1. The Administrative Court of Appeal of
Larisa
&
“The Hellenic Industrial Property Organisation (OBI)”
«Intellectual Property litigation & procedures»
Judges’ Conference in Athens
Christos G. Choutopoulos,
Judge at the Administrative Court of Appeal of Larissa :
“Patent and Trademark litigation in Greece:
Α short introduction
in the judicial procedural framework”
April 8-9, 2011

2. 2
ATHENS
Intellectual Property litigation & procedures»
«Η Δικαστική προστασία
Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Σημάτων στην Ελλάδα :
Μιά σύντομη Εισαγωγή στo σχετικό νομικό καθεστώς» .
Χρίστου Γ. Χουτόπουλου , Εφέτη Δ.Δ.
(Διοικητικό Εφετείο Λάρισας)
Εισήγηση κατά την Δικαστική Διημερίδα με θέμα «Δικαστικές διαφορές και
Διαδικασίες σε θέματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας» που οργανώθηκε από το
Διοικητικό Εφετείο Λάρισας σε συνεργασία με τον Οργανισμό Βιομηχανικής
Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) στις εγκαταστάσεις τού τελευταίου (8-9 Απριλίου 2011).
===========================[[[[[=]]]]]=============================
Όπως τίθεται από τον τίτλο του , το θέμα μας είναι εξαιρετικά ευρύ .
Άν το δούμε σε όλο του το βάθος και όλη του την έκταση θα
διαπιστώσουμε ότι , όταν μιλάμε για προστασία διανοητικής ιδιοκτησίας ,
αναφερόμαστε σε ένα πολύπλοκο πολυεπίπεδο σύστημα δικαίου με το
οποίο τίθενται κανόνες για την προστασία ως ιδίου , κάθε προϊόντος τής
ανθρώπινης δημιουργικότητας ˙ σε τελική ανάλυση κάθε έργου τής
ανθρώπινης διάνοιας .
Θα μπορούσαμε χωρίς να είμαστε υπερβολικοί να μνημονεύσουμε ως
τέτοια παραδείγματα δεκτικά προστασίας (ως αντικείμενα πνευματικής
ιδιοκτησίας) τις ραψωδίες τού Ομήρου , τις τραγωδίες τού Σοφοκλή , τα
συγγράματα τού Ηράκλειτου και τού Αριστοτέλη , τούς ψαλμούς τού
Δαυίδ , την λύρα τού Ορφέα , την “πρώτη μέθοδο αφής πυρός” τής οποίας
την πατρότητα πιθανόν θα διεκδικούσε ο Προμηθέας , το άροτρο , τον
τροχό ως μέσο μεταφοράς , το πρώτο σκάφος , το πανί ως μέσο κίνησής

3. 3
του , τον ανεμόμυλο και τον νερόμυλο , το στιγμάτισμα ζώων που ανήκαν
σ’ ένα κοπάδι με ειδικό διακριτικό , την μέθοδο διατήρησης τροφής σε
στάμνες , την πυρίτιδα , το υγρό πύρ , την μέθοδο λείανσης τού παπύρου
ώστε να μπορεί να χρησιμεύσει για γραφή , ίσως ίσως και το ύφασμα , το
χαρτί , το φτερό τής χήνας με το μελάνι , την τυπογραφία , αλλά και το
λαχείο και... και ..... και ..... .
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι δημιουργήματα που ξεκίνησαν
από μιάν ιδέα , την οποία συνέλαβε η ανθρώπινη διάνοια , την
επεξεργάσθηκε και στην συνέχεια με κάποιους τρόπους την εξέφρασε , την
διετύπωσε , την εφάρμοσε , δίνοντας της υπόσταση στον εξωτερικό
υλικό κόσμο . Στο σημείο αυτό αξίζει να παρατηρήσουμε ότι , μέχρι τον
ύλη-μάζα Νικόλαο Τέσλα και τον Τόμας Αλβα Έντισον , όλα τα δημιουργήματα
λάμβαναν την υπόστασή τους σε τρισδιάστατη ύλη , σε ύλη – μάζα . Από
τον καιρό που το οι δυό αυτοί μεγάλοι εφευρέτες τού 19ου
αιώνα
τιθάσσεψαν την ηλεκτρική ενέργεια και μετατρέψανε τα
ηλεκτρομαγνητικά κύμματα τού Μάξγουελλ και τού Χέρτς σε ηλεκτρικό
σήμα διατηρητό και αναπαραγόμενο (με τον πρώτο κύλινδρο τού Εντισον)
τα δημιουργήματα τής ανθρώπινης διανοίας αποτυπώνονται και
αναπαράγονται και με την μορφή αυτή , σε ύλη – ενέργεια . Μετεξέλιξη
αυτής τής τελευταίας , πραγματικά κοσμοϊστορικής σημασίας καινοτομίας
“ύλη - είναι και η αποτύπωση δημιουργημάτων σε ηλεκτρονική - ψηφιακή
ενέργεια” μορφή . Ήδη σήμερα (και βέβαια δεν αποτελεί αυτό είδηση , και μάλιστα
για το παρόν ακροατήριο) ένας τεράστιος αριθμός προϊόντων
διανοητικής δημιουργίας , που προστατεύονται ως αντικείμενα
πνευματικής ιδιοκτησίας ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία : μουσικές
συνθέσεις (αλλά και “εκτελέσεις”) , περιλαμβανομένου και
δυσπροσδιόριστου αριθμού τραγουδιών , ταινίες, αρκετά προγράμματα για
επιμόρφωση , υποστήριξη επαγγελματικών δραστηριοτήτων ή και απλά για

4. 4
ψυχαγωγία μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστικών συσκευών (computers) και
συναφών συσκευών νεώτερης έκδοσης // εκδοχής , αποθηκευμένα σε
οπτικούς δίσκους αποθήκευσης ψηφιακών πληροφοριών όπως Blu-ray (ή
BD) , d.v.d., (Digital Video Disc ή Digital Versatile Disc , δηλαδή
Ψηφιακός Δίσκος Βίντεο ή Ψηφιακός Ευέλικτος Δίσκος) c.d.
(συμπαγής/περιεκτικός δίσκος) . Τα γνωστά πνευματικά δικαιώματα των
δημιουργών , αλλά και τα γνωστά ως related , συγγενικά δικαίωματα, των
διακινητών , τών εκτελεστών κ.λ.π. έργων αναμεταδιδομένου ήχου ή / και
εικόνας που έχουν στην καθημερινή ορολογία συμπεριληφθεί στον
ευρύτατο πλέον όρο copyright . Όλα αυτά είναι αντικείμενο πνευματικής
ιδιοκτησίας , intellectual property , δεκτικά αποκλειστικής κτήσης//χρήσης,
δεκτικά μεταβίβασης , διακίνησης , εμπορίας .
Εδώ , χρήσιμο είναι να θυμηθούμε τι εννοούμε ότα λέμε intellectual
property που συνήθως μεταφράζεται στα Ελληνικά ως «πνευματική
ιδιοκτησία» :
Με τον όρο «intellectual property» εννοούμε την συνολική γενική
κατηγορία όλων των ειδών ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ ιδιοκτησίας . Σ’ αυτήν
περιλαμβάνονται
αφ’ ενός η «στενή εννοία» πνευματική ιδιοκτησία , γνωστή ως copyright
και αφ’ ετέρου , η βιομηχανική ιδιοκτησία .
Η διάκριση αυτή είναι πλέον η μάλλον γενικώς , παγκοσμίως καθιερωμένη.
Και στο άρθρο 1 τής Οδηγίας 2004/48 ΕΚ (EC) τίθεται ως βάση και αρχή
ότι «για τούς σκοπούς τής παρούσας οδηγίας ο όρος “δικαιώματα
διανοητικής ιδιοκτησίας” (“intellectual property rights”) εμπεριέχει τα
δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας (“includes industrial property
rights”).
Αλλά και εν τοίς πράγμασι , αυτή η διάκριση ακολουθείται και από τον
Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (World Intellectual
Property Organization , γνωστόν και ως W.I.P.O. και κατά την γαλλική

