9. • Ang kalamidad ay tumutukoy
sa pangyayari o kaganapang
nagdudulot ng malaking
kapinsalaan at kabagabagan
sa mga tao at komunidad na
tinatamaan nito.
10. • Ito ay bunga ng natural na
proseso ng kalikasan, subalit
may kinalaman din ang mga
tao sa madalas at sa hindi
maipaliwanag na pagtama
nito.
11. • Ang pagdagsa ng
maraming kalamidad ay
maaring epekto ng
climate change o
pagbabago ng klima.
12. • Ilan sa mga halimbawa nito
ay ang pagbagyo, pagbaha,
storm surge, paglindol,
tsunami, pagputok ng
bulkan, La Nino, at La Nina.
13. • Labis na humahanga sa mga
Pilipino ang ibang lahi dahil
sa kakayahan nitong
makabangon agad mula sa
dagok ng matitinding
kalamidad.
15. Pagbagyo
• Ang Pilipinas ay isang
kapuluang nakaharap sa
Karagatang Pasipiko. Malaki ang
kinalaman ng lokasyon nito sa
nararanasan nitong palagiang
pagbagyo.
16. • Ang bagyo ay ang namumuong
sama ng panahon, may isang
pabilog o spiral na sistema ng
marahas at malakas na hangin at
may dalang mabigat na ulan,
karaniwang daan-daang kilometro
o milya sa diyametro ang laki.
17.
18. • Kadalasang nabubuo ang
bagyo sa gitna ng
karagatan kung saan
nagtatagpo ang mainit at
malamig na hangin.
19. • Ang Pilipinas ay karaniwang
nakararanas ng humigit
kumulang 20 bagyo kada
taon. May apat na uri ng
pagbagyo depende sa bilis
ng hangin.
20. • Ang PAGASA ang
tumututok at
nagpapangalan ng bagyo
sa Pilipinas at mauulit
kada tatlong taon.
21. • Ilan sa mga bagyong hindi
malilimutan ng mga Pilipino ay
ang mga bagyong Ondoy (2009)
at Yolanda (2013) na nagdulot
ng matinding pinsala sa mga
bayan at lalawigang tinamaan
nito.
22.
23.
24. Pagbaha
• Ang baha ay ang umaapaw at
tumataas na lebel ng tubig
na dulot ng malakas at
walang tigil na pag-ulan sa
komunidad.
25. • Ang pagbaha sa
Pilipinas ay pinalalala
ng mga baradong
daluyan ng tubig.
26. • Sa mga panahong ito, kahit kaunti o
sandaling pag-ulan lamang ay agad
nang bumabaha. Ordinaryo na
itong nararanasan sa Metro Manila
at ilang malalaking lungsod sa
Pilipinas, gayundin sa ilang
mabababang lugar o sa mga lugar
na malapit sa anyong tubig.
27. • Labis ding nakapipinsala
ang pagbaha dahil sinisira
nito ang mga gamit at ari-
arian. Nagdudulot din ito ng
mga sakit gaya ng
leptospirosis.
28. Pagdaluyong-bagyo o
Storm Surge
• Ang dalúyong-bagyo o storm
surge ay ang hindi
pangkaraniwang pagtaas ng
tubig sa dalampasigan habang
papalapit ang bagyo sa baybayin.
29. • Ang pagdaluyong-bagyo ay bago
sa pandinig. Hindi ito pamilyar
hanggang sa naminsala ito
kasabay ng bagyong Yolanda.
Hindi ito napaghandaan ng mga
tao, kaya, maraming namatay.
30. • Mahirap iwasan ang pagdaluyong-
bagyo dahil hindi ito napipigilan.
Ang maaari lamang gawin para
makaiwas dito ay ang paglikas
tungo sa mas mataas na lugar kung
may nakaambang bagyo o pagtaas
ng antas ng tubig mula sa dagat.
31. “Sa iyong palagay, natuto na
ba ang mga Pilipino sa mga
karanasan mula sa malalakas
na pagbagyo, pagbaha, at
pagdaluyong-bagyo?”
32. Paglindol
• Ang Pilipinas ay nasa Pacific Ring
of Fire, ang paikot na hanay ng
mga aktibong bulkan sa Pasipiko.
Ito ang dahilan kung bakit
nakararanas ang bansa ng mga
paglindol.
