Article in POLISH language PNF approach for a patient with cerebellar ataxia. Artykul: "Wykorzystanie metody PNF dla pacjenta z ataksją móżdżkową" wg Andrzeja Sulimierskiego opublikowane w Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja styczen 2010

1. Z PRAKTYKI GABINETU
Wykorzystaniemetody

2. PNF
57PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA I REHABILITACJA
P
acjentem jest 45 -letni męż-
czyzna -– Hasan F. K., Aak-
tywnie i samodzielnie pra-
cujący przed zdarzeniem na
stanowisku menadżerskim
-– głównie śledząc codziennie notowania
przemysłowe za pomocą komputera. Żona-
ty, 4 dzieci, pozytywny, ambitny. Nie korzy-
stał wcześniej z usług fizjoterapeutycznych
z braku potrzeb; bez poważnej przeszło-
ści medycznej. Hasan jest moim pacjentem
ambulatoryjnym od 15 września 2009 roku.
Ćwiczymy 2–3 razy w tygodniu. W okresie
3 miesięcy osiągnęliśmy znaczną poprawę
i kontynuujemy terapię.
Czym jest ataksja?
Ataksja (niezborność ruchowa) to zespół ob-
jawów móżdżkowych określających zaburze-
nia koordynacji ruchowej ciała. Może obja-
wiać się nieprawidłowym współdziałaniem
wewnątrz- i międzymięśniowym oraz zmia-
nami napięcia mięśniowego. Ataksja przeja-
wiać się może chwiejnym chodem o szerokiej
podstawie, drżeniem zamiarowym, niezgrab-
nością ruchów kończyn oraz zaburzeniami
wykonywania szybkich ruchów naprzemien-
nych kończyn, dyzartią i oczopląsem.
Historia medyczna pacjenta
12 sierpnia 2009 roku Hasan został przyjęty
na oddział neurologiczny, nie mogąc samo-
dzielnie chodzić, prezentując mowę skan-
dowaną, problemy z przełykaniem, podwój-
nym widzeniem, oczopląsem, dreszczami,
wysoką temperaturą, wymiotami i zawrota-
mi głowy. Wstępna diagnozą po badaniach
rezonansem magnetycznym to niewyja-
śnione zmiany w obrębie móżdżku (lewy
środkowy konar móżdzku, lewa część roba-
ka móżdżku)., obecny efekt masy w kącie
mostowo-móżdżkowym. W ciągu następ-
nych dni ponownie diagnozowano pacjen-
ta przy użyciu rezonansu magnetycznego,
obrazujące zapalenia naczyń w obrębie pra-
wej półkuli móżdżku i lewej stronejy części
mostu ( wymiar 16 x 6 mm) bez zwiększo-
nej manifestacji klinicznej. 4 listopada 2009
roku pacjent ponownie doświadczył nagłe-
go napadu gorączki i drgawek – po badaniu
obrazowym wykazano brak obrzęku, brak
efektu masy pozostałej części mózgowia.
Torebka wewnętrzna oraz jądra podstaw-
ne w normie. Poprawna konfiguracja sys-
temu komorowego i akweduktu, brak prze-
sunięcia struktur centralnych. Po zbadaniu
płynu oponowo-móżdżkowego postawio-
no hipotetyczną diagnozę wirusowego za-
palenia móżdżku. Początkowa fizjoterapia
była prowadzona wg zasad ćwiczeń bier-
nych i wczesnej mobilizacji w łóżku, celowa-
na na zwiększenie wydolności pacjenta. Pa-
cjent był hospitalizowany i poddany obser-
wacji przez 4 tygodnie.
Obraz kliniczny
Podczas pierwszego spotkania Hasan pre-
zentował oznaki lewostronnego porażenia
ciała, lewostronnego porażenia opuszko-
wego, obniżonego czucia głębokiego lewej
stopy, włączając w teście lustrzanym ruchy
stawów skokowych, zmniejszoną koordy-
nację lewej KG i KD, drżenie zamiarowe, di-
plopię, dysmetrię i oczopląs.
