Presentatie van emeritus hoogleraar schoolpsychologie KULeuven Piet J. Janssen op de VVKHO studienamiddag 5 oktober 2012 Tussen instroom, oriëntering en selectie ligt -ergens- een weg naar meer effectiviteit Vlaams Parlement

1. Student’s VVKHO
Studienamiddag
behoefte aan effectiviteit 5 oktober 2012
vereist De Schelp
Vlaams Parlement
Brussel
op
Tussen vrije instroom,
horizonverruiming van leren oriëntering en selectie
te baseren loopt – ergens – een
weg naar effectiviteit.
zelfconceptverheldering Bijdrage van
Piet J. Janssen
als adituriënt Emeritus hoogleraar
KU Leuven
Stadspark Leuven; 19 augustus 2009, 16u14
1

2. opzet van dit betoog
Studenten Hoger Onderwijs willen studerend effectief VVKHO
kunnen zijn in het zichzelf, probleem oplossend, maken tot Studienamiddag
expert. Zij behoeven een hen intrinsiek motiverend eureka. 5 oktober 2012
De Schelp
Dat impliceert dat zij tijdens hun studiekeuzeproces tijdig de Vlaams Parlement
gelegenheid krijgen zichzelf in eigen sterkten en zwakten te Brussel
toetsen t.o.v. van wat ‘het’ Hoger Onderwijs - én in het Tussen vrije instroom,
bijzonder de studierichting van hun keuze - van hen vergt. oriëntering en selectie
loopt – ergens – een
Het is niet verantwoord hen deze behoefte te ontzeggen. weg naar effectiviteit.
Integendeel, democratisering van Hoger Onderwijs, ook als
maatschappelijk goed, induceert, zo blijkt uit inzicht in deep Bijdrage van
Piet J. Janssen
level learning, de gedegen uitbouw - just in time tijdens hun Emeritus hoogleraar
keuze - van hun proces van zelfconceptverheldering. KU Leuven
2

3. Student’s
BEHOEFTE AAN EFFECTIVITEIT
vereist
op
horizonverruiming van leren
te baseren
zelfconceptverheldering
als adituriënt
EFFECTIVITEIT (Van Dale) :
Het effectief zijn.
De mate van effectief zijn.
DOELTREFFENDHEID
3

4. De overtuiging dat deze studierichting nu net is wat ik wil, helpt me het nodige te doen om dit jaar tot een goed einde te
brengen. Ik vind mijn studie nog interessanter dan ik op basis van mijn keuze verwachtte. Ik kan nu zelf iets bereiken dat
voor mij waardevol is. Ik voel me op mijn plaats in deze studierichting omdat ik hier mettertijd ook de ruimte krijgt om
zelf bepaalde dingen (experimenten, papers, case studies) te doen. Hier kom ik ook als persoon volledig aan mijn
trekken. Ik geef mezelf een stevige kans op succes in wat ik nu doe. Ik heb intussen de goede studiemethode te pakken.
Wat ik nu doe, boeit me. Deze studie is me op het lijf geschreven. …
VERSUS
Ik twijfel nu of deze richting wel de juiste keuze was voor mij doordat ik meer en meer zelfvertrouwen mis. Er was eigenlijk
niets dat mij als taak echt interesseerde, toen ik na mijn secundair besliste hier verder te studeren. Meestentijds heb ik zo
mijn vragen en twijfels over de relevantie van de inhoud van het vak dat ik aan het studeren ben. …
Effectiviteit
Studeren is m.a.w. jezelf
transformeren in expert.
Dit probleem impliceert Het (goed) maken in het
‘n oplossing in EUREKA. studerend in eureka realiseren
van je transformatie in expert.
Daaraan heeft student
Fig 22,
intrinsiek behoefte!
p. 99.
[Docent communiceert]
bijgevolg
“ Student’s
behoefte aan intrinsieke motivatie
vereist ….. “
4

5. Dit gaat m.a.w. over en om het geluk van (elke) Fons
VVKHO
Studenten, ook eerstejaars, moeten gelukkig kunnen zijn in Studienamiddag
wat zij studerend van eigen leven aan het maken zijn. Anders 5 oktober 2012
lukt het niet en blijven ze steken in surface level learning. De Schelp
Vlaams Parlement
Elk mens weet zich gelukkig, wanneer hij/zij doet of maakt Brussel
wat zij/hij graag doet én goed kan; dit zeker wanneer hij/zij Tussen vrije instroom,
dit wat moet, zèlf wil en naar eigen inzicht en eigenhandig oriëntering en selectie
tot het gewenste, goede einde aan het brengen is. Dat heet loopt – ergens – een
‘flow’; effectiviteit is er de grondtoon van. weg naar effectiviteit.
Zulks vergt al kiezend niet enkel horizonverruiming maar ook, Bijdrage van
Piet J. Janssen
in het licht daarvan, adequate zelfconceptverheldering. Emeritus hoogleraar
Waar mag/kan IK mij zelf terecht zo‘n Fons weten ? KU Leuven
5

6. Student’s
behoefte aan intrinsieke motivatie
vereist
op
HORIZONVERRUIMING VAN LEREN
Fig. 14a
Fig. 14b
p. 77 lezend in transformatie Renée
Fons p. 77
*van ‘n Fons in de Renée+
te baseren
zelfconceptverheldering als adituriënt
6

7. (uit het hoofd) leren
....
Intentioneel erop uit om delen van de inhoud simpelweg te reproduceren.
Aangereikte ideeën en informatie passief accepteren.
In de stof geen leidende principes of denkpatronen kunnen onderkennen.
Zich in het ‘studeren’ enkel concentreren op examenvereisten en oude vragen.
Feiten en procedures doodgewoon van buiten leren.
Bij dit ‘leren’ niet reflecteren over eigen doelen en gebezigde studietechniek.
LEREN als quasi onpersoonlijk reproduceren : domweg van buiten blokken ….
SURFACE LEVEL LEARNING
Fenomenografie cursus
Marton & Säljö (1976)
7

8. leren + LEREN = 2 !
cursus
DEEP LEVEL LEARNING
LEREN - via (STIL)LEZEN - als persoonlijk ‘Gestalten’ van eigen LEVEN
Je kennisbestand eerst bewerken en pas in functie daarvan de stof ‘blokken’. Marton & Säljö (1976)
Intentie om voor jezelf elke cursus door en door te verstaan.
Stevig en kritisch omgaan met de cursusinhoud.
Ideeën relateren aan eigen voorkennis en persoonlijke ervaring. Dit fenomenografisch inzicht
Zelf persoonlijke integratie van de kennis ( knowledge object) organiseren.
Conclusies relateren aan – al dan niet - voorhanden evidentie. is empirisch verifieerbaar !
Interne logica en structuur in de gang der gedachten evalueren
….
.
Analyse studeergedrag
deel 2, p. 71 t/m 125
STUDEREN: JEZELF IEMAND MAKEN
Fig. 21,
Over studeergedrag als uniek levenswerk
p. 95.
Hoofstukken 3 en 4
8

