5 maart 2019 | Kunnen we gezondheid voorspellen? Sicco Scherjon, UMCG
Presentatie framingham-bij-ouderen-finaal
1. The Framingham Risico Score als
predictor van cardiovasculaire mortaliteit
bij 80-plussers. Bevindingen uit de
BELFRAIL studie.
Nick Stevens
Nurgül Yilmaz
Bo Gevers
Promotor: Prof. dr. Degryse
Co-promotor: B. Vaes
2. Evolutie levensverwachting België
Belgian Federal Government 2012. Statistics Belgium. Available from:
http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/sterfte_leven/tafels/
1
3. Aantal 100-jarigen België
Belgian Federal Government 2012. Statistics Belgium. Available from:
http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/leeftijdgeslacht/honderdjarigen/
2
4. Verdeling leeftijdscategorieën België
Belgian Federal Government 2012. Statistics Belgium. Available from:
http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/leeftijdgeslacht/piramide/
3
8. Framingham Risico Score (FRS)
• Diabetes
• Roken
• Leeftijd en geslacht
• Totaal cholesterol
• HDL
• Systolische bloeddruk
• Antihypertensiva
7
https://www.framinghamheartstudy.org/risk-functions/
D'Agostino RB, Sr., Vasan RS, Pencina MJ, Wolf PA, Cobain M, Massaro JM, et al. General cardiovascular risk
profile for use in primary care: the Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743-53.
9. Hoe gaat dat juist in zijn werk?
Punten HDL Totaal
Choleste
rol
SBD
Niet
behand
eld
SBD
behandeld
Roker Diabetes
- 2 60+ <120
- 1 50 -
59
0 45 -
49
<160 120 -
129
<120 Neen Neen
1 35 -
44
160 -
199
130 -
139
2 <35 200 -
239
140 -
159
120 -
129
3 240 -
279
160+ 130 -
139
Ja
4 280 + 140 -
159
Ja
5 160+
Vb. Mannen:
+ 15 punten standaard
voor leeftijd gezien onze
gehele populatie 75+ is
D'Agostino RB, Sr., Vasan RS, Pencina MJ, Wolf PA, Cobain M, Massaro JM, et al. General cardiovascular risk
profile for use in primary care: the Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743-53.
8
10. Hoe gaat dat juist in zijn werk?
Punten Risico%
< -3 of
minder
<1
-2 1,1
-1 1,4
0 1,6
1 1,9
2 2,3
3 2,8
4 3,3
5 3,9
6 4,7
7 5,6
Punten Risico%
8 6,7
9 7,9
10 9,4
11 11,2
12 13,2
13 15,6
14 18,4
15 21,6
16 25,3
17 29,4
18+ >30
• Risicobepaling bij mannen
D'Agostino RB, Sr., Vasan RS, Pencina MJ, Wolf PA, Cobain M, Massaro JM, et al. General cardiovascular
risk profile for use in primary care: the Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743-53.
9
11. Maar...
• Mag dit wel?
• Discussie omtrent RF en cardiovasculaire mortaliteit:
o Inverse relatie bloeddruk en mortaliteit op hogere leeftijd
o Cholesterol en andere
• Niet gevalideerd bij 75+
• Blanco CV voorgeschiedenis
10
12. Onze studie
• Voorspelt FRS cardiovasculaire mortaliteit (CVM) bij 80-
plussers?
• Verband klassieke RF en CVM bij 80-plussers?
11
13. BELFRAIL Cohort Studie
• Prospectieve, observationele cohort studie
• 567 80-plussers
• Exclusiecriteria
o MMSE <15/30
o Palliatieve zorg
o Medische urgentie
12
14. Hoe hebben we dat juist gedaan?
Vb. Mannen:
+ 15 punten standaard
voor leeftijd gezien onze
gehele populatie 75+ is
D'Agostino RB, Sr., Vasan RS, Pencina MJ, Wolf PA, Cobain M, Massaro JM, et al. General cardiovascular risk
profile for use in primary care: the Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743-53.