Prezentował zaburzenie osiowości i przesu-
nięcie linii ciała na prawo w czasie wspoma-
ganego siadu na brzegu leżanki. Większość
ruchów wykonywał jednoosiowo bez do-
datkowej komponenty trójwymiarowego
ruchu z rotacją. Od pierwszych zajęć był sa-
modzielny w mobilizacji z leżenia do siadu.
W obrotach w łóżku prezentował strategię
zgięciową. Można bylło zauważyć opóźnie-
nie lewej strony ciała przy obrocie z pleców
na prawą stronę. Początkowo nie umiał się
przemieszczać, używając przesunięcia swo-
jego całego ciała podczas siadu na brzegu
leżanki (scooting). Po kilku spotkaniach ja-
kość ekcentrycznego wyprostu tułowia w
siadzie w prawo stała się łagodniejsza i bar-
dziej płynna niż w lewo. Jakość koncen-
trycznego zgięciea tułowia w siadzie w pra-
wo stała się lepsza niż w lewo. Przesiadanie
się z łóżka na wózek przy samodzielnej pró-
bie było gwałtownym ruchem -– szarpnię-
ciem. Hasan prezentował znaczną męczli-
wość.
Prawidłowy opis badania PNF zajmuje oko-
ło 6–8 stron i z powodów technicznych nie
może być zaprezentowany. Badanie to hi-
storia choroby, stan pacjenta przed zdarze-
niem, opis słabych i mocnych stron, głów-
nych problemów ioraz celów bliskich i dal-
szych. Najważniejszą częścią jest opis obec-
nej jakości wykonywanych funkcji od ni-
skich do wysokich pozycji, włączając w to
aktywności statyczne, dynamiczne, połą-
dla
pacjenta
z ataksją
móżdżkową
W poniższym
artykule postaram
się przedstawić
studium przypadku
w nawiązaniu
do metodyki i
praktycznych
opisów terapii wg
podejścia PNF.
Poniższa publikacja
została oparta
na dokumentacji
fizjoterapeutycznej
pacjenta prowadzonej
w formacie SOAP,
obiektywnych testach
klinicznych oraz
raportach lekarskich.

3. 58 PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA I REHABILITACJA
Z PRAKTYKI GABINETU
czone z opisem jakości wykonania, zebrane
przez ręce terapeuty.
Główny problem wg. pacjenta: brak samo-
dzielności w chodzie – zaburzenia równo-
wagi. Frustracja z powodu dyzartii, proble-
mów z przełykaniem, stałym oczopląsem
oraz niemożnością zamknięcia lewej po-
wieki, męczliwość.
Silne strony: Samodzielna mobilizacja w łóż-
ku, prawidłowe napięcie mięśniowe, prawi-
dłowe czucie powierzchowne, silne kończy-
ny 5/5, brak bólu, zaangażowanie pacjenta.
Słabe strony: Samodzielny siad na brzegu
leżanki krócej niż 5 sekund, obniżona koor-
dynacja lewych kończyn, obniżona wydol-
ność krążeniowa, drżenie zamiarowe lewej
KG, stan depresyjny, czułość na światło.
TESTY I STAN OBECNY
Dla Hasana wyśmienitym badaniem obiek-
tywnym okazał się test "Tinetti balance as-
sessment tool" (ocena balansu + ocena
chodu). Jest on testem z wyboru i nie wy-
brałem testu Berga, ponieważ obecne w
nim aktywności wydawały się za trudne
i miałyby negatywny wpływ na pozytyw-
ne podejście do terapii na samym początku
(łatwa męczliwość i stan depresyjny).
Pozostałe propozycje testów koordynacji:
palec – palec, przesunięcie pięty po goleni,
pronacja – supinacja, naprzemienne ruchy
dłoni oraz rytmiczne uderzenia stopy. Test
można oczywiście dobrać do umiejętność-
ci pacjenta, z mojej strony polecam funkcjo-
nalny test chodu z jednoczesnym kozłowa-
niem dużej piłki. Test trudny do poprawne-
go wykonania na pierwszych spotkaniach,
ale doskonale obrazujący poprawę samo-
dzielności w dynamicznym środowisku.