5. 5
version Organisation Mondiale de la Propriété Intelectuelle, OMPI) ˙ σ’
αυτόν όπως είναι γνωστό, υπάγονται για προστασία σε παγκόσμια κλίμακα
όλες οι μορφές , εκδοχές και υποκατηγορίες διανοητικής ιδιοκτησίας .
Ας δούμε τώρα συνοπτικά κάθε έναν από τους δύο αυτούς κλάδους , τούς
δύο αυτούς τομείς τής διανοητικής ιδιοκτησίας .
Στον κλάδο τής «στενή εννοία» (stricto sensu) πνευματικής
ιδιοκτησίας , copyright , υπάγονται όλα τα δικαιώματα δημιουργών
πνευματικών έργων , όπως αυτά προσδιορίζονται στον ν. 2121/1993 και
κυρίως στο άρθρο 2 αυτού τού νόμου :
« 1. Ως έργο νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου,
τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα
γραπτά ή προφορικά κειμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς,
τα θεατρικά έργα, με μουσική ή χωρίς, οι χορογραφίες και οι παντομίμες,
τα Οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία
περιλαμβάνονται τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα
χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες, τα αρχιτεκτονικά έργα, οι
φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι
χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την
τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη.» Επίσης οι μεταφράσεις,
οι διασκευές, οι προσαρμογές και οι άλλες μετατροπές έργων ή εκφράσεων
της λαϊκής παράδοσης, καθώς και οι συλλογές εφ’ όσον η επιλογή ή η
διευθέτηση του περιεχομένου τους ειναι πρωτότυπη. Ακόμη όμως
αντικείμενο προστασίας είναι και οι βάσεις δεδομένων , δηλαδή «συλλογή
έργων, δεδομένων ή άλλων ανεξάρτητων στοιχείων , διευθετημένων κατά
συστηματικό ή μεθοδικό τρόπο και ατομικώς προσιτών με ηλεκτρονικά
μέσα ή με άλλο τρόπο» , χωρίς όμως η προστασία , copyright να
εκτείνεται και στο περιεχόμενο των βάσεων αυτών ή να θίγει δικαιώματα
που υφίστανται στο περιεχόμενο αυτό (άρθρο 2 §2) . Στον χώρο τής

6. 6
ψηφιακής εγγραφής είναι και η άλλη ειδικότερη υποκατηγορία για την
οποία προβλέπεται προστασία copyright στην παράγραφο 3 τού ιδίου
άρθρου , αλλά με σημαντικές αποκλίνουσες ιδιαιτερότητες: είναι «τα
προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και το προπαρασκευαστικό
υλικό του σχεδιασμού τους και μάλιστα κάθε μορφή έκφρασης ενός
προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή , εφ’ όσον βέβαια αυτά είναι
προσωπικά πνευματικά δημιουργήματα του δημιουργού τους ˙ όμως δεν
προστατεύονται ως copyright “οι ιδέες και οι αρχές στις οποίες βασίζεται
οποιοδήποτε στοιχείο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή,
περιλαμβανομένων και εκείνων στις οποιες βασίζονται τα συστήματα
διασύνδεσής του” . Εκτός όμως από την εξαίρεση αυτή , και άλλες
ιδιαίτερες ρυθμίσεις προβλέπονται σχετικά στις διατάξεις των άρθρων 40
έως και 45 , 45Α τού ιδίου νόμου ν. 2121/1993˙ από τις πλέον σημαντικές
είναι ίσως εκείνη τού άρθρου 41, σύμφωνα με την οποία «Η πρώτη
πώληση αντιγράφου ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστη μέσα
στην ευρωπαϊκή Κοινότητα από το δημιουργό ή με τη συγκατάθεσή του
εξαντλεί το δικαιωμα διάθεσης τού αντιτύπου αυτού μέσα στην κοινότητα
με εξαίρεση το δικαίωμα ελέγχου των μεταγενέστερων εκμισθώσεων τού
προγράμματος ή ενός αντιγράφου του» . Εδώ θα σταθούμε λίγο ακόμα :
Από αυτήν την φύση τους τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών
λογισμικά μετέχουν και τής βιομηχανικής εκδοχής (“φύσεως”) τής διανοητικής
διοκτησίας ˙ εφ’ όσον αυτά είναι εξ ορισμού δεκτικά ένταξης στην
παραγωγική διαδικασία : από την τήρηση αρχείων μιάς επιχείρησης μέχρι
την ανάπτυξη προγραμμάτων που οδηγούν σε αναβάθμιση όλης τής
αλυσίδας παραγωγής . Χωρίς να μπορούμε εδώ να μπούμε σε λεπτομέρειες
(θα χρειαζόταν ειδική εισήγηση) αυτήν την άποψη εν πολλοίς έχει δεχθεί
το Συμβούλιο Προσφυγών (Board of Appeal) τού Ευρωπϊκού Γραφείου
Διπλωμάτων Ευρσετεχνίας (European Patent Office , E.P.O.) σε
περιπτώσεις λογισμικών σταθερά συνδεομένων μηχανικά με συσκευές που