Punten HDL Totaal
Choleste
rol
SBD
Niet
behand
eld
SBD
behandeld
Roker Diabetes
- 2 60+ <120
- 1 50 -
59
0 45 -
49
<160 120 -
129
<120 Neen Neen
1 35 -
44
160 -
199
130 -
139
2 <35 200 -
239
140 -
159
120 -
129
3 240 -
279
160+ 130 -
139
Ja
4 280 + 140 -
159
Ja
5 160+
13
15. Hoe hebben we dat juist gedaan?
Punten Risico%
< -3 of
minder
<1
-2 1,1
-1 1,4
0 1,6
1 1,9
2 2,3
3 2,8
4 3,3
5 3,9
6 4,7
7 5,6
Punten Risico%
8 6,7
9 7,9
10 9,4
11 11,2
12 13,2
13 15,6
14 18,4
15 21,6
16 25,3
17 29,4
18+ >30
• Risicobepaling bij mannen
D'Agostino RB, Sr., Vasan RS, Pencina MJ, Wolf PA, Cobain M, Massaro JM, et al. General cardiovascular
risk profile for use in primary care: the Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743-53.
14
23. Samengevat
• Geen significant verschil tussen tertielen FRS bij vrouwen
en totale populatie (log rank p=0,8 en 0,19 resp.)
Wél bij mannen (log rank p<0,05)
• Risicofactoren:
o HDL <40 mg/dL (HR: 2,08 (1,12-3,89))
o Antihypertensiva (HR: 2,04 (1,09-3,82))
• Overigens geen verband-- Anti
22
24. Conclusie
• Framingham Risico Score is geen goede predictor
cardiovasculaire mortaliteit bij 80-plussers
• Wél voor mannen -> Ook daar echter enkel hoogste risico
categorie
• Geen verband meeste risicofactoren en cardiovasculaire
mortaliteit
23
25. Andere studies?
• Framingham Risk Score (De Ruijter et al, BMJ, 2009)
o Leiden 85-plus
o Geen verschil tertielen wat betreft cardiovasculaire
mortaliteit
• Bloeddruk en totaal cholesterol
o Meerdere studies: geen verband of inversie
• Maar ook tegenstrijdige bevindingen
o Roken: wel een verband
o Bias in onze studie? -> Rokers en ex-rokers samen
24
26. Andere studies
• de Ruijter W, Westendorp RG, Assendelft WJ, den Elzen WP, de Craen AJ, le
Cessie S, et al. Use of Framingham risk score and new biomarkers to predict
cardiovascular mortality in older people: population based observational cohort
study. BMJ. 2009;338:a3083.
• Weverling-Rijnsburger AW, Blauw GJ, Lagaay AM, Knook DL, Meinders AE,
Westendorp RG. Total cholesterol and risk of mortality in the oldest old. Lancet.
1997;350(9085):1119-23.
• van Bemmel T, Gussekloo J, Westendorp RG, Blauw GJ. In a population- based
prospective study, no association between high blood pressure and mortality after
age 85 years. J Hypertens. 2006;24(2):287-92.
• Oates DJ, Berlowitz DR, Glickman ME, Silliman RA, Borzecki AM. Blood
pressure and survival in the oldest old. J Am Geriatr Soc. 2007;55(3):383-8.
• Taylor DH, Jr., Hasselblad V, Henley SJ, Thun MJ, Sloan FA. Benefits of smoking
cessation for longevity. Am J Public Health. 2002;92(6):990-6.
25
27. Waarom?
• Lage bloeddruk als (voor)teken van hartfalen
• Perfusie vitale organen: hersenen, hart, nieren, ...
• Lage bloeddruk -> vallen
• Survival of the fittest: selectie van 'resistente' personen?
26
28. Waarom mannen wel?
• Mannen:
o Meer CV antecedenten
o Meer rokers
o Lager totaal cholesterol
o Lager HDL
• Vrouwen:
o Meer vg. en R/ hypertensie
o Hogere BD
o Hoger totaal cholesterol
o Hoger HDL
• Geen verschil mortaliteit!
27
29. Waarom mannen wel?
• Risicofactoren specifiek voor vrouwen?
o PCOS
o Gestationele hypertensie en diabetes
o Premature ovarian failure
Appelman Y, van Rijn BB, Ten Haaf ME, Boersma E, Peters SA. Sex differences in cardiovascular risk
factors and disease prevention. Atherosclerosis. 2015;241(1):211-8.
