2. 21/6/2011
Дарко Лукиќ
театролог
Продукцијата
е уметност
Д
арко Лукиќ е роден во Сараево. Професор е на
Академијата на драмски уметности на Универзитетот
во Загреб, на отсекот по драматургија и продукција,
какоинакатедратапотеорија.Предаваинадокторски-
тестудиипокнижевност,изведувачкиуметности,филмикулту-
ранаФилозовскиотфакултетвоЗагреб,акаковонреденпрофе-
сор предава и на Академијата на драмски уметности во Тузла и
на Академијата на сценски уметности во Сараево.
КакопредавачгостувалнаУниверзитети надвородХрватска
(Англија, САД, Италија, Бразил, Аргентина). Бил директор на
драма во Народното позориште во Сараево, управител и умет-
нички директор на Teatra &TD во Загреб, уметнички директор
на Меѓународниот фестивал на млади во Пула и селектор на
Меѓународниот фестивал на мали сцени во Риека.
Има докторирано на науки по уметност- театрологија на
Филозовскиот факултет во Загреб, магистрирал драматургија
на Факултетот на драмски уметности во Белград, и дипломирал
компаративна книжевност, филозофија и театрологија на
Филозовскиот факултет во Сараево. Стручно се усовршувал на
Tisch School of the Arts, New York University во Њујорк, потоа на
European Academy for Culture and Management во Салцбург
(каде што се стекнал со диплома по културен менаџмент), и на
Institute for Theater Anthropology, University of Copenhagen 1998.
Предавал како гостин во Англија, САД, Костарика, Венецуела,
Бразил, Аргентина, Шпанија, Бугарија и Романија.
Како резидентен драмски писател претстојувал во Royal
Court Theatre во Лондон во 1996 и во центарот Le Chartreuse, во
Авињонво1994.Билчленнаевропскиотсоветнатеатролозиза
доделување на наградата „Premio Europa“ (2009).
ДаркоЛукиќосвенштоепознатпонеговата успешнаработа
во театарот, неговата библиографија бележи и три романа и
една збирка на раскази.
Досегаимаобјавено четиритеатролошкикнигиидваесетти-
на драмски текста кои се изведени на сцените на театри во
Босна и Херцеговина, Хрватска, Србија, САД, Венецуела,
Италија, Полска, Романија, Шпанија, Словенија и Аргентина.
НеодамнанаФестивалотнамалисценивоРиекавопропрат-
натапрограмабеапромовиранидвенеговитеатролошкикниги
„Театарот во своето опкружување“ и „Театар, култура, транзи-
ција“.На Фестивалот „Стеријино позорје“ што заврши мината-
танеделавоНовиСад, бешепромовиран првиотделоднегова-
такнига„Театаротвосвоетоопкружување1–театарскииденти-
тети“, а на 10-иот Фестивал на драма, во Босна и Херцеговина
кој се одржа во Зеница, претставата „Странци“ доби награда за
најдобар изведен драмски текст, која му припадна на Дарко
Лукиќ за текстот “Недоразбирање“ и на авторите Аида Пилав,
Хасан Џафиќ, Радмила Смиљаниќ и Алмир Имширевиќ .
ДаркоЛукиќепостојансоработникнасловенечкиотрежисер
ТомажПандур,сонегосоработувауштеодстудентскитеденови,
авоХрватскотонародноказалиштевоЗагреб,заедноработатна
големиот театарски проект „Војна и мир“ на Толстој, со учество
на речиси целиот драмски ансамбл од оваа куќа, со што е пред-
видено со премиерата на оваа претстава да се отвори новата
театарска сезона. Претставата ќе биде изведена и во Марибор,
како европска престолнина на културата.
Неодамна на Фестивалот на мали сцени во Риека беа
промовирани две Ваши книги, првиот дел од книгата
„Театаротвосвоетоопкружување“ и„Театар,култура,тран-
зиција“. На што ставивте акцент во овие две дела?