9. Uitgangspunten – in terugblik geformuleerd – van dit onderzoekswerk
Studenten zijn als personen :
intentionele doelgerichte individuen die streven naar zelforganisatie in afstemming met hun omgeving (STERN, 1911);
zij behoeven bijgevolg effectiviteit in wat zij studerend - ‘het’, d.w.z. zichzelf, ‘makend’- doende zijn.
Studeergedrag :
Wat studenten [als …. ], studerend op zoek naar effectiviteit, zo al zeggen dat ze doen en laten:
Een zwak antwoord op een examen brengt mij nog niet direct in paniek. Ik studeer mijn cursussen
enkel op het laatste moment, zodat de tijd mij ontbreekt deze grondig door te werken. Docenten
zijn veeleisend, ze overladen mij met werk. Formules tracht ik zo te beheersen, dat ik ze zelfstandig
en inzichtelijk kan bezigen in mijn werk. Al studerend verandert mijn kijk op de werkelijkheid
om mij heen. Mijn studieactiviteiten oriënteer ik op het doel dat ik mij indertijd bij mijn studie-
keuze heb gesteld. Mijn studeren verloopt zo gejaagd, dat ik niet goed weet wat ik studeer. Dit
programma scherpt mijn inzicht in het dagelijkse leven. Hier kom ik ook als persoon volledig aan mijn
trekken. Als ik een examen begin, ben ik vol zelfvertrouwen dat ik het goed zal doen. Ik pluis grondig
uit hoe leerstofonderdelen zijn opgebouwd. Heb in de voorbije maanden een goed studieritme
ontwikkeld. Ik geef me een stevige kans op succes in wat ik hier doe. Dit programma scherpt mijn
inzicht in het dagelijkse leven. Ik begrijp wat ik studeer. Uiteraard structureer ik mijn cursussen
zelf als docent dat niet of onvoldoende heeft gedaan. Hier kom ik als persoon volledig aan mijn
trekken. …… ….. ……. ……. ……. ….. …… …… ……. …….. ……. ……. ……. ………. enz. enz. enz.
Doelstelling van deze analyse
Identificatie van de latente dimensionaliteit ( construct validity; inhoudsvaliditeit volstaat dus NIET) in bovenstaande
DIVERSITEIT van gedragingen; inzicht in  UNIVERSALITEIT van studerend in [actie*reflectie] te stellen gedrag.
Procedure
Factoranalyse van via de Likert-techniek - al dan niet en tot op welke hoogte akkoord ? - DOOR STUDENTEN (eerste- zowel als
ouderejaars; zowel aan universiteit als in hogescholen) ZELF beoordeelde uitspraken.
9

10. Resultaat
9 specifieke factoren die zich bij nader toezien
als 9 constructs t.o.v. elkaar situeren in een [3*3] matrix (met 4+1 overkoepelende dimensies).
Dit binnen een in aanzet UNIVERSEEL begrippenkader:
Geïdentificeerd als (differentieelpsychologische) basisdimensies in ‘het (effectuerend jezelf) maken’
via het product van ACTIE (gedrag) én REFLECTIE (als er motivationeel in werkzame causale attributie).
EFFECTIVITEIT  HET MAKEN
[ Actie * Reflectie ]
(STERN, 1911) (HEIDER, 1958)
GEDRAG ATTRIBUTIE
Als TAAKgestuurde wisselwerking van (in)effectiviteit aan
tussen jezelf als PERSOON en product van
SITUATIES waarin je psycho- [KUNNEN * betrachten]
logisch komt te verkeren.
Persoon
Taak X Zien Kunnen Werken ZI(e)N + WERK(en)
Situaties
Dat laat studenten niet alleen toe binnen hun studeren als proces hun [intellect*motivatie] situationeel werkzaam te zien,
maar ook hun EFFECTIVITEIT - als impliciet gezocht product van dit gedrag - strategisch effectief te organiseren (=sturen).
Inderdaad “To the extent that students can craft their own goals, keep track of their own accomplishments,
reflect on their own thinking and learning – where it has improved, where it continues to fall short -
they become partners in their own education.” (Howard Gardner, 1999).
10

11. [3*3] van studeergedrag;
psychologische inhoud van elk van de 9
erin werkzame gedragsdimensies 1)
Studeergedrag in Betrachtend (lerend groeien in) Betrachtend
[ACTIE*REFLECTIE] ZIN ZIEN KUNNEN WERKEN
persoonlijk zinzicht persoonlijk kunnen persoonlijk werken
PERSOON
A*R A*R A*R
zin van taak taak aankunnen taakgericht werken
TAAK A*R A*R A*R
voorhanden wegwijs geboden kunnen inwerking situatie
SITUATIES
A*R A*R A*R
1) Gedefinieerd vanuit hun coördinaten; aansluitend te vertalen in specifieker constructs.
11

12. [3*3] van studeergedrag;
constructs in hun structuur van 4+1
Deze matrix laat zich ook
- getuige model rechts -
gedragssubsystemen 1).
meerdimensionaal denken !
Studeergedrag in Betrachtend (lerend groeien in) Betrachtend
[ACTIE*REFLECTIE] ZIN ZIEN KUNNEN WERKEN
PERSOON intentie ondernemende durf actiecontrole
(in accommodatie) A*R A*R A*R
TAAK agenda effectiviteit discipline
(qua transformatie) A*R A*R A*R
SITUATIES wegwijs comfort impact
(zoals te assimileren) A*R A*R A*R
1) In // met the big 5 persoonlijkheidsdimensies, zoals door VAN LIESHOUT (2004) begrepen als ‘behavioral problem solving
dimensions’ binnen de 3 fasen in elk in kunnen resulterend ‘leren’: sturing, betekenisvinding, contrôle, groei in competentie. 12

13. Intentie Ondernemende durf Actiecontrole
[A*R] [A*R] [A*R]
Diepe interesse uitleven in het Geworden wie je in discipline en Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
synthetiseren van inzichten agenda wil zijn, je zelfredzaam- inherente logica en werking naar
in omvattend knowledge object. heid (ter examen) bewijzen. eigen hand zetten
Agenda Effectiviteit Discipline
[A*R] [A*R] [A*R]
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Het (goed) maken in het Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte studerend in eureka realiseren systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. van je transformatie in expert. efficiënte sufficiëntie
Wegwijs Comfort Impact
[A*R] [A*R] [A*R]
In situationele infrastructuur je Assimileren in houvast Assimilerend het complex
methode (als weg-naar controle) resulterende hechting binnen je vreemde in z’n werking
stap voor stap uitbouwen. ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING. smaakvol analyseren.
13

14. Ik studeer regelmatig i.p.v. mijn werk op de lange
baan te schuiven. Ik slaag er inderdaad in te
realiseren wat ik me aan studieactiviteiten
voorgenomen heb te doen. Ik heb het gevoel dat
ik mijn studie op efficiënte wijze aanpak. Ik doe
eerst mijn werk voor ik aan ontspanning denk. Ik
werk momenteel zeker 40 uur per week. Heb in
de voorbije maanden ‘n goed studieritme
ontwikkeld. Discipline
VERSUS Van normstudent vereiste
systeemcongruentie bewerken in
efficiënte sufficiëntie
Ik studeer mijn cursussen enkel op het laatste
moment, zodat de tijd mij ontbreekt deze
grondig door te werken. Ik geraak maar traag [Docent dirigeert]
op gang achter mijn werktafel. Ik maak mij
dikwijls zorgen over werk dat ik allang had
moeten doen. Als ik dan – eindelijk – achter mijn
boeken aanbeland ben, laat ik me nogal
gemakkelijk ‘gaan’ in activiteiten die niet van
studeren getuigen. Het duurt bij mij tot vlak voor MERKWAARDIG
de examens, alvorens het echt tot mij doordringt Hierover staat
dat ik de teugels strakker moet aanspannen….. . NIETS
in studiecontract !
14

