ปัจจุบัน ตัวเมืองยะลาได้แผ่ขยายไปทางทิศตะวันออกจนครอบคลุมบางส่วนของเทศบาลเมืองสะเตงนอก ที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากทางตะวันตกของเมืองยะลามีแม่น้ำปัตตานีไหลผ่าน เป็นเสมือนแนวกันชนธรรมชาติไม่ให้เมืองขยายไปทิศดังกล่าว อนึ่ง ลักษณะการขยายตัวของเมืองยะลานั้นแผ่ขยายออกไปจากศูนย์กลางของเมืองอย่างต่อเนื่อง โดยไม่ปรากฏศูนย์กลางความเจริญใหม่ที่แยกออกจากศูนย์เดิม

1. 1
เมืองยะลา: การขยายตัวของเมืองกับพื้นที่สีเขียว
เทศบาลนครยะลา เมืองอันเป็นศูนย์กลางความเจริญ การบริหารราชการจังหวัดชายแดนภาคใต้
การศึกษาขั้นสูง อีกทั้งยังเป็นเมืองที่มีการวางผังที่สวยงามและเป็นระเบียบอีกด้วย มีพื้นที่ 19 ตาราง
กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ตาบลสะเตง อาเภอเมือง จังหวัดยะลา ปัจจุบันมีประชากร 62,3191
คน ความ
หนาแน่นประชากรในเมือง 3,280 คนต่อตารางกิโลเมตร
1. การขยายตัวของเมือง
เทศบาลนครยะลามีความยาวถนนรวมทั้งสิ้น 257.82 กิโลเมตร เมื่อนามาคานวณการประมาณ
ค่าความหนาแน่นแบบเคอร์เนล พบว่าเมืองยะลามีความหนาแน่นของถนนเฉลี่ย 1.47 เมตรต่อตางราง
เมตร ความหนาแน่นสูงสุด 23.51211548 เมตรต่อตางรางเมตร บริเวณที่มีความหนาแน่นสูงสุดนั้นอยู่
บริเวณใจกลางเทศบาลนครยะลา (ตาบลสะเตง) ค่าการกระจายของถนน (ค่าความแปรปรวน:Varian)
ของถนนในเขตเมืองยะลาคิดเป็น 0.0076 (ภาพที่ 3)
ภาพที่ 3 แผนที่โครงข่ายถนนของเมืองยะลา
ปัจจุบัน ตัวเมืองยะลาได้แผ่ขยายไปทางทิศตะวันออกจนครอบคลุมบางส่วนของเทศบาลเมือง
สะเตงนอก ที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากทางตะวันตกของเมืองยะลามีแม่น้าปัตตานีไหลผ่าน เป็นเสมือนแนวกัน
ชนธรรมชาติไม่ให้เมืองขยายไปทิศดังกล่าว อนึ่ง ลักษณะการขยายตัวของเมืองยะลานั้นแผ่ขยาย
ออกไปจากศูนย์กลางของเมืองอย่างต่อเนื่อง โดยไม่ปรากฏศูนย์กลางความเจริญใหม่ที่แยก
ออกจากศูนย์เดิม (ภาพที่ 4)
1
ข้อมูลประชากร 2557 กรมการปกครอง

2. 2
ภาพที่ 4 แผนที่แสดงความหนาแน่นของถนนของเมืองยะลา
อาเภอเมืองยะลามีเมืองทั้งหมด 6 เมือง โดยเมืองยะลามีความยาวถนนมากที่สุดรองลงมาคือ
เมืองสะเตงนอก อันเป็นพื้นที่ที่รองรับการขยายตัวของเมืองยะลา เมื่อเปรียบเทียบค่าความหนาแน่น
ของถนนกับค่าการกระจาย(ค่าความแปรปรวน:Varian)2
ของถนนนั้นปรากฏว่ามีผลคล้อยตามกัน
กล่าวคือ ในเทศบาลทั้งสองแห่งมีความยาวถนนมากและอยู่กระจุกตัวกันหนาแน่นมากกว่าตาบลอื่นๆ
ซึ่งถือว่าเป็นพื้นที่ที่มีความเจริญน้อยกว่าเทศบาลทั้งสอง (ภาพที่ 5) ( ภาพที่ 6)
ภาพที่ 5 แผนภูมิความยาวของถนนของถนนตาบลต่างๆในอาเภอเมืองยะล
2
ค่าความแปรปรวน (Varian) เป็นสถิติที่วัดการกระจายของข้อมูล ดังนั้นในที่นี้จึงใช้คาว่า การกระจายของถนน เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจง่าย
ขึ้น คือ บริเวณใดที่มีค่าค่าความแปรปรวนน้อย บริเวณนั้นก็จะมีการกระจุกตัวของถนนมาก ในทางตรงข้ามกัน บริเวณใดที่มีค่าความ
แปรปรวนมาก บริเวณนั้นก็จะมีการกระจุกตัวน้อย
0
50
100
150
200
250
300
ตาเซะ
ท.ต.ท่าสาป
บันนังสาเรง
ท.ต.บุดี
เปาะเส้ง
พร่อน
ยะลา
ท.ต.ยุโป
ลาพะยา
ท.ต.ลาใหม่
ลิดล
ท.น.ยะลา
ท.ม.สะเตงนอก
หน้าถ้า
ความยาวถนนSum_Road_l
กิโลเมตร
ทิศทางการขยายตัว

3. 3
ภาพที่ 6 แผนภูมิค่าการกระจาย(Varian) ของถนนตาบลต่างๆในอาเภอเมืองยะลา
2. พื้นที่สีเขียวภายในเมืองยะลา
เมืองยะลา มีพื้นที่สีเขียวครอบคลุมพื้นที่ 10.259 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 54 ของพื้นที่
ทั้งหมด เมื่อเปรียบเทียบอัตราส่วนของประชากรต่อพื้นที่สีเขียวจะพบว่ายะลามีอัตราส่วน 6,075 คนต่อ
ตารางกิโลเมตร พื้นที่สีเขียวกระจายอยู่ทั่วบริเวณ ส่วนใหญ่อยู่กระจัดกระจายทั่วเมืองสลับกับพื้นที่สิ่ง
ปลูกสร้างจากใจกลางเมือง อันเป็นผลมากจากการการปลูกต้นไม้ตลอดสองฝั่งถนนทั่วทั้งเมืองยะลา
(ภาพที่ 7)
ภาพที่ 7 แสดงพื้นที่สีเขียวภายในเมืองยะลา
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
ตาเซะ
ท.ต.ท่าสาป
บันนังสาเรง
ท.ต.บุดี
เปาะเส้ง
พร่อน
ยะลา
ท.ต.ยุโป
ลาพะยา
ท.ต.ลาใหม่
ลิดล
ท.น.ยะลา
ท.ม.สะเตงนอก
หน้าถ้า
ค่าการกระจายของถนน(Varian)
Var_Road_l
ศูนย์กลางเมือง (ศาลหลักเมืองยะลา)