Reis Católicos. Os descubrimentos xeográficos

A MONARQUÍA AUTORITARIA
OS REIS CATÓLICOS

Introdución
►Século XV paso da Idade Media á Idade
Moderna por:
►Recuperación económica e demográfica:
capitalismo comercial.
►Descubrimentos xeográficos.
►Monarquía autoritaria. Na península Ibérica
este modelo o van representar os Reis
Católicos.

1.a. Quen eran os Reis Católicos?
►Foron un matrimonio
constituído polo príncipe
Fernando, fillo e herdeiro de
Xoán II, rei da coroa de Aragón,
e a princesa Isabel, irmá de
Henrique IV de Castela.

1.b. Que reinos gobernaba cada un?
►Fernando gobernaba a coroa de
Aragón, que estaba formada por
Aragón, Cataluña e Valencia e
máis Mallorca, e estaba limitada
polo mar Mediterráneo ao leste,
polos Pireneos ao norte e polo
coroa de Castela e Navarra ao
oeste.

1.b. Que reinos gobernaba cada un?
►Isabel gobernaba a coroa de
Castela a excepción do reino de
Granada, que se estendía desde o
mar Cantábrico, ao norte, ata o
mar Atlántico e o mar Mediterráneo
ao sur; ao oeste limitaba con
Portugal e ao leste coa coroa de
Aragón.

1.c. Cando e como uniron as súas
coroas?
►A unión foi dinástica pero non de
reinos.
►Produciuse a través do matrimonio
de Fernando e Isabel en 1469. En
1474 Isabel é coroada raíña de
Castela e en 1479 Fernando será
coroado rei de Aragón. Prodúcese
a unión dinástica.

Que reinos había na península antes da unión de
Fernando e Isabel? Cales quedaron unificados a partir de
1479?
Observa o eixe. Cando se desenvolveu o reinado dos
Reis Católicos? Como e en que datos realizaron a
unificación dinástica e territorial da Península?

2.a. En que consistiu o proxecto de Colón?
►Colón pretendía chegar a Asia, navegando
cara ao oeste, a través do Atlántico sen
necesidade de bordear África.
►Para planificar a súa viaxe, baseouse nos
coñecementos máis avanzados da época,
cría que a Terra era esférica, pero estimaba
que a súa circunferencia era menor do que é.

2.b. Onde desembarcou por primeira vez
Onde cría que o fixera?
► A primeira expedición saíu o 3 de agosto de 1492
de Palos, despois dunha escala nas Illas
Canarias. O 12 de outubro de 1492 avistaron
terra, unha pequena illa denominada Guanahani,
nas Bahamas, que Colón bautizou co nome de
San Salvador.
► Cando Colón e máis a súa tripulación chegaron o
Novo Mundo crían que alcanzaran as Indias
Orientais, termo que se utilizaba durante a Idade
Media para designar a Asia.

3. Que consecuencias tivo o
descubrimento de Colón?
► Tivo consecuencias moi importantes, tanto para
América como para Europa.
► Consecuencias para América, Económicas:
introdución de novos cultivos. Sociais: mortalidade
masiva de indíxenas, gran mestura racial,
desenvolvemento da escravitude... Culturais:
introdución da cultura europea, difusión do
castelán e do catolicismo. Políticas: caída dos
imperios precolombinos.

3. Que consecuencias tivo o
descubrimento de Colón?
► Consecuencias para Europa, Económicas:
introdución de novos cultivos que se adaptan a
Europa, aumento do comercio e chegada de ouro
e prata. Sociais: morte de europeos no proceso de
conquista, ascenso da burguesía. Culturais: novo
coñecemento do Mundo grazas aos
descubrimentos xeográficos, gran
desenvolvemento das ciencias naturais. Políticas:
desenvolvementos dos imperios europeos que
loitan polo control dos territorios americanos.

Europa século XV-XVI
A monarquía autoritaria
►Recuperación demográfica e económica.
►Ascenso da burguesía.
►Novas rutas marítimas.
►A monarquía medieval tiña limitado o seu
poder polo da nobreza e o dos burgueses
das cidades. Durante o s. XV, en diversos
países europeos, os reis propuxéronse
impoñer a súa autoridade sobre todos os
seus súbditos: a monarquía autoritaria.

4. Que dificultades tiveron que vencer Isabel e
Fernando antes de unir ambos os reinos baixo
unha coroa?
► En 1469 uníronse en matrimonio o príncipe
Fernando, fillo e herdeiro de Xoán II, rei da Coroa
de Aragón, e a princesa Sabela, irmá de Henrique
IV O Impotente, rei de Castela.
► Á morte do seu pai, en 1479, Fernando
converteuse en rei da Coroa de Aragón. Ese
mesmo ano, Sabela impúxose como raiña de
Castela, logo dunha guerra civil (1475-1479) que
enfrontou á súa sobriña Xoana A Beltranexa.

Virxe dos
RR.CC.
s. XV
Tomás
Toquemada
Inquisidor
Xeral
Fernando
O Católico
Príncipe
Xoán
Pedro
Mártir
de Anglería
Sabela
a
Católica
Infanta
Sabela

5. Que tipo de monarquía crearon tras ser
proclamados reis?
► Foi unha monarquía de tipo dual. O seu
matrimonio comportou unha unión dinástica pero
non territorial.
► Ambos reinos mantiveron as súas propias
fronteiras, a súa moeda, o seus sistema fiscal, as
súas leis e institucións. Cataluña por exemplo,
dentro da Coroa de Aragón, conserva a súa
propia lingua.
► Uníaos unha mesma Coroa e, a miúdo, reuniron
as súas forzas para afrontar empresas militares.
Ademais, nas súas relacións con outros Estados,
os Reis Católicos actuaron sempre
conxuntamente en nome dos dous reinos.

1479
Unión dinástica en 1479

Fernando II
de Aragón
e Isabel I de
Castela

6. Que actuacións emprenderon para unir os distintos
reinos peninsulares?
► Reino de Granada: despois dunha guerra entre 1482 e
1492 Boabdil, último rei nasarita, aceptou a rendición
despois dun longo asedio, e Granada pasou a formar
parte do reino de Castela.
► Reino de Navarra: tras alianzas de Navarra con Francia,
Fernando invadiu o reino ao mando dun exército castelán,
alegando dereitos dinásticos e hereditarios. En 1515,
Navarra quedou incorporada a Castela, pero conservou os
seus foros, as súas leis e as súas institucións.
► Reino de Portugal. Para conseguir a unión co reino
veciño, iniciaron unha política de alianzas matrimoniais
que dará os seus froitos máis tarde , cando Felipe II herde
a coroa de Portugal.