7. 7
συναπαρτίζουν σύστημα που διαθέτει τα λοιπά χαρακτηριστικά τής
«ευρεσιτεχνίας προϊόντος»˙ για τέτοιες περιπτώσεις έχει κρίνει ότι , μέσω
τής συνολικής προστασίας τής ευρεσιτεχνίας τού συγκεκριμένου
προϊόντος , εμπίπτουν στην προστασία πατεντών και τα αντίστοιχα
λογισμικά . Υπήρξαν ισχυρές πιέσεις για πλήρη , θεσμική ένταξη στο
σύστημα προστασίας βιομηχανικής ιδιοκτησίας των λογισμικών
προγραμμάτων (“πατεντοποίηση λογισμικών”) , ενώ ισχυρότατες και
μάλιστα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ήταν και οι αντιστάσεις σε μια τέτοια
προοπτική οι οποίες έφτασαν να λάβουν μορφή κινήματος (“free software”
κ.ά.) ˙ κατάληξη των σχετικών διεργασιών ήταν η θεαματική απόρριψη
από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 6 Ιουλίου 2005 τής Οδηγίας που είχε
υποβάλει για έγκριση η Ευρωπϊκή Επιτροπή , με την οποία θα υπάγονταν
και τα λογισμικά προγράμματα στην βιομηχανική ιδιοκτησία ˙ η οδηγία
εκείνη απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την συντριπτική
πλειοψηφία των 648 επί 680 ψήφων παρόντων (υπέρ 14 και αποχές 18) .
Αν είμαι σωστά ενημερωμένος , τον Ιούλιο τού 2007 συνέδριο που
οργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας
(European Patent Office) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον προς
το παρόν δεν υπάρχει λόγος για ένα νέο γύρο συζητήσεων γύρω από το CII
(computer-implemented inventions) και για τροποποιήσεις στο αντίστοιχο
νομικό καθεστώς . Πριν κλείσουμε αυτην την αναγκαία (λόγω σταθερής
επικαιρότητας τού θέματος) παρένθεση , θα σημειώσουμε ότι η νομική
προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών (λογισμικών)
ως copyright και όχι με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (πατέντα) είναι η επίσημη
θέση τής Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεσπίστηκε με την Οδηγία 91/250/
ΕΟΚ . Η νομική προστασία που διασφαλίζεται με την οδηγία ισχύει για
κάθε μορφή έκφρασης ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Ωστόσο, οι ιδέες και οι αρχές στις οποίες βασίζεται οποιοδήποτε στοιχείο
προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, περιλαμβανομένων και εκείνων

8. 8
στις οποίες βασίζονται τα συστήματα διασύνδεσής του, δεν
προστατεύονται .
Θα μπορούσαμε μετά από τα παραπάνω να πούμε ότι , ουσιαστικά
μέσα στον κλάδο τού “στενή εννοία (stricto sensu) δικαιώματος
πνευματικής ιδιοκτησίας” τα δικαιώματα επί και εκ τού λογισμικού , τα
δικαιώματα επί και εκ των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών
πάσης φύσεως έχουν πλέον αναχθεί σε ένα ιδιαίτερο υποκλάδο , μιά
ιδιαίτερη κατηγορία προστατευόμενων δικαιωμάτων που μετέχουν τόσον
τής φύσεως τής “στενή εννοία πνευματικής ιδιοκτησίας” (copyright) , όσον
και εκείνου τής βιομηχανικής ιδιοκτησίας ; Άποψη τού ομιλούντος είναι
ότι ναι , έχει διαμορφωθεί αυτή η πραγματική κατάσταση στο νομικό
πλαίσιο προστασίας λογισμικών, τα οποία κείνται στον τομέα τομής τών
συνόλων των δύο παραπάνω νομοθετικών σχημάτων (copyright και
βιομηχανικής ιδιοκτησίας) .
(στον τομέα τομής των δύο συνόλων)
Α ∩ Β = { x / ( x∈Α ) ∧ ( x∈B ) } , όπου
x είναι τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών,
σύνολο Α είναι η προστασία copyright
και σύνολο Β η προστασία βιομηχανικής ιδιοκτησίας

9. 9
Και ναι μεν βάσιμη θα ήταν κατ’ αρχήν η τυχόν προβαλλόμενη
ένσταση ότι , νομοθετικώς τα λογισμικά προγράμματα δεν έχουν τελικά
υπαχθεί στις πατέντες , αφού μάλιστα και η σχετική Οδηγία που υπέβαλε η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή απορρίφθηκε στις 6/7/2005 από το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο με την προαναφερθείσα συντριπτική πλειοψηφία . Όμως αν
μη τι άλλο , δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την πραγματική κατάσταση
που όπως προαναφέραμε έχει ήδη δημιουργηθεί με τις αποφάσεις τού
Συμβουλίου Προσφυγών (Board of Appeal) τού Ευρωπϊκού Γραφείου
Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office , E.P.O.) , το οποίο
όπως και αν δεί κανείς το θέμα είναι από τούς μεγαλύτερους (αν όχι ο
κορυφαίος) παράγων διαμόρφωσης νομολογίας στον χώρο τών
ευρεσιτεχνιών πανευρωπαϊκά .
Ας δούμε τώρα τον ένα από τούς δύο παραπάνω κλάδους τής διανοητικής
ιδιοκτησίας, αυτόν τής βιομηχανικής ιδιοκτησίας .
Στον κλάδο τής βιομηχανικής ιδιοκτησίας υπάγονται δύο μεγάλες
κατηγορίες διανοητικών δημιουργημάτων και ειδικότερα
(1) οι ευρεσιτεχνίες, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, κοινώς πατέντες (patents)
και
(2) τα εμπορικά και βιομηχανικά σήματα, ή απλώς “τα σήματα”
(trademarks) .
Στην βάση τού νομοθετικού συστήματος ρύθμισης των σχετικών με τα
διπλώματα ευρεσιτεχνίας , αλλά και τα εμπορικά σήματα ζητημάτων
ευρίσκεται πρωτίστως η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ «Περί προστασίας
της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας» της 20ης Μαρτίου 1883 , όπως έχει
αναθεωρηθεί με αντίστοιχες νεώτερες Συμβάσεις (Βρυξέλες 14/12/1900,

10. 10
Ουάσιγκτων 2 Ιουνίου 1911, Χάγη 6 Νοεμβρίου 1925 , Λονδίνο 2 Ιουνίου
1934, Λισσαβώνα 31/10/1958 και Στοκχόλμη 14/7/1967 .
Η Σύμβαση αυτή έχει καταστεί εσωτερικό ελληνικό δίκαιο , καθώς έχει
κυρωθεί με τον ν. 213/1975 (φεκ Α΄ 258) .
Με αυτήν και ειδικότερα με τις διατάξεις τού άρθρου 1 αυτής, ορίζεται ότι:
§ 2. Η προστασία της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας έχει ως αντικείμενον
τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα υποδείγματα χρησιμότητος, τα σχέδια ή
βιομηχανικά υποδείγματα, τα εμπορικά ή βιομηχανικά σήματα τα
σήματα υπηρεσίας, την εμπορικήν επωνυμίαν και τας ενδείξεις
προελεύσεως ή τοπονυμικάς τοιαύτας, ως επίσης και την καταστολήν
του αθεμίτου ανταγωνισμού.
§3. Η βιομηχανική ιδιοκτησία νοείται εν τη ευρυτάτη εννοία της και
έχει εφαρμογήν, ου μόνον επί της βιομηχανίας και του εμπορίου κατά
κυριολεξίαν , αλλ’ επίσης και επί του πεδίου των γεωργικών και
εξορυκτικών βιομηχανιών και επί όλων των κατειργασμένων ή φυσικών
προϊόντων, ως οίνων, σπόρων, φύλλων καπνού, οπωρών, κτηνών,
ορυκτών, μεταλλικών υδάτων, ζύθων, ανθέων, αλεύρων .
§4. Μεταξύ των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας περιλαμβάνονται τα
διάφορα είδη βιομηχανικών διπλωμάτων , άτινα εισί παραδεδεγμένα υπό
των νομοθεσιών των χωρών της Ενώσεως , ως διπλώματα εισαγωγής,
διπλώματα τελειοποιήσεως, διπλώματα και αποδεικτικά προσθήκης κλπ.» .

