3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ειςαγωγό
Η επύδραςη του δικαύου πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ ςτο
δύκαιο των προςωπικών δεδομϋνων
Η επύδραςη τησ προςταςύασ των προςωπικών
δεδομϋνων ςτην προςταςύα τησ πνευματικόσ
ιδιοκτηςύασ
4. Η ςύγκλιςη των τεχνολογιών τησ πληροφορικόσ
και τησ επικοινωνύασ οδηγεύ και ςε μια ςύγκλιςη
νομικών διατϊξεων που μϋχρι πρότινοσ δεν
παρουςύαζαν ςημεύα επαφόσ, όπωσ το δύκαιο
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ και το δύκαιο προςταςύασ
δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα.
4
5. 5
Τα δύο δύκαια αντιμετωπύζουν τόςο τα προςωπικϊ
δεδομϋνα όςο και τα προςτατευόμενα από το δύκαιο
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ ςαν αντικεύμενα που ϋχουν
οικονομικό αξύα, η οπούα ϋχει ανϊγκη προςταςύασ.
Επύςησ ϊρχιςε να αναγνωρύζεται η θεωρύα ότι τα
προςωπικϊ δεδομϋνα πρϋπει να αντιμετωπύζονται ςαν
ιδιοκτηςύα κϊποιου ατόμου.
7. Το δύκαιο προςταςύασ τησ πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ
αναφϋρεται ςτην προςταςύα τησ πρωτότυπησ
πνευματικόσ δημιουργύασ, παραχωρώντασ ςτον
δημιουργό δικαιώματα πϊνω ςτο ϋργο του πνεύματοσ.
Από το οπούο όμωσ δεν μπορεύ κϊποιοσ να αντλόςει
προςωπικϋσ πληροφορύεσ καθώσ αποτελεύ την
δημιουργικό ϋκφραςη τησ προςωπικότητασ του και
μόνο.
7
8. Το δύκαιο προςταςύασ των προςωπικών δεδομϋνων
αναφϋρεται ςτην προςταςύα του ατόμου από κινδύνουσ που
προϋρχονται από την αποκϊλυψη προςωπικών του
δεδομϋνων.
Με μια πρώτη ματιϊ τα αντικεύμενα των δύο δικαύων
διαφϋρουν αλλϊ η επύδραςη του δικαύου πνευματικόσ
ιδιοκτηςύασ ςε αυτό των προςωπικών δεδομϋνων μπορεύ να
υπϊρξει ςε ϋνα ϊλλο επύπεδο. Όταν πχ προςτατευόμενα από
το δύκαιο πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ αντικεύμενα
χρηςιμοποιούνται για την επεξεργαςύα προςωπικών
δεδομϋνων.
8
10. Η τεχνολογύα RFID ςτοχεύει ςτο να δοθεύ ςε κϊθε
αντικεύμενο μια ταυτότητα. Αυτό επιτυγχϊνεται με την
ύπαρξη «ϋξυπνων ετικετών» (RFID tags), ςε κϊθε
αντικεύμενο, που αποθηκεύουν δεδομϋνα και ςτη
ςυνϋχεια με μια μικροςκοπικό κεραύα τα μεταδύδουν
μϋςω ραδιοκυμϊτων ςε ϋναν «αναγνώςτη».
10
11. 11
Η ϋννοια του τεχνολογικού μϋτρου
Σαν τεχνολογικό μϋτρο θεωρεύται κϊθε τεχνολογύα, μηχανιςμόσ ό
ςυςτατικό ςτοιχεύο, που αποςκοπεύ ςτο να εμποδύςει ό να
περιορύςει πρϊξεισ ςε ςχϋςη με ϋργα ό ϊλλα προςτατευόμενα
αντικεύμενα, που δεν ϋχουν επιτραπεύ από τον δικαιούχο. (ν.