Francisco Pradilla y Ortiz
La rendición de Granada
Senado. 1882

A rendición de Granada
► O día 2 de xaneiro, despois de coñecer a
mensaxe do rei Boabdil, o rei e mais a raíña
saíron do campamento e dirixíronse á Alhambra.
O rei mouro Boabdil, montado a cabalo, saíu da
fortaleza acompañado de moitos cabaleiros
mouros. Ao chegar perante os reis, entregoulle as
chaves da Alhambra ao rei Fernando dirixíndolle
as seguintes palabras: Tomade, Señor, as chaves
da cidade, que eu e máis os que estamos dentro
somos teus.
► Andrés Bernáldez: Crónica dos Reis Católicos
► En que ano se produciu o feito? Cal é o cerimonial da rendición?
► Que lle entrega Boabdil a Fernando? Para que servían?

7.a. En que direccións centraron a súa
política internacional?
► Orientaron a súa política internacional en tres
direccións:
► No Mediterráneo: os RR.CC. continuaron a súa
expansión polo Mediterráneo. Recuperándose os
condados de Roselló e Cerdaña, mantívose o
reino de Nápoles e conquistouse Melilla, Orán,
Alxer e máis Buxía para conter os ataques
bérberes.
► Nas alianzas matrimoniais casaron aos seus fillos
cos herdeiros das casas reais europeas.
► No Atlántico: Canarias e posteriormente en 1492
América.

O CARDEAL CISNEROS DIRIXE AS TROPAS
NA CAMPAÑA AFRICANA

GONZALO FERNÁNDEZ DE CÓRDOBA,
O GRAN CAPITÁN

As contas do Gran Capitán
► Por picos, palas y azadones, cien millones de
ducados; por limosnas para que frailes y monjas
rezasen por los españoles, ciento cincuenta mil
ducados; por guantes perfumados para que los
soldados no oliesen el hedor de la batalla,
doscientos millones de ducados; por reponer las
campanas averiadas a causa del continuo repicar
a victoria, ciento setenta mil ducados; y,
finalmente, por la paciencia de tener que
descender a estas pequeñeces del rey a quien he
regalado un reino, cien millones de ducados.
► Ceriñola, Garellano e Gaeta.

7.b. Que rumbo tomou a política da monarquía tras o
descubrimento de América?
►Tras o descubrimento de
América a política dos RR.CC.
centrouse no Novo Mundo. O
Atlántico converteuse nun novo
eixe comercial, mentres que as
rutas comerciais do
Mediterráneo perderon
importancia.

►Atlántico. Sentou as bases do futuro
Imperio castelán.
►Iniciouse coa consolidación da súa
soberanía sobre as illas Canarias
(1496), que foran conquistadas por
diferentes expdicións anteriores entre
1482 e 1493.
►O futuro será a expansión cara
América. Iniciada en 1492 por Cristovo
Colón.
7.b. Que rumbo tomou a política da monarquía tras o
descubrimento de América?

►Unión dinástica: os RR.CC. son
soberanos das dúas coroas e toman
decisións conxuntas.
►Unión territorial: tería unha estrutura
estatal e administrativa conxunta. Isto
non sucede: a Coroa de Castela é
diferente á Coroa de Aragón.
8. É o mesmo unha unión dinástica que unha unión
territorial? En que se diferencian?

►Sí.
►Pretendían unir aos seus fillos con
outras dinastías que gobernaban
noutras coroas europeas.
►Especialmente con Portugal e
Flandes.
9. Cres que a política matrimonial dos Reis Católicos
formaba parte da súa política internacional?

10. Obxectivos das alianzas matrimoniais
►Os Reis Católicos utilizaron os seus
fillos coa principal finalidade de
conseguir unha posición predominante
en Europa illando, fundamentalmente,
a Francia.
►Ademais da política matrimonial con
Portugal (Sabela e María) coa
finalidade de vertebrar unha unión
peninsular. Estableceron alianzas con
Inglaterra e Austria.

A política exterior: a política matrimonial
►Inglaterra era, dende
había catrocentos anos,
o inimigo constante de
Francia. Así, o
matrimonio de Catarina
co rei Henrique VIII, tiña
como finalidade
neutralizar a Francia.

► Os Reis Católicos
tamén planificaron
unha alianza con
Maximiliano de
Austria. Este pacto foi
ratificado cunha dobre
voda, Xoán (+1497) e
Margarida
► Xoana A Tola con
Filipe O Fermoso.
Deste matrimonio
naceu o futuro rei e
emperador Carlos V, o
que ía ter importantes
consecuencias para o
futuro da monarquía
hispánica.

FRANCISCO PRADILLA: Dona Xoana A Tola. 1877

Uniformidade relixiosa
► Foi un dos obxectivos prioritarios dos Reis Católicos.
► Primeiro instouse aos xudeus a converterse, e os que non
o fixeron foron perseguidos e, finalmente, expulsados de
España en 1492.
► Segundo, despois da conquista de Granada, garantíuselles
aos musulmáns o mantemento da súa relixión e dos seus
costumes. Pero, a partir de 1499, o cardeal Cisneros
púxolle fin á tolerancia e impulsou os bautismos
obrigatorios, o que deu lugar á aparición dos mouriscos
(musulmáns bautizados). No ano 1502, obrigóuselles a
tódolos musulmáns de Castela a converterse ao
cristianismo ou exiliarse.
► Para controlar a ortodoxia católica e vixiar aos conversos
instituíuse o Tribunal da Inquisición (1478).

Bautismo
de mouriscos
polo cardeal
Cisneros.
Capela Real
da catedral
de Granada

Edicto da expulsión dos xudeus
(1-3-1492)
► Nos nosos dominios existen algúns malos cristiáns que
xudaizaron e cometeron apostasía contra a Santa Fe
Católica, sendo causa a maioría polas relación entre
xudeus e cristiáns.
► Polo tanto, no ano 1480 ordenamos que os xudeus fosen
separados das cidades (...) e que lles fosen adxudicados
sectores separados, esperando que con esta separación a
situación existente sería remediada e nós ordenamos que
se establecese a Inquisición (...).
► De modo que nós ordenamos, ademais, neste edicto que
os xudeus e xudías de calquera idade que residan nos
nosos dominios ou territorios, que partan (...) ao dez de
xullo deste ano e que non se atrevan a regresar ás nosas
terras.

De onde procede o nome de Reis Católicos?
►O nome de Reis Católicos foilles concedido
a Fernando II de Aragón e a Sabela I de
Castela polo papa Alexandre VI no ano
1494, despois de finalizada a conquista do
reino nazarí de Granada.
►Esta denominación responde á idea de que
durante o seu reinado se impuxo a unidade
da fe católica en España. Foi
responsabilidade súa a guerra contra os
musulmáns de Granada e a expulsión da
minoría xudía.

11. Que é o termo xudaizar?
►Fai referencia á
práctica dos ritos
xudeus por parte de
conversos ao
cristianismo.

12. Que razóns expuxeron os monarcas
para expulsar aos xudeus?
►Segundo o texto, hai algúns malos
cristiáns que xudaízan dentro da fe
católica; isto é produto das relacións
entre xudeus e cristiáns.
►Para evitar esta situación, chegouse a
decisión de expulsar a todos os xudeus
do reino.