Oprócz mierzenia czasu danego testu, war-
to dokumentować jakość wykonania i po-
sługiwać się nagraniami wideo.
PNF a ataksja
PNF jest wszechstronną metodą posiadają-
cą doskonałe zasoby także w podejściu do
pacjenta ataktycznego – daje dużą gamę
sposobów dotarcia i możliwośćci poprawy
objawów móżdżkowych poprzez oddziały-
wanie na receptory, jakimi są mięśnie, sta-
wy, więzadła, skóra, narządy wzroku, słu-
chu i równowagi. Podążanie za filozofią,
zasadami głównymi, technikami i wzorca-
mi ruchowymi tworzy wszechstronne po-
dejście do badania, obserwacji i leczenia,
używając rąk terapeuty (hand's on RX). Od-
tworzenie koordynacji to oddziaływanie
kompleksowe, a nie tylko wpływ na jed-
ną z części zachowań ruchowych. Koordy-
nacja to umiejętność połączenia wartości
siły, zakresu ruchu, prędkości, czasu prawi-
dłowego odtworzenia ruchu, czucia głębo-
kiego w jedną całość o wymaganej jakość-
ci i adaptacji do danej sytuacji. Metoda PNF
zawiera elementy usprawniania zaadreso-
wane do powyższych zagadnień. Umiejęt-
ność podwyższenia czucia głębokiego, a
co za tym idzie – stabilizacji i zwiększenia
koordynacji w połączeniu początkowo z
ćwiczeniami w łańcuchach zamkniętych –
jest kluczem do sukcesu. Do tego kombina-
cji ćwiczeń oraz wzorców ruchowych jest
dużo, ale wszystko musi opierać sieę na
planie terapii – dobranych technikach, ak-
tywnościach, wzorcach, a także – co naj-
ważniejsze – jakości wykonania przez pa-
cjenta jako odpowiedzi zwrotnej. Świa-
domość ruchu przez znalezienie ogra-
niczonej przestrzeni dla osoby z atak-
sją oraz oczopląsem musi zostać podda-
na treningowi podążającemu za wielo-
ma metodami, ale na pewno z elementa-
mi PNF. Otoczenie, a także opór kierunko-
wy nadawany przez ręce terapeuty pod-
noszą świadomość ciała w przestrzeni.
PNF jest do tego stworzony i jest jedną
z najlepiej zaadresowanych metod dla ta-
kich problemów.
13.12.2009
16/16 punktów
7/12 punktów
23/28 punktów
z 5/28 do 23/28
Odstęp
16 dni
1.10.2009
8/16 punktów
4/12 punktów
12/28 punktów
Odstęp
74 dni
Łącza poprawa w przeciągu 90 dni
15.09.2009
3,85 sekundy
15.09.2009
drgania
po 3 sekundach
i brak możliwości
zatrzymania
13.12.2009
3 drgania
po 24 sekundach,
zatrzymanie
po 2 sekundach
Test II dla stabilności/koordynacji lewej kończyny górnej
Koordynacja lewej kończyny górnej
Test "Tinetti balance assesment tool"
Próba palec – nos
Czas poprawnego wykonania w siadzie
13.12.2009
1,9 sekundy
Tinetti
balance
assessment
tool
Ocena
balansu
Ocena chodu
Razem
15.09.2009
3/16 punktów
2/12 punktów
5/28 punktów
Leżenie tyłem, uniesienie kończyny
górnej lewej przez zgięcie w stawie
ramiennym do 90° z utrzymaniem
wyprostu w stawie łokciowym z
próbą utrzymania pozycji neutralnej
pozycji dłoni i palców.
*)W czasie gdy Hasan poprawiał
swoje wyniki w tym teście, – bardzo
pomocna, ale nie pożądana, była
kompensacja nadmiernej pronacji
przedrawmienia i wyprostu palców.
problemy, które przetrwały: słabe oderwanie stopy lewej od podłoża / zaburzona symetria
kroków, pochylenie tułowia w prawo, pięty daleko od siebie w czasie chodu.