- Книгата „Театарот во своето опкружување“ има два дела,
првиотдел„Театарскиидентитети“,кој бешепромовирановде,
се занимава со односот на театарот спрема своите опкружува-
ња, економски, политички, идеолошки,... истражува митови и
ритуали, нелинеарната историја на театрите на сите краеви на
светот, односот на економските фактори во театарот, односот
театарот и неговата публика, потоа односот политика, идеоло-
гија и театар. Вториот дел се занимава со интермедијалност и
интертекстуалност во театарот и треба да излезе оваа лето, а се
занимава со односот театарот и медиумите и театарот во ерата
на глобализација. Втората книга која е промовирана „Театар,
култура, транзиција“ претставува збир од есии за културните
политикивотранзиција,заискустваодвоенитетраумитводра-
мата и театарот, и некои мои записи за поетики и режисерски
ракописи.
ФестивалотнамалисценивоРиекастанаеденоднајре-
презентативните збиднувања во регионов. На почетокот ги
собирал најдобрите и најпрогресивните остварувања на
коморниот театар, настанати во продукција на хрватските
институционални и независни театри. Од 1999 година кога
селектор на Фестивалот станува Јасен Боко, фестивалот во
главната програма вклучува и претстави од странство, но и
понатаму останува верен на своето инсистирање на совре-
мен израз, првокласен актерски театар и изведби кои овоз-
можуваат најнепосреден допир на изведувачот со публика-
та.
ДвегодининаФестивалотјаоселектиравтемеѓународна-
та програма. Која е главната идеја на селекторите на овој
фестивал?
- Соголемозадоволстводвегодинигоселектиравмеѓународ-
ниотпрограм,аглавнатаидејанаситеселекторисекогашбеше
да го сочуваме духот на мали сцени и на публиката во Риека да
игопретставимеонаштоенајдоброворегионовивоЕвропа.За
жал, финансиските можности не секогаш ни допуштаа баш с`
што сакавме, но сепак мислам дека успеавме фестивалот да го
пишува: елена ангеловска
Интервју
Никола Ристановски е извонреден актер кој има големи способности
на преобразба и голема палета на изразни средства
3. направимерегионалноинтересенипре-
познатлив.
Со оглед на тоа што долго време
сте на овој фестивал, каков впечаток
имате за уметниците кои доаѓаат од
Македонија? Дали би можеле да
издвоите некоја претстава или улога?
- Оваа година Никола Ристановски
апсолутно ја фасцинираше публиката
во Риека со неговата улога во „Господа
Глембаеви“. Видовте дека публиката
потполно беше воодушевана од негова-
таигра,ноижиритомујадоделинагра-
дата за најдобар актер на Фестивалот.
Никола Ристановски е извонреден
актер кој има големи способности на
преобразба и голема палета на изразни
средства.Восекојапоединечнаулогатој
е во состојба да направи цел спектар на
состојби и нијанси на емоции, па така и
во една улога е занимлив и променлив.
Когагиспоредуваменеговитетриулоги
(на Грита, Ахмет Нурудин и Леоне
Глембај) пред се ќе кажам дека одгово-
рилнапредизвикнатрисосемаразлич-
ни лика, (терскаста), режисери, и три
сосема различни поетики и естетики, и
секојпат беше на врвот, што навистина
тоа можат да го постигнат само извон-
редните актери.
На 10- иот Фестивал на драма во
Босна и Херцеговина кој се одржа во
Зеницаод20до29мај,вонатпревару-
вачката програма учествуваа 11 пре-
тстави од театарски куќи од БиХ, а
претставата „Странци“ на Босан-
скиот народен театар „Зеница“ ја
доби наградата за најдобар изведен
драмски текст, која ви припадна Вам
и на авторите Аида Пилав, Хасан
Џафиќ, Радмила Смиљаниќ и Алмир
Имширевиќ.Какодојдовтедоидејата
за создавање на овој омнибус и за
што зборува Омнибусот „Странци“?
- Омнибусот „Странци“ настана по
нарачка на Босанското народно позо-
риште и Фестивалот од нас петмина.
Имавме само една заедничка рамка -
да ги испитаме недоразбирањата во
меѓучовечката комуникација и полож-
бата на странецот во вистинскиот (над-
ворешен) или имагинарниот (внатре-
шен) егзил.
Мојот текст „Недоразбирање“ збору-
вазаслучајнасредбапомеѓудвајца,маж
ижена,коинекогашзаеднооделевоист
клас во гимназија, а кои случајно се
сретнуваат во метро во
Лондон.Раскажувам пет различни при-
казнизатоакакосредбатабиможелада
изгледа, што би можеле еден на друг да
си кажат или да си премолчат, а оста-
вамиможностсредбатавоопштоидасе
нема случено.
