For research presentation

1. PAGLALAPAT-SURI SA MGA PILING SANAYSAY NINA, JOSE
RIZAL, ANDRES BONIFACIO, CELIETO E. TOLENTINO, EMILIO
JACINTO, AT DIONISIO S. SALAZAR; ISANG PAG-AARAL SA MGA
AKDA SA ILALIM NG HISTORIKAL NA ASPEKTO.
ISANG PANANALIKSIK NA INIHAHANDOG SA DALUBGURONG SI BINI-BINING LOIDA C
ARAIG NUEVO
MYERMBRO;
YDEL GENESIS M.
BELLEN, CHUCKIE M.
ALINEA, ASHLEE SHAINE M.
AGONIA, JUSTINE G.
PLATA SAM ANDREW G.

2. MGA TIYAK NA LAYUNIN
1. Masuri Ang Mga Piling Sanaysay na likha ng ilan sa mga tanyag na manunulat ng ating bansa, Una ay si Rizal, Bonifacio,
Tolentino, Jacinto at Salazar.
2. Matukoy ang Konteksto At Konsepto Ng Mga napiling Sanaysay At
3. Mailapat Ang Mga Bahagi Sa Historikal Na Aspekto.
PANGKALAHATANG LAYUNIN
Sa Pag-aaral na ito ang mga mananaliksik may layuning masuri ang mga piling
sanaysay nina Rizal, Bonifacio,Tolentino, Jacinto at Salazar Upang matukoy ang
mga Konteksto At Konsepto ng mga piling sanaysay at mailapat ang bawat
bahagi nito sa historikal na aspekto.

3. PANIMULA
 Ang sanaysay ay isang uri ng panitikan na tinatalakay ang Isang pangyayari Upang maibigay o mailahad ang kaukulang
paliwanag sa ikalilinaw ng paksang pinag-uusapan, Sanaysay ang tawag sa isang sulatin na naglalayong mag pahayag,
mag paliwanag, at mag-salaysay ng mga pananaw o kaalaman.Ang sanaysay ay naiiba sa ibang uri ng sulating
pampanitikan sapagkat ito ay nakatuon sa iisang paksa o diwa lamang.Ang kabuuan ng sulatin gaano man kahaba, ay
parehas o iisang paksa parin ang tinataglay nito. Ang sanaysay na ang tawag sa Ingles ay “Essay” Ay
mayroon ding sistematikong paraan ng pagpapahayag ng mga pananaw o kaalaman. Ang Isang
sanaysay ay nagtataglay ng tatlong bahagi kung saan ang tatlong iyon ay, Simula, Katawan, at wakas
na paraan upang mas maging mabisa ang mo ng damdamin sumulat. Ang mga akdang ito ay maaring
mas maikli o mahaba. May dalawang uri pagsulat ng sanaysay, Ang pormal na sanaysay at Di pormal
na sanaysay. Ang pormal na sanaysay ay uri ng sanaysay na nabubuo sa tulong ng isinagawang
pananaliksik ng manunulat. Ang pananaliksik ay ginagawa Upang lalong mabigyan ng bigat o lalim ang
talakay para sa lalong ikagaganda ng sanaysay. Habang ang di pormal na sanaysay naman ay
paglalahad na di nangangailangan ng kaakibat na pananaliksik bago mailahad ang kaisipang nabuo. Ito
ay uri ng paglalahad na animo’y nakikipag usap lamang, simple ang pananalitang ginagamit na maaring
singitan ng mga balbal na pananalita. Mapagtawa minsan ang paglalahad ngunit tulad ng normal na
sanaysay ito ay may diwang ipinahahayag. Umiiral din Dito ang sariling talino ng manunulat sa buong
sanaysay.

4. KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL
 Mahalaga ang pag-aaral na ito upang makapag bigay ng dagdag na alam o impormasyon patungkol sa uri ng
sanasay, parte at ang proseso ng pag buo nito.
 Ang pananaliksik na ito ay mag sisilbing gabay at makakatulong sa mga sumusunod
 Ang pagsusuri ng sanaysay ay makatutulong sa mga Mag-aaral upang mag karoon sila ng malawak na kaalaman
ukol sa nilalaman ng isang sanaysay. Nagkakaroon ang mga mag-aaral ng mas malawak na pagtingin hingil sa
kanilang binabasang akda ng mga mananalaysay upang sa gayon mas maging epektibo ang pagbabasa.
 Sa mga guro sapagkat maaari silang makalikom ng mga dagdag na kaalaman na magsisilbing materyal na
maaaring maging isang kasangkapan upang maging dagdag gabay panturo upang maging isang karagdagang
kaalaman patungkol sa nilalaman ng isang sanaysay na maipa-aalam sa mga mag-aaral. Makatutulong din ito upang
maipabatid nila sa mga mag-aaral ang tamang pagbuo ng isang sanaysay.
 Ang pag-aaral na ito ay magsisilbing instrumento o kagamitan sa mga Mananaliksik upang mas lalong mapalawak
ang kanilang kaalaman at malinang ang kaisipan ukol sa pag gawa ng isang maayos na sanaysay. Malalaman ng
mga mananaliksik ang mensahe sa bawat sanaysay na kanilang sasaliksikin.
 Ang pag-aaral na ito ay maari ding maging silbing tulong at mapagkukunang impormasyon ng mga Mambabasa
upang mas magkaroon sila ng dagdag na kaalaman o karunongan patungkol sa uri ng panitikan ng kanilang nabasa
o babasahin pa lamang.

5. SAKLAW AT DELIMITASYON
 Magkakaroon ng Isang masusing pag-susuri ng mga itinakdang sanaysay na ukol sa ilalim ng historikal na aspekto.
Ang mga akdang ito ay padadaanin sa isang marubdubang pag susuri na ilalapat sa historikal na aspekto. Bumuo ng
makabagong konstruksyon ng interpretasyon patungkol sa mga pag-aanalisa at at Ebalwasyon sa mga napiling akda.

 Saklaw ng pananaliksik na ito ang mga napiling sanaysay na may kinalaman sa nakaraan na kung saan ay pasok sa
historikal na aspekto.

6. KATUTURAN NG MGA KATAGANG GINAMIT
 Akdang pampanitikan – Ito ay nakatutok o tumutukoysa paraang pag-hahayag ng kaisipan, damdamin,diwa at kultura ng isang tao. Ito ay maaring
nakapaloob sa anyo ng isang maikling kwento,Tula,At Panghuling nakahihigitsa lahat, ay ang sanaysay, Kung saan dito pinaka inaalayan o nag
pupukos ang pag-aaral na ito.
 Pagsusuring pampanitikan – Ito ay Isang masidhing paghihimay-himayat pag-susuri sa mga akdang pampanitikan.Layunin nito na maipakita o
mailathala ang kaisipan at natatangingpananaw ng manunulat.Gayun nadin ang mananaliksik ay maaring makapag-bigayo mag alay ng kanilang
interpretasyon ukol sa akda.
 Sanaysay – Ito ay isang uri ng akdang pampanitikan,Ito ay isang maiksing komposisyon na kalimitang naglalaman ng personal na kuro-kuro,
damdamin at opinyon ng manunulat.Ito ang uri ng akdang pampanitikan na kung saan pinagpupukosang suriin sa pananaliksik na ito.
 Ang dapat mabatid ng mga tagalog niAndresBonifacio itong katagalugan,na pinamamahalaannoong unang panahon ng ating tunay na mga
kababayan,noong hindi pa tumutuntong sa mga lupaing ito ang mga Kastila, ay nabuhaysa lubos na kasaganaan at kaginhawaaan.
 Ang liwanag at dilim ni Emilio Jacinto ay nagpapakita ng katotohanang sinapit ng mga Pilipino sa kamay ng mga Espanyol.Ipinakikita nito na madali
tayong naakit sa kanilang layunin at tunay tayong nahumalingna nararapatigalang ang kanilang kapangyarihan bilang mananakop.
 Ang Kartilya ng Katipunan ni Emilio Jacinto ay nagsilbing gabay ng mga bagong miyembrong organisasyon,na naglatag ng mga tuntunin at prinsipyo
ng grupo.
 Ang Kabayanihan Noon At NgayonAy Nag papakita na ang tunay na Kabayanihan ay walang pinipiling panahon.Ang damdamin ito’y Sumisimbolo..
Lalo na kung kinakailangan upang mas mapabuti ang nakararami lalong lalo na ang bayang kinikilala at tinubuan bilang isang lugar kung saan ka nag
mula at nag simulang umusbong at sumibol kasabay ng pagkakaron ng mga kakayahan.
 Ang Panlahat Ng Panahon Si Bonifacio ay isang patunay at nag sasabing gawing landas at kulay ang kahirapan sa pagkakamit ng mga tunguhin at
tagumpay,mga bagay mag dadala ng karangalan sa sarili bayan at pinagmulan na maaring maging isang kadakilaang taglagy ang kaganapangmaging
isang matagumpay bilang isang tao, mamamayan,at maging isang kasangkapan upang ang landas din ng iba at malinawan.