Inicjacajaruchuuległaznacznejpoprawie,niestety,wdalszymciąguprecyzyjnezakończenie
ruchu nie jest osiągnięte.

4. Program i przykłady
terapii PNF
Plan fizjoterapii ukierunkowałem na zwięk-
szenie stabilności tułowia w siadzie/sta-
niu, przywróceniu linii środkowej, równo-
wagi w dynamicznych wychyleniach/cho-
dzie oraz zwiększenie koordynacji i zręcz-
ności kończyny górnej lewej. Celem terapii
było podzielenie na pod-cele w wyznaczo-
nym okresie. Każda z terapii miała zmien-
ny lub podobny cel terapii, za którym podą-
żał test tuż przed terapią i po niej, aby oce-
nić jej efektywność i uzasadznienie meryto-
ryczne.
Niektóre zasady główne
i techniki używane w leczeniu
a) W celu zwiększenia stabilności: szyb-
ka/ przedłużona aproksymacja, odpowied-
ni opór, prawidłowy czas wykonania, kon-
takt wzrokowy/ stabilizacja zwrotna i stabi-
lizacja rytmiczna, kombinacja skurczów izo-
tonicznych.
b) W celu zwiększenia koordynację i ruchu:
kombinacja skurczów izotonicznych, dy-
namiczna zwrotność ciągła (poprawa pra-
cy międzymięśniowej), odtwarzanie ruchu,
zmiana normalnej kolejności ruchu.
c) W celu popraway wydolności pacjenta:
dynamiczna zwrotność ciągłą, stabilizacja
zwrotna i stabilizacja rytmiczna.
Terapia, planowanie
i wykonanie.
Cały proces terapii podzieliłem na następu-
jące części:
 Ćwiczenia oporowe na leżance – stabi-
lizacja tułowia, zwiększenie koordyna-
cji lewej kończyny górnej i dolnej,
 chód i aktywnośćci w staniu – stabiliza-
cja tułowia i zmniejszanie bazy podpo-
ru,
 torowanie ruchów mimicznych twarzy
i połykania – zespół opuszkowy,
 program domowy – zwiększenie samo-
dzielności i kontynuacja terapii.
Ataktycznym pacjentom łatwiej i szybciej
udaje się przywrócić stabilność posturalną
niż koordynację kończyn górnych, dlatego
początkowo główny nacisk Sformatowano
położyliśmy na zwiększenie samodzielność-
ci w siadzie i próbach chodu. Skupilisśmy się
na statycznej kontroli i wytrzymywaniu po-
zycji siedzącej. Ćwiczenia były wykownywa-
ne w łańcuchach zamkniętych, jak podpór na
łokciach, klęk podparty, siad z podparciem.
Początkowo różnorodność ćwiczeń wyra-
żała się w zmianie szerokości bazy podpo-
ru, podnoszeniu środka masy ciała i zwięk-
szaniu liczby segmentów ciała, które mu-
siały być koordynowane w tym samych cza-
sie. Dużo czasu spędziliśmy na „zdobywa-
niu” kontroli w różnych zakresach ruchu tej
samej aktywności. W czasie terapii zaczyna-
liśmy od łatwych -– niskich do wyższych nie-
stabilnych pozycji, kończąc pomyślnym usta-
bilizaowaniem nowej pozycji albo poprawie-
niem jej jakości, przechodzaąc przez 4 fazy
rytmicznego pobudzania ruchu. Początko-
wo dla stabilizacji tułowia skupiliśmy się na
aproksymacji/dociskach stawowych, używa-
jąc bioder, barków oraz głowy w połącze-
niu ze stabilizacją zwrotną i rytmiczną. W
powyższych technikach mały opór był cza-
sem za subtelny i po chwili widoczene były
drgania zamiarowe. W tych przypadkach wy-
konywaliśmy ruchy z aproksymacją, często
w środkowym zakresie, a nie końcowych po-
zycjachkończynlubkonfiguracjiustawieńtu-
łowia. Kontrola wzrokowa była tutaj bardzo
pomocna, nawet pominmo używania tylko
prawego oka (lewe zakryte). Co do balan-
su w staniu, początkowe próby kończyły się
upadkiem w lewo, co było potem kompen-
sowane znacznym przechyleniem całego cia-
ła na prawo. Pacjent zdawał sobie sprawę z
niepoprawnej postawy ciała, ale było to dla
niego bezpieczne. Dynamiczny balans w sia-
dzie ćwiczyliśmy przez sięganie po przed-
mioty, używając chopingu, wzorców KKG,
stabilizując ostateczną pozycję przez tech-
nikę stabilizacji zwrotnej. Największym wy-
zwaniem były zawsze ćwiczenia na niestabil-
nym podłożu, np. na gąbce, lub w siadzie na
piłce. W przypadku Hasana ważnym atrybu-
tem ćwiczeń była zmienna prędkość ich wy-
konywania – staraliśmy się zaczynać od wol-
nych ruchów, kończąc na względnie kontro-
lowanych aktywnościach przy szybkich, już
bardziej oporowanych ruchach – śledzenie
wzrokiem było ponownie pomocne.
