SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
// श्री //
पुरीष परीक्षण
By
Vd. Saurabh B. Kadam
P.G. IIIrd Year,
Under guidance of-
Dr. Shital R. Rasane
Samhita Siddhant Dept.
Dr. D. Y. Patil College Of ayurveda & Research Centre Pimpri
Pune
NEED OF STUDY
• बदललेली जीवनशैली
• अयोग्य पद्धतीने ननर्माण के ले जमणमरे आहमर द्रव्य
• चुकीचम आहमर – फमस्ट फू ड
• चुकीच्यम पद्धतीने के ले जमणमरे आहमर सेवन
• यमर्ुळे ददवसेंददवस वमढत चमललेले पुरीषज व्यमधी
• आयुवेदोक्त पुरीष परीक्षणमतील संभ्रर्
पुरीषवह स्रोतस
पक्वमशयो र्ुलं स्थुलगुदं च |
च.वव. 5
पुरीषवहे द्वे | तयोर्ूालं पक्वमशयो गुदं च ||
सु.शम.10
पुरीष ननर्र्ाती
तत्रमच्छं ककट्टर्न्नस्य र्ूत्रं ववद्यमत् घनं शकृ त् ||
अ.ह्र.शम.3/61
सारभाग
जाठराग्नि
किट्टभाग
मूत्र
पुरीषआहमर
रसादी
धातुपोषण
पुरीष कमया
अवष्टंभ: पुरीषस्य |
अ.ह्र.सू.11/5
पुरीषर् ् वमय्वग्ग्नधमरणर् ् च करोनत |
सु.सू. 15/4
प्रमर्ुख्यमने पुरीष परीक्षण के ले जमणमर्यम
व्यमधी
अष्टववध परीक्षेत सर्मववष्ट - र्ुळ परीक्षणमपैकी कक
त्यमर्ुळे सवाच व्यमधीत र्लपरीक्षण र्हत्वमचे
• अनतसमर • प्रवमदहकम
• कमर्लम • उदर
• ग्रहणी • अजीणा
• कृ र्ी
• अशा
त्रत्रववध परीक्षम
दशानेन स्पशाणेन प्रश्नेन
रूग्णमलम ददसणमरे र्ल
स्वरूप तसेच आधुननक
Lab तपमसणीत stool
examination यमत येते.
शोधनमत स्नेहर्सद्धी तपमसतमनम
रुग्णमलम स्पशमाने जमणवणमरी
र्ल ग्स्नग्धतम ववचमरमत घेतली
जमते.
र्लमची र्मत्रम-स्वरूप –
र्लप्रवृत्ती
समठी लमगणमरम कमलमवधी
- प्रनतददन र्ल वेग आदद
सवमांसमठी प्रश्नेन परीक्षेचम वमपर
अधधक होतो.
दोषज लक्षण
वातज पपत्तज िफज
दृढतम फे ननल वपततम श्वेततम
शुष्कतम धुर्ल
त्रुटीत रुक्ष
योगारत्िािर – रुद्रतंत्रोक्त
शुष्कत्व X आद्र - जल
रुक्ष X ग्स्नग्ध - स्नेह
उदम: वमतज – धमतुक्षय व्यमधी
वपत्तज – बहुवपत्त कमर्लम
कफज – रुद्धपथ कमर्लम - नतलवपष्टननभ
पुरीष समर्-ननरमर् लक्षण
साम मल (अपक्वम्) निराम मल (पक्वम ्)
पमण्यमत बुडतो पमण्यमत बुडत नमही
अत्यंत दुगांधी दुगांधीरदहत
ववग्च्छन्नं (थोडी-थोडी प्रवृत्ती होणे) ककसंघ (के ळीप्रर्मणे)
प्रवृत्ती नंतर शरीरमलम लमघवतम उत्पन्न
करणमरम
संसृष्टर्ेर्भदोषैस्तु न्यस्तर््स्ववसीदनत |
पुरीषं भृशदुगांधध ववग्च्छन्नं चमर्संज्ञकर््।|
कतमन्येव तु र्लंगमनन ववपरीतमनन यस्य तु।
लमघवं च र्नुष्यस्य तस्य पक्वं ववननददाशेत्।।
- सु. उ. ४०/१७-१८
र्ज्जत्यमर्मगुरुत्वमद् वव्  पक्वम तुत््लवते जले |
- च.धच.१५/९४
जल परीक्षण पद्धतील अपवमद
ववनमऽनतद्रवसंघमतशैत्यश्लेष्र्प्रदूषणमत् ||
च.धच.१५/९४
• अनतद्रव र्ल
• अनतसंघमत (अधधक घट्ट) र्ल
• शैत्य र्ल
• कफ दोष दुवषत र्ल
पुरीष र्मत्रम
स्त अंजली |
र्मत्र यमबद्दल संभ्रर्???
आहमर प्रकृ ती - आहमर र्मत्रम(रमर्श) तसेच आहमर
सेवन करणमर्यमचम अग्ग्न – कोष्ठ -प्रकृ ती - देश
– कमल आदद नुसमर पुरीष र्मत्रम र्भन्न।
पुरीष वृवद्ध लक्षण
पुरीषं आटोपं कु क्षौ शूलं च |
- सु.सू. 15/15
कु क्षमवमध्र्मनं अटोपं गौरवं वेदनमं शकृ त् ||
- अ.ह्र.सू.11/13
पुरीष क्षय लक्षण
पुरीषक्षये ह्रदयपमश्वापीडम सशब्दस्य च
वमयोरुध्वागर्नं कु क्षौ संचमरणर् ् च |
- सु.सू.15/11
क्षीणे शकृ नत चमंत्रमणण पीडयग्न्नव र्मरुत: |
रुक्षस्योन्नर्यन् कु क्क्षं नतयागुध्वां च गच्छनत ||
- च.सू.17/70
पुरीष संरक्षणमचे र्हत्व
• र्लमवरून अग्ग्नचे अनुर्मन
• शुक्रमयत्तं बलं पुंसमं र्लमयत्तं च जीवनर् ् |
तस्र्मद् यत्नेन संरक्ष्य यग्क्ष्र्णो र्लरेतसी ||
- योगरत्नमकर
तस्र्मत् पुरीषं संरक्ष्यं ववशेषमद् रमजयग्क्ष्र्ण:|
सवाधमतुक्षयमत्तास्य बलं तस्य दह ववड्बलर् ् ||
- च.धच.8/42
सध्यम आयुवेदोक्त पुरीष परीक्षण प्रमर्ुख्यमने प्रश्नेन
पद्धतीनेच...,
त्यम वेळी ववचमरमवयमचे कमही प्रर्ुख प्रश्न.....
• र्ल स्वरूप – समर्/ननरमर्(जल परीक्षण)
द्रव-कडक-खडम-भसरट-ककसंघ इत्यमदी,
ग्स्नग्ध/ रुक्ष / द्रव / शुष्क
सरक्त / सकफ (सधमतू ?)
• वणा – कृ ष्ण/वपत/श्वेत/रक्तवणा/सरक्त
• गंध – अत्यंत दुगांधयुक्त/दुगांधी नसलेलम
• र्ल प्रवृत्ती होण्यमसमठी गरर् पमणी/चहम/स्र्ोककं ग
आदद कमही करमवे लमगते कम ?
• ददवसमतून ककती वेळम र्ल त्यमगमसमठी जमवे लमगते
?
• र्लत्यमगमवेळी पेपर वमचने/र्ोबमइल वमपर इत्यमदी
होते कम ?
• प्रवमहन - ककती वेळ बसमवे लमगते? प्रवमहन करमवे
लमगते कम? त्यमने थकवम येतो कम ?
• गुदगत कु ठले व्यमधी आहेत कम ?
इत्यमदी.
Thank You …!