7. SINTESIS
 Ayon sa mga nabanggit na kaugnay na literatura at pag-aaral, ang sanaysay at akdang pampanitikan ay umiikot din
base sa karanasan, damdamin at maging hangarin ng isang manunulat. Kung saan walang pagkakalayo ang kanilang
mga pananaw natutunan at tinuran sa ginawang pananaliksik o pag aaral patungkol sa akdang pampanitikan,
gayundin ang nasabing sanaysay. Masasabi din na ang sanaysay ay naka base din sa pananaw, natutunan at karanasan
ng manunulat.
DISENYO NG PANANALIKSIK
 Ang pag-aaral na ito ay gumagamitng diskriptibong pamamaraan na nag lalahad ng katuturan ng isang bagay na batay sa
kahulugan nito.Ginamit ng mga mananaliksik ang ganitong pamamaraan ng pananaliksik upang maipabatid nila sa kanilang
mga mambabasa ang pag aaral ukol sa mga uri ng sanaysay na may aspektong historikal.Kaugnay rin nito magiging madali
at malinaw ang ang pananaliksik na isasagawa kung ganitong uri ng istratihiya ang gagamitin sapagkat isa sa layunin ng
pamamaraang ito ay makapagbigay ng impormasyon sa mga mambabasa.Ang mga mananaliksik ay dumaan sa ilang
proseso ng pag sasagawa ng nasabing pananaliksik.Magbasa at maghanap ng mga historikal na sanaysay at suriing mabuti
ang ilang mga pangyayari na nag lalaman ng aspektong historikal.Ito ay ginawa upang mabigayang linaw ang mga
impormasyon na kailangan sa pag aaral.

8. METODOLOHIYA
 Sa bahaging ito nakapaloob ang mahahalagang impormasyon patungkol sa pagkakabuo ng plano at
disenyo ng pananaliksik pati narin ang paraan ng pag sasagawa nito.Tatalakayin nito ang mga hakbang ng
pangangalap ng impormasyon o datos na makatutulong sa pagkuha ng sagot sa mga katanungan ng
mananaliksik.
PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK
 Ang mga pamamaraan na ginawa ng mga naatasang manaliksik ng mga sanaysay na nagtataglay ng
historikal na aspekto ay,pag obserba sa bawat sanaysay,pag susuri at pagtukoy sa pamamagitan ng pag
babasa sa bawat taludtod na mayroon ang mga sanaysay na napili upang matukoy kung ang bawat
sanaysay ba na ito ay may bahagi o ambag sa kasaysayan,ang bawat sanaysay ay ilalapat-suri sa ilalim ng
historikal na aspekto.