33. • Ang lindol ay isang biglaan at
mabilis na pagyanig o pag-uga ng
lupa na dulot ng pagbibiyak at
pagbabago ng mga batong nasa
ilalim ng lupa kapag pinakakawalan
nito ang puwersang naipon sa
mahabang panahon.
34. • Kung ang malakas na paglindol
ay mangyayari sa lugar na
maraming tao, maaari itong
kumitil ng maraming buhay at
magdulot ng malawakang
pagkasira ng mga ari-arian.
35. • Isang malakas na lindol ang
tumama sa Pilipinas noong
2013 kung saan ang
pinakanaapektuhan ay ang
Gitnang Visayas, partikular
ang Bohol at ang Cebu.
36. Pagtama ng Tsunami
• Kung minsan, ang
pagtama o paghampas ng
tsunami ay hindi
maihihiwalay sa paglindol.
37. • Ang tsunami o mga seismic sea
wave ay serye ng malalaking alon
na nililikha ng pangyayari sa ilalim
ng dagat tulad ng paglindol,
pagguho ng lupa, pagsabog ng
bulkan, o pagbagsak ng maliit na
bulalakaw.
38. • Ito ay maaaring kumilos ng
daan-daang milya kada oras
sa malawak na karagatan at
humampas sa lupa dala ang
mga alon na umaabot ng 100
talampakan o higit pa.
39. • Ang paghampas ng tsunami
ay mapanganib din sa
buhay, ariarian, at
kabuhayan ng mga nakatira
sa malapit sa dagat.
40. • Nangyari ang isang mapaminsalang
tsunami sa Pilipinas noong 1994,
sa pagitan ng Batangas at Mindoro,
kung saan umabot sa anim na
metro ang taas ng mga alon na
dulot ng 7.1 magnitude na lindol sa
ilalim ng dagat.
41. Pagputok ng Bulkan
• Ang Pilipinas ay nasa
Pacific Ring of Fire kaya
nakararanas ang bansa ng
palagiang seismic and
volcanic activities.
42. • Ang bulkan ay isang puwang o
siwang sa ibabaw ng lupa,
karaniwang nasa anyong bundok o
burol. Ang puwang o bunganga
(crater) ay nagsisilbing daanan ng
iniluluwang materyales tulad ng abo
at lava na nagmumula sa ilalim ng
lupa.
43. • Maaaring maging tahimik ang
bulkan sa mahabang panahon
ngunit hindi nangangahulugang
payapa ito. Sasabog ang bulkan
kapag nagsimula nang gumalaw
ang lupa malapit dito.
44. • Ang pagputok ng bulkan ay
nagaganap kapag ang magma na
nagmumula sa ilalim ng lupa ay
umaangat patungo sa bunganga
ng bulkan dahil na rin sa
pagkapal nito at sa pressure sa
ilalim ng lupa.
45. • Ang pinakamalakas na
pagputok ng bulkan na
naranasan sa Pilipinas ay
ang pagputok ng Bulkang
Pinatubo noong 1991.
46. • Ang Bulkang Pinatubo ay
isang aktibong stratovolcano
na matatagpuan sa
Kabundukang Cabusilan sa
Luzon, malapit sa Zambales,
Tarlac, at Pampanga.
47. • Malawak ang inabot na pinsala
ng pagputok ng Bulkang
Pinatubo. Tinatayang umabot sa
800 ang namatay habang
100,000 katao naman ang
nawalan ng tirahan at
kabuhayan sa Gitnang Luzon.
48. Pagtama ng El Niño
• Ang Pilipinas ay nakaharap sa
North Pacific Ocean. Ito ay
nasa hilagang bahagi ng
ekwador. Dahil sa lokasyon
nito, isa ito sa
pinakanaapektuhan ng El Niño.
49. • Tumutukoy ito sa abnormal
na pag-init ng temperatura
sa ibabaw ng dagat na
nagdudulot ng kakaunting
pag-ulan sa rehiyon.
50. • Ang pagtama ng El Niño sa
Pasipiko ay tuwing ikalawa
hanggang ikasiyam na taon.
Karaniwang nag-uumpisa
ito sa pagitan ng Disyembre
hanggang Pebrero.
51. • Kapag tumama na,
tumatagal ito hanggang
unang hati ng kasunod na
taon; may pagkakataong
mas tumatagal pa ito.