11. 11
=============ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙA===========
Διπλώματα ευρεσιτεχνίας, κοινώς πατέντες (patents)
Κύριο σχετικό ελληνικό νομοθέτημα , το οποίο έχει αφομοιώσει και
την αντίστοιχη νομοθεσία τής Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως αυτή
διατυπώνεται στους σχετικούς Κανονισμούς και Οδηγίες) είναι ο ν.
1733/1987“Μεταφορά τεχνολογίας, εφευρέσεις και τεχνολογική
καινοτομία” (ΦΕΚ 171 Α’) . Υπάρχουν και πολλά άλλα συναφή
νομοθετήματα είτε ελληνικά είτε κοινοτικοί Κανονισμοί για την ρύθμιση
ειδικότερων θεμάτων αναφερομένων στην προστασία των εφευρέσεων και
ειδικότερων κατηγοριών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας , όπως π.χ. ο
Κανονισμός (ΕΟΚ) 1768/92 του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 1992
“Σχετικά με την καθιέρωση συμπληρωματικού πιστοποιητικού προστασίας
για τα φάρμακα” (και η κωδικοποιημένη έκδοσή του με τον Κανονισμό
(ΕΚ) 469/2009 Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης
Μαΐου 2009) , το π.δ. 321/2001 για την “Προσαρμογή στην Οδηγία
98/44/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την
έννομη προστασία των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων”, o ν. 3396/2005 με
τον οποίο κυρώθηκε η Πράξη αναθεώρησης της σύμβασης για τη
χορήγηση Ευρωπαϊκών Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας , και αρκετοί άλλοι
που παρατίθενται και στο σχετικό site τού Ο.Β.Ι. και περιλαμβάνονται σε
σχετικό παράρτημα στο τέλος τής παρούσας εισήγησης .
Ας υπενθυμίσουμε τί είναι ευρεσιτεχνία και πότε κάποια δηλούμενη
εφεύρεση μπορεί να τύχει τής νόμιμης προστασίας με σχετικο δίπλωμα .
Σύμφωνα με την διάταξη τής §1 τού άρθρου 5 τού ν. 1733/1987
ευρεσιτεχνίες είναι επινοήματα νέα που εμπεριέχουν εφευρετική
δραστηριότητα και είναι επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής. Η
εφεύρεση μπορεί να αναφέρεται σε προϊόν, μέθοδο ή βιομηχανική

12. 12
εφαρμογή . Τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις υπαγωγής στοι καθεστώς τής
προστατευόμενης ευρεσιτεχνίας που προβλέπονται αναλυτικά στις
σχετικές διατάξεις τού άρθρου 5 τού ως άνω νόμου εξειδικεύουν το
σχετικό πλαίσιο με συνέπεια κάποιες περιπτώσεις να αποκλείονται από
αυτήν την προστασία . Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια από τα
κατορθώματα τής ανθρώπινης διανοίας και δεξιότητας που δεν θεωρούνται
εφευρέσεις και δεν μπορούν να «στεγασθούν» σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας:
είναι οι ανακαλύψεις, οι επιστημονικές θεωρίες και οι μαθηματικές
μέθοδοι, οι αισθητικές δημιουργίες , τα σχέδια, η παρουσίαση
πληροφοριών , οι κανόνες και οι μέθοδοι για την άσκηση πνευματικών
δραστηριοτήτων, οι μέθοδοι χειρουργικής και θεραπευτικής αγωγής ,
μέθοδοι για παιγνίδια και για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων ,
τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.ά. . Κάποια από αυτά
μπορούν να προστατευθούν με άλλο νομικό πλαίσιο διανοητικής
ιδιοκτησίας ˙ π.χ. οι αισθητικές δημιουργίες είναι πολύ πιθανόν να
εμπίπτουν σε κάποια κατηγορία πρωτότυπου πνευματικού δημιουργήματος
που να προστατεύεται κατά την νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας
stricto sensu (copyright) ˙ αλλά και κάποια προγράμματα ηλεκτρονικών
υπολογιστών μπορεί επίσης να εμπίπτουν σε προστασία copyright κατά την
§3 τού άρθρου 2 τού προαναφερθέντος αντίστοιχου νόμου (ν. 2121/1993) .
Θα κινδυνεύαμε να βρεθούμε εκτός θέματος και εκτός χρονικού
πλαισίου εάν επιχειρούσαμε να επεκταθούμε και στις υποπεριπτώσεις
άλλων παρόμοιων συναφών βιομηχανικών διπλωμάτων (κατ’ άρθρο 1 §4
τής Συμβάσεως των Παρισίων) , που προβλέπονται με τις διατάξεις τού ν.
1733/1987 , όπως τα πιστοποιητικά υποδείγματος χρησιμότητας (άρθρο
19) και οι βεβαιώσεις τεχνικού νεωτερισμού (άρθρο 20) και αρκούμαστε
στην επιγραμματική αυτή αναφορά τους . Μνημονεύουμε ακόμα και τα
βιομηχανικά σχέδια , αναφερόμενα και αυτά στο άρθρο 1 τής Συμβάσεως
των Παρισίων ˙ κύριο νομοθέτημα με το οποίο κατά την ελληνική έννομη

13. 13
τάξη ρυθμίζονται τα σχετικά με αυτά ζητήματα είναι ο ν. 2417/1996
“Κύρωση του Διακανονισμού της Χάγης για τη διεθνή κατάθεση των
βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων της 6ης Νοεμβρίου 1925, όπως
αναθεωρήθηκε στη Χάγη στις 28 Νοεμβρίου 1960 και της
Συμπληρωματικής Πράξης της Στοκχόλμης της 14ης Ιουλίου 1967, όπως
τροποποιήθηκε στη Στοκχόλμη στις 28 Σεπτεμβρίου 1979”. Σύμφωνα με
την διάταξη τής § 1 τού τρίτου άρθρου τού παραπάνω νόμου , είναι
βιομηχανικό “σχέδιο ή υπόδειγμα” η εξωτερικά ορατή εικόνα του συνόλου
ή μέρους ενός προϊόντος, η οποία προκύπτει από τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά που έχει, ιδίως, η γραμμή, το σχήμα, το περίγραμμα, το
χρώμα, η μορφή και/ή τα υλικά τού ίδιου τού προϊόντος και/ή της
διακόσμησης που φέρει ˙ κατά δε την διάταξη τού δεύτερου άρθρου τού
ιδίου αυτού νόμου αρμόδια αρχή εφαρμογής του είναι ο Οργανισμός
Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Ο.Β.Ι.). Ως πρός τα βιομηχανικά σχέδια , θα
μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι , τα όρια τους προς την πλευρά των
εμπορικών σημάτων (τα οποία κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα, συνιστούν
επίσης κατηγορία προστατευόμενης βιομηχανικής ιδιοκτησίας σύμφωνα με
την ίδια αυτή Σύμβαση) , είναι κάποτε πραγματικά δυσδιάκριτα . Αυτό
οφείλεται προφανώς στο ότι τα συστατικά στοιχεία και των βιομηχανικών
σχεδίων και των σημάτων είναι εξωτερικά και μπορούν να συντίθενται από
γραμμές , σχήματα και διακοσμήσεις 1
. Και φθάνουμε στην δεύτερη
μεγάλη κατηγορία προστατευόμενων διανοητικών δημιουργημάτων
βιομηχανικής ιδιοκτησίας , τα εμπορικά και βιομηχανικά σήματα , ή απλώς
«Σήματα» , trademarks .
1
Π.χ. οι φιάλες αναψυκτικών , το πασχαλινό λαγουδάκι τής Lindt κ.λ.π. . Και κάτι
φρέσκο , ίσως γνωστό: η διαμάχη τής ελβετικής εταιρείας «Lindt και Spruengli» με
την αυστριακή, Hauswirth για την κατοχύρωσή του , μόλις περί τις αρχές τού τρέχοντος
μηνός στα αυστριακά Δικαστήρια “έληξε” υπέρ τής Lindt , αν και πιθανόν να υπάρξει
και εμπλοκή τού “Πρωτοδικείου” (Γενικό Δικαστήριο) .