13. Canto tempo se lles deu para abandonar o reino? Que
alternativa tiñan se non querían marchar?
►No texto dise que os xudeus teñen un prazo
ata finais de xullo para saíren de todos os
reinos, Polo que... Tendo en conta que o
texto ten data do 1 de marzo podemos
saber que se lles deu un prazo de expulsión
de aproximadamente 5 meses.
►A expusión é a única opción que se lles dá
aos xudeus ou a conversión ao
cristianismo. O incumprimento deste
mandato supoñería a pena de morte.

Os xudeus españois:
Sefardíes. A súa diáspora

17. Uniformidade relixiosa dos RR.CC.
►Produciuse mediante unha política de
conversións forzosas, bautizando
obrigatoriamente a poboación
mudéxar;
►E por outro, o Tribunal da Inquisición
someteu a unha estrita vixilancia a
aquelas persoas sospeitosas de
herexía.

14.a. Como actuaron os RR.CC. para
fortalecer o poder real?
►O reinando dos Reis Católicos (1479-
1516) significou a imposición do novo
modelo de monarquía autoritaria, sobre
todo en Castela.
►Fernando e Sabela propuxéronse
impoñer nos seus Estados a
autoridade do rei por enriba de
calquera outro poder. Pero o resultado
destes esforzos foi distinto.

Medallón
dos RR.CC.
ccmpartindo
o poder.
Universidade de
Salamanca

14.b. Que diferenzas podes establecer
entre Castela e Aragón?
► En Castela fortaleceuse verdadeiramente o poder
real.
► Púxose fin a concesión de terras aos nobres,
limitouse a participación destes en consellos que
asesoraban ao rei, prohibíuselles ir á guerra ao
mando dun exército cos seus vasalos.
► Creáronse institucións baixo a obediencia real.
► O exército deixou de depender dos nobres e
concentráronse soldados a soldo para crear un
exército profesional.

A Santa Irmandade
► Cando Sabela subiu ao trono
de Castela, no reino existía
unha situación de anarquía e
desorde. No campo
proliferaban os bandidos; nas
cidades, distintos bandos se
disputaban o poder; e os
nobres resolvían as súas
diferenzas con guerras
privadas. Para lle poñer fin a
esta situación, creouse a
Santa Irmandade (1476), un
corpo armado encargado de
perseguir malfeitores e
criminais.

14.b. Que diferenzas podes establecer
entre Castela e Aragón?
► En Aragón mantivéronse as institucións dos
distintos reinos (Cataluña, Aragón e Valencia).
► A Sentencia Arbitral de Guadalupe abolíu algúns
dereitos da nobreza feudal.
► Instaurouse o sorteo para os cargos municipais, en
que o rei se reservaba a aprobación dos candidatos.
► A monarquía autoritaria non se impuxo por igual en
ambos os dous reinos. Mentres que na coroa de
Aragón as institucións medievais seguiron vixentes
na súa maioría, en Castela levouse a cabo unha
profunda reforma institucional que reforzou o poder
real.

16. Que son e funcións dos Consellos, Cortes e
Vicerreis? Existen en todos os reinos?
►Os Consellos e as Cortes eran órganos de
goberno dos distintos territorios, tiñan
carácter exclusivamente consultivo. Estas
institucións existían nos territorios de
ambos os dous reinos.
►O vicerrei era un representante do monarca
en cada un dos territorios da coroa. Esta
institución existía só na coroa de Aragón
(Aragón, Cataluña e Valencia), Nápoles e
Sicilia e posteriormente en América.

FERNANDO O CATÓLICO
Modelo de príncipe para Maquiavelo
► Nada lle granxea máis estimación a un príncipe que as
grandes empresas e as accións raras e marabillosas. Disto
preséntanos a nosa idade un admirable exemplo en
Fernando II, rei de Aragón, e actualmente, monarca de
España.
► Podemos miralo case como a un príncipe novo porque, de rei
débil que era, chegou a ser o primeiro monarca da
cristiandade, pola súa fama e pola súa gloria (...)
► Ao comezar a reinar, asaltou o reino de Granada, e esta
empresa serviulle de punto de partida á súa grandeza. Por
descontado, iniciáraa sen temor a achar estorbos que a
obstruísen, por canto o seu primeiro coidado fora ter ocupado
naquela guerra o ánimo dos nobres de Castela. Facéndoos
pensar incesantemente nela, distraíaos de cavilar e maquinar
innovacións durante este tempo, e por tal arte adquiría sobre
eles, sen que o botasen de ver, moito dominio, e
proporcionábase suma estimación.
► Maquiavelo: O príncipe. 1513.

20. Cantos habitantes tiña España a principios do
s. XVI? Que reino tiña un maior peso demográfico?
Poboación en1530
Territorio Habitantes
Coroa de Castela 4.187.000
Coroa de Aragón 779.000
Total 4.966.000

A actividade comercial
e artesanal favoreceu
o crecemento de Toledo
no s. XVI

21. Que representan as imaxes do anverso e
reverso da moeda?
► No anverso, obsérvanse os bustos dos RR.CC. coroados e
afrontados.
► Coa marca “s” entre eles, ao redor aparece unha lenda cos
seus nomes.
► No reverso, hai un escudo real de España coa granada,
baixo a aguia de San Xoán.

22. Que repercusións tivo o predominio gandeiro en
Castela? Que era mesta? A que se destinaba a la?
► En Castela a expansión dos pastos supuxo a
perda de terras cultivables, polo que a produción
agrícola era insuficiente. Todo isto obrigaba á
importación de cereais.
► A exportación masiva do tecido de la dificultou o
desenvolvemento dunha industria téxtil, que foi
debilitándose aos poucos.
► A Mesta era unha asociación controlada pola
nobreza, que defendía os intereses ganeiros,
xestionaba os rabaños e a trashumancia.
► O destino da maior parte da la castelá era
Flandres e Inglaterra.

23. Que medidas tomaron para estimular a
agricultura e manufactura en Aragón?
►Abolíronse os malos usos feudais, con esta
medida os labregos máis pobres
recuperaron a súa liberdade e melloraron
as súas duras condicións de traballo.
►Para favorecer o comercio e mais as
manufacturas impuxéronse aranceis á
importación de tecidos de la. Desta maneira
podía protexerse as súas manufacturas.

24. En que consiste o morgado? Que efectos tivo
sobre a propiedade da terra? A quen beneficiou?
► O morgado foi unha lei pola cal o patrimonio das
familias nobres debía pasar intacto ao
primoxénito.
► O morgado propiciou a concentración de terras
nun único propietario, o latifundio conservouse e
fortaleceuse.
► Isto beneficiaba á nobreza, xa que garantía a
perpetuación das grandes familias nobiliarias,
doutra banda, aseguraba a lealdade á coroa por
parte destas familias nobres.

