1. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
MUÏC TIEÂU CHÖÔNG II
 Hieåu khaùi nieäm, caùc loaïi döï baùo vaø qui trình döï baùo.
 Bieát ñöôïc caùc phöông phaùp döï baùo thoâng duïng.
 ÖÙng duïng ñöôïc caùc phöông phaùp döï baùo.

2. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
1. Khaùi nieäm, caùc loaïi döï baùo
1.1. Khaùi nieäm
Döï baùo laø khoa hoïc vaø ngheä thuaät tieân ñoaùn tröôùc caùc
hieän töôïng trong töông lai döïa vaøo : Daõy soá lieäu cuûa caùc
thôøi kyø quaù khöù, phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán
keát quaû döï baùo vaø kinh nghieäm thöïc teá ( GS.TS. Đồng
Thị Thanh Phương (2007), Quản trị sản xuất và dịch vụ,
Nxb. thống kê ).

3. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
1.2.Caùc loaïi döï baùo
1.2.1. Caên cöù vaøo thôøi gian döï baùo
 Döï baùo daøi haïn ( Thôøi gian döï baùo treân 3 naêm)
 Laäp döï aùn saûn xuaát saûn phaåm,aùp duïng coâng ngheä môùi.
 Döï baùo trung haïn( Thôøi gian döï baùo töø 3 thaùng-3 naêm)
 Laäp keá hoaïch baùn haøng, saûn xuaát vaø ngaân saùch.
 Döï baùo ngaén haïn ( Thôøi gian döï baùo döôùi 3 thaùng).
 Laäp keá hoaïch mua haøng,ñieàu ñoä saûn xuaát vaø nhaân löïc.

4. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
1.2.2. Caên cöù vaøo lónh vöïc döï baùo
 Döï baùo kinh teá
 Döï baùo toác ñoä taêng tröôûng GDP, laïm phaùt, daân soá…
 Döï baùo coâng ngheä.
 Döï baùo söï thay ñoåi coâng ngheä vaø kyõ thuaät cuûa ngaønh.
 Döï baùo nhu caàu
 Döï baùo nhu caàu tieâu thuï, nguyeân lieäu vaø nhaân löïc

5. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
2. Caùc phöông phaùp döï baùo ñònh tính
2.1. Laáy yù kieán cuûa ban ñieàu haønh
 Laáy yù kieán cuûa caùc nhaø quaûn trò trong lónh vöïc saûn xuaát,
marketing, kyõ thuaät, taøi chính, nhaân söï…ñeå döï baùo.
 Öu ñieåm : Nhanh, reû, saùt vôùi tình hình xí nghieäp.
 Nhöôïc ñieåm : Khoâng hoaøn toaøn khaùch quan.

6. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
2.2. Laáy yù kieán cuûa nhaân vieân baùn haøng ôû caùc khu vöïc
 Laáy yù kieán nhaân vieân baùn haøng ôû caùc khu vöïc ñeå döï
baùo nhu caàu saûn phaåm, dòch vuï.
 Öu ñieåm : reû, saùt vôùi nhu caàu khaùch haøng.
 Nhöôïc ñieåm : naûy sinh xu höôùng laïc quan hoaëc bi quan.

7. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
2.3. Laáy yù kieán cuûa khaùch haøng
 Laáy yù kieán khaùch haøng baèng phoûng vaán, baûng caâu hoûi
ñeå döï baùo nhu caàu vaø thò hieáu cuûa khaùch haøng.
 Öu ñieåm : khaùch quan vì laáy yù kieán cuûa khaùch haøng.
 Nhöôïc ñieåm : toán keùm chi phí vaø thôøi gian thöïc hieän.

8. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
2.4. Phöông phaùp Delphi
 Laáy yù kieán cuûa caùc chuyeân gia trong vaø ngoaøi doanh
nghieäp ñeå döï baùo theo qui trình sau :
 Tuyeån choïn chuyeân gia döï baùo.
 Soaïn saün baûng caâu hoûi veà lónh vöïc döï baùo.
 Ñöa baûng caâu hoûi cho caùc chuyeân gia yeâu caàu traû lôøi.
 Taäp hôïp yù kieán traû lôøi cuûa caùc chuyeân gia.
 Ñöa cho caùc chuyeân gia tham khaûo baûng toång hôïp.
 Laëp laïi böôùc 3-5 ñeán khi caùc yù kieán gaàn thoáng nhaát.

9. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3. Caùc phöông phaùp ñònh löôïng
3.1. Qui trình döï baùo theo phöông phaùp ñònh löôïng
 Xaùc ñònh muïc tieâu döï baùo
 Löïa choïn saûn phaåm caàn döï baùo
 Xaùc ñònh thôøi gian döï baùo
 Thu thaäp thoâng tin.
 Löïa choïn vaø pheâ chuaån moâ hình döï baùo.
 Tieán haønh döï baùo.
 Aùp duïng keát quaû döï baùo.

10. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.2. Phöông phaùp döï baùo döïa vaøo chæ soá phaùt trieån
 Coâng thöùc :
F t+1 = At x Ī
Trong ñoù :
 Ft+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t+1.
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 Ī : Chæ soá phaùt trieån bình quaân giöõa caùc thôøi kyø.

11. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.2. Phöông phaùp bình quaân ñôn giaûn
 Nguyeân taéc : laáy soá trung bình cuûa taát caû caùc thôøi kyø
trong quaù khöù laøm soá döï baùo thôøi kyø sau.
 Coâng thöùc :
n

t 1
At
F t +1 =
n

12. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Trong ñoù :
 F t+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t+1
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 n : Soá quan saùt (soá löôïng soá lieäu thöïc teá )
AÙp duïng khi : Soá lieäu thöïc teá trong quaù khöù bieán ñoäng
khoâng lôùn qua caùc thôøi kyø.

13. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp An Phöôùc coù saûn löôïng tieâu thuï trong 6
thaùng nhö sau :
Thaùng 2 3 4 5 6 7
Saûn löôïng 12500 12520 12530 12550 12530 12540
tieâu thuï
(sp )
Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï thaùng 8 theo phöông phaùp
bình quaân ñôn giaûn.

14. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.3. Phöông phaùp bình quaân di ñoäng
 Nguyeân taéc : laáy soá trung bình cuûa K thôøi kyø lieàn keà
tröôùc ñoù laøm soá döï baùo thôøi kyø sau.
 Coâng thöùc :
n
 At
tnk
Ft  1 
k

15. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Trong ñoù :
 F t+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t+1.
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 K : Soá thôøi kyø tính bình quaân di ñoäng.
AÙp duïng khi : Soá lieäu thöïc teá trong quaù khöù bieán ñoäng
khoâng lôùn qua caùc thôøi kyø.

16. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp Toaøn Myõ coù saûn löôïng tieâu thuï trong 7
thaùng nhö sau :
Thaùng 3 4 5 6 7 8 9
Saûn löôïng tieâu 180 181 184 182 181 183 185
thuï (tấn )
Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï thaùng 10 theo phöông phaùp :
 Bình quaân di ñoäng cuûa 3 thôøi kyø lieân tieáp.
 Bình quaân di ñoäng cuûa 4 thôøi kyø lieân tieáp.

17. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.4. Phöông phaùp bình quaân di ñoäng coù troïng soá
 Nguyeân taéc : laáy soá trung bình coù heä soá cuûa K thôøi kyø
lieàn keà tröôùc ñoù laøm soá döï baùo thôøi kyø sau.
 Coâng thöùc :
n

tnk
Atxqt
Ft  1  n
 qt
nk

18. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Trong ñoù :
 F t+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t+1.
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 qt : Heä soá thôøi kyø t.
AÙp duïng khi : Soá lieäu thöïc teá trong quaù khöù bieán ñoäng
khoâng lôùn qua caùc thôøi kyø.

19. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp Toaøn Myõ coù saûn löôïng tieâu thuï trong 7
thaùng nhö sau :
Thaùng 3 4 5 6 7 8 9
Saûn löôïng tieâu 180 181 184 182 181 183 185
thuï (Taán )
 Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï thaùng 10 theo phöông phaùp :
 Bình quaân di ñoäng coù heä soá cuûa 3 thôøi kyø lieân tieáp (Heä soá
laø 3,2,1).
 Bình quaân di ñoäng coù heä soá cuûa 4 thôøi kyø lieân tieáp (Heä soá
laø 4, 3,2,1).

20. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.5. Phöông phaùp san baèng soá muõ :
 Coâng thöùc :
F t+1 = αAt + (1–α )Ft
 Trong ñoù :
 F t+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t +1.
 Ft : Soá döï baùo thôøi kyø t.
 At : Soá thöïc teá cuûa thôøi kyø t.
 α : Heä soá san baèng soá muõ (1 >  > 0)
 AÙp duïng cho moïi tröôøng hôïp cuûa daõy soá, tröø tröôøng
hôïp xu höôùng hay thôøi vuï.

21. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp Thaéng Lôïi coù saûn löôïng tieâu thuï trong 5 thaùng nhö
sau :
Thaùng 1 2 3 4 5
Saûn löôïng tieâu 12450 12454 12460 12456 12458
thuï (Chieác )
Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï thaùng 6 theo phöông phaùp :
 San baèng soá muõ vôùi F1 = 12440, α = 0,2.
San baèng soá muõ vôùi F1 = 12440, α = 0,4.
 Tính MAD

22. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.6. Phöông phaùp san baèng soá muõ coù ñònh höôùng
 Coâng thöùc :
 Böôùc 1: Ft+1 = αAt + (1 –α) Ft
 Böôùc 2: Tt+1 = β(Ft+1 - Ft ) + (1-β )Tt
 Böôùc 3: Ft+1 (ñh) = Ft+1 + Tt+1
Trong ñoù :
 F t : Soá döï baùo thôøi kyø t.
 F t+1 : Soá döï baùo thôøi kyø t +1.
 At : Soá thöïc teá cuûa thôøi kyø t.

23. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Tt : Ñaïi löôïng ñònh höôùng thôøi kyø t.
 Tt+1 : Ñaïi löôïng ñònh höôùng thôøi kyø t+1.
 α : Heä soá san baèng soá muõ baäc 1 (1 >  > 0)
 β : Heä soá san baèng soá muõ baäc 2 (1 > β > 0)
 Ft+1 (ñh) : Soá döï baùo coù ñònh höôùng thôøi kyø t+1.
 AÙp duïng cho moïi tröôøng hôïp cuûa daõy soá, tröø tröôøng
hôïp xu höôùng hay thôøi vuï.

24. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp Thaéng Lôïi coù saûn löôïng tieâu thuï trong 5
thaùng nhö sau :
Thaùng 1 2 3 4 5
Saûn löôïng tieâu 12450 12454 12460 12456 12458
thuï (Chieác )
Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï thaùng 6 theo phöông phaùp :
 San baèng soá muõ coù ñònh höôùng vôùi F1 = 12440, T1= 0,
α = 0,2, β = 0,4.

25. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.7. Moâ hình xu höôùng tuyeán tính
 AÙp duïng : khi bieåu dieãn soá lieäu thöïc teá cuûa caùc thôøi kyø
quaù khöù leân ñoà thò coù daïng ñöôøng thaúng.
y = ax + b
 Trong ñoù :
 y : Soá döï baùo cuûa thôøi kyø x.
 x : Thöù töï cuûa caùc thôøi kyø.
 n : Soá löôïng quan saùt ( Soá löôïng soá lieäu)

26. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 AÙp duïng phöông phaùp bình quaân beù nhaát :
∑x ∑y
x= y=
n n
∑ xy – n x y
a= b=y–ax
∑ x2 – n ( x )2

27. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Doanh nghieäp Phuù Phong coù saûn löôïng tieâu thuï trong 7
thaùng nhö sau :
Thaùng 4 5 6 7 8 9 10
Saûn löôïng 150 160 180 170 180 200 210
( Taán)
 Döï baùo theo moâ hình xu höôùng tuyeán tính.
 Tính MAD vaø nhaän xeùt keát quaû döï baùo.

28. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.8. Phöông phaùp heä soá thôøi vuï
 AÙp duïng : cho caùc maët haøng tieâu thuï bieán ñoåi theo
muøa nhö vaät tö noâng nghieäp, quaït maùy, nöôùc uoáng…
 Böôùc 1 : Döï baùo Ft theo phöông phaùp thoâng thöôøng.
 Böôùc 2 : Tính heä soá thôøi vuï St cuûa caùc thôøi kyø.
Heä soá Nhu caàu bình quaân thôøi kyø t
thôøi vuï (St) =
Nhu caàu bình quaân 1 thôøi kyø
thôøi kyø t

29. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Böôùc 3 : Tính keát quaû döï baùo heä soá thôøi vuï (Ft x St).

30. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Coâng ty phaân boùn Bình Ñieàn coù saûn löôïng tieâu thuï qua 4
quùy naêm 2003, 2004, 2005 nhö sau :
Quùy Saûn löôïng tieâu thuï ( Taán)
2003 2004 2005
1 245 255 270
2 215 220 216
3 250 265 280
4 216 225 224
 Döï baùo saûn löôïng tieâu thuï coù heä soá thôøi vuï caùc quyù 2006.

31. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.9. Phöông phaùp hoài qui nhaân quaû
3.9.1. Döï baùo theo 1 nguyeân nhaân
y = ax +b
Trong ñoù :
 y : Soá döï baùo (bieán phuï thuoäc).
 x : Yeáu toá aûnh höôûng keát quaû döï baùo ( bieán ñoäc laäp).
 n : Soá löôïng quan saùt (soá löôïng soá lieäu)

32. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
∑x ∑y
x= y=
n n
∑ xy – n x y
a= b=y–a x
∑ x2 – n ( x )2

33. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Ñaùnh giaù haøm hoài qui nhaân quaû
 Sai leäch tieâu chuaån
∑ y2 - b∑ y – a ∑xy
S xy =
n -2
 Heä soá töông quan
n∑ xy – ∑ x ∑ y
Rxy =
[n∑y2 – ( ∑y )2 ] [n∑x 2 – ( ∑x )2 ]

34. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Coâng ty kinh doanh nöôùc uoáng Vina coù chi phí quaûng caùo
vaø doanh thu trong 6 thaùng nhö sau :
Thaùng 1 2 3 4 5 6
Doanh thu (Tr.ñ) 300 450 610 720 820 950
Chi phí quaûng 30 40 60 70 80 90
caùo ( Tr.ñ)
 Döï baùo doanh thu thaùng 7, bieát doanh nghieäp chi 100
trieäu cho quaûng caùo trong thaùng 7.

35. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Xöû lyù baèng Excel
 Vaøo Tools/Data analyis/ Regresion/Ok.
 Input Y range : Queùt khoái soá lieäu coät Y.
 Input X range : Queùt khoái soá lieäu coät X.
 Output options choïn New worksheet ply hay Output
range.
 Intercept = b, X variable 1 = a
 Neáu | t -Stat | > 1,96 : Haøm döï baùo coù yù nghóa.
 Multiple R 1 : töông quan giöõa X vaø Y caøng chaët.

36. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
3.9.2. Döï baùo theo nhieàu nguyeân nhaân
Y = A1X1 + A2X2+ …+ AnXn + B
Trong ñoù :
 Y : Soá döï baùo (bieán phuï thuoäc).
 Xi : Yeáu toá aûnh höôûng keát quaû döï baùo ( bieán ñoäc laäp).
 B : Tung ñoä goác.
 Ai : Ñoä doác phöông trình theo bieán Xi.

37. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
Coâng ty kinh doanh nöôùc uoáng Vina coù chi phí quaûng caùo
vaø doanh thu trong 6 thaùng nhö sau :
Thaùng 1 2 3 4 5 6
Doanh thu(Tr.ñ) 300 450 610 720 820 950
Nhaân vieân baùn 20 25 40 50 60 70
haøng
Chi phí quaûng 30 40 60 70 80 90
caùo(Tr.ñ)
 Xaây döïng haøm döï baùo cho doanh nghieäp baèng Excel.

38. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
 Xöû lyù baèng Excel
 Vaøo Tools/Data analyis/ Regresion/Ok.
 Input Y range : Queùt khoái coät Y .
 Input X range : Queùt khoái caû 2 coät X.
 Output options : Choïn New worksheet ply hay
Output range.

39. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
4. Kieåm tra keát quaû döï baùo
4.1. Ñoä leäch tuyeät ñoái trung bình (Mean absolute
deviation)
 Coâng thöùc
∑ | At – Ft |
MAD =
n
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 Ft : Soá döï baùo thôøi kyø t.
 n : Soá quan saùt
 MAD caøng nhoû keát quaû döï baùo caøng chính xaùc.

40. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
4.2. Tín hieäu döï baùo (Running Sum of the Forecast
Error)
 Coâng thöùc
∑ ( At – Ft )
RSFE =
MAD
 At : Soá thöïc teá thôøi kyø t.
 Ft : Soá döï baùo thôøi kyø t.
 MAD : Ñoä leäch tuyeät ñoái trung bình.
 Khi -4 < RSFE < + 4, keát quaû döï baùo chaáp nhaän ñöôïc.

41. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
4.3. Tyû leä ñoä leäch tuyeät ñoái trung bình ( The mean
absolute percent deviation )
∑ | At – Ft |
MAPD =
∑ At

42. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
4.4. Sai soá tích luõy ( Cumulative Error)
E = ∑( At- Ft)
4.5. Sai soá tích luõy trung bình( Average Error)
∑ ( At - Ft )
E =
n

43. CHÖÔNG II - DÖÏ BAÙO NHU CAÀU
4.6. Sai soá trung bình bình phöông (Mean squared
Error)
∑( At - Ft )2
MSE =
n-1

44. Tài liệu tham khảo
1. TS. Trương Đoàn Thể chủ biên (2004), Quản trị sản
xuất và tác nghiệp, Nxb. lao động- xã hội.
2. TS. Đặng Minh Trang (2003), Quản trị sản xuất và tác
nghiệp, Nxb. thống kê.
3. TS. Hồ Tiến Dũng (2007), Quản trị sản xuất và điều
hành, NXB. Thống kê.
4. GS.TS. Đồng Thị Thanh Phương (2007), Quản trị sản
xuất và dịch vụ, Nxb. thống kê.