15. Om een stellingname afdoend te kunnen
argumenteren op het examen, ga ik al
studerend ook door op minder belangrijke
elementen daarin. Ik ontleed mijn stof grondiger
en gedetailleerder dan eigenlijk vereist is om er
een redelijk examen over af te kunnen leggen. Ik
Agenda pluis grondig uit hoe de leerstofonderdelen zijn
opgebouwd. Ik wens de argumenten voor een
stelling in de cursus weer te kunnen geven in hun
Vanuit eigen studeerbeleid zelf logische orde. Formules tracht ik zo te beheersen
de qua aspiratie gezochte dat ik ze zelfstandig en inzichtelijk kan bezigen in
accommodatie organiseren. mijn werk. Ik verdiep me graag zo in elke cursus
dat ik diens interne logica tot de mijne maak bij
het oplossen van problemen en potentiële
[Docent coacht] examenopgaven. Wat ik gestudeerd heb, kan ik
niet enkel reproduceren; ik beheers het en ben
het meester. Persoonlijke kwaliteiten van
studenten met wie ik oefeningen maak in groep,
ontgaan mij niet. Gewoonlijk let ik op de manier
waarop de docent het bord gebruikt. …
15

16. STUREN
In je D&A tussen Scylla en Charybdis (door)‘l(av)erend’ :
niet ‘als stuurloze zeilboot op drift geraken’
(tussen van weerszijden dreigende gevaren)
[// big five’s zorgvuldigheid;
Weiner : stability versus chance and/or bad luck]
Agenda Discipline
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. efficiënte sufficiëntie
[Docent coacht] [Docent dirigeert]
behoefte aan autoregulatie,
geen speelbal willen zijn van chaos en wanorde …
Fig. 16,
p. 83.
16

17. STUREN
In je D&A tussen Scylla en Charybdis (door)‘l(av)erend’ :
niet ‘als stuurloze zeilboot op drift geraken’
(tussen van weerszijden dreigende gevaren)
[ // big five’s zorgvuldigheid
Weiner : stability versus chance and/or bad luck]
Agenda Effectiviteit Discipline
1
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Het (goed) maken in het Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte studerend in eureka realiseren systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. van je transformatie in expert. efficiënt blijkende sufficiëntie
3 4 2
[Docent coacht] [Docent communiceert] [Docent dirigeert]
Vier procesmomenten
actielogisch [ effectiviteit]
geordend :
1. Beleid (in reflectie)
2. Sufficiëntie (in actie)
3. Organisatie (in actie)
4. Efficiëntie (in reflectie)
Zie figuur 28 (stap 1), p. 120. 17

18. Als ik een stuk stof gestudeerd heb, kan ik het
niet alleen reproduceren, maar ook zeggen dat
ik dat onderdeel beheers en dus meester ben.
Eenmaal ik een cursus volledig heb ingestudeerd,
voel ik dat ik de stof werkelijk bezit. Ik begrijp
wat ik studeer. Ik voel me in staat redeneringen
zoals ze in de cursus voorkomen waar nodig
stapsgewijze te reconstrueren. Ik kan de
cursusstof in eigen woorden uitleggen aan een
medestudent die mij daarom zou vragen.
VERSUS
Als ik studeer heb ik de indruk, dat de
werkelijke betekenis van de cursusstof niet echt
tot mij doordringt. Ik moet veel van buiten leren
zonder te verstaan waarover het gaat. Tot nu toe
heb ik, ook in terugblik, het eerste jaar enkel
Impact
ervaren als een schiftingssysteem en als
irrelevant voor mijn verdere studie. Mijn studeren
verloopt zo gejaagd, dat ik niet goed weet wat ik
Assimilerend het complex
studeer. De stof in het eerste jaar is/was voor mij
vreemde in z’n werking
een opeenstapeling van allerhande losse kennis,
smaakvol analyseren.
meer niet. Bij mij rendeert studeren tijdens het
jaar allesbehalve; tegen de tijd dat de blok
begint, ben ik immers alles weer vergeten. Vaak
[Docent zet uiteen]
tijdens de lessen voel ik mij overspoeld. …
18

19. Bij het studeren ga ik ook op zoek naar antwoorden
Intentie
op vragen buiten de cursusstof en op vragen die
spontaan bij mij opkomen. Ik leg bij het studeren
verbanden met wat in andere cursussen aan de orde
Diepe interesse uitleven in het
komt. Ik formuleer steeds kritische bedenkingen op
synthetiseren van inzichten
wat ik studeer. Tijdens mijn studeren probeer ik
in omvattend knowledge object.
nieuw verworven kennis toe te passen op concrete
situaties in mijn dagelijkse leven. Al studerend
verandert mijn kijk op de werkelijkheid om mij
[Docent inspireert]
heen. Met vriend(inn)en praat ik graag over de
draagwijdte van theorieën. Naarmate ik mijn
cursussen verder bestudeer, valt het mij op hoe hun
diepe betekenis dikwijls overeenstemt. Soms zie ik
duidelijke gelijkenissen tussen zaken die voordien
erg verschillend leken. Ik fantaseer graag over
ingewikkelde problemen, ook al kan ik ze nog niet
direct oplossen. Ik stel vast dat inzichten in één vak
heel verhelderend kunnen werken voor het
begrijpen van een andere cursus. Als ik een vak
geleerd heb, kan ik me na een poos nog heel goed
herinneren wat er in de cursus staat. Voor ik iets
memoriseer, heb ik het door en door begrepen. Ik
geniet ervan zelf uit te vinden hoe dingen in elkaar
zitten. …
Leuvens Hoger
Onderwijs
preekt de passie …
19

20. LECTIO
Intentie
Diepe interesse uitleven in het
synthetiseren van inzichten
in omvattend knowledge object.
[Docent inspireert]
Villers-la-ville
VERSTAAN
[bevattingsvermogen; (z)in-zicht]
Lezen van het impact van het steeds nieuwe
vanuit eigen intentie als persoon-in-wording
[// big five’s intellectuele autonomie; openheid
Weiner : globality versus specificity]
Impact
Assimilerend het complex
vreemde in z’n werking
smaakvol analyseren.
Fig. 17,
p. 86. [Docent zet uiteen]
20

21. Intentie
Alléén zo breng je vanuit je diepdoorleefde nieuwsgierigheid
1 [= wijs(heids)-begeerte?] de wereld van je vak JE LEVEN LANG
Diepe interesse (TzgG) uitleven in effectief want creatief – introversief - tot “leven”!
het synthetiseren van inzichten
in omvattend knowledge object.
3
[Hoe noodzakelijk ook, dit
[Docent inspireert] is niet voldoende; vraag is
of ‘wereld’ zelf werkt en
zich laat bewerken, zoals jij
Effectiviteit hem – deze chaos op
(inductie) jouw manier als ‘n kosmos
LEZEND - denkt ! Je dient
Het (goed) maken in het dit proefondervindelijk,
studerend in eureka realiseren dus  WERKEND
van je transformatie in expert. te toetsen.
[Docent communiceert]
Impact
Vier procesmomenten
actielogisch [ effectiviteit] Assimilerend het complex
geordend : vreemde in z’n werking
1. Tendenz zur guten Gestalt (als reflectie) smaakvol analyseren.
2. Analyseren (als actie) 4 2
3. Synthetiseren (als actie)
4. Smaken (als reflectie) [Docent zet uiteen]
Zie figuur 28 (stap 2) p. 120 21

22. De verschillende vakken in mijn studie-
programma vormen een zinvol geheel, dat me nu Actiecontrole
reeds toelaat me actief in mijn later beroep te
situeren. Dit studieprogramma biedt mij een
verfrissende kijk op mensen en dingen om mij Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
heen. Ik acht de grondige theoretische vorming inherente logica en werking naar
die wij hier krijgen, belangrijk voor de praktijk van eigen hand zetten
mijn later beroep. Dit programma scherpt mijn
inzicht in het dagelijkse leven. Het contact met de
beroepspraktijk, hier en daar aangeboden, zet mij [Docent valideert]
aan tot stevig studeren. Ik denk dat het belangrijk
is problemen rationeel en logisch te benaderen
zonder al te snel conclusies te trekken. …
VERSUS
In deze faculteit moet ik vaak mijn tijd in
onbenullige zaken steken. Ze mogen voor mij het
grootste deel van de behandelde stof weglaten uit
het programma. Soms ken ik hele stukken cursus
m.i.v. details, zonder dat ik kan aangeven
waarom ik dit vak eigenlijk studeer. Doordat ik
hier zoveel van buiten zal moeten leren voel ik mij
meer en meer een vreemde in deze studierichting.
Ik vraag mij meer en meer af wat voor mij het nut
is van wat ik in deze opleiding allemaal
voorgeschoteld krijg. ...
22

