خلاصه 9 فصل اول چیستی علم آلن چالمرز

1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. خلاصه کتاب
چیستی علم
در آمدی بر
مکاتب علم شناسی فلسفی
استاد: جناب آقای دکتر فقیهی
ارائه کننده: دانیال صابر سمیعی
danial.Samiei@gmail.com

3. استقراءگرایی سطحی:
علم با مشاهدات آغاز
میشود.

4. علم، معرفتی مأخوذ از یافته های تجربی
گزاره های شخصیه
• در زمان و مکان خاصی واقع میشوند.
گزارههای کلی
• مدعی بیان خواص یا رفتار بعضی از چهرههای جهان هستند.

5. علم، معرفتی مأخوذ از یافته های تجربی
تعداد گزارههای مشاهداتی که اساس تعمیم
را تشکیل میدهند باید زیاد باشند.
مشاهدات باید تحت شرایط متنوع تکرار
شوند.
هیچیک از گزارههای مشاهداتی نباید با
قانون جهانشمول مأخوذ خود معارضه کند.
چگونه میتوان
از گزاره
شخصیه به
گزاره کلی
رسید؟

6. قیاس حرکت از کل به جز
است که به کار تبیین و
پیشبینی میآید.

7. منطق و استدلال قیاسی
چرا برهان استقراءی قابل اتکا یا درست است؟
توسل به منطق و تکیه بر تجربه
پاسخهای ممکن به مساله استقراء:
.1 پذیرش ابتنای علم بر استقراء و برهان هیوم که استقراء نمیتواند به منطق و تجربه
تصدیق شود.
.2 سست کردن این دیدگاه استقراءگرایان که تمام معارف غیر منطقی باید از تجربه
اخذ شوند.

8. علم با مشاهده آغاز میشود و
مشاهده اساس مطمئنی برای
اخذ معرفت فراهم میآورد.

9. مسبوقیت مشاهده بر نظریه
. 1 تجارب بصری توسط تصاویر منقش
بر شبکیه تعیین نمیشوند.
. 2 گزارههای مشاهدتی متضمن نظریه
هستند.

10. علم با آزمون و خطا یعنی با
حدسها و ابطالها پیشرفت
میکنند.

11. ابطالگرایی
• علم از منظر ابطالگرایان به مثابه مجموعهای از فرضیههاست که موقتا برای
تبیین چهرهای از جهان پیشنهاد شدهاند.
• اگر نظریهای قابل ابطال نباشد یعنی در مورد جهان دعوی و سخن مشخصی
ندارد.
• هر اندازه نظریهای دقیقتر و واضح باشد ابطالپذیرتر میشود.
• علم با مسائل آغاز می شود.

12. تایید در تبیین ابطالگرایان از علم
دو نوع نظریه وجود دارد:
. 1 نظریههایی که شکل حدسهای متهورانه را دارد.
. 2 نظریههایی که حدسهایی احتیاط آمیزند.
تایید از نظر
استقراءگرایان
رابطه منطقی بین
گزارههای مشاهداتی
تایید از نظر
ابطالگرایان
زمینه تاریخی

13. ابطالگرایی مشاهده را
بر نظریه مقدم میداند

14. محدودیتهای ابطالگرایی
• خطا پذیری گزاره های مشاهدتی و اتکای آنها بر نظریه.
• هیچ نظریه ای را نمی توان به طور قطع ویقین ابطال کرد زیرا نمی توان این
امکان را منتفی دانست که بخشی از شبکه آزمونی ، به جز نظریه تحت آزمون
، باعث پیش بینی خطا شده باشد.
• می توان مشاهداتی یافت که از مقبولیت تام برخوردار بودند و در همان حال
معارض با نظریه هم محسوب می شدند و با این وجود نظریه در پرتو این
شواهد مشاهدتی معارض رد نشده است.

15. نظریهها را باید به مثابه
نوعی کلهای منتظم
تلقی کرد.

16. نظریه به مثابه ساختار
• تلقی علم به مثابه نوعی ساختار منتظم به دلایل زیر صورت میگیرد:
1 .تاریخ علم روشن میسازد
که پیشرفت و تکامل عمده
علم از ساختار نشات میگیرد.
2 . فقط به واسطه نظریهای که
به طور منسجم منتظم شده
باشد، مفاهیم معنی دقیق
پیدا میکنند.
3 . علم نیاز به رشد و توسعه
دارد. علم باید برنامه پژوهشی
در اختیار دانشمندان قرار
دهد.

17. نظریه به مثابه ساختار
• لاکاتوش به منظور اصلاح و فایق آمدن بر مشکلات ابطالگرایی پاپری
تصویری از علم ارائه داد که شامل راهنمونیهای سلبی و ایجابی میباشد:
راهنمون سلبی یک برنامه شامل
این شرط است که مفروضات
اساسی آن برنامه، استخوانبندیاش
نباید مورد جرح و تعدیل قرار گیرد.
راهنمون ایجابی حکایت از امکان
تحول و توسعه برنامه پژوهشی دارد.

18. خصوصیتی که علم را از
غیر علم متمایز می سازد
وجود پارادایم است

19. پارادایمهای کوهن
• نظریهای از علم داده است که با » ساختار انقلابهای علمی « کوهن در کتاب
واقعیات تاریخی همخوان میباشد. علم با انقلاب پیش میرود و جوامع علمی
و عوامل جامعهشناختی تاثیر زیادی روی آن دارند. تصور وی از پیشرفت علم
بدین ترتیب است:
پیش علم
علم عادی
بحران
انقلاب
علم عادی
جدید
بحران جدید

20. پروتاگوراس:
انسان معیار همه چیز
است

21. عقلگرایی در مقابل نسبیگرایی
• عقلگرایان افراطی قایل به معیار واحد،
ابدی و کلی میباشند که با آن بتوان
تواناییهای نسبی نظریههای رقیب را
مورد ارزیابی قرار داد.
• عقلگرایی ویژگی کلیت و خصلت غیر
تاریخی دارد و تنها چیزی را علم می-
دانند که بتوان با معیار کلی ارزیابی کرده
و از بوته آزمون سرافراز بیرون آیند.
• نسبیگراین منکر وجود معیاری کلی و غیر
تاریخی برای معقولیتاند.
• آنچه خوبی یا بدی نظریههای علمی نسبت به آن
سنجیده میشود نزد هر دانشمند یا هر جامعه
علمی متفاوت خواهد بود.
ع
قل گرایی نسبی گرایی

22. با تشکر از توجه شما
داده ها نشان می دهد پرداخت های
ایالات متحده آمریکا برای علم ،
فضا و فناوری با آمار خودکشی در
آمریکا رابطه مستقیم دارد.
Correlation: 0.992082
منبع: http://tylervigen.com/view_correlation?id=1597
آیا گزاره زیر علمی است؟
برای کاهش آمار خود کشی در آمریکا باید سرمایه گذاری بر روی علوم
و فناوری را کاهش داد.
danial.Samiei@gmail.com