2121/1993)
Ο οριςμόσ εύναι αρκετϊ ευρύσ και καλύπτει κϊθε εύδουσ
τεχνολογικό προςταςύα, όπωσ τεχνολογύεσ ελϋγχου πρόςβαςησ
και χρόςησ, προςταςύασ τησ αυθεντικότητασ και τησ
ακεραιότητασ, τεχνολογύεσ που εμποδύζουν τρύτουσ να
παραβιϊςουν ςυςτόματα αςφαλεύασ.
Η Ευρωπαώκό Ένωςη με οδηγύα που ϋχει εκδώςει απαγορεύει την
εξουδετϋρωςη των τεχνολογικών μϋτρων όπωσ και την διϊθεςη
προώόντων που ϋχουν τϋτοιο ςκοπό.
12. 12
Η τεχνολογύα RFID δύνει μια «ταυτότητα» ςε κϊθε
αντύγραφο παρϋχοντασ με αυτόν τον τρόπο την δυνατότητα
ελϋγχου τησ κυκλοφορύασ του αντιγρϊφου και τησ
πρόςβαςησ ςε αυτό. Η χρόςη του αντιγρϊφου εύναι δυνατό
μόνο μϋςω ςυςκευών που υποςτηρύζουν την τεχνολογύα
RFID και περιϋχουν τον κατϊλληλο «αναγνώςτη».
Ο οπούοσ «αναγνώςτησ» θα μπορούςε να αποςτεύλει για
ϋλεγχο τισ πληροφορύεσ που «διϊβαςε» ςτον δικαιούχο των
πνευματικών δικαιωμϊτων του ϋργου/αντικειμϋνου.
13. 13
Αυτό εύναι ακριβώσ το ςημεύο που η προςταςύα τησ
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ ϋρχεται ςε αντύθεςη με τη
νομοθεςύα τησ προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων.
Η ςυγκατϊθεςη του υποκειμϋνου εύναι απαραύτητη για
την νομιμότητα τησ επεξεργαςύασ προςωπικών
δεδομϋνων από την τεχνολογύα RFID. Η ςυγκατϊθεςη
αυτό μπορεύ να ανακληθεύ οποιαδόποτε ςτιγμό όπωσ
επύςησ το υποκεύμενο να αςκόςει το δικαύωμα
αντύρρηςησ.
14. 14
Το δικαύωμα ανϊκληςησ τησ ςυγκατϊθεςησ
περιλαμβϊνει τη δυνατότητα απενεργοπούηςησ ό
εξουδετϋρωςησ τησ «ετικϋτασ» (tag) ό διαγραφόσ των
πληροφοριών.
Η πιο αποτελεςματικό μϋθοδοσ προςταςύασ των
προςωπικών δεδομϋνων του ατόμου εύναι η οριςτικό
εξουδετϋρωςη του τςιπ τησ ετικϋτασ μετϊ την αγορϊ
του προώόντοσ, κϊτι τϋτοιο όμωσ εύναι παρϊβαςη τησ
οδηγύασ τησ ΕΕ για τα τεχνολογικϊ μϋτρα!!!
16. Χαρακτηριςτικό παρϊδειγμα τησ ςύγκρουςησ μεταξύ
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ και προςταςύασ των
προςωπικών δεδομϋνων εύναι τα προγρϊμματα για ηλ.
υπολογιςτϋσ που διατύθενται ελεύθερα ςτο διαδύκτυο
(freeware) τα οπούα όμωσ υποχρεώνουν το χρόςτη να
εγκαταςτόςει και ϋνα καταςκοπευτικό λογιςμικό
παρϊλληλα με το «κατϋβαςμα» τουσ.