23. Ik studeer planmatig en gebruik tijdschema’s; deze
bieden me dagelijks houvast in de organisatie van
de eigen werkzaamheden. Uiteraard structureer ik
mijn cursussen zelf als docent dat niet of
onvoldoende gedaan zou hebben. Ik vind het voor
mezelf erg nuttig de gedachtegang in een
omvangrijk stuk leerstof in een diagram of schema
voor te stellen. Alvorens ik een stuk stof begin te
blokken, heb ik hoofd- en bijzaken voor mijzelf al
onderscheiden in het licht van de doelstellingen
van het vak. Mijn studieactiviteiten oriënteer ik
op het doel dat ik mij indertijd bij mijn
studiekeuze heb gesteld. …
VERSUS
Ik voelde mij niet in staat een definitieve
studiekeuze te maken en heb dit toen in feite aan
Wegwijs anderen (ouders, vriend(inn)en, PMS) overgelaten.
Er was eigenlijk niets dat mij echt interesseerde
toen ik na het secundair besliste verder te
In situationele infrastructuur je studeren. Voor ‘n ‘multiple choice’-examen zou ik
methode (als weg-naar controle) de stof uiteraard minder grondig bestuderen dan
stap voor stap uitbouwen. voor een mondeling; je hoeft het juiste antwoord
bij dat eerste examen alleen maar te herkennen.
De werkelijke inhoud van een formule interesseert
[Docent gidst, instrueert] me niet, als ik ze maar onthouden kan. …
23

24. Actiecontrole
Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
inherente logica en werking naar
eigen hand zetten
[Docent valideert]
BEHEERSEN
Je vak zo ‘onder de knie’ én ‘in de vingers’ krijgen (én … hebben), dat je
‘je wereld’ – werkend als vakman en vroed(e)vrouw – vaardig naar je hand zet.
[// big five’s extraversie
Weiner : (un)controllability]
Wegwijs
In situationele infrastructuur je
methode (als weg-naar controle)
stap voor stap uitbouwen. Fig. 18,
p. 87.
[Docent gidst, instrueert]
24

25. Actiecontrole
Pas dan ervaar je werkend ook causality pleasure Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
in wat je in je visie of ‘theorie’ dacht te verstaan! inherente logica en werking (
predictie) naar eigen hand zetten.
1 4
[Docent valideert]
(deductie)
Effectiviteit
(introversief) verstaan en
(extraversief) beheersen
van ‘wereld’ Het (goed) maken in het
dienen effectief studerend in eureka realiseren
hand in hand te gaan; van je transformatie in expert.
beide vallen niet samen!
[Docent communiceert]
Wegwijs Vier procesmomenten
actielogisch [ effectiviteit]
2 geordend :
In situationele infrastructuur je 1. Predictie (als reflectie)
methode (als weg-naar controle) 2. Tijdruimtelijk wegwijs (als reflectie)
stap voor stap uitbouwen. 3. Tijdruimtelijk coördineren (als actie)
3 4. Beheersing demonstreren (als actie)
[Docent gidst, instrueert]
figuur 28 (stap 3), p. 121
25

26. Ik heb het gevoel de belasting van lessen en cursussen aan te kunnen en zo als mens te groeien. De voor mij helemaal nieuwe
wereld waarin ik na mijn studiekeuze terechtgekomen ben, is vrij snel mijn nieuwe’ ‘thuis’ gebleken. Ik blijf kalm studeren
ook al neemt de in de lessen behandelde stof almaar in omvang toe. De cursussen in dit programma maken mij stilaan
wegwijs in een vakgebied dat ik als ‘het mijne’ beleef. Ik geef me een stevige kans op succes in wat ik hier doe. …
VERSUS
Docenten zijn veeleisend; ze overladen mij met werk. Docenten willen hier in te korte tijd te veel leerstof zien. Ik voel me
dikwijls overstroomd door informatie die ik slechts fragmentair kan plaatsen. Ik denk dat ik in tijdnood ga komen met het
verwerken van mijn cursussen. Docenten redeneren in de les dikwijls zo snel, dat ik de draad kwijt raak. Ik werk veel, maar
heb het gevoel dat ik mijn tijd verpruts. Op een examen krijg ik liefst vragen die letterlijk uit de cursus komen. Het lijkt erop dat
ik nooit meer genoeg tijd ga vinden om de inmiddels opgelopen studieachterstand alsnog in te lopen. …
Comfort
Assimileren in houvast
resulterende hechting binnen je
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING.
[Docent doseert]
26

27. Ondernemende durf
Geworden wie je in discipline en
agenda wil zijn, je zelfredzaam-
heid (ter examen) bewijzen.
[Docent sterkt, bevestigt]
Als ik een examen begin, ben ik vol zelfvertrouwen dat ik het goed zal doen. Wat ik gestudeerd heb, kan ik niet alleen
reproduceren; ik beheers het en ben het meester. Ik heb geen moeite om opgaven die betrekking hebben op vrij omvangrijke
leerstof, op te lossen. Een zwak antwoord op een examen brengt mij nog niet direct in paniek. Ik voel mij opgewassen tegen die
eisen die hier (o.a. op examens) zullen gesteld worden. ….
VERSUS
Zelfs wanneer ik weet dat ik het kan, twijfel ik nog aan mijn kunnen. Reacties van medestudenten doen mij vaak twijfelen aan
mijn mogelijkheden op studiegebied. Het feit dat hier niet zomaar iedereen slaagt, beangstigt mij. Mijn studieactiviteiten worden
gekenmerkt door besluiteloosheid en aarzeling. Als docent een vraag stelt tijdens college, durf ik me, zelfs als ik weet dat ik hem
antwoorden kan, niet manifesteren, laat staan dat ik naar voren durf gaan om het aan het bord van antwoord te dienen. Tijdens
examens ben ik erg nerveus. Zelfs goed voorbereid durf ik niet garanderen dat ‘n examen voor mij goed afloopt ….
27

28. GROEIEN IN Ondernemende durf
KUNNEN
Geworden wie je in discipline en
‘groot worden’ agenda wil zijn, je zelfredzaam-
kan enkel heid (ter examen) bewijzen.
binnen je continue
(D&A)-spiraal
– ook ‘n helix ! – [Docent bevestigt]
in Ausubel’s
3 (drie!) fasen
omvattend
‘leren’
[ // big five’s vriendelijkheid
(in sociaal functioneren) Competentie motivatie
Weiner : internal versus
external locus of control ]
Comfort
Assimileren in houvast
resulterende hechting binnen je
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING.
Fig. 15,
p. 82.
[Docent doseert]
28