Przykładowy plan ćwiczeń dla stabilizacjai
tułowia/poprawy chodu podczas jednego
z początkowych spotkań:
Typ terapii: ćwiczenia oporowe na leżance
Cel terapii: poprawa jakości lewej fazy pod-
porowej przy użyciu chodzika
Obserwacja przed terapią: szeroka podsta-
wa chodu, skrócona faza podporowa lewej
strony, wydłużenie lewej strony tułowia,
przesunięcie linii środa ciężkośćci ciała w
prawo, zaburzona rytmika chodu, zmniej-
szona rotacja górnego tułowia, mimowol-
ne i nieskorygowane zgięcie st. łokciowego
do 30° stopnii
Test: chód z minimalną asystą wraz z cho-
dzikiem na boso – odległość 2 x 5 m.
Powyższy plan terapii wykorzystywałem
59PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA I REHABILITACJA
zdj. 1 faza 1 i 2
zdj. 2 faza 1 i 2

5. 60 PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA I REHABILITACJA
Z PRAKTYKI GABINETU
kilkukrotnie podczas długich, półtorago-
dzinnych sesji. Za każdym razem pacjent
trochę inaczej „odpowiadał”, dzięki czemu
mogłem zauważyć zmiany i progres w tera-
pii. Takich planów terapii dla Hasana i po-
dobnych pacjentów można by napisać wie-
le. Wszystko zależy od jakości odpowiedzi
zwrotnej, jaką uzyskamy od pacjenta w cza-
sie konkretnej aktywności, i tego, jak ją wy-
dobędziemy. Z praktycznych wskazówek:
nie można zapomnieć o różnorodności ak-
tywności (klęk podparty czy podpór na łok-
ciach, elementy obrotów). W trakcie tera-
pii było widać znaczną różnicę w przypadku
używania jednej z zasad głównych – trakcji
i aproksymacji – pacjent znacznie stabilniej
zachowywał się w aktywnościach z aprok-
symacją. Lepiej reagował na malłe zakresy
ruchu. W terapii unikałem dużych zakresów
ruchu, w szczególności w początkowej fa-
zie ćwiczeń, techniki ponawianego streczu
w czasie ruchu oraz trakcji.
Przykładowyplanćwiczeńdlapoprawycho-
du podczas jednego z ostatnich spotkań:
Typ terapii: terapia chodu w staniu
Cel terapii: wydłużenie czasu i stabilizacja
lewej fazy podporowej
Obserwacja przed terapią: wąska podsta-
wa chodu, skrócona faza podporowa lewej
strony, przesunięcie linii środka ciężkośćci
ciała w prawo, zmniejszona rotacja górne-
go tułowia, mimowolne zgięcie st. łokcio-
wego do 15° stopnii
Test: samodzielny chód na boso – odle-
głość 2 x 5 m.