More Related Content

Similar to Purish (Stool) Exam According To Ayurveda

AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)
AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)
AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)Dr priti Masaram
 
Sunyam Margna
Sunyam MargnaSunyam Margna
Sunyam MargnaJainkosh
 
Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)SangeetaIndoria
 
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpati
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpatiSwarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpati
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpatiVaidya Chaitanya Badami
 
dhatura.pptx
dhatura.pptxdhatura.pptx
dhatura.pptxvkyadav19
 
Panchakarma Theatre and Necessary Equipments
Panchakarma Theatre and Necessary EquipmentsPanchakarma Theatre and Necessary Equipments
Panchakarma Theatre and Necessary EquipmentsUnni Nilanjan
 
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...VaidyaSonaliSharma
 
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panambur
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi PanamburKamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panambur
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panamburshruthipanambur
 
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptx
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptxGherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptx
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptxDr Shivam Mishra
 
७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptxAnjaliSolanki50
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxe-MAP
 
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotasChikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas7412849473
 
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTS
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTSVIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTS
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTSssuser30952b
 
haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-drkushpandey17
 

Similar to Purish (Stool) Exam According To Ayurveda (20)

Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majjaQualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
 
Jwara vivechana
Jwara vivechanaJwara vivechana
Jwara vivechana
 
Adharaniya vega
Adharaniya vegaAdharaniya vega
Adharaniya vega
 
tridosha final.pptx
tridosha final.pptxtridosha final.pptx
tridosha final.pptx
 
AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)
AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)
AYURVED PRAKASH & ANANDKANDA A SHORT REVIEW.( DR. PRITI MASARAM)
 
Sunyam Margna
Sunyam MargnaSunyam Margna
Sunyam Margna
 
Hikka shwas
Hikka shwasHikka shwas
Hikka shwas
 
Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)
 
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpati
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpatiSwarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpati
Swarna parpati, Vijaya parpati and Gagana parpati
 
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
Dwividha Upakrama  Ayurved treatmentDwividha Upakrama  Ayurved treatment
Dwividha Upakrama Ayurved treatment
 
dhatura.pptx
dhatura.pptxdhatura.pptx
dhatura.pptx
 
Panchakarma Theatre and Necessary Equipments
Panchakarma Theatre and Necessary EquipmentsPanchakarma Theatre and Necessary Equipments
Panchakarma Theatre and Necessary Equipments
 
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...
tachilya- important topic to understand the deep concepts of samhita and ayur...
 
