Παρουσίαση της αντίστοιχης εισήγησης στη Διαδικτυακή Διημερίδα του Τομέα Υγείας-Πρόνοιας-Ευεξίας ΕΠΑ.Λ.: "Παιδαγωγικές και Διδακτικές Προσεγγίσεις, Δράσεις-Προτάσεις-Προοπτικές" του 1ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής (17-18 Απριλίου 2021)
5. Μάθηση μέσω
τηλεδιάσκεψης στην
εξΑΕ
χαρακτηριστικά από τη δια
ζώσης εκπαίδευσης
(«πρόσωπο με πρόσωπο»
διδασκαλία)
χαρακτηριστικά από
την εξΑΕ
χαρακτηριστικά από την
εκπαιδευτική εφαρμογή
των πολυμέσων
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
6. Η τηλεδιάσκεψη στην εξΑΕ
Οπτικοακουστικό
μέσο
Χρήση βίντεο
ή/και ήχου
Μέσο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης
Ανταλλαγή
δεδομένων σε
πραγματικό
χρόνο
Προσομοίωση
της δια ζώσης
εκπαίδευσης
Μείωση του
αισθήματος
απομόνωσης
των
διδασκομένων
Εφαρμογή σε
όλες τις
βαθμίδες εξΑΕ
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
7. Η «ολοκληρωμένη» μάθηση του
Illeris
(Illeris, 2009, 2015, 2016)
• αποτελεί μία ολιστική ή
ανθρωπιστική προσέγγιση της
μάθησης που περιλαμβάνει
γνωστικά, συναισθηματικά και
κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Η θεωρία της Τηλε-εγγύτητας
(Themeli & Bougia, 2016)
• βασίζεται στην εγγύτητα
(αμεσότητα) μίας ομάδας
ανθρώπων που επικοινωνούν με
τηλεδιάσκεψη.
• Τα οπτικοακουστικά σήματα
(μηνύματα) που εκπέμπονται σε
μία τηλεδιάσκεψη επηρεάζουν τη
μάθηση και τη διδασκαλία,
δημιουργώντας μία «θεατρική
σκηνή» όπου οι συμμετέχοντες θα
πρέπει να «ερμηνεύσουν» τους
ρόλους τους.
Η ενσώματη μάθηση
• και η κοινωνική της διάσταση, έτσι
όπως μελετάται από την
Κοινωνιολογία του Σώματος.
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
9. Παρουσία Ο βαθμός αντίληψης της αίσθησης ενός
ατόμου ότι αλληλεπιδρά «ζωντανά» σε ένα
ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον
(Gunawardena & Zittle, 1997)
Η εννοιολογική κατασκευή που εμπεριέχει την
αίσθηση της «πραγματικότητας» και την
αντίληψη της εγγύτητας στο ηλεκτρονικό
μαθησιακό περιβάλλον
(Rehn, Maor & McConney, 2016)
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
10. Αφορά διδάσκοντα και
διδασκόμενο
Σχεδιασμός της
εκπαιδευτικής εμπειρίας
Διευκόλυνση και
υποστήριξη των
διδασκόμενων
Διαθέτει θεσμική
αυθεντικότητα
Ψηφιακές γνώσεις και
στάσεις
Διάλογος, κοινωνική
αλληλεπίδραση και όχι
διάλεξη
Επαγγελματικότητα και
δημιουργικότητα στην
υπέρβαση απρόβλεπτων
δυσκολιών
Τηλε-διδακτική
παρουσία
Διαπροσωπικές σχέσεις της
ομάδας
Αλληλεπίδραση και
επικοινωνία
Συνεκτικότητα της ομάδας
Οικειότητα και αμεσότητα
Μαθησιακό κλίμα
Προβολή ταυτοτήτων των
συμμετεχόντων (επιδρά στη
συνοχή της ομάδας)
Εκφράσεις προσώπου,
χειρονομίες, κινήσεις κ.α.