29. GROEIEN IN Ondernemende durf Als zodanig
KUNNEN 1 niet begin
‘groot worden’
Geworden wie je in discipline en maar sluitstuk
agenda wil zijn, je zelfredzaam-
kan enkel heid (ter examen) bewijzen. in het
binnen je continue 3 4
(D&A)-spiraal ‘leerproces’
– ook ‘n helix ! –
in Ausubel’s
[Docent bevestigt] van elk
3 fasen STUDENT;
omvattend Effectiviteit
‘leren’
[ // big five’s vriendelijkheid
mits die
Het (goed) maken in het in
(in sociaal functioneren) ] studerend in eureka realiseren [actie*reflectie]
van je transformatie in expert. effectiviteit
2
realiseert,
d.w.z.
[Docent communiceert] ‘het (= zichzelf) maakt’!
Comfort
Vier procesmomenten
2 actielogisch [ effectiviteit]
Assimileren in houvast geordend :
resulterende hechting binnen je 1. Zelfredzaamheid (als reflectie)
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING. 2. Aarden (als reflectie)
1 3 3. Lerend groeien (als actie)
4. Je kunnen (in actie) bewijzen!
[Docent doseert]
figuur 28 (stap 4), p. 121.
29

30. De overtuiging dat deze studierichting nu net is wat ik wil, helpt me het nodige te doen om dit jaar tot een goed einde te
brengen. Ik vind mijn studie nog interessanter dan ik op basis van mijn keuze verwachtte. Ik kan nu zelf iets bereiken dat
voor mij waardevol is. Ik voel me op mijn plaats in deze studierichting omdat ik hier mettertijd ook de ruimte krijgt om
zelf bepaalde dingen (experimenten, papers, case studies) te doen. Hier kom ik ook als persoon volledig aan mijn trekken.
Ik geef mezelf een stevige kans op succes in wat ik nu doe. Ik heb intussen de goede studiemethode te pakken. Wat ik
nu doe, boeit me. Deze studie is me op het lijf geschreven. …
VERSUS
Ik twijfel nu of deze richting wel de juiste keuze was voor mij doordat ik meer en meer zelfvertrouwen mis. Er was eigenlijk
niets dat mij als taak echt interesseerde, toen ik na mijn secundair besliste hier verder te studeren. Meestentijds heb ik zo
mijn vragen en twijfels over de relevantie van de inhoud van het vak dat ik aan het studeren ben. …
Effectiviteit
Het (goed) maken in het
studerend in eureka realiseren
van je transformatie in expert.
Fig. 22,
[Docent communiceert] p. 99.
KERN van elk studeren als …. problem solving
Reeds eerder gepresenteerd !
30

31. Intentie Ondernemende durf Actiecontrole
[A*R] [A*R] [A*R]
Diepe interesse uitleven in het Geworden wie je in discipline en Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
synthetiseren van inzichten agenda wil zijn, je zelfredzaam- inherente logica en werking naar
in omvattend knowledge object. heid (ter examen) bewijzen. eigen hand zetten
[Docent inspireert] [Docent bevestigt] [Docent valideert]
Agenda Effectiviteit Discipline
[A*R] [A*R] [A*R]
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Het (goed) maken in het Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte studerend in eureka realiseren systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. van je transformatie in expert. efficiënte sufficiëntie
[Docent coacht] [Docent communiceert] [Docent dirigeert]
Wegwijs Comfort Impact
[A*R] [A*R] [A*R]
In situationele infrastructuur je Assimileren in houvast Assimilerend het complex
methode (als weg-naar controle) resulterende hechting binnen je vreemde in z’n werking
stap voor stap uitbouwen. ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING. smaakvol analyseren.
[Docent gidst, instrueert] [Docent doseert] [Docent zet uiteen]
31

32. Doelstelling van deze analyse
Identificatie ( deep level !  construct validity !) van de latente
dimensionaliteit
(inhoudsvaliditeit volstaat dus NIET)
in DIVERSITEIT van studeergedrag;
 UNIVERSALITEIT van studerend in [actie*reflectie] te stellen gedrag.
in voorgaande matrix bereikt?
JA, indien
deze [3*3] universeel herkenbaar blijkt,
dus differentieelpsychologisch in elke expertise werkzaam is;
bijgevolg alle humaan leven omvat ….
32

33. INDERDAAD,
deze [3*3] blijkt
universeel herkenbaar
in wat ERIKSON als
8 psycho-sociale ontwikkelingsfasen / dilemma’s p. 62
cultureel werkzaam ziet binnen elk mensenleven: t/m 67.
“levenscompetenties” in een
door Elckerlyck zelf te construeren
[3*3] van levensexpertise.
33

34. [ Ondernemende durf]
In zulk basisvertrouwen groeien
peuters door naar relatieve zelf-
E-2
’STANDIG’heid. Zij leren essentiële
Zelfstandigheid
vaardigheden in zelfredzaamheid
versus
te kunnen. Stilaan vergroot hun
Schaamte en Twijfel
persoonlijke autonomie ….  E-3
(1,5 – 3 jaar)
Wordt dit een
“boom van „n vent” [  Discipline]
?
Sociaal-culturele contexten
in de werelden van het
Wij
[  Comfort]
Boreling dient psychisch te aarden,
vaste voet te verwerven op, zich
E-1
stilaan helemaal thuis te weten in het
Basisvertrouwen
territorium waarin ie beland is. Lukt
versus
dit niet, dan blijft bestaan ‘bodem-
Wantrouwen
loos’ …. Overeind blijven (competen-
tie) wordt problematisch.
(0 – 18 maanden)
34

35. [ Ondernemende durf] [  Actiecontrole]
E-2 E–4
Zelfstandigheid Bedrijvigheid en vlijt
versus versus
Schaamte en Twijfel Minderwaardigheid
(1,5 – 3 jaar) (tussen 6 en 11 jaar)
[  Discipline]
Via o.m. hun wat- en waaromvraagstaarten, hun illusie- en rollenspelen
verruimen kleuter geworden peuters in E-3 hun gedragshorizon. Ouders dienen
adequaat te stimuleren, niet te fnuiken …. Zo groeit in E-4 persoonlijke causaliteit Sociaal-culturele contexten
via verwerving van intellectuele, sociale en lichamelijke vaardigheden, ook in het in de werelden van het
perspectief van wat dat bij peers aan status oplevert. Wij – Men
[  Wegwijs ] [  Comfort]
E–3 E-1
Initiatief Vertrouwen
versus versus
Schuld Wantrouwen
(tussen 3 en 5 jaar) (0 – 18 maanden)
35

36. [  Intentie] [ Ondernemende durf] [  Actiecontrole]
E–5 E-2 E–4
Identiteit Zelfstandigheid Bedrijvigheid en vlijt
versus versus versus
Rolverwarring Schaamte en Twijfel Minderwaardigheid
(adolescentie als humaniora) (1,5 – 3 jaar) (tussen 6 en 11 jaar)
[  Discipline]
Adolescentie (E-5): nieuwe rollen met eigen verwachtingspatronen impliceren
abtraherend te ontwikkelen (zelf)bewustzijn van persoonlijke identiteit. Zo niet,
dreigen rolverwarring en gemis aan doel en essentie qua levensvervulling.
Sociaal-culturele contexten
[Studie- en beroepskeuze sluiten hier existentieel op aan.] Jongvolwassene (E-6)
in de werelden van het
staat voor nieuw dilemma: vanuit eigen identiteit intentioneel de intimiteit
Wij – Men – Zij
(impact) aangaan met de betekenisvolle Ander en zo dreigend isolement
voorkomen in een gezamenlijke Gestalt qua creatieve betekenisvinding.
[  Wegwijs ] [  Comfort] [  Impact]
E–3 E-1 E–6
Initiatief Vertrouwen Intimiteit
versus versus versus
Schuld Wantrouwen Isolement
(tussen 3 en 5 jaar) (0 – 18 maanden) (jongvolwassenheid)
36