9. INSTRUMENTONG GINAMIT
 Ang mga gagamiting instrumento sa pagkuha ng mga datos na kakailanganin para sa gagawing pag
sasakatuparan sa pag-susuri o pag-aaral ay ang pitong sanaysay,Ang mga ito ay susuriin sa pamamagitan
ng paraang pag basa sa mga sumusunod na sanaysay;

 Panlahat Ng Panahon Si Bonifacio,sanaysay na isinulat ni Dionisio S. Salazar.
 Ang dapat mabatid ng mgaTagalog,sanaysay na isinulat ni Andres Bonifacio.
 Ang liwanag at dilim,sanaysay na isinulat ni Emilio Jacinto.
 Ang kartilya ng katipunan,sanaysay na isinulat ni Emilio Jacinto.
 Kabayanihan NoonAt Ngayon,sanaysat na isinulat ni Celieto E.Tolentino.
 Pag-Ibig SaTinubuang Lupa,sanaysay na isinulat ni Jose P. Rizal.

10. PARAAN NG PAGKUHA NG DATOS
 Ang mga pangangalap na isasakatuparan upang makuha ang mga kinakailangang datos ay magiging
makabuluhan kung ang lahat ng ito ay aalayan at pag kukunan ng sapat na pagpapahalaga sa bawat
impormasyon na makakalap sa mga ito.
 Tiyak na magiging masusi at mapanuri ang gagawing pangangalap sa mga datos na makukuha,ang lahat
ng ito ay pag sasama-samahin at matiyagang uunawain ang bawat nilalaman ng pitong sanaysay na aming
napili.
 Gagamitin ang mga napiling sanaysay at ito ay masuri at may sinseridad na babasahin upang maalayan ng
sapat na interpretasyon ang lahat ng mga datos na makakalap ng mga mananaliksik.

11. REKOMENDASYON
 Magkaroon ng ibang pag-aaral na kaugnay sa nasabing pananaliksik patungkol sa ibat-
ibang uri ng sanaysay na may aspektog historikal.
 Makapagsuri ng iba pang sanaysay na naglalaman ng historikal na pangyayari patungkol
sa ibat-ibang mga manunulat ng sanaysay, kasaysayan ng pilipinas pati narin sa ating
makasaysayang mga bayani.
 Magkaroon ng pagdaragdag sa mga nabuong sanaysay ng mga kilalang manunulat sa
ating bansa na nag lalaman ng mga makasaysayan o historikal na pangayayari.

12. KONKLUSYON
 Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa ibat-ibang uri ng sanaysay na may aspektong
historikal. Ito ang magiging daan para sa mga mag-aaral,mga guro at mga mananaliksik
upang nang sa ganoon ay mapabilis at mapaganda ang pag-aaral o pangangalap nila ng
impormasyon patungkol sa mga historikal na sanaysay, pati na rin sa kasaysayan ng
ating bansa at mga sikat na manunulat ng sanaysay. Makapaglinang sa bawat
mambabasa at sa bawat pilipino ang kahalagahan ng pag aaral ng ibat-ibang sanaysay.
Masusing tanawin ng bawat mambabasa ang kahalagahan at mga nilalaman ng isang
sanaysay. Maipakita ang galing ng ibat ibang manunulat ng sanaysay. Pagtutulungan at
pagkakaisa ang dapat nating tunguhin upang maisagawa ito. Makapagbigay linaw sa ibat-
ibang katanungan ng mga mambabasa patungkol sa historikal na mga sanaysay.