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panambur
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi PanamburKamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panambur
Kamala (jaundice) by Dr. Shruthi Panambur
 
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptx
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptxGherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptx
Gherand Samhita By Dr Shivam Mishra .pptx
 
७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptx
 
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotasChikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
 
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTS
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTSVIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTS
VIRECHANA PPT BY PANCHAKARMA DEPARTMENT TO THE STUDENTS
 
haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-
 

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune (20)

Hybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralayaHybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralaya
 
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
 
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET AyurvedaMCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
 
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET AyurvedaSushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
 
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET AyurvedaSharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
 
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET AyurvedaKashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
 
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET AyurvedaCharak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
 
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya  Balgraha - PG CET AyurvedaStanya  Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
 
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET AyurvedaShalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
 
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET AyurvedaKC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
 
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET AyurvedaKC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
 
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET AyurvedaKayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
 
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET AyurvedaBalrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
 
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET AyurvedaSwasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
 
Rognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET AyurvedaRognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET Ayurveda
 
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET AyurvedaRasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
 
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatmentGuidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
 
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET AyurvedaSwasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
 

Purish (Stool) Exam According To Ayurveda

  • 1. // श्री // पुरीष परीक्षण By Vd. Saurabh B. Kadam P.G. IIIrd Year, Under guidance of- Dr. Shital R. Rasane Samhita Siddhant Dept. Dr. D. Y. Patil College Of ayurveda & Research Centre Pimpri Pune