25. Que era a Feira de Medina del Campo?
► Era unha feira internacional de comercio que contaba co
apoio da coroa.
► O seu gran desenvolvemento debeuse, en parte, á súa
localización estratéxica: en Medina confluían as rutas
castelás máis importantes. Medina está preto das principais
cidades de Castela e preto dos portos do Cantábrico onde se
exportaba a la.
► De Flandres chegaban os lenzos e máis tapices; de Portugal,
especias; e das cidades italianas artigos de luxo.
► Doutra banda, vendíase la castelá, panos cataláns, sedas
valencianas e máis ferros vascos.
► As transaccións comerciais pagábanse con letras de cambio.
► As casas de cambio estranxeiras acudían á feira porque o
volume das transaccións que se facía era enorme.

REIS
CATÓLICOS
Monarquía autoritaria
Aumento do poder do Rei sobre nobreza, clero e burguesía
Nobreza: mantén o poder económico (mordagos) a cambio
da supeditación ao poder político da monarquía
Clero: privilexio de presentación. Inquisición.
Administración
de grandes latifundios.
Burguesía: cambio no sistema de alianzas. Idade Media:
B+M para
contrarrestar á nobreza. Idade Moderna: M+N para
contrarrestar o poder político da burguesía nos concellos.
UNIDADE
TERRITORIAL
PENINSULAR
UNIDADE
ÉTENICO-
RELIXIOSA
1. ILLAR
A FRANCIA 2. CONTROLAR
PERIGO
MUSULMÁN
3. HISPANIZAR
AMÉRICA
POLÍTICA
MATRIMONIAL
(BASE DO
IMPERIO)
1. Unión dinástica (1469)
Proceso Henrique IV
Farsa de Ávila: Afonso.
Xoana a Beltranexa
Sabela Raiña de Castela (1474)
Guerra civil (1474-1479)
Bandos: Xoana (parte na nobreza +
Portugal
Sabel:a (parte da nobreza + Aragón)
Batalla de Toro. Tratado de
Alcaçobas: Portugal e África
Fernando (1479)
Morte de Xoán II
Non unión territorial: mantemento das
institucións, costumes, lingua…
3. Rosellón e Cerdaña
Cedidas por Xoán II ao rei
de Francia
Recuperadas por Fernando
1493
2. Conquista de Granada (1478-1492)
Fin da Reconquista.
Exército permanente.
Boabdil
Capitulacións de Sta. Fe
FIN DA INTERCULTURALIDADE
Catolicismo única relixión permitida
Nace a Inquisición
1492: Expulsión dos xudeus.
1500: Represión aos mudéxares
por Cisneros no Albaicín
1502: mouriscos. Obrigatoriedade
do bautismo
4. ILLAS CANARIAS
1402: Xoán de
Bethancourt
(Represión aos guanches)
Afonso Fdez. de Lugo
(1484-1496)
5. NAVARRA: campaña militar do duque
del Alba
Desaparece a dinastía Albret
GUERRAS DE ITALIA
Frear a expansión
francesa
Campañas en Nápoles
NORTE DE ÁFRICA
Prolongación da
Reconquista. Contra os
piratas Berberiscos
1497: MELILLA,
Bugía e Orán
Cisneros
AMÉRICA
COLÓN
CONQUISTA E
COLONIZACIÓN
SABELA: Afonso de Portugal e Manuel o Afortunado.
MARÍA: Manuel o Afortunado (Viúvo da súa irrmá)
XOÁN: Maragaria de Austria (Maximiliano e María de Borgoña)
XOANA: Felipe o Fermoso (Maximiliano e María de Borgoña)
CATARINA: Henrique VIII

SEPULCRO DOS
REIS CATÓLICOS.
DOMÉNICO FANCELLI
CAPELA REAL.
CATEDRAL DE GRANADA

OS GRANDES DESCUBRIMENTOS XEOGRÁFICOS

Introdución
► Finais do s. XV:
► Construción de barcos (carabelas).
► Novas técnicas de navegación (compás, astrolabio,
portolanos)
► Permitiulles aos navegantes europeos botarse ao
descubrimento de novas rutas marítimas.
► Nun tempo relativamente breve, ampliouse o mundo
coñecido polos europeos.
► Portugueses e casteláns foron os principais artífices.
► Bordear a costa africana para chegar as illas das especias.
► Chegada a América de Colón, ampliou os coñecementos
xeográficos e sentou as bases do Imperio español.
► Europa creou grandes imperios coloniais.

DESCUBRIMENTOS EXPEDICIÓNS CONQUISTA
CASTELÁS DE AMÉRICAPORTUGUESES
1455-1469 1470-1489 1490-1499 1500-1509 1510-1519 1520-1529 1530-1539
1460: Os
portugueses
chegan ao golfo
de Guinea.
1459 Toma de
Constantinopla
polos turcos
1488 Bartolomeu Días
chega ao cabo de
Boa Esperanza
1492 Colón chega a
América
1493 2ª viaxe de Colón
1494 Tratado de
Tordesillas
1498 3ª viaxe de Colón.
Vasco de Gama chega á
India
1502 4ª viaxe de
Colón
1513 Vasco
Núñez de
Balboa
descubre o
Océano
Pacífico
1521 Conquista
do Imperio
Azteca
1519-1522
Magallanes e
Elcano. 1ª volta
ao mundo
1531-1535
Conquista do
Imperio Inca
1540 Comezo da
extracción de
prata de México
e Potosí

As grandes viaxes marítimas
Obxectivos
► Na idade Media o comercio europeo con Oriente (seda,
especias) realizábase a través da ruta da seda que
percorría o Mediterráneo, chegaba a Constantinopla e
desde alí atravesaba Asia central. Esta ruta fóra aberta por
Marco Polo no s. XIII.
► Pero en 1459 os turcos conquistaron Constantinopla e
obstaculizaron as vías tradicionais de comercio con
Oriente. Por iso, fíxose necesario atopar novas vías
marítimas para acceder a determinados produtos de luxo
que procedían de Oriente.
► A partir do s. XV, buscáronse novas rutas marítimas.

26. Para que servían o compás, o
astrolabio e o portolano?
► Compás: servía para
manter o rumbo.
► Astrolabio:
determinaba a latitude
a partir da posición
das estrelas.
► Portolanos: cartas
marítimas que
detallaban as costas e
portos.

27. Describe as partes dunha carabela. Que función tiña
a cofa? Por que eran tan grandes as adegas?
►A carabela constituíase de moitas partes:
a cofa, as velas cadrada e triangular, a
adega, o temón,...
►A cofa servía para ter unha boa
visibilidade en alta mar e para avistar
terras ou perigos.
►A adega era moi grande para conter
moitas provisións necesarias para as
longas viaxes.

28. Que razóns fixeron que se buscase unha ruta máis
afastada do Oriente? Que descubrimentos científicos e
técnicos o facilitaron?
► Buscáronse novas rutas marítimas cara Asia
afastadas do Oriente porque os turcos
conquistaran Constantinopla e obstaculizaban
as tradicionais vías de comercio cara a Oriente.
► As técnicas de navegación avanzaron grazas a
creación de novos instrumentos, como o
compás, o astrolabio e o portolano que
melloraron a orientación das naves, Tamén se
perfeccionou a carabela para que puidese
realizar travesías trasoceánicas.