(κοινωνική σηματοδότηση)
Επιδρά στα κίνητρα μάθησης
Εξαρτάται από το
ηλεκτρονικό μαθησιακό
περιβάλλον
Τηλε-κοινωνική
παρουσία
Οικοδόμηση νέας
γνώσης διαμέσου του
κύκλου της πρακτικής
διερεύνησης
Ατομική ή συλλογική
δημιουργία νέας γνώσης
«Μίμηση» σκέψης
διδάσκοντα και
μετάδοση
συναισθημάτων
Χαρακτηριστικά
ενσώματης μάθησης
(αισθητηριακή
λειτουργία του
εγκεφάλου)
Τηλε-γνωστική
παρουσία
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
12. Τηλε-διδακτική
παρουσία
….κατάλληλη σχεδίαση διδακτικού υλικού, εκπαιδευτικού προγράμματος και
ηλεκτρονικού μαθησιακού περιβάλλοντος
…ενίσχυση της αυτορρυθμιζόμενης μάθησης, του διαλόγου, της ενεργητικής
ακρόασης και μάθησης
…κατάλληλη οπτικοακουστική παρουσίαση του περιεχομένου (όχι
αποκλειστικά χρήση ppt)
…χρήση της σωματοεπίγνωσης, προσωποαναγνωσίας και των «τεχνικών του
σώματος»
Τηλε-κοινωνική
παρουσία
…ενίσχυση της συναισθηματικής έκφρασης
…ενίσχυση της συνεργασίας
…χρήση και κοινωνική διαπαιδαγώγηση των «τεχνικών του σώματος»
Τηλε-γνωστική
παρουσία
…εφαρμογή πρακτικής διερεύνησης
…ενίσχυση κριτικής σκέψης, συναισθηματικής και πολλαπλής νοημοσύνης
…ενίσχυση της αλληλεπίδρασης και του διαλόγου
…ενίσχυση της συναισθηματικής έκφρασης μέσω των «τεχνικών του
σώματος»
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
15. Στοιχεία που επηρεάζουν
την τηλε-γνωστική
παρουσία
Η
προσωπικότητα
των
συμμετεχόντων
Η γλωσσική
ευχέρεια των
διδασκόμενων
Ο χρόνος συγκέντρωσης
των διδασκόμενων στην
οθόνη
Η τηλε-διδακτική
παρουσία
Το είδος της
γνώσης
(θεωρητικό ή
πρακτικό)
Οι στάσεις των
συμμετεχόντων
Τα τεχνικά
προβλήματα
Η θεσμική
υποστήριξη
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
16. Η μάθηση μέσω τηλεδιάσκεψης στην εξΑΕ διαθέτει γνωστικά,
συναισθηματικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Η οπτικοακουστική επικοινωνία και η αλληλεπίδραση επηρεάζουν σημαντικά
τη μάθηση μέσω τηλεδιάσκεψης, διαμορφώνοντας
κοινωνικοσυναισθηματικές σχέσεις.
Χρειάζεται εφαρμογή των αρχών και των θεωριών της οπτικοακουστικής
μάθησης και της οπτικής αντίληψης για την ενίσχυση της μάθησης μέσω
τηλεδιάσκεψης.
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
17. Η μάθηση μέσω τηλεδιάσκεψης στην εξΑΕ αποκτά έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα
που συσχετίζεται με τη συναισθηματική νοημοσύνη, την πολλαπλή νοημοσύνη,
την κριτική σκέψη αλλά και με την ενσώματη μάθηση.
Τα «πορτρέτα» των συμμετεχόντων σε μία τηλεδιάσκεψη συνδέονται με τη
γνωστική, την κοινωνική και την διδακτική παρουσία μίας τηλε-κοινότητας
διερεύνησης.
Η εφαρμογή πρακτικών δια ζώσης διδασκαλίας στο ηλεκτρονικό περιβάλλον της
τηλεδιάσκεψης αποδεικνύεται ανεπαρκής.
Κανελλόπουλος, Κουτσούμπα & Γκιόσος, 2021
Editor's Notes
Η μαθησιακή διαδικασία στην τηλεδιάσκεψη λαμβάνει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς η τηλεδιάσκεψη αποτελεί μία προσομοίωση της δια ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Με δεδομένο πως ναι μεν η μαθησιακή διεργασία στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι ίδια γενικά αλλά διαφοροποιείται ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται η μάθηση ανάλογα με το επικοινωνιακό μέσο, η τηλε-μάθηση περιλαμβάνει χαρακτηριστικά που διαθέτει η «πρόσωπο με πρόσωπο» διδασκαλία, η μάθηση στην εξΑΕ αλλά και η εκπαιδευτική εφαρμογή των πολυμέσων.
Έτσι, υπάρχει ανάγκη να συγκροτηθεί ένα νέο θεωρητικό πλαίσιο για τη μάθηση μέσω τηλεδιάσκεψης στην εξΑΕ που θα βοηθήσει στην ερμηνεία αυτής της σύνθετης μαθησιακής διαδικασίας.
Οι ήδη υπάρχουσες γνωστικές και κοινωνικές θεωρίες μάθησης μπορούν να συζητηθούν με όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα, συμβατικά και εξΑΕ.