37. [  Intentie] [ Ondernemende durf] [  Actiecontrole]
E–5 E-2 E–4
Identiteit Zelfstandigheid Bedrijvigheid en vlijt
versus versus versus
Rolverwarring Schaamte en Twijfel Minderwaardigheid
(adolescentie als humaniora) (1,5 – 3 jaar) (tussen 6 en 11 jaar)
[  Agenda] Vanuit zulke intimiteit rijst (E-7) ‘n [  Discipline]
nieuw dilemma: al dan niet, bij wij-
E–7 ze van project, de zorg opnemen
Generativiteit voor ‘n nieuwe generatie – de toe- Sociaal-culturele contexten
versus komst - en zo dynamisch stabiliteit in de werelden van het
Stagnatie in dit (samen-) leven onderhouden ? Wij – Men – Zij
(volwassenheid) E-8 vormt het sluitstuk in deze levens-
expertise. Was dit mijn leven waard ?
[  Wegwijs ] [  Comfort] [  Impact]
E–3 E-1 E–6
Initiatief Vertrouwen Intimiteit
versus versus versus
Schuld Wantrouwen Isolement
(tussen 3 en 5 jaar) (0 – 18 maanden) (jongvolwassenheid)
37

38. [  Intentie] [ Ondernemende durf] [  Actiecontrole]
E–5 E-2 E–4
Identiteit Zelfstandigheid Bedrijvigheid en vlijt
versus versus versus
Rolverwarring Schaamte en Twijfel Minderwaardigheid
(adolescentie als humaniora) (1,5 – 3 jaar) (tussen 6 en 11 jaar)
[  Agenda] [  Effectiviteit] [  Discipline]
E–7 E–8
Generativiteit Ego-integriteit Sociaal-culturele contexten
versus versus in de werelden van het
Stagnatie Wanhoop Wij – Men – Zij
(volwassenheid) (‘derde’ leeftijd)
[  Wegwijs ] [  Comfort] [  Impact]
E–3 E-1 E–6
Initiatief Vertrouwen Intimiteit
versus versus versus
Schuld Wantrouwen Isolement
(tussen 3 en 5 jaar) (0 – 18 maanden) (jongvolwassenheid)
38

39. Tussentijdse balans na afloop
van de basisschool. [ Ondernemende durf] [  Actiecontrole]
Halfweg uitbouw van eigen [3*3]: E-2 E–4
algemene BASIS is beschikbaar! Zelfstandigheid Bedrijvigheid en vlijt
versus versus
Tijdens realisatie van ONDERBOUW Schaamte en Twijfel Minderwaardigheid
wordt gedrag steeds EXTERN [
discipline] gestuurd binnen de (twaalfjarige) (twaalfjarige)
werelden waarin jongere
terechtgekomen is.
LEERKRACHT  LEERKRACHT [  Discipline]
Vanaf secundair wordt gewerkt aan
individuele BOVENBOUW …. Die Sociaal-culturele contexten
stelt de jonge mens in staat t.z.t. in de werelden van het
ZELFSTANDIG, d.w.z. INTERN vanuit Wij – Men
eigen [3*3] [EFFECTIEF] in zelf te
construeren wereld te functioneren!
[  Wegwijs ] [  Comfort]
E–3 E-1
Initiatief Vertrouwen
versus versus
Schuld Wantrouwen
(twaalfjarige) (twaalfjarige)
39

40. [  Intentie] De 4 resterend – vanuit E-5, op basis van E-1 t/m E-4, naar E-8 – zelf op te
lossen levensdilemma’s impliceren INHOUDELIJK een initieel nieuwe, dus
E–5 vreemde, zelf te kiezen en uit te bouwen sociaal-culturele context; die van
Identiteit adolescentie (E-5), partnerschap (E-6 en E-7) en ouderdom (E-8).
versus
Rolverwarring
Betreffende psychologische infrastructuur is LATENT rond 18 jaar beschikbaar,
(adolescentie / ‘humaniora’) bijgevolg transponeerbaar naar en inzetbaar in studie- en beroepskeuze,
waarop, ook motivationeel, uitbouw van studeerexpertise dient aan te sluiten.
[  Agenda] [  Effectiviteit] [  Discipline]
 
Generativiteit Ego-integriteit Sociaal-culturele contexten
versus versus in de werelden van het
Stagnatie Wanhoop Wij – Men – Zij
(Hoger Onderwijs) (Hoger Onderwijs)
“A SCIENTIST” – aldus Sir Peter Medawar (Nobelprijs Geneeskunde ‘60) –
“who wants to do something original and important  agenda [  Impact]
must experience as I did, some kind of shock,  impact
that forces upon his intention the kind of problem  intentie 
that it should be his duty  discipline Intimiteit
and wil become his pleasure to investigate.” (1986)  effectiviteit versus
Isolement
Mensen creëren in hun persoonswording hun werkelijkheid, dus zichzelf (Hoger Onderwijs)
als te construeren persoonlijkheid (G.A. Kelly, 1955). Elk zoekt - als “SCIEN-
TIST” alternatieven toetsend - naar zijn coherent geheel van levensexpertise. 40

41. C o n c l u d e r e n d ….
1) Elke nieuwe fase transformeert hetgeen voorafgaat tot een op dat moment nieuw geheel. Leven is immers geen
opsomming van fasen, geen additie van ‘verworven competenties’, géén optelsom van behaalde credits, maar als
levensexpertise steeds complexer integratie van telkenmale nog omvattender ervaring. Resulterend in E-8, maar
tussentijds qua effectiviteit steeds evalueer- en optimaliseerbaar!
2) “Je leert het leven niet,
p. 14 je construeert je eigen probleemoplossing
bij wijze van Sir Peter’s pleasure
in Archimedes’ eureka! “
[slotzin in voorwoord]
3) Het is bijgevolg psychologisch weinig zinvol het hoger onderwijsgebeuren vanuit het perspectief van STUDENT – geen
leerling meer, weet STUDEREND wat hij/zij wil en doet wat zij/hij weet – pedagogisch als leren te blijven omschrijven.
Zulks zegt meer over de status van deze definitor dan over ‘de eigenheid, dus kwaliteit van dit proces’.
4) Ter afsluiting drie [3*3]-portretten van even zoveel clusters van ‘eerstejaars psychologie’ …..
41

42. ‘n Onderzoeksbevinding: studenten in zelforganisatie
3 clusters eerstejaars generatiestudenten Psychologie 94/95 + 95/96;
vrijwilligers (N=438), maand mei; in hun aanloop naar de blok (1)
13,3 12.5 15,6 Cluster 3-1 (N=79; 18%) gemiddelde = 14/20
12.0 14.6 13.6
Gemiddeld examenpercentage juli = 54 (Nc=46; 58%)
15.5 11.6 16.1
11.7 10.1 13.5 Cluster 3-2 (N=217; 50%) gemiddelde = 12/20
10.2 12.8 11,1 Gemiddeld examenpercentage juli = 50 (Nc=108; 50%)
12.9 9.6 14.2
9.5 7.8 11.1
9.9 10.8 10.9 Cluster 3-3 (N=142; 32% !!!!! ) gemiddelde = 10/20
11,1 7.5 12.6
Gemiddeld examenpercentage juli = 43 (Nc=62; 43%)
Gemiddelde op 20 per Nc = alle examens afgelegd hebbend Fig. 73
cel in elk cluster; CESUUR p. 217
- cfr. p. 236 - op 11/20
(1) Op p. 215 t/m 223 in mijn boek vindt men meer gegevens over dit project. 42

43. Stel dat de (uiteindelijke) doelstelling inzake ‘leren leren’
beginnend inzicht in de *3*3+ van (levens)expertise zijn zou ….
Dan zou onder het motto
De mens zichzelf een taak
in de [3*3] van eigen leven
de studiekeuze in de overgang van SO  HO,
ergo “kiezen”, neerkomen op ….
Organizing the self
Eureka ! effectively (eureka!)
within the (new) situation.
Op basis van horizonverruiming
annex zelfconceptverheldering
op zoek naar een‘nieuwe’ identiteit.
43