После премиерата во Зеница, каде
ете и доби награда, текстот е снимен и
за хрватското радио под назив “Please
mind the gap” и номиниран е за Prix
Italia, овие два успеха ме уверија дека
оваакраткамикродраматребадајарас-
пишамводрамскитекстзацеловечерна
претстава, и тоа токму со актерите од
Зеница, Роби и Снешка, кои прекрасно
ги одиграа своите улоги и со режисер-
ката Лајла Каикчија, кои на една проба
во Зеница ми потврдија дека би сакале,
ако им напишам уште од истиот мате-
ријал кој длабоко интимно ги има
допрено.
Првиот дел од Вашата книга
„Театарот во своето опкружување“
беше промовиран и на неодамна
завршениот фестивал „Стеријино
позорје“ во Нови Сад.
Значи, постојано сте присутни на
театарските фестивали во регионов?
- Често сум во Босна и Србија, во
Македонија сум бил на Охридско лето,
кој е навистина многу репрезентативен
меѓународен фестивал и на прекрас-
ниот студентски фестивал „Скомрахи“
со моите студенти, каде пред три годи-
ни бев гостин на уважениот професор
Мартин Панчевски на трибина за сту-
дии по продикција на акедемиите во
рагионов. Јас ја претставив работата на
студиитепопродукцијаназагребачката
академија и со колегите водевме многу
занимлив разговор за концепцијата на
студиите по продукција на различни
школи и во различни традиции.
Колку продукцијата денес е и
уметност?
- Продукцијата секогаш е уметност,
за разлика од организацијата, иако кај
наслуѓетоинејапознавааттааразлика
помеѓу овие области. Продукцијата е
креативна уметничка активност од
кураторски тип, а на основа на креа-
тивниотменаџментеинаука,заразли-
ка од организацијата која е вештина и
струка.
Со словенечкиот режисер,
ТомажПандурдолговремесоработу-
вате. Во Хрватското народно каза-
лиште, Пандур, го режира ремек-
делото „Војна и мир“ на Лав
Николаевич Толстој, во Ваша драма-
тизација.Којбешепредизвикотдасе
прифати еден ваков голем проект?
- Томаж и јас работиме заедно, се
дружиме, разговараме за театарот
полни триесет години. Нашата сора-
ботка уште од студентските денови е
многу разновидна, богата и интензив-
на, но пред се би рекол и инспиратив-
на. Поради тоа и го прифатив неговиот
повик на тој голем налуничав проект,
драматизација на „Војна и мир“ од
Толстој. Две години и нешто помалку
предтоаработевнатекстотиевесегае
пред актерите во Загреб, веќе месец
денаработат, инормално,когаживите
актерисетука,уштенеколкуинтервен-
ции во новата верзија требаше да
поправам, но ова е само дел од проце-
сот на работата со Томаж.
ЗаВасвелатдекастеизвонреден
професор.ПредаватенаАкадемијата
на драмски уметности во Загреб и на
докторските студии по книжевност,
театар, филм и култура на
Филозофскиот факултет во Загреб.
Како вонреден професор предавате
и во Босна и Херцеговина, на акаде-
миите во Сараево и Тузла. Како успе-
ватедапостигнетевоизвршувањена
сите овие обврски, кои пред се бара-
ат голема одговорност?
- Сето ова го постигнувам со добро
планирање и добра организација на
работата. Со месеци однапред ги пла-
нирам моите обврски и штом ги впи-
шам во планер повеќе не ги менувам,
освен во случај на виша сила. Така е
возможносонетолкуголемнапордасе
постигне сето тоа.
На што ќе се посветите во пре-
тстојниов период?
- Моментално завршува школската
година, а сите што се во настава знаат
што значи тоа. Но, покрај тоа работам
на завршната коректура „Театарот во
своето опкружување 2-театарска
интермедијалност и интеркултурал-
ност“,сеспремамдасефатамзаработа
за распишување на драмскиот текст
„Странци“, а размислувам и за нова
книга, чија што груба скица, се појасно
ја гледам.
21/6/2011
5
текст
Текст Текст
Текст
Текст
Текст
ТекстТекстТекстТекстТекстТекстТе
кстТекстТекстТекстТекстТекстТекс
тТекстТекстТекстТекстТекстТекстТ
екст