15
17. Ο χρόςτησ δύνει τη ςυγκατϊθεςη του με την αποδοχό τησ
εγκατϊςταςησ του καταςκοπευτικού υλικού και η οπούα
αποτελεύ την αντιπαροχό για τη χρόςη του προγρϊμματοσ. Η
απενεργοπούηςη ό καταςτροφό του καταςκοπευτικού
λογιςμικού αποτελεύ παραβύαςη τησ ςύμβαςησ. Στο ςημεύο
ϋρχεται η ςύγκρουςη των ςυμφερόντων των δύο πλευρών,
του δικαιούχου του προγρϊμματοσ και του χρόςτη και
υποκειμϋνου των δεδομϋνων.
Σε αυτϋσ τισ περιπτώςεισ, την προςταςύα του χρόςτη
ενιςχύει και η εφαρμογό του δικαύου προςταςύασ του
καταναλωτό( ν.2251/1994).
16
19. Σαν βϊςεισ προςωπικών δεδομϋνων θεωρούμε, τα
οργανωμϋνα πληροφοριακϊ ςύνολα προςωπικών
πληροφοριών που παρϋχουν τη δυνατότητα
αναζότηςησ και εντοπιςμού τησ μεμονωμϋνησ
πληροφορύασ.
Εύναι ϊυλα αγαθϊ με ςημαντικό εμπορικό και
οικονομικό αξύα. Η ιδιοκτηςιακό αντιμετώπιςη από το
ϊτομο που αςκεύ δικαιώματα εκμετϊλλευςησ ϋρχεται ςε
ρόξη με το δύκαιο προςωπικών δεδομϋνων. (Υπόθεςη
Toysmart ΗΠΑ 2001).
18
20. Με την οδηγύα 96/9 τησ ΕΟΚ ειςόχθη ϋνα καθεςτώσ διπλόσ
προςταςύασ των βϊςεων δεδομϋνων, το οπούο προςτατεύει
τον δημιουργό για την πρωτότυπη ςύνθεςη τησ βϊςησ αλλϊ
και απαγορεύει την χωρύσ ϊδεια του εξαγωγό των
περιεχομϋνων τησ βϊςησ (δικαύωμα ειδικόσ φύςησ).
Το δύκαιο πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ αναφϋρεται ςτη δομό
τησ βϊςησ δεδομϋνων και όχι ςτα ύδια τα περιεχόμενα.
Σύγκρουςη μεταξύ τησ δικαικόσ προςταςύασ των δεδομϋνων
προςωπικού χαρακτόρα με την προςταςύα του δικαύου
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ μπορούμε να ϋχουμε ςε ότι αφορϊ
την επιλογό των περιεχομϋνων τησ βϊςησ.
19
21. Ακόμη και μεταξύ του δικαύου προςταςύασ προςωπικών
δεδομϋνων με το δικαύωμα ειδικόσ φύςησ μπορεύ να υπϊρξει
ςύγκρουςη.
Η καταςκευό οποιαδόποτε βϊςησ δεδομϋνων πρϋπει να
ςϋβεται τη νομοθεςύα ςχετικϊ με τη ςυλλογό και
επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων. Η επεξεργαςύα
προςωπικών δεδομϋνων απαιτεύ αυξημϋνη υπευθυνότητα εκ
μϋρουσ του καταςκευαςτό, ο οπούοσ οφεύλει να λϊβει όλα τα
απαραύτητα μϋτρα προςταςύασ (κρυπτογραφύα, κωδικού
πρόςβαςησ),εξουςιοδοτημϋνα ϊτομα και κατϊλληλο
προςωπικό που θα αςχολεύται με αυτόν.
20
22. Πϋρα από τισ υποχρεώςεισ του καταςκευαςτό, υπϊρχει
η πρόβλεψη μϋςα από την κοινοτικό αλλϊ και την
ελληνικό νομοθεςύα για τη διαςυνοριακό ροό των
δεδομϋνων. Η μεταφορϊ δεδομϋνων εκτόσ τησ ΕΕ
απαγορεύεται, ειδικϊ ςε τρύτεσ χώρεσ που κρύνεται ότι
δεν προςτατεύουν ικανοποιητικϊ τα δεδομϋνα
προςωπικού χαρακτόρα.