52. • Malawak ang inabot na pinsala
ng pagputok ng Bulkang
Pinatubo. Tinatayang umabot sa
800 ang namatay habang
100,000 katao naman ang
nawalan ng tirahan at
kabuhayan sa Gitnang Luzon.
53. La Niña
• Tumutukoy ito sa abnormal
na paglamig ng temperatura
sa ibabaw ng dagat na
nagdudulot ng maraming
pag-ulan sa rehiyon.
54. • Sa Pilipinas, laging
kakambal ng La Niña
ang malalakas na
pagbagyo, pag-ulan, at
pagbaha.
55. • Ang kondisyon ng La
Niña ay nagiging
dahilan ng pagdami ng
bagyo (cyclone) sa
Western Pacificic.
57. Isa sa mga isyung
kinakaharap ng lipunan sa
kasalukuyan ay ang
pagdagsa ng iba’t-ibang mga
suliraning pangkapaligiran.
58. Kasabay ng pag-unlad ng
pamumuhay ng tao ay ang
pag-usbong rin ng mga isyung
pangkapaligiran na sa
pagtagal ng panahon ay
lubusang nakababahala.
59. • Ang suliraning pangkapaligiran
ay tumutukoy sa anumang
pangyayari, kalagayan, o
problemang may kinalaman sa
pagkasira ng kapaligiran at sa
balanseng ekolohikal.
60. • Mahalagang matukoy
kaagad ang mga suliraning
ito upang masolusyonan o
maagapan sapagkat sa
kalaunan ay maaaring
ikasira ng pamayanan.
61. Mga halimbawa ng suliraning
pangkapaligiran:
• waste management
• mining
• quarrying
• deforestation
62.
63. Waste Management
• Ang waste management ay ang
akmang termino sa wastong
pangungolekta, paglilipat,
pagtatapon o paggamit, at
pagmo-monitor ng basura ng
mga tao.
64. • Isinasagawa ito upang
mapangasiwaan nang
maayos upang makaiwas sa
masasamang epekto ng
basura sa kalusugan at
kapaligiran.
65. Maaring mabawasan ang basura sa
pamamagitan ng pagsunod sa prinsipyo
ng:
• reduce
• reuse
• recycle
66.
67. Reduce
• Ang susi sa pagbabawas ng basura
ay pangangalaga o pagtitipid– ang
matalinong paggamit sa mga
pinagkukunan, at ang paggamit ng
kaunti lamang upang maiwasan ang
basura.
69. Recycle
• Simple lamang ang
panuntunan: Huwag
itapon ang mga bagay o
gamit na maaari pang i-
recycle.
70.
71. Pagmimina o Mining
• Ang pagmimina o mining ay isang
proseso ng paghuhukay at pagkuha
ng mga metal, di-metal, at mineral
mula sa lupa katulad ng uling, ginto,
pilak, platinum, tanso, bakal, langis,
likas na gas, at iba pa.
72. • Ang pagmimina ay isa sa
mga pangunahing
industriyang nakatutulong
sa pagunlad ng
ekonomiya ng bansa.
73.
74. Pagku-quarry o Quarrying
• Ang pagka-quarry o quarrying ay
isang proseso ng pagkuha ng mga
bato, buhangin, at iba pang
materyales sa pamamagitan ng
pagpapasabog, paghuhukay, o
pagbabarena.
75. • Madalas na ang kinu-
quarry ay ang mga bundok
at ilog na pinagkukunan ng
mga bato at ang tabindagat
na pinagkukunan ng
buhangin.
76. • Ang malalaking bato ay
pinagpipira-piraso sa
nais na laki depende sa
pangangailangan.
Tinatawag itong graba.
77.
78. Paghahawan ng Kagubatan o
Deforestation
• Ang paghahawan ng kagubatan o
deforestation ay tumutukoy sa pagpuputol ng
mga puno, pagtatabas ng mga damo, at pag-
aalis ng anumang sagabal sa pamamagitan ng
pagsusunog hanggang maging mahawang
lupa o lugar para sa mga hangaring
agrikultural o komersiyal.
81. • Sa clear cutting,
pinuputol nang walang
habas ang mga puno sa
anumang kadahilanan.
82. • Hindi lahat ng deforestation ay
sinasadya ng tao. Ang iba ay
kombinasyon ng gawa ng tao at
likas na salik katulad ng
wildfires at tuloy-tuloy na
overgrazing na humahadlang sa
pagtubo ng mga puno.