14. 14
===============ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜA==============
Σήμα θεωρείται “κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παραστάσεως, ικανό να
διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μίας επιχειρήσεως από εκείνα άλλων
επιχειρήσεων. Μπορούν να αποτελέσουν σήμα ιδίως οι λέξεις, τα ονόματα
φυσικών ή νομικών προσώπων, τα ψευδώνυμα, οι απεικονίσεις, τα σχέδια,
τα γράμματα, οι αριθμοί, οι ήχοι, συμπεριλαμβανομένων των μουσικών
φράσεων, το σχήμα του προϊόντος ή της συσκευασίας του”.
Αυτό ορίζεται με την διάταξη τής παραγράφου 1 τού άρθρου 1 τού
ν.2239/1994 (φεκ Α΄152) που είναι ο ισχύων θεσμικός νόμος περί σημάτων
στο Ελληνικό δίκαιο. Για την ιστορία ο νόμος αυτός αποτελεί μετεξέλιξη
τού α.ν. 1998/1939 , που είχε αντικαταστήσει τον ν.3462/1928,
τροποποιήθηκε με τον ν.3205/1955 και κατόπιν , σε συμμόρφωση προς
την Πρώτη Οδηγία του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της 21ης
Δεκεμβρίου 1988 «για την προσέγγιση των Νομοθεσιών των Κρατών
Μελών περί Σημάτων (89/104/ΕΟΚ)» , με το π.δ. 317/19922
. Με τις
διατάξεις τού ως άνω νομοθετήματος ρυθμίζονται και οι προϋποθέσεις
χορήγησης σήματος , τα περί παραδεκτού ειδικότερων σημείων και κάθε
λεπτομέρεια σχετικά με την καταχώρηση και την προστασία των
αντίστοιχων δικαιωμάτων τού δικαιούχου του . Σημαντικό νομοθέτημα
σχετικά με τα σήματα είναι και ο Κανονισμός (EK) αριθ. 207/2009 του
Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2009 για το κοινοτικό σήμα, για το
οποίο θα μιλήσουμε πάρακάτω .
2
Ήδη έχει εκδοθεί σχετικώς η νεώτερη Οδηγία 2008/95/ΕΚ του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Directive 2008/95/EC of the European Parliament
and of the Council) τής 22ας Οκτωβρίου 2008 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των
κρατών μελών περί σημάτων (Κωδικοποιημένη έκδοση) .

15. 15
Μέχρις εδώ επιχειρήσαμε , όσο το δυνατόν συνοπτικότερα να
προσδιορίσουμε το αντικείμενο τού οποίου η δικαστική προστασία είναι το
θέμα μας : Τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας και τα Σήματα, ως τομείς τής
Διανοητικής Ιδιοκτησίας . Και κατ’ ακρίβεια , τα δικαιώματα από και επί
τών Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και από και επί τών Σημάτων. Διότι ας
υπενθυμίσουμε ότι , αυτό το οποίον κατ’ ακρίβεια προστατεύεται δεν είναι
το υλικό αντικείμενο , αλλά το επ’ αυτού δικαίωμα τού κατά νόμον
δικαιούχου ˙ τού διπλώματος ευρεσιτεχνίας στην μιά περίπτωση , τού
σήματος στην άλλη (πρβλ. Α.Π. 537/2010 , Εφετ. Αθηνών 885/2009 κ.ά.).
Πρέπει στο σημείο αυτό να σημειώσουμε και κάτι σχετικά με την
θεμελίωση και ουσιαστικά την γέννηση τών σχετικών , προς προστασία
δικαιωμάτων (επί και από ευρεσιτεχνίας και σήματος) . Διότι στα
δικαιώματα stricto sensu πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) η προς αυτά
σχέση τού δημιουργού δικαιούχου τους τεκμαίρεται από μόνη την
δημιουργία των αντιστοίχων έργων τους (άρθρο 1 τού ν. 2121/1993 : “Οι
πνευματικοί δημιουργοί με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ`
αυτό Πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και
απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου
(περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού
τους δεσμού προς αυτό (Ηθικό δικαίωμα). 2. Τα δικαιώματα αυτά
περιλαμβάνουν τις εξουσίες, που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 4 του
παρόντος νόμου.” .
Όμως , στα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας και στα Σήματα το αντίστοιχο
σχετικό προστατευόμενο δικαίωμα απονέμεται με ειδική συγκεκριμένη
διοικητική διαδικασία . Για τα σήματα αυτό προβλέπεται ρητά με την
διάταξη τού άρθρου 2 τού ν. 2239/1994 (φεκ 152Α΄) , σύμφωνα με το
οποίο «το δικαίωμα για αποκλειστική χρήση του σήματος κτάται μόνο με
την καταχώριση αυτού σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου» ,

16. 16
ενώ στο άρθρο 14 αυτού ορίζεται η σχετική διαδικασία καταχώρησης στο
ειδικό βιβλίο που τηρείται σε αρμόδιο τμήμα τού Υπουργείου Εμπορίου .
(1. Οι αποφάσεις της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων, των τακτικών
διοικητικών δικαστηρίων και του Συμβουλίου της Επικρατείας
σημειώνονται στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 6 του παρόντος νόμου. Οταν
το σήμα γίνει δεκτό με αμετάκλητη απόφαση, σημειώνεται στο ειδικό
βιβλίο η λέξη "κατεχωρήθη" με τις τυχόν μεταβολές ως προς τα προϊόντα ή
τις υπηρεσίες στα οποία αναφέρεται το σήμα. Η πράξη καταχωρίσεως
χρονολογείται και υπογράφεται αρμοδίως. 2. Το ειδικό βιβλίο είναι
δημόσιο. Αντίγραφα δε ή αποσπάσματα των εγγραφών παρέχονται σε κάθε
αιτούντα. Αντίγραφο ή απόσπασμα για το σήμα που έχει καταχωρηθεί
παρέχεται στο δικαιούχο ατελώς.)
Για την ευρεσιτεχνία προβλέπεται η χορήγηση σχετικού διπλώματος ,
σύμφωνα με τις διατάξεις τού ν. 1773/1987 (φεκ Α΄ 171) και ιδιαίτερα
εκείνες των άρθρων 7 και 8 αυτού . Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας
χορηγείται από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Ο.Β.Ι.) , στον
οποίο τηρούνται και τα σχετικά μητρώα και αρχεία . Παραλλήλως, εκτος
από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που χορηγούνται από τον Ο.Β.Ι. , έγκυρα
και ισόκυρα είναι και εκείνα που χορηγούνται σύμφωνα με την οικεία
νομοθεσία από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων
Ευρεσιτεχνίας/European Patent Office (Ε.Γ.Δ.Ε./E.P.O.).3
Μολονότι δε ο
Ο.Β.Ι. έχει συσταθεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου , το
χορηγούμενο από αυτόν Δίπλωμα είναι οιονεί κρατικό έγγραφο . Όπως
ειδικότερα έχει αποφανθεί σχετικά το Συμβούλιο τής Επικρατείας ήδη από
το 2002 “παρά το γεγονός ότι ο ΟΒΙ έχει συσταθεί κατά νόμον ως νομικό
3
Το Ε.Γ.Δ.Ε./E.P.O έχει ιδρυθεί και λειτουργεί στα πλαίσια τής Ευρωπαϊκής Σύμβασης
Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας / European Patent Convention (Ε.Σ.Δ.Ε./ E.P.C.), την οποία
συνυπέγραψε και η Ελλάδα ως ιδρυτικό μέλος στο Μόναχο στις 5 Οκτωβρίου 1973 , και η
οποία έχει κυρωθεί από την Ελληνική Βουλή (σχετικός ο ν. 1607/1986 – φεκ Α΄ 85) ,
τροποποιήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1991, ενώ στις 29 Νοεμβριου 2000 υπογράφηκε
Πράξη Αναθεώρησης τής ως άνω Σύμβασης (Κύρωσή της με τον ν. 3396/2005) .