21
24. Το δύκαιο πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ περιϋχει δύο
ςημαντικούσ περιοριςμούσ:
•Την αναπαραγωγό για ιδιωτικό χρόςη
•Και την μη δημόςια παρουςύαςη των ϋργων
23
25. Ο δημόςιοσ χαρακτόρασ τησ διϊδοςησ του ϋργου εύναι
αυτόσ που δικαιολογεύ την αναζότηςη τησ ϊδειασ του
δημιουργού ό την καταβολό αμοιβόσ. Έτςι, οι ιδιωτικϋσ
χρόςεισ, όπωσ η ανϊγνωςη ενόσ βιβλύου, η
παρακολούθηςη ταινύασ, αποτελούν απλϊ κατανϊλωςη
και ξεφεύγουν από την εξουςύα του δημιουργού.
24
26. Η εξϋλιξη τησ τεχνολογύασ δημιούργηςε νϋα ζητόματα.
Οι χρόςτεσ επικαλούνται τον περιοριςμό τησ
αναπαραγωγόσ για ιδιωτικό χρόςη προκειμϋνου να
επωφεληθούν όταν κατηγορούνται ότι «κατεβϊζουν»
παρϊνομα προςτατευόμενα ϋργα από ομότιμα(peer-to-
peer) δύκτυα. Το οπούο αποτελεύ και το πιο
χαρακτηριςτικό παρϊδειγμα ειςβολόσ του ιδιωτικού
βύου ςτο δύκαιο προςταςύασ πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ.
25
27. Προκειμϋνου να διαςφαλιςτεύ η ελευθερύα τησ
ιδιωτικόσ χρόςησ, η δικαιικό κοινότητα κατϋθεςε μια
πρόταςη ειςαγωγόσ μιασ προώπόθεςησ για την ϊςκηςη
του περιοριςμού, ςύμφωνα με την οπούα, πρϋπει να
λαμβϊνεται υπόψη η νομιμότητα τησ πηγόσ
αναπαραγωγόσ.
26
28. Ακόμη και αν δεν υιοθετηθεύ η παραπϊνω πρόταςη, ο
περιοριςμόσ τησ αναπαραγωγόσ για ιδιωτικό χρόςη δεν
μπορεύ να εφαρμόζεται με τουσ ύδιουσ όρουσ ςε κϊθε
περύπτωςη. Πρϋπει να λαμβϊνεται υπ΄ όψιν η
πραγματικό φύςη τησ χρόςησ καθώσ και ο ρόλοσ του
χρόςτη που επικαλεύται τον περιοριςμό.
27
29. Τα ςυςτόματα ψηφιακόσ διαχεύριςησ δικαιωμϊτων
πνευματικόσ ιδιοκτηςύασ (DRM) αποτελούν ςύνθετα
μορφώματα τεχνολογικών μϋτρων προςταςύασ και
ςυμβϊςεων, βϊςει των οπούων ο δημιουργόσ αςκεύ τον
ϋλεγχο, την διαχεύριςη, την εκμετϊλλευςη και
προςταςύα των ϋργων.
28
30. Τα DRM μπορούν να επιτελούν διαφορετικϋσ
λειτουργύεσ ανϊλογα με το βαθμό πολυπλοκότητασ του
ςυςτόματοσ. Μπορούν να ελϋγχουν όχι μόνο ποιοσ
αποκτϊ πρόςβαςη αλλϊ και πόςεσ φορϋσ ό για πόςο
χρονικό διϊςτημα και αν το ϋργο ϋχει υποςτεύ κϊποια
μετατροπό ό επεξεργαςύα.
Η λειτουργύα τουσ προώποθϋτει όχι μόνο την
εξακρύβωςη τησ ταυτότητασ του χρόςτη αλλϊ και τη
μετϋπειτα επιτόρηςη του.