Ponieważ stabilny tułów jest kluczem do
most
-most + zgięcie/ przywiedzenie/ rotacja
wewnętrzna lewej KG
(zdj. 1)
-obustronny niesymetryczny wzorzec
zgięcia KKD w lewo ze zgiętymi kolanami
- oddychanie
wzorzec tułowia: masowe zgięcie
lewej strony z uniesieniem głowy
reciprocal:
- elewacja przednia lewej łopatki
z depresją tylną miednicy
lewa KD: wyprost, odwiedzenie , rotacja
wewnetrzna z kontrolą elewacji przedniej
lewej miednicy
- oddychanie
symetryczne ruchy miednicy – rocking
choping w lewą stronę + opór głowy
powtórzenie kroku prawego,
stojąc bokiem przy leżance
(lewa KG oparta)
-rytmiczne pobudzenie ruchu
-odtworzenie ruchu
-rytmiczne pobudzenie ruchu
- kombinacja skurczów izotonicznych
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- odtworzenie ruchu -
- kombinacja skurczów izotonicznych
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- odtworzenie ruchu
-kombinacja skurczów izotonicznych
- stabilizacja zwrotna
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- odtworzenie ruchu
-kombinacja skurczów izotonicznych
- odtworzenie ruchu
- stabilizacja zwrotna
- odtwarzanie ruchu
- kombinacja skurczów izotonicznych
w końcowym zakresie
- odtwarzanie ruchu
- kombinacja skurczów izotonicznych
w końcowym zakresie
rytmiczne pobudzenie ruchu
-odtwarzanie ruchu
-stabilizacja zwrotna
- rozgrzewka
- wyczucie podłoża
- uzyskanie równego nacisku na podłoże
- zwiększenie kokontrakcji tułowia
- korekcja ustawienia/pozycji tułowia
- zwiększenie czucia głębokiego dla
wyprostu KG
- aktywny odpoczynek
- skrócenie lewej strony tułowia
- włączenie mm. brzucha do nadania
stabilności w chodzie
- nadanie lepszego rytmu oddechowego
- odpoczynek
- skrócenie lewej strony tułowia
- włączenie mm. brzucha do nadania
stabilności w chodzie
- przecięcie linii środkowej
- przygotowanie do rotacji tułowia
- przygotowanie do fazy podporowej
- nauka koordynacji skracania/wydłużania
tułowia
-aktywny odpoczynek
- stabilizacja pozycji końcowej w lewej fazie
podporu
- dla lepszego przeniesienia na czas
aktywności
- wzmacnianie prostowników i odwodzicieli
biodra
- stymulacja czucia powierzchownego
- aktywny odpoczynek
- stabilizacja dolnego tułowia
- nauka neutralnej pozycji
- zwiększenie wyobrażenia o przecięciu linii
środka
- wyczucie przenoszenia ciężaru ciała
w lewo
- skrócenie lewej strony tułowia
- promocja mobilności na stabilności
- zwiększenie rotacji górnego tułowia
- torowanie wyprostu w lewym stawie
łokciowym
- integracja funkcjonalnego testu terapii
- stabilizacja pozycji końcowej w lewej fazie
podporu
- nauka wytrzymania skrócenia lewego
tułowia,
- wydłużenie czasu przebywania na lewej KD
- torowanie wyprostu w lewym stawie
łokciowym
leżenie tyłem
leżenie tyłem
leżenie na
prawym boku
leżenie na
prawym boku
siad na brzegu
leżanki
stanie
lewą stroną do
leżanki
Pozycja Aktywność / wzorzec Technika/zasada główna Uzasadnienie

6. 61PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA I REHABILITACJA
Bibliografia
1. Adler S., Beckers D., Buck M., PNF in practice: an illustrated Gguide, S. Adler Springer, 2008.
2. Davies P., Steps to follow, Springer Publishing, 1998.
3. Kozubski W., Liberski P. P. (red.), Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, 2006.
4. Skrypt 9-miesięcznego kursu PNF w Vallejo/Kaiser Permanente Hospital.
5.www.ataxia.org, Amerykańska Fundacja Ataksji.
6. www.atsociety.org.uk, Ataxia UK Society.
7. www.physiobob.com/forum.
8. www.physiotherapyexercises.com - (wersja polska niebawem).