17. 17
πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου … σε ό,τι ειδικά αφορά τις αρμοδιότητές του
για την χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και την έκδοση πράξεων
εκπτώσεως των δικαιούχων από αυτά, αρμοδιότητες οι οποίες στο
παρελθόν ησκούντο από το Υπουργείο Βιομηχανίας Έρευνας και
Τεχνολογίας (ήδη Ανάπτυξης), ασκεί δημόσια εξουσία κατά παραχώρηση
… Επομένως, οι σχετικές πράξεις είναι κατ' αρχήν εκτελεστές διοικητικές
πράξεις … (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1241/2002, 22/1995, 484/1999)” .
Αυτή η ιδιότητα των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας , των πράξεων
εκπτώσεως δικαιούχων και λοιπών πιστοποιήσεων που εκδίδει ο Ο.Β.Ι. ,
ως διοικητικών ατομικών , εκτελεστών, τις καθιστά ή μάλλον θα τις
καθιστούσε (σύμφωνα με τα γενικώς ισχύοντα στην Ελληνική έννομη
τάξη , ν. 1406/1983 κ.λ.π.) προσβλητές ενώπιον των Διοικητικών
Δικαστηρίων , όπως και τις αντίστοιχες Πράξεις που αφορούν Σήματα .
Όμως σύμφωνα με τα οριζόμενα με τις διατάξεις τού ν. 1733/1987 και
ειδικότερα τού άρθρου 15 αυτού , η αίτηση για ακύρωση διπλώματος
ευρεσιτεχνίας, για τούς λόγους που αναφέρονται στην παράγραφο 1 αυτού,
υποβάλλεται κατ’ ευθείαν , το πρώτον, στο αρμόδιο “πολιτικό” (αστικό)
δικαστήριο , με την προβλεπόμενη στην παράγραφο 2 τού ιδίου άρθρου
“αγωγή ακύρωσης” . Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν προβλέπεται καμία
ενδικοφανής προσφυγή , ούτε άλλη διαδικασία διοικητικής επίλυσης τής
σχετικής διαφοράς , αλλά μόνον αγωγή ακύρωσης τού διπλώματος ενώπιον
των αστικών (άλλως “πολιτικών”) δικαστηρίων . Για ποιούς λόγους το
δίπλωμα ευρεσιτεχνίας κηρύσσεται άκυρο εν όλω ή (κατά την § 3 άρθρου
15) εν μέρει , με απόφαση επί αντίστοιχης αγωγής . Οι λόγοι αυτοί είναι
κατ’ άρθρο 15 §1 τού ν. 1773/1987 οι εξής και αναφέρονται σε
περιπτώσεις κατά τις οποίες : α. Ο κάτοχος του διπλώματος ευρεσιτεχνίας
δεν είναι ο εφευρέτης ή ο εκδοχέας του ή ο δικαιούχος του σύμφωνα με το
άρθρο 6 παράγραφοι 4, 5 και 6 , β. Η εφεύρεση δεν είναι επιδεκτική

18. 18
διπλώματος ευρεσιτεχνίας σύμφωνα με το άρθρο 5 , γ. Η περιγραφή που
επισυνάπτεται στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν αρκεί για την εφαρμογή
της εφεύρεσης από ειδικό , δ. Το αντικείμενο του χορηγηθέντος
διπλώματος ευρεσιτεχνίας επεκτείνεται πέρα από το περιεχόμενο της
προστασίας έτσι όπως ζητήθηκε με την αίτηση. Σύμφωνα με την διάταξη
τής § 2 για την άσκηση αγωγής κατά του κατόχου της περίπτωσης του
εδαφίου α΄ της παραγράφου 1 νομιμοποιούνται οι λοιποί αναφερόμενοι
στο ίδιο εδάφιο, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση καθένας που έχει έννομο
συμφέρον . Κάτοχοι διπλώματος ευρεσιτεχνίας που δεν κατοικούν στην
Ελλάδα ενάγουν και ενάγονται στα δικαστήρια της πρωτεύουσας4
. Επίσης
τα αστικά δικαστήρια είναι αρμόδια κατ’ άρθρο 13 τού ν. 1733/1987 για
την χορήγηση σε τρίτους , χωρίς συναίνεση τού δικαιούχου , είτε για τούς
λόγους που αναφέρονται στην παράγραφο 1 αυτού , είτε κατ’ άρθρο 14 για
λόγους δημοσίου συμφέροντος “μη συμβατικής άδειας εκμετάλλευσης”
και την εκδίκαση συναφών διαφορών , καθώς και τον καθορισμό εύλογης
αποζημίωσης . Τα αστικά (“πολιτικά”) δικαστήρια είναι σύμφωνα με τις
διατάξεις τού άρθρου 17 αρμόδια για την εκδίκαση οποιασδήποτε αγωγής
σχετικής με το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας , για προσβολή δικαιωμάτων τού
δικαιούχου , αποζημίωση , καταστροφή προϊόντων που παραβιάζουν
συναφή δικαιώματά του κ.λ.π. Η τοπική αρμοδιότητα των αστικών
δικαστηρίων δεν προσδιορίζεται με τις κοινές διατάξεις τού Κώδικα
Πολιτικής Δικονομίας , καθώς με τις διατάξεις των άρθρων 6 και 7 και 9
τού ν. 2943/2001 , ως μόνα αρμόδια Δικαστήρια για την εκδίκαση όλων
των υποθέσεων που αφορούν εφευρέσεις και υπάγονται στα αστικά
δικαστήρια , ορίστηκαν τα πρωτοδικεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης σε
πρώτο βαθμό και τα (αστικά) Εφετεία των ιδίων πόλεων σε δεύτερο . Οι
σχετικές αποφάσεις των παραπάνω δικαστηρίων υπόκεινται κατα τα
4
Οι διατάξεις των §2 και §3 του άρθρου 15 εφαρμόζονται συμπληρωματικώς και για την
κήρυξης ακυρότητας δικαιώματος επί της τοπογραφίας (16 π.δ. 45 της 11.2/1.3.91(Α΄ 24)