Λαμβάνοντας υπόψη πως η τηλεδιάσκεψη προσομοιάζει τη δια ζώσης διδασκαλία, ως η μάθηση στην εξΑΕ στηρίζεται στην κοινωνική συναλλαγή και πως η μάθηση ως εγκεφαλική διεργασία είναι ίδια ανεξάρτητα του τρόπου εμπλοκής στη μαθησιακή διαδικασία, θα μπορούσε να επιχειρηθεί η εφαρμογή της «ολοκληρωμένης» μάθησης του Illeris σε μία τηλε-κοινότητα διερεύνησης.
Η διάσταση του περιεχομένου του μοντέλου του Illeris είναι σε αναλογία με την τηλε-διδακτική παρουσία που περιλαμβάνει τις ενέργειες για τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και για την οργάνωση και την επιλογή του περιεχομένου (δηλαδή των γνώσεων, ικανοτήτων και στάσεων που θα αποτελέσουν τους στόχους του εκπαιδευτικού προγράμματος).
Η διάσταση της παρακίνησης αντιστοιχεί στην τηλε-γνωστική παρουσία, καθώς η δεύτερη περιλαμβάνει τη γνωστική παρουσία όπως αυτή διαμορφώνεται από την επίδραση των οπτικοακουστικών μηνυμάτων της τηλεδιάσκεψης και συνδέεται με την ενεργοποίηση της γνωστικής λειτουργίας των διδασκόμενων από τα οπτικοακουστικά μηνύματα, δηλαδή με τη διάθεση, τη βούληση και την εσωτερική συναισθηματική κατάσταση των διδασκόμενων που θα τους κινητοποιήσει στο να κατακτήσουν τη νέα γνώση.
Τέλος, η διάσταση της αλληλεπίδρασης αναλογεί στην τηλε-κοινωνική παρουσία που χαρακτηρίζεται από την κοινωνική αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων και εξαρτάται από το βαθμό και τον τρόπο αλληλεπίδρασης με το ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον.
Η τηλε-μάθηση συντελείται με τις μαθησιακές διεργασίες της Θεωρίας «Ολοκληρωμένης» Μάθησης, οι οποίες, προσαρμοσμένες κατάλληλα, συμβαίνουν ανάμεσα στις τηλε-παρουσίες της Θεωρίας της Τηλε-εγγύτητας). Οι διεργασίες αυτές, στην τηλε-μάθηση, επηρεάζονται από το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της τηλεδιάσκεψης που, όπως επισημαίνεται και στη Θεωρία της Τηλε-εγγύτητας, είναι τα οπτικοακουστικά μηνύματα που εκπέμπονται κατά τη διάρκειά της.
Στο νέο τρίγωνο της τηλε-μάθησης απεικονίζονται και οι συσχετίσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των τηλε-παρουσιών. Η επίτευξη του μαθησιακού αποτελέσματος στην τηλε-κοινότητα διερεύνησης προκύπτει από μία ομαδική διαδικασία απόκτησης της γνώσης που καθορίζεται από την τηλε-διδακτική παρουσία που οφείλει να ενεργοποιήσει την τηλε-γνωστική παρουσία. Βέβαια, σε αυτήν την ομαδική διαδικασία συμπεριλαμβάνεται και η αντίστοιχη ατομική διαδικασία απόκτησης της γνώσης. Η τηλε-κοινωνική παρουσία που εκφράζεται από τις οπτικοακουστικές αντιδράσεις των συμμετεχόντων αποτελεί το «περιβάλλον» που προσφέρει πληροφορίες στην κοινότητα μάθησης και συμβάλλει, θετικά ή αρνητικά, στην ομαδική διεργασία απόκτησης της γνώσης. Η τηλε-κοινωνική παρουσία συνδέεται τόσο με την τηλε-γνωστική όσο και με την τηλε-διδακτική παρουσία.
Το νέο θεωρητικό πλαίσιο που προτείνει η συγκεκριμένη εργασία μπορεί να βρει εφαρμογή στην ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας με τηλεδιάσκεψη στην εξΑΕ.
Πρακτικές προς την κατεύθυνση αυτή και ανάλογα με την τηλε-παρουσία που αφορούν είναι ……
Πρόκειται για πρακτικές που στηρίζονται στις θεωρήσεις που προαναφέρθηκαν με την παρατήρηση, βέβαια, πως οι τηλε-παρουσίες στην τηλε-μάθηση αλληλοσυσχετίζονται και αλληλοεπηρεάζονται, οπότε τα όρια της ταξινόμησής τους είναι δυσδιάκριτα και αλληλοκαλύπτονται.