29. Explica os avances realizados polas
expedicións portuguesas nas costas africanas.
► Foron os primeiros en aventurárense cara ao Sur polo
Atlántico a abrir novas rutas.
► Ruta africana: navegando cara o oeste descubriron a illa de
Madeira (1418) e Azores (1431). Máis tarde bordearon a
costa africana cara o sur e chegaron ao golfo de Guinea
(1460), onde estableceron colonias comerciais de ouro, marfil
e escravos.
► Bartolomeu Días chegou ata o cabo de Boa Esperanza ou
Tormentas.
► Ruta da India: Vasco de Gama, alcanzou a costa da India
(1498), abrindo o camiño posterior cara ás illas Molucas ou
das Especias.
► Durante gran parte do s. XVI, os portugueses tiveron o
monopolio do comercio da seda e das especias con Europa.

BARTOLOMEU DÍAZ
ÁFRICA CARA
BOA ESPERANZA
VASCO DE GAMA
CARA A INDIA
HENRIQUE O NAVEGANTE
O IMPULSOR

30. En que consistiron as Capitulacións de Sta.
Fe? Que consecuencias tiveron?
►Foron o acordo que se asinou entre Colón
e os Reis Católicos para o financiamento
da viaxe proposta por Colón.
►Estas Capitulacións establecían que Colón
obtería unha décima parte das riquezas
que conseguise, e recibiría os títulos de
Almirante do Mar Océano e de vicerrei dos
territorios conquistados.

31. Describe os itinerarios de Colón. Todos regresaban polo mesmo
camiño? Que relación poderían ter os ventos co rumbo dos barcos?
► Primeira viaxe. 3-8-1492, partiu de Palos de la Frontera,
contou co apoio dos frades franciscanos do convento da
Rábida. Unha familia de armadores, os irmáns Pinzón,
organizaron unha frota de 105 mariñeiros, unha nao
(Sta. María) e dúas carabelas (A Pinta e A Niña) e
chegou a Canarias. O 12-10-1492 avistaron a illa de
Guanahani, nas Bahamas, á que Colón chamou San
Salvador.
► Deseguido percorre Cuba e A Española.
► No seu camiño de volta toma rumbo nordeste. Unha
tormenta leva a Colón ata as Azores e Lisboa.

Cristovo Colón no convento da Rábida,
Cano de la Peña. 1856

31. Describe os itinerarios de Colón. Todos regresaban polo mesmo
camiño? Que relación poderían ter os ventos co rumbo dos barcos?
► Segunda viaxe. 1493. Partíu de Cádiz con 17 buques e
1200 homes, fixo escala nas Illas Canarias e chegou ata
A Española. Creou a primeira colonia comercial.
► Terceira viaxe. 1498. Partíu de Sanlúcar de Barrameda,
fixo escala en Cabo Verde. Colón alcanzou a costa
Norte de América do Sur, descubrindo a
desembocadura do río Orinoco e as illas Martinica e
Trinidade.
► Cuarta viaxe. 1502. Saíu de Sevilla. Tras percorrer as
illas do Caribe, exploraron as costas de América Central.
► Nas travesías de volta, os barcos tomaban rumbo
nordeste, pero os ventos, as correntes mariñas e as
tormentas podían desviar o rumbo dos barcos.

Gravado de 1594 representando o desembarco de Colón na illa Guanahani

32. En que tres supostos se baseaba Colón para o seu
proxecto? Quen o influíra na súa posición?
► Colón baseouse en tres supostos para o seu
proxecto:
► Convencido da esfericidade da Terra. Colón
tomou esta idea dos sabios gregos,
concretamente de Eratóstenes.
► Seguindo o pensamento de Toscanelli, un
matemático florentino, Colón pensaba que existía
un só océano entre Europa e Asia.
► Os mariñeiros portugueses difundiron unha idea
que Colón aceptou: aseguraban que un pouco
máis ao oeste dos Azores era posible atopar terra.

33. Observa o mapa imaxinado por Colón. Que nome se
daba ás terra de China e Xapón?
►A China e
Xapón
serían
respectiva-
mente
Catay e
Cipango.

34. Que descubriu Núñez de Balboa? A que
conclusión chegou? Por que?
►Núñez de Balboa organizou unha
expedición que atravesou o istmo de
Panamá.
►Alí descubriron un novo océano, o
Pacífico ao que chamaron mar do Sur.
►Esta expedición confirmou que
América era un novo continente e que
para chegar a Asia había que seguir
navegando cara ao oeste.

35. De onde procede o nome de América? Cres que é
xusto?
► O nome de América provén
do nome dun comerciante
italiano Américo Vespuccio.
► Este percorreu as costas do
Novo Mundo en diversas
expedicións.
► Nas súas cartas a Lorenzo
de Medici, estaba
convencido de que aquelas
terras eran a cuarta parte do
mundo, un novo continente.
► Un cosmógrafo alemán,
coñecedor das cartas,
propuxo que as novas terras
fosen coñecidas co nome de
América.

36. En que se equivocou Colón? En cantos quilómetros
errou nos seus cálculos? Que illas creu ter atopado?
►O proxecto de Colón asentábase na idea da
esfericidade da Terra, pero equivocouse ao
calcular o diámetro que reduciu nun 25%.
►Con esta formulación, Colón chegou á
conclusión de que a distancia entre as Illas
Canarias e Cipango era duns 4.500 km.
Este cálculo que da lonxe dos 20.000 km
que realmente separan estes dous puntos.
►Ademais cría na existencia dun único
océano entre Europa e Asia.

37. Para que serviu o Tratado de
Tordesillas? Cando se firmou?
► Seguindo a mentalidade da época os Reis
Católicos solicitáronlle ao Papa que lles
concedese a soberanía das terras descubertas
por Colón para exploralas e evanxelizalas.
► Pero Portugal tamén aspiraba ao control dos
mares e das terras explotadas polos seus
mariñeiros. Daquela, e para evitar conflitos
asinouse o Tratado de Tordesillas (1494).
► Este documento establecía unha liña imaxinaria a
370 leguas ao Oeste das illas de Cabo Verde que
repartía as terras para colonizar: o Oeste do
merdiano serían para Castela, e ao Leste, para
Portugal.

Meridiano establecido polo
Tratado de Tordesillas

Monumento
a Sabela Católica
e Colón
(Granada)

38. Cales foron as grandes civilizacións precolombinas?
Onde se situaban? Que características comúns tiñan?
►Foron:
►Civilización azteca. Ocupaba
América Central (México).
►Civilización inca. Ao longo da
cordilleria dos Andes.
►Civilización maia. Península do
Iucatán.