19. 19
γενικώς ισχύοντα και στην αναιρετική κρίση τού Αρείου Πάγου . Που
“υπάγονται στα αστικά δικαστήρια” . Γιατί η διάκριση αυτή ; Διότι υπάρχει
και μιά κατηγορία διαφορών που δεν υπάγεται στα αστικά Δικαστήρια ,
αλλά στο Συμβούλιο τής Επικρατείας . Πρόκειται για την περίπτωση
εκείνη , κατά την οποία με τον κατ’ αρθρο 8 τού ν. 1773/1987 έλεγχο τής
αίτησης για χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας , ο Ο.Β.Ι. , σύμφωνα με
την διάταξη τής παραγράφου 2 τού άρθρου αυτού απορρίψει την αίτηση
και δεν χορηγήσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας , εν όλω ή εν μέρει . Η διαφορά
έχει κριθεί ως διοικητική και δη (μέχρι στιγμής τουλάχιστον) ως
ακυρωτική και υπάγεται στην δικαιοδοσία και αρμοδιότητα τού Σ.τ.Ε.
Επομένως, ανακεφαλαιώνοντας, για τις μεν δίκες για μη χορήγηση
διπλώματος ευρεσιτεχνίας αρμόδιο είναι το Σ.τ.Ε. , ενώ για δίκες για
ακύρωση τού διπλώματος ευρεσιτεχνίας και άλλες συναπτόμενες με τα εξ
αυτού δικαιώματα , αρμόδια είναι τα αστικά Δικαστήρια Αθηνών και
Θεσσαλονίκης . Τα τελευταία αυτά δικαστήρια , όπως είπαμε ορίσθηκαν
ως μόνα αρμόδια με τις διατάξεις τού ν. 2943/2001(φεκ 203Α΄) ˙ τίτλος
του ολίγον “αποκλίνων” : «Εκτιση ποινών εμπόρων ναρκωτικών και άλλες
διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης» . Οι διατάξεις
σαφώς εμβόλιμες . Γιατί ; Προφανώς λόγω βίας . Με τις διατάξεις αυτές
συνεστήθησαν στα παραπάνω Δικαστήρια όχι ακριβώς τμήματα
Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, αλλά Τμήματα εκδίκασης διαφορών
Κοινοτικών Σημάτων σε συμμόρφωση προς το άρθρο 91 τού Κανονισμού
(ΕΚ) 40/94 τής 23/12/1993 τού Συμβουλίου τής Ευρωπαϊκής Ένωσης .
Καθώς λοιπόν τα κράτη - μέλη είχαν την υποχρέωση μέσα σε μια τριετία
από την έναρξη ισχύος του Κανονισμού αυτού να ιδρύσουν πρωτοβάθμια
και δευτεροβάθμια δικαστήρια κοινοτικών σημάτων και να ανακοινώσουν
στην Επιτροπή την ονομασία και την κατά τόπο αρμοδιότητα των εν λόγω
δικαστηρίων και το 2001 είχαν ήδη παρέλθει 8 χρόνια , προκειμένου να

20. 20
εκπληρωθεί η αντίστοιχη Ελληνική υποχρέωση , περιελήφθη εμβολίμως
(προφανώς λόγω τής μεγάλης καθυστέρησης) η προαναφερόμενη σχετική
νομοθετική ρύθμιση στον παραπάνω νόμο για τούς εμπόρους ναρκωτικών .
Πάντως με τις διατάξεις αυτές , τα Τμήματα Κοινοτικών Σημάτων ,
αρμόδια και για τις υποθέσεις διαφορών σχετικών με διπλώματα
ευρεσιτεχνίας συστήθηκαν . Ας διευκρινίσουμε και πάλι και ας το
τονίσουμε ότι δεν είναι Τμήματα Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας : Διότι ναι μέν
οι παραπάνω διατάξεις υπήγαγαν τις διαφορές κοινοτικών Σημάτων σ’
αυτά , σε αστικά (“πολιτικά”) δικαστήρια , πλήν όμως αρμόδια για την
εκδίκαση των διαφορών σχετικών με εθνικά σήματα ήταν ήδη και
εξακολουθούν να είναι τα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια . Αυτό έχει
ορισθεί με τις διατάξεις τού άρθρου 1 (παρ. 2 περίπτωση ε΄) σε συνδυασμό
με άρθρο 9 τού ν. 1406/1983 (φεκ 182 Α΄/14.12.1983) και ήδη από της
11/6/1984 αρμόδια για την εκδίκαση διαφορών «που αναφύονται κατά
την εφαρμογή τής νομοθεσίας που αφορά … τα σήματα» είναι τα
Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια .

21. 21
Τι περί Σημάτων εκδικάζεται ενώπιον
τών Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων :
Ενώπιον των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων εκδικάζονται
προσφυγές κατά των αποφάσεων τής Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων
(άρθρο 13 τού ν. 2239/2004) . Όπως ήδη αναφέραμε ό,τι δήποτε αφορά το
εθνικό Σήμα , χορήγηση ή μη τού σχετικού δικαιώματος , αμφισβήτηση
τής νομιμότητας τής χορήγησης ή τής άρνησης καταχώρησης, περιορισμός
ή άλλη μεταβολή των διακρινομένων προϊόντων κ.λ.π. διέρχεται από την
διοικητική διαδικασία τού Γραφείου Σημάτων τού Υπουργείου Εμπορίου ˙
σύμφωνα δε με την διάταξη τής §1 τού άρθρου 8 τού ν. 2239/1994 «Για
την παραδοχή της δηλώσεως καταχωρίσεως σήματος αποφασίζει η
Διοικητική Επιτροπή Σημάτων» , η οποία (§2) αποφασίζει , επίσης για
κάθε αμφισβήτηση, που ανακύπτει μεταξύ της αρμόδιας υπηρεσίας και
των καταθετών ή δικαιούχων σήματος κατά την εφαρμογή του παρόντος
νόμου . Ομοίως η ίδια Δ.Ε.Σ. , σύμφωνα με τις διατάξεις τού άρθρου 10
τού ιδίου νόμου αποφασίζει και για τις τριτανακοπές τρίτων κατά
αποφάσεών της που δέχονται εν όλω ή εν μέρει τη δήλωση του σήματος ˙ η
τριτανακοπή , ασκείται από οποιονδήποτε τρίτο που έχει έννομο
συμφέρον, έστω και μη χρηματικό, εφόσον δεν παρενέβη στη συζήτηση
της δηλώσεως του σήματος σε κάποιες περιπτώσεις και από επιμελητήρια).
Κατ’ αυτόν τον τρόπο όλα καταλήγουν στην Δ.Ε.Σ. και αυτής οι
αποφάσεις υπόκεινται σε Δικαστικό έλεγχο άρθρο 13 τού ν. 2239/2004
ενώπιον των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων . Δεδομένου δε ότι η
Διοικητική Διοικητική Επιτροπή Σημάτων , σύμφωνα με την διάταξη τού
άρθρου 9 τού ν.2239/1994 εδρεύει στην Αθήνα , ενώ σύμφωνα με τις
διατάξεις τού άρθρου 7 τού Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας κατά τόπο
αμόδιο είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει η αρχή
από πράξη της οποίας δημιουργήθηκε η διαφορά , παρέπεται ότι σε κάθε