29
31. Η λειτουργύα των DRM θα πρϋπει να ςϋβεται τισ
βαςικϋσ αρχϋσ του δικαύου προςταςύασ προςωπικών
δεδομϋνων καθώσ τα δικαιώματα του χρόςτη.
Για αυτό ςύμφωνα με την ΕΕ ο χρόςτησ θα πρϋπει να
ενημερώνεται πριν τη λόψη του ϋργου, ενώ αν η
ταυτοπούηςη του δεν εύναι απαραύτητη δεν θα πρϋπει να
υφύςταται καθόλου.
Τϋλοσ τα προςωπικϊ του δεδομϋνα δεν πρϋπει να
χρηςιμοποιούνται για προώθηςη ϊλλων προώόντων ό
για επεξεργαςύα από τρύτουσ.
30
32. Για να καταδικαςτούν όςοι χρηςιμοποιούν τα peer-to-peer
δύκτυα προκειμϋνου να «κατεβϊςουν» παρϊνομα ϋργα, θα
πρϋπει πρώτα να αναγνωριςτούν.
Οι δικαιούχοι των ϋργων απαιτούν ςυςτηματικό ςυλλογό και
επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων και για να το επιτύχουν
ςτρϋφονται ςυχνϊ ενϊντια ςε παρόχουσ πρόςβαςησ ςτο
Διαδύκτυο (ISPs) (υπόθεςη RIAA Inc vs. Verizon internet
services).
31
33. Για να αναγνωριςτεύ και να ταυτοποιηθεύ ο χρόςτησ
εύναι απαραύτητη η IP διεύθυνςη του και ςε οριςμϋνεσ
περιπτώςεισ το login του όπωσ και τα log files του.
Για να αναγνωριςτεύ η IP πρϋπει και να εντοπιςτεύ. Οι
χρόςτεσ των peer-to-peer δικτύων μπορούν να
αποκρύψουν την IP τουσ και να εμποδύςουν τη
επικοινωνύα με διευθύνςεισ IP που χρηςιμοποιούνται
για τη ςυλλογό διευθύνςεων των χρηςτών.
32
34. Η ςυλλογό IP διευθύνςεων χρηςτών όςο και η
αποκϊλυψη τουσ από τουσ παρόχουσ πρόςβαςησ ςτο
Διαδύκτυο, ςυνιςτϊ επεξεργαςύα προςωπικών
δεδομϋνων και δεν προβλϋπεται από την ελληνικό
νομοθεςύα και το ςύνταγμα.
Η ϊρςη του απορρότου μπορεύ να λϊβει χώρα παρϊ
μόνο για ςοβαρϊ κακουργόματα ςτα οπούα όμωσ δεν
ςυμπεριλαμβϊνεται η προςταςύα τησ πνευματικόσ
ιδιοκτηςύασ.
33
35. Παρόλα αυτϊ με αφορμό την υπόθεςη «Promusicae», το
Ευρωπαώκό Δικαςτόριο ενώ δικαύωςε τον πϊροχο για την
ϊρνηςό του να παρϋχει προςωπικϊ δεδομϋνα ςυνδρομητών
του ςτον οργανιςμό ςυλλογικόσ διαχεύριςησ πνευματικών
δικαιωμϊτων, ϋκρινε επύςησ ότι ¨παρότι το Κοινοτικό Δίκαιο
δεν επιβάλει ςτα Κράτη Μέλη να προςτατεύςουν δικαιώματα
πνευματικήσ ιδιοκτηςίασ (copyright) παραδίδοντασ
προςωπικά δεδομένα κίνηςησ ςτο Διαδίκτυο για την άςκηςη
αγωγών, θα μπορούςαν να ειςάγουν αντίςτοιχεσ ρυθμίςεισ αν
το ήθελαν¨.
Με αυτόν την απόφαςό του το ΔΕΚ «ϊνοιξε το παρϊθυρο»
ςε αντύςτοιχεσ εθνικϋσ ρυθμύςεισ.
34
