Ailə və gənc münasibətləri

1. Ailə və gənc münasibətləri
Psixoloq Aysu Əliyeva

2. Ailə modelləri
 Avtoritar
 Demokratik
 Liberal
 Xaotik
 Qoruyucu

3. Avtoritar ailə modeli
 Uşağın idarəsini və qərarlarını
valideyn idarə edir.Uşaqların
azadlıqları məhdudlaşdırılır. Daim
valideyn tərəfindən təzyiqə məruz
qalan uşaqlar həmişə özünütəsdiqə
ehtiyac duyurlar. Özgüvənləri zəif və
zədəli olur. Özlərini cəmiyyətdə tapa
bilmirlər. Cəmiyyətə, sosial mühitə
adaptasiya və inteqrasiya olmaqda
çətinlik yaşayırlar. Özgüvən əksikliyi
yaşayırlar

4. Demokratik ailə modeli
 Ən ideal ailə modelidir
 Valideynlər öz övladlarının şəxsi
məsuliyyətini,sərbəstliyini təmin
edir.
 Bu ailədə böyüyən uşaqlar
özgüvənli, problemlərini sərbəst həll
edə bilirlər.
 Bu ailələrdə uşaqlar ailə
problemlərinin müzakirəsində
iştirak edirlər.

5. Liberial ailə modeli
 Təhlükəli ailə modellərindən
biri
 Özbaşına olurlar, onlara
valideynləri tərəfindən qadağa
və mədudluqlar qoyulmur.
 Uşağa qarşı nəzarət, uşağın
qayğı və istəklərinə verilən
reaksiya zəif olur.
 Uşağın ruhi halı və dərs
müvəfəqiyyətləri ilə
maraqlanmazlar, nə də
mükafatlandırmazlar.
 Uşaqlar özünü bədbəxt, tək,
yetərsiz hiss edər, yanlış
dostluqlar qurar, yanlış
davranışlara yönələrlər.

6. Xaotik ailə
 Uşağa yanaşmada aydın və
konkret tələblərin olmaması ilə
səciyyələnir. Belə tərbiyə tərzində
özünə nəzarət və məsuliyyət hissi
formalaşmır, özünü aşağı
qiymətləndirmə, mühakimələrində
yetkinliyin olmaması müşahidə
olunur.

7. Qoruyucu ailə modeli
 Normadan artıq diqqət, qayğı
göstərərək , uşağın hər
ehtiyaclarını özləri qarşılayır,
onun adına bütün qərarları özü
verir, uşağın etməsi gərəkən
bütün işləri özləri edir. Beləliklə
uşaq öz həyatında hər hansı bir
problemi özündə deyil,
başqalarında axtarır. Belə
uşaqlar içə qapanıq, utancaq,
məktəb fobiyalı, gecə altını
islatma problemləri yaşayır

8. Ailədə neçənci övladsan?
 İlk uşaq – daha mühafizəkar, güc mərkəzli və liderliyə daha
meyilli olurlar. Özlərindən kiçik qardaş və ya bacılarının
məsuliyyətini aldıqları üçün ilk övlad daha ünsiyyətcil,
azyaşlı olsa belə yetişkin xarakterə malik olur. ( vaxtından
əvvəl böyüməyə məruz qalır, uşaqlığını doyasıya yaşaya
bilmir)
 Ata-ana ilk övladı olduğu üçün tərbiyə prosesində daha
təcrübəsiz və gərgin olurlar. Bu emosional halət uşağın
xarakterinə də təsir edir.

9. Ortancıl uşaq
 Bacı və ya qardaş ikinci
uşaq üçün nümunə
uşaqdır. Bacı və
qardaşlarından üstün
olmağa çalışırlar.Daha
iddialı,nadirən eqoist
olurlar. Yüksək hədəflər
qoymağa meyillidirlər.
Kiçik uşaq
Qayda olaraq ən kiçik uşaq
ailənin,hətta böyük bacı və ya
qardaşlarının marağını və
qayğısını ən çox alan uşaqdır.
Bu səbəbdən relax və ərköyün
uşaq olurlar.

10. Ailə və gənc münasibətlərinə təsir
edən amillər
• Qəlibləşmiş tərbiyə tərzi
• Mentalitet
• Sosial mühit və çevrə
• Nənə-baba tərbiyəsi
• Boşanma halları
• «Xalxın uşağı» damğası
• Təhsil,iqtisadi və ekonomi vəziyyət və s...

11. Patoloji ailə-gənc
münasibətləri
• Erkən nikahlar
• İntiharlar
• Spirtli içki və
narkotik asılılığı
• Fiziki və psixoloji
şiddət