22. 22
περίπτωση αρμόδιο για την εκδίκαση διαφορών σχετικών με εθνικά
σήματα , είναι σε πρώτο βαθμό το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών ˙
συνακολούθως δε , σύμφωνα με τις σχετικές γενικές διατάξεις (§5 άρθρου
7 Κωδ.Δι.Δικ) σε δεύτερο βαθμό , αρμόδιο είναι πάντα το Διοικητικό
Εφετείο Αθηνών και κατ’ αναίρεση το Συμβούλιο τής Επικρατείας , όπως
για όλες τις αποφάσεις των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων .
Αστικά δικαστήρια σε υποθέσεις Σημάτων :
Δεν έχουν ευθεία αρμοδιότητα , αλλά εμπλέκονται έμμεσα με τις διαφορές
περί αθέμιτου ανταγωνισμού και αποζημιώσεις για παράνομη χρήση .
Επίσης , όπως προαναφέρθηκε , τούς ανατέθηκε με τον ν. 2943/2001 η
εκδίκαση διαφορών περί κοινοτικών σημάτων , ενώ επί πλέον με την
διάταξη τού άρθρου 10 τού ίδιου νόμου ορίστηκε και ότι :
«§1. Τα τμήματα κοινοτικών σημάτων των Πρωτοδικείων και Εφετείων
Αθηνών και Θεσσαλονίκης, εφόσον τα δικαστήρια αυτά είναι κατά τόπον
αρμόδια σύμφωνα με τις διατάξεις του εσωτερικού δικαίου, εκδικάζουν και
τις υποθέσεις εθνικών σημάτων .»
Η τελευταία αυτή διάταξη σίγουρα χρειάζεται , αν μη τι άλλο ,
αναδιατύπωση ή διευκρίνιση .
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

23. 23
Για τά σήματα : Με την ίδρυση σχετικών τμημάτων στα πολιτικά
δικαστήρια , η εκδίκαση κατηγορίας διοικητικών διαφορών ουσίας
ανατέθηκε στα τελευταία , μολονότι αρμόδια για το είδος των διαφορών
αυτών («που αναφύονται κατά την εφαρμογή τής νομοθεσίας που αφορά
τα σήματα» γενικώς) είναι ήδη κατά τ’ ανωτέρω , τα Διοικητικά
Δικαστήρια , με βέβαια και ήδη απτή συνέπεια να διασπάται η ενότητα
στην εφαρμογή τής σχετικής νομοθεσίας ˙ καθ’ όσον και η διακριτική
δύναμη και η απομίμηση ή παραποίηση και η προτεραιότητα και η έκταση
προστασίας σήματος και τα λοιπά συναφή προβλήματα ανακύπτουν τόσον
για τά εθνικά όσο και τα κοινοτικά σήματα, ενώ όλο και συχνότερα
διασταυρώνονται τα μεν προς τά δε με συνέπεια η κρίση για κοινοτικά να
επηρεάζει καθοριστικά την αντίστοιχη για εθνικά σήματα ˙ και βεβαίως , η
κατ’ άρθρο 3 τού Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας αναβολή δεν είναι λύση,
αλλά νέο πρόβλημα .
Για τά διπλώματα ευρεσιτεχνίας : Δεν υπάρχει κανείς λόγος που να
δικαιολογεί την ανάθεση των αντίστοιχων διαφορών στα πολιτικά
Δικαστήρια , εφ’ όσον είναι διοικητικές και εφ’ όσον οι αντίστοιχες τού
αδελφού υποκλάδου τού κλάδου τής βιομηχανικής ιδιοκτησίας , εκείνες
που αφορούν τα σήματα έχουν ήδη από το 1983 ανατεθεί (“κατά φύσιν”)
στα τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια . Είναι εμφανές ότι , δεν είναι δυνατόν
να διατηρηθεί περισσότερο η παραπάνω ευκαιριακή , εμβαλωματική αλλά
κυρίως , τελικώς α ν τ ι σ υ ν τ α γ μ α τ ι κ ή και αντιλειτουργική
αντιμετώπιση τόσο των Κοινοτικών Σημάτων, όσο και των περί τις
Ευρεσιτεχνίες διαφορών .
Χρίστος Γ. Χουτόπουλος
Εφέτης Δ. Δ.
(Διοικητικό Εφετείο Λάρισας) .
Ε π ι λ ε γ ό μ ε ν α .

24. 24
(Nοέμβριος 2014).
Για την ενότητα τής δικαιοδοσίας, την ευρεία εννοία δικονομική
οικονομία και την ασφάλεια δικαίου, αλλά και τον επί το λειτουργικότερον
εξορθολογισμό τού όλου συστήματος , ορθότερον θα ήταν και οι διαφορές
περί την χορήγηση ή μή διπλώματος ευρεσιτεχνίας για τις οποίες σήμερα
αρμόδιο είναι το Συμβούλιο τής Επικρατείας , να υπαχθούν και αυτές στα
Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια και κατά προτίμηση τα Διοικητικά
Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης (εν όψει τής δημιουργηθείσης ήδη
πρακτικής μέσω των αντίστοιχων Πολιτικών Εφετείων), καθώς και οι δίκες
για την ακύρωση τού διπλώματος ευρεσιτεχνίας και τις συναπτόμενες με
τα εξ αυτού δικαιώματα. Τον τελικό λόγο (κατ’ αναίρεση, προφανώς) θα
έχει το Συμβούλιο τής Επικρατείας . Ώστε οι διαφορές περί σημάτων
(εθνικών και ευρωπαϊκών) να εκδικάζονται όλες σε πρώτο βαθμό από το
Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, στο οποίο ήδη εκδικάζονται οι περί
Εθνικών Σημάτων διαφορές και σε δεύτερο από το ομότοπο Διοικητικό
Εφετείο . Όλες δε οι διαφορές περί ευρεσιτεχνιών (τόσο για χορήγηση ή
μή σχετικού διπλώματος, όσο και για την ακύρωση ή μη χορηγηθέντος
διπλώματος ευρεσιτεχνίας και άλλες συναπτόμενες με τα εξ αυτού
δικαιώματα) , να εκδικάζονται από τα Διοικητικά Εφετεία Αθηνών και
Θεσσαλονίκης ˙ είτε ως ακυρωτικές , είτε ως διαφορές ουσίας, με την
δεύτερη επιλογή (εκδίκασή τους ως διαφορών ουσίας) να φαίνεται , κατά
την άποψη τού υπογράφοντος , ορθότερη ως πλέον λειτουργική και
αποτελεσματική.
Χρίστος Γ. Χουτόπουλος
Εφέτης Δ.Δ.
(Διοικητικό Εφετείο Λάρισας) .