustrian kimia
“Kelvar”
• Banyak digunakan dalam industri membuat baju angkasa lepas,
peralatan sukan, kapal terbang, komponen kereta, topi keledar, &
pakaian ahli bomba yang kalis api

14. Pelupusan Bahan Plastik
Masalah Pelupusan
Plastik
Sifat plastik yang tidak terbiodegrasi
Tidak dapat diuraikan oleh bakteria
Pembakaran plastik akan menghasilkan asap
tebal yang mengandungi gas-gas toksik
Pembuangan bahan plastik ke
kawasan perairan akan
menyebabkan kematian hidupan
akuatik
Menyebabkan longkang
tersumbat & sekatan aliran air
bawah tanah

15. Cara Efektif Menguruskan Bahan Plastik
Kitar semula
Dapat
mengurangkan
penggunaan plastik
dengan
menggantikannya
dengan barangan
yang lain
Contoh: beg plastik
boleh digantikan
dengan beg yang
diperbuat daripada
rotan, kertas kitar
semula dan kain
Menggunakan
plastik jenis
terbiodegrasi
Kanji dimasukkan
secara berselang-
seli ke dalam
molekul polimer
plastik
Bakteria dapat
menguraikan
plastik jenis
terbiodegrasi di
dalam tanah
Tindakan bakteria
Penguraian plastik terbiodegrasi oleh bakteria

16. 7.3 SIKAP TANGGUNGJAWAB DALAM PELUPUSAN POLIMER
SINTETIK
Polimer sintetik
adalah tidak
terbiodegrasi
Pembakaran bahan
polimer sintetik akan
membebaskan banyak
asap tebal, jelaga, asid
berasid, bau busuk dan
gas beracun
Akan menyebabkan
pencemaran udara dan
menjejaskan kesihatan manusia
Gas berasid akan
menyebabkan
hujan asid apabila
larut di dalam air
hujan
Polimer sintetik tidak
boleh dibuang
sewenang-wenangnya
atau dibaka secara
terbuka
Kitar semula dan penggunaan
polimer sintetik jenis
terbiodegrasi dapat
mengurangkan masalah
pencemaran bahan buangan
polimer sintetik