28
31. Sterktes
• Goed representatief, weinig exclusiecriteria
• Geen loss of follow-up
Beperkingen
• Geen FRS voor 5j mortaliteit => 10j mortaliteit én
morbiditeit gebruikt
• FRS gevalideerd tot 75j, blanco CV voorgeschiedenis
30
32. Toekomst
• Nieuwe manier nodig om risicopatiënten te identificeren
• Therapie gericht tegen RF herbekijken?
31
33. Take home messages
• Framingham risico score geen goede voorspeller
cardiovasculaire mortaliteit bij 80-plussers
• Bij mannen alleen echter wel
• Klassieke cardiovasculaire risicofactoren geen goede
voorspeller cardiovasculaire mortaliteit bij 80-plussers
• Nieuwe manieren nodig om hoogrisico patiënten te
identificeren
32
Vertellen dat als je iets wil bereiken op vlak van preventie, dan moet je in de eerste plaats uw hoogrisico patiënten kunnen identificeren.
Risicopatiënten identificeren gebeurt aan de hand van klassieke risicofactoren gecombineerd in een risicoberekening zoals de FRS.
Kort de geschiedenis toelichten van de Framingham studie (sinds 1948, in Framingham, Massachusetts, belangrijke inzichten opgeleverd op cardiovasculair vlak).
Vertellen dat er eigenlijk meerdere 'FRS' zijn, deze kijkt naar cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit op 10j. Er zijn er ook voor bv: coronair lijden of hartfalen.
Praten over hoe de scoreberekening er aan toe gaat. Dat ze punten krijgen voor bepaalde BD, diabetes, ...
Scores komen overeen met een risico %.
... Maar mag dat wel? Vertellen over discussie rond bloeddruk en mortaliteit bij de oudjes. Idem voor totaal cholesterol.
Als deze ter discussie staan, wat dan met de rest? Wat dan met de FRS?
Kort toelichten BELFRAIL, niet te veel details.
Dus: ingedeeld in H I L risico groepen. Cut-off waarden zo gekozen dat de groepen ongeveer even groot waren. Mannen en vrouwen apart omdat ze een andere punten krijgen. Dan mannen en vrouwen samengevoegd om uitspraken te kunnen doen over volledige populatie.
Verder in deze figuur kan je zien dat we 35 man er uit hebben gelaten omdat ze bepaalde RF niet hadden. Bijvoorbeeld omdat er geen bloedname gebeurd was. Vermits er maar 35 op de 567 zijn, konden we hen er gewoon uit gooien zonder aan power in te boeten.
Vertellen dat we vervolgens in een cox proportional hazards model gecorrigeerd hebben voor leeftijd en geslacht en ook daar dezelfde conclusies uit komen. Misschien iets zeggen van dat de p-waarden niet significant zijn of dat de 1 in het CI ligt... (niet van alle waarden he).
We hebben de risicofactoren ook apart bekeken.
Enkel HDL <40 mg/dL en antihypertensiva zijn significant geassocieerd met een verhoogd cardiovasculair risico.
Roken, diabetes, bloeddruk spelen hier dus precies geen enkele rol.
JNC 8 (bloeddruk)
ATP-III (totaal cholesterol en HDL)
Weverling-Rijnsburger AW, Blauw GJ, Lagaay AM, Knook DL, Meinders AE, Westendorp RG. Total cholesterol and risk of mortality in the oldest old. Lancet. 1997;350(9085):1119-23.
van Bemmel T, Gussekloo J, Westendorp RG, Blauw GJ. In a population- based prospective study, no association between high blood pressure and mortality after age 85 years. J Hypertens. 2006;24(2):287-92.
Ik zou hier vertellen dat we een aantal hypotheses hebben, maar dat we uiteindelijk enkel kunnen gissen.
Perfusie: hersenen enz, dementie, functionaliteit, cognitie, ...
Goede vraag!
Cardiovasculaire mortaliteit bij mannen en vrouwen niet bijzonder verschillend (16,4% vrouwen vs 19% mannen)
Zeggen dat we hier uiteindelijk geen pasklaar antwoord voor hebben.
Dit moeten we kaderen. Deze ene studie is natuurlijk niet voldoende om te zeggen: stop met alle BD en cholesterol medicatie bij die mensen, maar het vergt toch de moeite om in een nieuwe studie daar eens naar te kijken.