Principais
Civilizacións
precolombinas

OS POBOS PRECOLOMBINOS
OS MAIAS
► Estendeuse ao Sur da península do Iucatán
(Centroamérica) entre os séculos V e XV.
► Eran agricultores que vivían fundamentalmente do cultivo
do millo e
► Organizábanse en cidades-Estado independentes.
► Desenvolveron grandes coñecementos de astronomía e
matemáticas.
► Posuían un sistema de escritura xeroglífica.
► Construíron fermosos templos e palacións no Iucatán
(Chichén Itzá, Uxmal, Palenque)

CIVILIZACIÓN MAIA
CHICHÉN ITZÁ
PIRÁMIDE DE KUKULCÁN

OS POBOS PRECOLOMBINOS
OS AZTECAS
► Poboaron o fértil val de México entre os anos 1200 e
a chegada dos españois en 1519.
► Foron un pobo esencialmente guerreiro e
conquistaron un gran imperio, con capital en
Tenochtitlán, que se estendía polo centro e o surde
México.
► O poder político e relixioso concentrábase en mans do
emperador.
► A agricultura e o comercio foron as súas principais
actividades económicas e tamén desenvolveron unha
próspera civilización urbana, con importantes cidades.
► O mesmo que os maias, levantaron uns grandes
templos en forma de pirámide en chanzos.

CIVILIZACIÓN AZTECA
TENOCHTITLÁN

TLAXCALA, UNHA CIDADE AZTECA
► A cidade é tan grande e tan admirable, (...) é moito máis grande que
Granada e moito máis forte. E ten moi bos edificios e con moita máis
xente da que tiña Granada na época en que foi gañada, e moito mellor
abastecida das cousas da terra: de pan, de ovos, de caza, de peixes,
de río e de legumes, ademais doutras cousas moi boas que eles
comen.
► Nesta cidade hai un mercado no que acotío se reúnen máis de trinta
mil almas vendendo e mercando, sen contar moitos outros mercados
que hai distribuídos por toda a cidade. Neste mercado atópanse todo
tipo de cousas, tanto de mantemento coma de vestido e calzado, que
eles tratan.
► Hai xoireías de ouro, prta e pedras, e hai tamén xoias de plumaxes
(...). Hai abundante cerámica de múltiples formas e moi boa (...).
► Hai casas onde lava e rapan a cabeza, como os barbeiros. Hai baños.
Finalmente, existe entre eles todo tipo de boa orde e policía, e son
xente de razón e concerto.
► HERNÁN CORTÉS: Carta de relación enviada a Carlos V, 1519.
► ACTIVIDADES: Que impresión levou Cortés das cidades Aztecas? Que actividades
económicas se devolvían nelas.

39. Observa a pequena cidade que habita Yaoli: describe
as funcións dos espazos.
► No centro da cidade, no medio da lagoa, atopamos un
elemento importante que articula a cidade, o templo.
► Neste espazo hai outras construcións, como palacios e
unha cancha para o xogo de pelota.
► Ao redor destas edificacións hai un mercado, ao cal se
accede a través do río e onde se realizan intercambios.
► Os produtos agrícolas cámbianse por produtos
manufacturados como vestidos, cerámica...
► Nun afluente do río realízase diversas actividades. Á
esquerda da imaxe vemos unha parte da poboación
dedicada a elaboración de tecidos e de cerámica, á
moenda de gran...
► Na outra marxe do río, unha familia campesiña está a
traballar nunha especie de horto onde cultivan millo.

O xogo da pelota na
civilización Azteca

39. Que eran as chinambas?... Era importante o papel
dos guerreiros?
► As chinampas son hortos en zonas pantanosas.
► Constrúense chantando estacas de madeira
nestas zonas para delimitar o campo, que cobren
con lama. A lama, a súa vez serve de fertilizante.
► Os principais cultivos eran: millo, patacas, feixóns,
chile, algodón e froitas.
► A poboación tamén vivía da pesca nos lagos e
máis da caza de aves acuáticas.
► Era importante o papel dos guerreiros que debían
loitar xunto a Moctezuma para impoñerse aos
pobos rivais e obrigalos a pagar tributos.

40. Como era a sociedade azteca? Explica coas túas
palabras en que consiste unha teocracia
► Estaba composta maioritariamente de campesiños,
artesáns e comerciantes.
► No nivel máis baixo atopábanse os escravos. Que
ern normalmente os prisioneiros de guerra.
► Por riba situábase o emperador e máis os
estamentos privilexiados, a nobreza guerreira, os
funcionarios do Estado e os sacerdotes dos
templos.
► Era un pobo politeísta, posto que adoraba varios
deuses.
► Unha teocracia é aquela sociedade na que o
máximo representante, neste caso o emperador, era
considerado como o representante de Deus na
Terra e, polo tanto, tiña carácter divino.

Moctezuma recibindo aos seus súbditos
(f. s.XVI)

41. Que deuses adoraban os aztecas?
►Deuses:
►Huitzlipochtil. Deus da guerra.
►Coatlicue. Nai dos deuses, da
Terra e máis dos homes.
►Quetzalcoal. Deus serpe.

Estatua de barro
Policromado
que representa
ao deus da chuvia

41. Que tipo de sacrificio facían? Por que cres que ran
tan importantes o sol e a chuvia?
►Realizábanse sacrificios humanos
que era a mellor maneira de
congraciarse cos deuses.
►O sol e a choiva era importantes
porque deles dependía a bonanza
das colleitas.

Baile de máscaras
considerábase unha
cerimonia ritual

42. Que características tiña a escultura? De que material
se facía? Describe a imaxe do deus da chuvia
►A escultura representaba as
divinidades e empregábase nas
cerimonias relixiosas.
►Os materiais utilizados foron
pedra, cerámica e madeira.

Pirámide maia
De Chiche Itzá

43. Por que cres que as pirámides ocupaban o centro das
cidades naquelas civilizacións?
►A pirámide situábase no centro do espazo,
como elemento clave que articula a cidade.
►En función da pirámide había unha cidade
perfectamente planificada e ordenada.
►A vida relixiosa, as actividades comerciais,
o xogo da pelota e outras actividades
xiraban ao redor dese centro.
►Era o centro relixioso e o lugar onde se
acumulaban os tributos.

44. Paréceche casualidade que as pirámides compartisen
espazo cos almacéns nos que se gardaban tributos?
Argumenta a túa resposta
►Os tributos acumulábanse
en almacéns situados xunto
das pirámides e dos templos,
onde adoitaba vivir a clase
dirixente.
►Isto permitíalles ter un
control directo sobre estes
tributos.

45. Enumera os países actuais de América que estiveron
baixo o dominio castelán
►México, Guatemala, O Salvador,
Belice, Honduras, Nicaragua,
Costa Rica, Panamá, Colombia,
Venezuela, Ecuador, Perú, Bolivia,
Paraguai, Uruguai, Cuba, Xamaica,
Haití, R. Dominicana, ademais de
parte de Brasil, Arxentina, EEUU,
Guaiana e Suriman.