13. BIBLIOGRAPIYA
 A.Aklat
 Kadluan Ng Wika At Panitikan (1999) Batayang aklat sa Filipino para sa ikaapat na taon.
 Panlahat ng panahon si Bonifacio pg. 55
 Kabayanihan Noon at ngayon pg. 230
 B. Di-Nilathalang Thesis
 Vinis (2018), Pagsusuri ng Iba’t ibang akda nina Patrocino Villasan Villa Fuerte at Loida Caraig Nuevo: Isang tangkang paglalapat ng mga teoryang pampanitikan.
 C. Iba pang materyales
 Wordpress. Com (2005) “Liwanag at dilim” Sanaysay ni Jacinto URL.
 https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://sirmykel.files.wordpress.com/2016/07/emilio-jacinto-liwanag-at-
dilim.pdf&ved=2ahUKEwjS1MmT58f_AhWZ8DgGHbNhAf8QFnoECBQQAQ&usg=AOvVaw2yOXm7sR2cEOAXbvxow5lK
 UCLA (1881)“kartilya ng Katipunan” Sanaysay ni Jacinto URL.
 https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://users.dma.ucla.edu/~lawrencedabu/PROJECT3/kartilya.pdf&ved=2ahUKEwjRxce96Mf_AhW-
7zgGHUpWA6cQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw3NFsG9hgzON53PxUjYu6qc
 Academia. Edu (2016) “Pag ibig sa tinubuang lupa” Sanaysay ni Rizal URL.
 https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.academia.edu/31550791/PAG_IBIG_SA_TINUBUANG_LUPA&ved=2ahUKEwjJ0Iqi6cf_AhVmcmwGHc92BkAQF
noECAgQAQ&usg=AOvVaw0g1Q-Iv0z1K8Wgd4C_3ern
 Wordpress. Com (2005) “Ang dapat mabatid ng mga tagalog) Sanaysay Ni Bonifacio URL.
 https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://jcsibayan.files.wordpress.com/2018/07/ang-dapat-mabatid-ng-mga-tagalog-ni-andres-
bonifacio.pdf&ved=2ahUKEwiJ6pWR6sf_AhXRTmwGHdA_B28QFnoECBMQAQ&usg=AOvVaw0TbJNTfuAwziO-OPPdHVU-

14. D. INTERNET
Wikipedia (2001) Historikal na Aspekto URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Aspekto&ved=2ahUKEwjWvv-s68f_AhUCSmwGHfksCUEQFnoECBEQAQ&usg=AOvVaw1BjIyNPIEhnysdTdFC_cYT
NewsToGov (2019) Sanaysay URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://newstogov.com/ano-ang-sanaysay-at-mga-halimbawa-
nito/&ved=2ahUKEwir2MzS68f_AhWEXmwGHd2bDl0QFnoECFwQAQ&usg=AOvVaw1TUHK8kOwsytU84Npq-bV6
sanaysay. Ph (2018) Sanaysay URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.sanaysay.ph/&ved=2ahUKEwir2MzS68f_AhWEXmwGHd2bDl0QFnoECF0QAQ&usg=AOvVaw33pFQqg62WNSn4lt2Ru9V-
Wikipedia (2001) Aspekto URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Aspekto&ved=2ahUKEwipi5-d7Mf_AhXUTWwGHeYxDfkQFnoECBYQAQ&usg=AOvVaw1BjIyNPIEhnysdTdFC_cYT
Slideshare (2015) Uri ng sanaysay URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.slideshare.net/iaintcarlo/uri-ng-
sanaysay&ved=2ahUKEwi2lf2u7Mf_AhWEXmwGHWmIC7kQFnoECA8QAQ&usg=AOvVaw3i96y5Fu3jjilFn4CsNt7b
filipino.net.ph (2018) Panitikan URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://filipino.net.ph/panitikan/&ved=2ahUKEwiDwb7m7Mf_AhW-XGwGHTM-CDEQFnoECCkQAQ&usg=AOvVaw2WLAaDQHiTfriIFSi0wtWD
Slideshare (2006) Uri ng panitikan URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.slideshare.net/marianolouella/panitikan-kahulugan-mga-uri-at-mga-halimbawa&ved=2ahUKEwiDwb7m7Mf_AhW-XGwGHTM-
CDEQFnoECCsQAQ&usg=AOvVaw1M01aGqXvNOb-QFQxqNC5k
Scribd (2007) Mga akdang pampanitikan URL.
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.scribd.com/document/386371570/Mga-akdang-pampanitikan-
docx&ved=2ahUKEwivismz7cf_AhWuoGMGHQTvAFUQFnoECCsQAQ&usg=AOvVaw34CRxteusCvhtY60Ch5mzA