  • 2. NEED OF STUDY • बदललेली जीवनशैली • अयोग्य पद्धतीने ननर्माण के ले जमणमरे आहमर द्रव्य • चुकीचम आहमर – फमस्ट फू ड • चुकीच्यम पद्धतीने के ले जमणमरे आहमर सेवन • यमर्ुळे ददवसेंददवस वमढत चमललेले पुरीषज व्यमधी • आयुवेदोक्त पुरीष परीक्षणमतील संभ्रर्
  • 3. पुरीषवह स्रोतस पक्वमशयो र्ुलं स्थुलगुदं च | च.वव. 5 पुरीषवहे द्वे | तयोर्ूालं पक्वमशयो गुदं च || सु.शम.10
  • 4. पुरीष ननर्र्ाती तत्रमच्छं ककट्टर्न्नस्य र्ूत्रं ववद्यमत् घनं शकृ त् || अ.ह्र.शम.3/61 सारभाग जाठराग्नि किट्टभाग मूत्र पुरीषआहमर रसादी धातुपोषण
  • 5. पुरीष कमया अवष्टंभ: पुरीषस्य | अ.ह्र.सू.11/5 पुरीषर् ् वमय्वग्ग्नधमरणर् ् च करोनत | सु.सू. 15/4
  • 6. प्रमर्ुख्यमने पुरीष परीक्षण के ले जमणमर्यम व्यमधी अष्टववध परीक्षेत सर्मववष्ट - र्ुळ परीक्षणमपैकी कक त्यमर्ुळे सवाच व्यमधीत र्लपरीक्षण र्हत्वमचे • अनतसमर • प्रवमदहकम • कमर्लम • उदर • ग्रहणी • अजीणा • कृ र्ी • अशा
  • 7. त्रत्रववध परीक्षम दशानेन स्पशाणेन प्रश्नेन रूग्णमलम ददसणमरे र्ल स्वरूप तसेच आधुननक Lab तपमसणीत stool examination यमत येते. शोधनमत स्नेहर्सद्धी तपमसतमनम रुग्णमलम स्पशमाने जमणवणमरी र्ल ग्स्नग्धतम ववचमरमत घेतली जमते. र्लमची र्मत्रम-स्वरूप – र्लप्रवृत्ती समठी लमगणमरम कमलमवधी - प्रनतददन र्ल वेग आदद सवमांसमठी प्रश्नेन परीक्षेचम वमपर अधधक होतो.
  • 8. दोषज लक्षण वातज पपत्तज िफज दृढतम फे ननल वपततम श्वेततम शुष्कतम धुर्ल त्रुटीत रुक्ष योगारत्िािर – रुद्रतंत्रोक्त शुष्कत्व X आद्र - जल रुक्ष X ग्स्नग्ध - स्नेह उदम: वमतज – धमतुक्षय व्यमधी वपत्तज – बहुवपत्त कमर्लम कफज – रुद्धपथ कमर्लम - नतलवपष्टननभ
  • 9. पुरीष समर्-ननरमर् लक्षण साम मल (अपक्वम्) निराम मल (पक्वम ्) पमण्यमत बुडतो पमण्यमत बुडत नमही अत्यंत दुगांधी दुगांधीरदहत ववग्च्छन्नं (थोडी-थोडी प्रवृत्ती होणे) ककसंघ (के ळीप्रर्मणे) प्रवृत्ती नंतर शरीरमलम लमघवतम उत्पन्न करणमरम संसृष्टर्ेर्भदोषैस्तु न्यस्तर््स्ववसीदनत | पुरीषं भृशदुगांधध ववग्च्छन्नं चमर्संज्ञकर््।| कतमन्येव तु र्लंगमनन ववपरीतमनन यस्य तु। लमघवं च र्नुष्यस्य तस्य पक्वं ववननददाशेत्।। - सु. उ. ४०/१७-१८ र्ज्जत्यमर्मगुरुत्वमद् वव् पक्वम तुत््लवते जले | - च.धच.१५/९४
  • 10. जल परीक्षण पद्धतील अपवमद ववनमऽनतद्रवसंघमतशैत्यश्लेष्र्प्रदूषणमत् || च.धच.१५/९४ • अनतद्रव र्ल • अनतसंघमत (अधधक घट्ट) र्ल • शैत्य र्ल • कफ दोष दुवषत र्ल
  • 11. पुरीष र्मत्रम स्त अंजली | र्मत्र यमबद्दल संभ्रर्??? आहमर प्रकृ ती - आहमर र्मत्रम(रमर्श) तसेच आहमर सेवन करणमर्यमचम अग्ग्न – कोष्ठ -प्रकृ ती - देश – कमल आदद नुसमर पुरीष र्मत्रम र्भन्न।
  • 12. पुरीष वृवद्ध लक्षण पुरीषं आटोपं कु क्षौ शूलं च | - सु.सू. 15/15 कु क्षमवमध्र्मनं अटोपं गौरवं वेदनमं शकृ त् || - अ.ह्र.सू.11/13
  • 13. पुरीष क्षय लक्षण पुरीषक्षये ह्रदयपमश्वापीडम सशब्दस्य च वमयोरुध्वागर्नं कु क्षौ संचमरणर् ् च | - सु.सू.15/11 क्षीणे शकृ नत चमंत्रमणण पीडयग्न्नव र्मरुत: | रुक्षस्योन्नर्यन् कु क्क्षं नतयागुध्वां च गच्छनत || - च.सू.17/70
  • 14. पुरीष संरक्षणमचे र्हत्व • र्लमवरून अग्ग्नचे अनुर्मन • शुक्रमयत्तं बलं पुंसमं र्लमयत्तं च जीवनर् ् | तस्र्मद् यत्नेन संरक्ष्य यग्क्ष्र्णो र्लरेतसी || - योगरत्नमकर
  • 15. तस्र्मत् पुरीषं संरक्ष्यं ववशेषमद् रमजयग्क्ष्र्ण:| सवाधमतुक्षयमत्तास्य बलं तस्य दह ववड्बलर् ् || - च.धच.8/42
  • 16. सध्यम आयुवेदोक्त पुरीष परीक्षण प्रमर्ुख्यमने प्रश्नेन पद्धतीनेच..., त्यम वेळी ववचमरमवयमचे कमही प्रर्ुख प्रश्न..... • र्ल स्वरूप – समर्/ननरमर्(जल परीक्षण) द्रव-कडक-खडम-भसरट-ककसंघ इत्यमदी, ग्स्नग्ध/ रुक्ष / द्रव / शुष्क सरक्त / सकफ (सधमतू ?) • वणा – कृ ष्ण/वपत/श्वेत/रक्तवणा/सरक्त • गंध – अत्यंत दुगांधयुक्त/दुगांधी नसलेलम
  • 17. • र्ल प्रवृत्ती होण्यमसमठी गरर् पमणी/चहम/स्र्ोककं ग आदद कमही करमवे लमगते कम ? • ददवसमतून ककती वेळम र्ल त्यमगमसमठी जमवे लमगते ? • र्लत्यमगमवेळी पेपर वमचने/र्ोबमइल वमपर इत्यमदी होते कम ? • प्रवमहन - ककती वेळ बसमवे लमगते? प्रवमहन करमवे लमगते कम? त्यमने थकवम येतो कम ? • गुदगत कु ठले व्यमधी आहेत कम ? इत्यमदी.