44. HORIZONVERRUIMING CRISIS ZELFCONCEPTVERHELDERING
Vanuit eigen intentie
(als ‘passie’ de noodzakelijke Tendenz zur guten Gestalt)
het impact van beroepen en studies evalueren
in het licht van een creatief uit te bouwen [ik  wereld] synthese
p. 243 e.v.
ELABORATIE VAN BESLISSING
ENGAGEMENT
via eureka in
[discipline*agenda]
James Marcia : ACHIEVEMENT  identiteit als student :
Via [crisis*engagement] jezelf – gretig zoals Fons - op deep level maken
en zo ‘rolverwarring’ – fore closure, moratorium, diffusion – voorkomen.
44

45. © KU Leuven – Rob Stevens
gretig zoals Fons
© KU Leuven – Rob Stevens © KU Leuven – Rob Stevens
45

46. Student’s
behoefte aan eureka
vereist
op
horizonverruiming van leren
te baseren
ZELFCONCEPTVERHELDERING
ALS ADITURIËNT
Learning at the surface [of the lawn in Leuven’s city park]?
46

47. Adituriënt
Dit is de abituriënt die, wetend dat ie weg (=ab) zal gaan, tijdig uitzoekt waarheen (ad) hij wil en die
het ter zake noodzakelijke verricht ten einde met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid in het
studeren van zijn keuze eigen eureka te vinden.
Zelfconceptverheldering
Niet alleen hebben hij en zij – o.m. via de SID-IN’s - de aan beider maatschappelijke horizon
opdoemende mogelijkheden grondig verkend, er relevante alternatieven in onderkend en ter zake
bij henzelf levende ideeën aan voorhanden psychologisch realiteit getoetst en waar nodig
bijgesteld. Adituriënt heeft zichzelf – inclusief eigen zwaktes en sterktes – idealiter ook vanuit dat
perspectief beter leren kennen. Hij heeft m.a.w. op basis daarvan al kiezend ook de noodzakelijke
zelfconceptverheldering gerealiseerd, zodat hij eerstdaags eigen alternatieven kan laten
uitkristalliseren in de optie die hij met gerede kans op dat eureka gaat uitbouwen.
Effectiviteit : conditio sine qua non
Vanuit zulke keuze laat zich student’s STUDIEMETHODE uitzetten als weg-naar (meta odos)
effectiviteit. Zulks impliceert uitbouw via de [4*4] van [actielogica*effectiviteit]. Consequente
realisatie daarvan garandeert student z’n eureka. Dergelijk studeergedrag stoelt op doorwrochte
studiekeuze; o.m. gedegen horizonverruiming annex systematische, noodzakelijke stresstests
omvattende, zelfconceptverheldering. Merkwaardig hoe dit laatste decaden lang politiek is afge-
wezen als ondemocratisch. Heeft eerstejaars dan geen recht op zijn intrinsiek motiverend eureka?
47

48. In voorgaand deel zijn per studeergedragsdimensie,
resp. STURING, VERSTAAN, CONTRÔLEREN, LEREN,
telkens vier procesmomenten
actielogisch ( effectiviteit) geordend :
LEREN (GROEIEN IN KUNNEN) BEHEERSEN
1. Zelfredzaamheid (als reflectie) 1. Predictie (als reflectie)
2. Aarden (als reflectie) 2. Tijdruimtelijk wegwijs (als reflectie)
3. Lerend groeien (als actie) 3. Tijdruimtelijk coördineren (als actie)
4. Eigen kunnen bewijzen! 4. Beheersing demonstreren (als actie)
IN DE LOGICA VAN DE ACTIE
(heuristiek, geen algoritme!)
1. Beleid qua ontwikkeling
2. Slagen qua inzichtverwerving
3. Vakbeheersing bewerken
4. Groei bewijzen
VERSTAAN STURING
1. Tendenz zur guten Gestalt (als reflectie) 1. Beleid (in reflectie)
2. Analyseren (als actie) 2. Sufficiëntie (in actie)
3. Synthetiseren (als actie) 3. Organisatie (in actie)
4. Smaken (als reflectie)
4. Efficiëntie (in reflectie)
Zij laten zich integreren in de
[4*4] van (studeer)expertise
als [actielogica*effectiviteit]. 48

49. [4*4] van expertise
Beleid (R) Tend z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
Sufficiëntie (A) Analyseren (A) Wegwijs (R) Aarding (R)
Organisatie (A) Synthetiseren (A) Coördineren (A) Lerend groeien (A)
Efficiëntie (R) Smaken (R) Contrôleren (A) Slagen (A)
Verticaal : de vier gedragsdimensies
in elk van hun 4 actielogisch (kolom 1) onderscheiden procesmomenten
Horizontaal : telkens een intrinsiek motiverende actielogische stap,
gaande (via de diagonaal) van beleid (links boven) t/m slagen (rechts onder).
49

50. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling :
Beleid (R) Tend. z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
eureka in keuze
Aanvangsvereiste :
Sufficiëntie (A) Analyseren (A) Wegwijs (R) Aarding (R)
Assimilatie
Planning :
Organisatie (A) Synthetiseren (A) Coördineren (A) Lerend groeien (A)
Transformatie
Implementatie :
Efficiëntie (R) Smaken (R) Contrôleren (A) Slagen (A)
Accommodatie
p. 114 - 125
50

51. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling : Beleid (R)
Tend z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
eureka in keuze  KEUZE
Aanvangsvereiste :
Sufficiëntie (A)
Assimilatie
Planning :
Organisatie (A)
Transformatie
Implementatie :
Efficiëntie (R)
Accommodatie
KEUZE als (horizontaal) gezochte drieëenheid van creativiteit (TzgG), causaliteit (Predictie
resultaat) en competentie (Zelfredzaamheid inzake (toekomstig) sociaal functioneren) is
als te voeren beleid (verticaal) valide (doelmatig, want effectief),
wanneer efficiëntie – via sufficiëntie en organisatie – gegarandeerd is !
51

52. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling :
Beleid (R) Tend z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
eureka in keuze
Aanvangsvereiste : Analyseren (A)
Sufficiëntie (A) Wegwijs (R) Aarding (R)
Assimilatie VERSTAAN
Planning :
Organisatie (A) Synthetiseren (A)
Transformatie
Implementatie :
Efficiëntie (R) Smaken (R)
accommodatie
In zulke keuze kan VERSTAAN van wat – tijdens college - ter studie aangeboden wordt
geen probleem meer zijn; dat is namelijk (via zelfconceptverheldering vooraf) opgelost.
Dit VERSTAAN maakt student wegwijs en doet hem aarden in het nieuwe, zodat
synthetiseren en smaken op dit VERSTAAN zullen kunnen volgen.
52

53. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling :
Beleid (R) Tend z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
eureka in keuze
Aanvangsvereiste :
Sufficiëntie (A) Analyseren (A) Wegwijs (R) Aarding (R)
Assimilatie
Planning : Coördineren (A)
Organisatie (A) Synthetiseren (A) Lerend groeien (A)
Transformatie  ‘STUDEREN’
Implementatie :
Efficiëntie (R) Smaken (R) Contrôleren (A)
accommodatie
Jezelf transformeren als KERN van eigen studeren: het coördinerend bewerken
vanuit actieve dagdagelijkse organisatie en doorleefd blijven zoeken naar synthese
van eigen lerend groeien. Wie dit effectueert, verwerft vanuit dit eureka de
gezochte, ter examen te bewijzen, controle !
53

54. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling :
Beleid (R) Tend z.g.Gestalt (R) Predictie (R) Zelfredzaamheid (R)
eureka in keuze
Aanvangsvereiste :
Sufficiëntie (A) Analyseren (A) Wegwijs (R) Aarding (R)
Assimilatie
Planning :
Organisatie (A) Synthetiseren (A) Coördineren (A) Lerend groeien (A)
Transformatie
Implementatie : Slagen (A)
Efficiëntie (R) Smaken (R) Contrôleren (A)
Accommodatie  STUDIESUCCES
Vanuit BELEID loopt, inderdaad,
in intrinsiek motiverend eureka,
een valide weg naar STUDIESUCCES;
quod erat demonstrandum !
54

55. Studiemethode als integratie van [actielogica*eureka] in een matrix van [4*4] procesmomenten
actielogica intrinsiek motiverend eureka
Doelstelling : Beleid (R)
eureka in keuze KEUZE
Aanvangsvereiste : Analyseren (A)
Assimilatie VERSTAAN
Planning : Coördineren (A)
Transformatie ‘STUDEREN’
Implementatie : Slagen (A)
Accommodatie STUDIESUCCES
De 4 kernvoorwaarden voor studiesucces :
1) Geslaagde keuze, inclusief intrinsiek noodzakelijke zelfconceptverheldering.
2) Het dienvolgens ‘gegarandeerd’ verstaan (= assimilatie) wat docent inzichtelijk uit-1-zet.
3) Tijdige introductie van de [4*4] ( transformatie) aan het begin van het eerste jaar.
4) Permanente procesbewaking (inzake groei (?) in accommodatie) via de [3*3].
55

56. De 8 cellen rondom de cel E(ffectiviteit) in de [3*3] laten zich op 3 manieren telkens in 2 viertallen t.o.v.
elkaar contrasteren. Vermoed wordt dat zulks transformatiestadia in student’s ontwikkeling reflecteert :
Leren Diversiteit (van cursussen) Conservatie
versus versus versus
denken universaliteit (qua expertise) innovatie
[Maks ?] [Fons? ] [Renée ?]
E E E
Hier van dichterbij te bekijken i.v.m. inherent in [3*3]
voorhanden noodzaak tot zelfconceptverheldering als adituriënt.
De intellectuele component -  zelfconceptverheldering ! – binnen de *3*3+ ….
56

57. LEREN* …
[ groei in gezocht sociaal functioneren] Ondernemende durf
Accommodatie :
Geworden wie je in discipline en
agenda wil zijn, je zelfredzaam-
heid (ter examen) bewijzen.
[Docent bevestigt]
Agenda Effectiviteit Discipline
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Het (goed) maken in het Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte studerend in eureka realiseren systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. van je transformatie in expert. efficiënte sufficiëntie
[Docent coacht] [Docent communiceert]f [Docent dirigeert]
Comfort
Assimileren in houvast
resulterende hechting binnen je
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING. Comfort noodzakelijk in
via open taak (sturing)
[Docent doseert] verlopende kringloop.
57

58. …*DENKEN
Intentie Actiecontrole
Diepe interesse uitleven in het Je ‘nieuwe’ wereld vanuit haar
synthetiseren van inzichten inherente logica en werking naar
in omvattend knowledge object. eigen hand zetten
[Docent inspireert] [Docent valideert]
Effectiviteit
Het (goed) maken in het
studerend in eureka realiseren
van je transformatie in expert.
[Docent communiceert]f
Wegwijs Impact
In situationele infrastructuur je Assimilerend het complex
methode (als weg-naar controle) vreemde in z’n werking
stap voor stap uitbouwen. herkenbaar in 4+1 smaakvol analyseren.
test- dus toetsbare
[Docent gidst, instrueert] denkprocessen! [Docent zet uiteen]
58

59. …*DENKEN
Komplexität
Globalisation
Afzonderlijke (denk)stapppen in
Übergang von einem ungeord-
Die Art Ihres Zueinander
neteten Nebeneinander zu einem p. 27 - 29 logisch zo op elkaar afstemmen dat
einheitlichen Ganzen oder einem
predictief vooropgezet resultaat als
Zueinander von Teilganzen.
probleemoplossing in juiste succes-
sie van handelingen causaal bewerkt
(Thurstone : perceptual closure)
en gerealiseerd wordt
g
The ability to deal with the
complexity of every day life
//
evaluation
(Guilford)
Richard Meili
Linda Gottfredson
Plastizität
Flüssigkeit (Fluency) als
Veldonafhankelijkheid;
Tijd en ruimte respecteren in van Meili’s (1981) Umformung einer gegebener
persoon – handige Harry – 4 intelligentiefactoren Struktur;
uitgaande actiecontrôle. analyseren wat situationeel
Tijdruimtelijke transfer; paraatheid. + Gottfredson’s g (in)werkt en zo kern zien in wat zich
als ‘integrator’ voor je intentie (TzgG) aandient
59

60. Comfort
Assimileren in houvast
resulterende hechting binnen je
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING?
Comfort is via stress- tests vooraf toetsbaar !
[Docent doseert]
60

61. …*DENKEN
Komplexität
Afzonderlijke (denk)stapppen in
Die Art Ihres Zueinander
logisch zo op elkaar afstemmen dat
predictief vooropgezet resultaat als
probleemoplossing in juiste succes-
sie van handelingen causaal bewerkt
en gerealiseerd wordt
g
The ability to deal with the
complexity of every day life
//
+ Wisk 8 u evaluation
(Guilford)
STRESSTEST
TYPE 1
Flüssigkeit (Fluency)
Tijd en ruimte respecteren in van
Causaliteit / greep op wereld
persoon – handige Harry – Is/zijn noodzakelijke
uitgaande actiecontrôle. startcompetentie(s)
Tijdruimtelijke transfer; paraatheid.
voorhanden ?
Bijv. KIW in toelatingsexamen arts en tandarts
Chrysostomosproef, delen 1 (taal) en 2 (wiskunde).
61

62. …*DENKEN
Globalisation
Übergang von einem ungeord-
neteten Nebeneinander zu einem
einheitlichen Ganzen oder einem
Zueinander von Teilganzen.
(Thurstone : perceptual closure)
g
The ability to deal with the
complexity of every day life
//
evaluation
(Guilford)
STRESSTEST
TYPE 2
Plastizität
Creativiteit / omgang met novelty Veldonafhankelijkheid;
informatie verwervend én verwerkend Umformung einer gegebener
Is noodzakelijke LEES-vaardigheid afdoend Struktur;
analyseren wat situationeel
voorhanden ? (in)werkt en zo kern zien in wat zich
Bijv. Stilleestekstproef in toelatingsexamen A&T / voor je intentie (TzgG) aandient
Excursie in domein van …. / Chrysostomosproef, deel 3.
62

63. LEREN* …
[ groei in gezocht sociaal functioneren] Ondernemende durf
Accommodatie :
Geworden wie je in discipline en
agenda wil zijn, je zelfredzaam-
heid (ter examen) bewijzen.
[Docent bevestigt]
Agenda Effectiviteit Discipline
Vanuit eigen studeerbeleid zelf Het (goed) maken in het Van normstudent vereiste
de qua aspiratie gezochte studerend in eureka realiseren systeemcongruentie bewerken in
accommodatie organiseren. van je transformatie in expert. efficiënte sufficiëntie
[Docent coacht] [Docent communiceert]f [Docent dirigeert]
Comfort
STRESSTEST
Assimileren in houvast TYPE 3
resulterende hechting binnen je
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING. Naar behoren sociaal functioneren
als (tand-)arts
APG in toelatingsexamen A&T
[Docent doseert]
63