46. Cando se realiza a primeira volta ao mundo?
► En 1519 organizouse unha expedición ao servizo da Coroa española
encabezada por Fernando de Magalláns e composta por cinco naves
e 265 homes. O seu obxectivo era atopar un paso marítimo que
comunicase o océano Atlántico co Pacífico e que permitise chegar ás
illas das Especias navegando cara Occidente.
► Partindo de Sanlúcar de Barrameda os mariñeiros bordearon a costa
de América do Sur e atoparon o estreito que daba paso ao Pacífico ao
que bautizaron con ese nome pola quietude das súas augas.
► A expedición continuou cara o oeste e, logo de moitos días de
navegación, chegou ás illas Marianas e, máis adiante, alcanzou as
illas Filipinas.
► Magalláns morreu nese arquipélago, en 1521, intentando someter aos
indíxenas. O seu capitán Juan Sebastián Elcano, emprendeu o camiño
de regreso, atravesando o Índico e bordeando a costa africana.
► Coa súa xesta Magalláns e Elcano realizaron a primeira volta ao
mundo, e demostraron definitivamente que a Terra é redonda e que o
seu diámetro é moito maior que o imaxinado por Colón.

47. A que imperio se enfrentou Hernán Cortés? Cal era a
súa capital? Que supuxo a súa conquista?
►Enfrontouse ao imperio azteca.
►Capital era Technotilán.
►Entre os anos 1518 e 1524.
►A conquista deste imperio abríu o
camiño a novas expedicións.
►Abríronse rutas cara ao Sur que
chegaron á península do Iucatán,
antigo territorio maia. Polo norte, Alvar
Núñez e Cabeza de Vaca exploraron
Florida, Texas e California.

Conquista do imperio Azteca:
Hernán Cortés

CONQUISTA E ORGANIZACIÓN DO IMPERIO
AMERICANO: AS GRANDES EXPEDICIÓNS
► En 1511, a conquista de tódalas grandes illas do
Caribe (Cuba, San Salvador, Haití) practicamente
concluíra.
► México: en 1518 partiu de Cuba unha expedición
dirixida por Hernán Cortés, que desembarcou en
territorio mexicano, onde fundou a cidade de
Veracruz.
► Este territorio estaba habitado polos aztecas, aos
que someteu militarmente, apropiándose das súas
riquezas e retendo o seu emperador Moctezuma,
como refén. Os aztecas subleváronse, pero
Hernán Cortés conseguiu vencelos
definitivamente na batalla de Otumba (1521).

Encontro entre o emperador Moctezuma
e Hernán Cortés en 1519

48. Como foi o avance cara ao Sur? Que grande cidade
se fundou? Cando se conquistaron as illas Filipinas?
► A conquista do imperio Inca que abranguía o actual Perú,
Ecuador e parte de Bolivia, foi levada a cabo por Francisco
Pizarro e Diego de Almagro. O proceso de conquista foi moi
violento especialmente durante a batalla de Cajamarca (1532)
onde morreron moitos indíxenas. Atahualpa foi axustizado e os
españois tomaron a capital do imperio: Cuzco.
► Entre 1540 e 1558 acadouse o Sur do continente onde se
descubriron as minas de ouro de Potosí, conquistouse Chile e
se fundou a cidade de Bos Aires.
► As illas Filipinas conquistáronse en 1571, ano no que se funda a
cidade de Manila. Todo iso foi posible ao abrirse unha ruta
desde os territorios americanos do Pacífico ata o sueste
asiático.

Outras conquistas
►Nesta época Núñez Cabeza de Vaca
explorou Florida, Texas e California en
América do Norte.
►Máis ao sur Almagro e Pedro Valdivia
conquistaron Chile.
►Orellana percorreu o Amazonas.
►Xoán de Garay fundou Bos Aires.
►Legazpi e Urdaneta conquistaron as illas
Filipinas, bautizadas así en honor ao fillo de
Carlos I, o futuro Filipe II.

49. Que institucións se introduciron en América
tras a súa incorporación a Castela?
► Para administrar os novos territorios, creáronse dous
virreinados controlado polo Consello de Indias.
► Nova España incluía Caribe, México e Centroamérica.
► Perú. Sur do continente.
► Cada virreinato, cun virrei á fronte, tiña diversas
provincias rexidas por gobernadores.
► Para o goberno das cidades creáronse os cabildos e
os tribunais de xustiza, que se denominaron
Audiencias. Ademais estableceuse o Tribunal da
Inquisición.

50. Primeira volta ao mundo
► A expedición parte de Sevilla (VIII-1519), dirixíndose
cara Canarias e Cabo Verde, para logo cruzar o
Atlántico e bordear as costas de América Meridional.
► En outubro de 1520, atravesan Terra de Lume e
pasaron ao Pacífico polo estreito de Magalláns.
► En abril de 1521, a expedición chegou a Filipinas,
onde Magalláns morre, quedando Elcano ao mando.
Pasando polas illas das Especias, os barcos cruzaron
o Índico, dobraron o Cabo de Boa Esperanza e
remontaron o Atlántico ata chegar a Sevilla en
setembro de 1522.
► A expedición navegou uns catorce meses no
Atlántico, tres meses no Pacífico e un ano e medio no
Índico e Atlántico.

10-8-1519 Saída do porto de Sevilla
5 barcos e 250 mariñeiros
21-10-1520 Atravesan Terra de Fogo.
Bautizan como Estreito de Magallanes
27-4-1521 Magallanes
morre en Filipinas
nun ataque dos
indíxenas. O seu
capitán, Elcano. Toma
o mando da
expedición
6-9-1522. A
expedición regresa á
Penísula despois de
atravesar o ïndico e
bordear África.
Desembarcan en
Sanlúcar de
Barrameda

50.b. Describe os fenómenos xeográficos que se
encontraron ao atravesar o estreito de Magalláns e
principais dificultades
►Ao atravesar o estreito de Magalláns, os
exploradores encontráronse con neve e fortes
ventos, así como correntes moi fortes.
►Os expedicionarios tiveron que lles facer fronte
a motíns que supuxeron a perda de navíos, ao
cru inverno austral, á falta de comida e auga
na súa travesía do Pacífico, que provocou que
moitos mariñeiros enfermaran de escorbuto e
ás loitas cos indíxenas que causaron, entre
outros problemas, a morte de Magalláns en
Filipinas.

51. Quen foi Francisco Pizarro? Que imperio
conquistou? Onde se localizaba? Quen era o seu
caudillo? En que batalla o venceron?
►Conquistador dunha parte de América do Sur
natural de Extremadura.
►Conquistou o imperio Inca.
►Na cordilleira dos Andes principalmente en
Perú.
►O caudillo inca vencido chamábase Atahualpa.
►Foi vencido na batalla de Cajamarca (1532).

CONQUISTA DO IMPERIO INCACONQUISTA DO IMPERIO INCA
POR PIZARRO E ALMAGROPOR PIZARRO E ALMAGRO

Conquistadores
españois en América

O imperio Inca abranguía
un extenso territorio cuns
12 millóns de habitantes

1. Quito
2. Cajamarca
3. Machu Pichu
4. Cuzco
5. Cordilleira dos Andes

Atahualpa con Pizarro
na cidade de Cajamarca

52. Características da cultura inca
► Desenvolveuse en América do Sur nos altiplanos da
cordilleira dos Andes, entre os anos 1100 e 1532, cando
foi conquistada polos españois.
► Crearon un impperio cuxo centro estaba na rexión de
Cuzco e se estendía cara ao Norte ata Quito e cara o sur
ata Chile.
► A poboación chegou a superar os 12 millóns de habitantes.
► Pobo de agriculturos estaban gobernados por un
emperador, que era considerado como un deus (fillo do
Sol) e recibía o nome de Inca.
► No corazón dos Andes construíron impresionantes
fortalezas de pedra, coma o Machu Pichu.
► Tupac Amaru I (1570), Tupac Amaru II (XVIII) foron líderes
da resistencia contra a ocupación dos españois.

Civilización inca
Cuzco estaba asentada a uns 3000
metros
sobre
o nivel do mar.
A pesar de isto podía o Inca
Comer peixe fresco cracias a un sistema
de relevos con corredores entrenados
que se desprazaban dende a costa ata
as montañas.
Esta capacidade para escalar
as máis empinadas
Costas despertou a admiración da
poteridade.

CIVILIZACIÓN INCA
MACHU PICCHU

53. Cales eran os obxectivos da Coroa en
América? E os dos colonizadores?
► Obxectivos da Coroa: lograr a evanxelización dos
indíxenas e recaudar, mediante un imposto, o quinto
real, o 20% da riqueza xerada polo comercio e a
explotación mineira.
► Obxectivos dos colonizadores: os conquistadores
procedentes de Castela aspiraban a obter terras e
riqueza de forma rápida aínda a costa da propia vida
dos indíxenas.
► O sistema de explotación para beneficiar a ambas
partes foi a encomenda (explotacións agrícolas e
gandeiras) e a mita (para as minas de metais
preciosos)

A explotación
do ouro de alubión

A mita
►En Zacatecas (México) e Cerro Potosí
(Bolivia) acháronse mias de prata que dero
grandes beneficios á Coroa, propietaria
destas.
►As minas explotáronse mediante a mita,
unha forma de traballo forzado que
obrigaba os indíxenas a traballar nelas, en
condicións moi duras, determinados meses
do ano.

57. Como funciona unha encomenda?

O encomendeiro
signaba a xetión
a súa propiedade a
n capataz.
2. Os indixenas Encomendados
estaban obrigados a traballar
a terra nunhas condicións moi duras.
O encomendeiro pagaba soldados mercenarios
para obrigar aos indíxenas a manter o ritmo de
Traballo establecido polo capataz.
3. Os indíxenas vivían
amoreados en vivendas
cunha sinxela estrutura
de madeira e tellados de
ramas e pallas.
A evanxelización
orría a cargo dos doutrineiros
isioneiros de distintas ordes
lixiosas. O lugar era a igrexa.
5. Nas facendas practicábase a
agricultura de plantación: cacao,
azucre, tabaco, aproveitando
a calidade do clima e solo.
6. As mercadorías embarcábanse
No porto. Os barcos formaban
Un convoi cara a Habana e de aí
Cara Sevilla protexidos polos
Barcos da armada (Frota de Indias

54. Ler texto de Bartolomé de las Casas.
Que denuncia? Que razóns levaron a facelo?
► O frade dominico Bartolomé de las
Casas denunciou a situación de
explotación dos indíxenas e
defenderá os seus dereitos:
► Podedes estar seguros que a
conquista destes territorios de
ultramar foi unha inxustiza.
Comportádesvos coma os tiranos!
► Procedestes con violencia,
cubrístelo todo de sangue e fogo e
fixestes escravos, gañastes
grandes botíns e robasteslles a
vida e a terra a unhs homes que
vivían pacificamente...
► Bartolomé de las Casas:
Brevísima relación da destrución
das Indias, 1552.
► Que denuncia o texto?

54. Ler texto de Bartolomé de las Casas.
Que denuncia? Que razóns levaron a facelo?
►No texto, Bartolomé de las Casas denuncia
os abusos e explotación realizada polos
colonizadores a custa dos indios.
►Bartolomé quixo pórlle fin a esta situación e
apoiar os dereitos dos indios denunciando
publicamente estes feitos.
►Consideraba que desta forma se poderían
tomar medidas protectoras.

55. En que consistiron as Leis de Indias? Que
motivo levou á monarquía a promulgala? Que
efectos produciron?
► As Leis Novas de Indias promulgáronse para evitar
as prácticas abusivas dos colonos e regular a vida
social, política e económica das colonias.
► Con estas leis prohibíase a escravización dos
indíxenas e déuselles a condición de súbditos da
Coroa.
► En caso de non cumprirse estas leis, podíase dar o
caso extremo polo cal o encomendeiro podía
perder a encomenda.

Leis Novas de
Indias
► LEIS DE INDIAS: LEIS
NOVAS de 1542.
► Art. 10 Os indios son
persoas libres e vasalos
da Coroa e foi sempre
propósito rela tratalos
como tales (...).
► Art. 24 É un dos
principais deberes da
audiencia indagar e
castigar os excesos
cometidos contra os
indios (...).
► Art. 33 Aqueles
encomendeiros que
maltrataron os seus
indios perderán as súas
encomendas.

56. Que grupos formaban a sociedade colonial?
Que desigualdades presentaban?
► A sociedade colonial foi de tipo piramidal baseada na
desigualdade.
► O poder económico e político estaba en mans dos españois,
que formaban a élite colonial.
► Administraban as súas propiedade ou traballaban para a Coroa.
► Os seus herdeiros foron os crioulos.
► Por debaixo encontrábase o resto da poboación. Os indios de
diferentes etnias constituían a maior parte da poboación
traballaban e pagaban tributos a cambio de vivenda e alimento.
► Da unión dos indios e españois orixináronse os mestizos.
Nalgunhas zonas a escaseza de man de obra provocou a
introdución de escravos de África nega.

58. Que produtos recibimos de América?
Que produtos levamos a América?
AMÉRICA EUROPA
Pataca
Millo
Cacao
Tabaco
Tomate
Pemento
Cacahuete
Pavo de Indias
Vainilla
Ananás
Aguacate
Azucre
Xirasol
Dalia
Petunia
Metais preciosos
Vaca
Cabalo
Ovella
Porco
Galiña
Trigo
Laranxa e Limón
Café
Pera
Melocotón
Vide
Coliflor e leituga
Aceite de oliva
Caravel
Gladiolo
Manufacturas e vestidos

Sevila será o porto de entrada e saída
do comercio con América
durante moitos séculos
► O monopolio
estaba na no
porto de Sevilla.
A flota española
estaba protexida
por unha armada
fronte aos
ataques ingleses
e holandeses.
► En 1503 creouse
a Casa de
Contratación de
Sevilla para
controlar o tráfico
comercial e
asegurar a
recadación do
quinto real.

Reis Católicos. Os descubrimentos xeográficos

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Reis Católicos. Os descubrimentos xeográficos

Similar to Reis Católicos. Os descubrimentos xeográficos (20)

More from Agrela Elvixeo

More from Agrela Elvixeo (20)

Reis Católicos. Os descubrimentos xeográficos