Wartości merytoryczne artykułu są oparte na wiedzy zebranej podczas czteroipółletniej praktyki z pacjentami neurologicznymi oraz umiejętnościach
praktycznych zdobytych podczas 9 -miesięcznego kursu PNF w Vallejo/ (Kalifornia).
prawidłowego chodu, bez początkowego
skupienia uwagi na aktywnościach nakiero-
wanych na jego stabilizację w leżeniu tyłem,
bokiem i w siadzie, trudno byłoby oczekiwać
powodzenia terapii stania/chodu powodze-
nie powyższego planu nie miałoby miejsca.
Obecnie kontynuujemy terapię i cały czas
mamy powody do zadowolenia ze wzglę-
du na postępowy. Głównym polem po-
prawy jest zwiększenie bezpieczeństwa w
szybkim chodzie oraz koordynacji KG. Ha-
san jest w stanie samodzielnie pokonać
test chodu 5 metrów z kozłowaniem dużej
piłki lewą ręką. Dalej, niestety, walczymy z
oczopląsem oraz porażeniem nerwu twa-
rzowego, które są główną przeszkodą do
powrotu do pracy. Hasan zakończył lecze-
nie antybiotykowe, lecz jego dalszy stan
jest mocno zależny od ewentualnej po-
nownej infekcji. Jeżeli zostanie ona całko-
wicie wyleczona, istnieją duże szanse po-
zbycia się ataksji. Niestety, nawet mała in-
fekcja może przywrócić w szybkim czasie
stan początkowy.
Choć dla niektórych PNF codzienna prakty-
ka, proces doskonalenia zręczności i obser-
wacji warto konsultować, oceniać i pogłę-
biać. W miarę możliwości proponuję popra-
wę swoich umiejętności przez prezentowa-
nie leczenia pacjentów przed grupą innych
fizjoterapeutów lub filmowanie swoich te-
rapii, jak to jest zalecane przez IPNFA.
Zgięcie tułowia w lewo/ wyprost tułowia
w prawo
wytrzymanie neutralnej pozycji siedzącej
wyprostowanej
choping w lewo
stanie do siadu
wychylenia tułowia w lewo / przesunięcie
środka masy w lewo.
chód bokiem w lewo
(zdj 2.)
- wytrzymanie pozycji wyprostowanej
-wykrok lewą KD w przód i przenoszenie
ciężaru ciała
- wykonanie kroku prawą KD
- lifting z prowadzeniem lewej KG
- chód oporowany z przodu
- rytmiczne pobudzenie ruchu
-dynamiczna zwrotność ciągła
-stabilizacja zwrotna
-rytmiczne pobudzenie ruchu
- odtwarzanie ruchu
-kombinacja skurczów izotonicznych w
końcowym zakresie
-odtwarzanie ruchu
-kombinacja skurczów izotonicznych
-rytmiczne pobudzenie ruchu
-odtwarzanie ruchu
- kombinacja skurczów izotonicznych
- rytmiczne pobudzenie ruchu z
aproksymacją
- stabilizacjca zwrotna
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- kombinacja skurczów izotonicznych
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- rytmiczne pobudzenie ruchu
- rozgrzewka
- przygotowanie do stania
- zapoznanie z przestrzenią
- torowanie koordynacji tułowia
- przenoszenie ciężaru ciała
- torowanie stabilnej i prawidłowej pozycji
- rotacja
- przekroczenie linii środkowej
- torowanie koordynacji tułowia
- przenoszenie ciężaru ciała
- nauka prawidłowego obciążania KKD
- promocja stabilności dolnego tułowia
- torowanie pracy ekscentrycznej
- faza przygotowania do chodu.
- kontrolowane przenoszenie ciała
- torowanie pracy ekscentrycznej
- nauka prawidłowego obciążania KKD
- nauka prawidlłowego obciążania
- nauka wytrzymania nowej pozycji
w prawidłowej postawie
- nauka prawidłowego obciążania KKD
- przygotowanie do testu i integracja
funkcjonalna.
Ssiad na
brzegu leżanki
przy barierkach
równoległych
siad na brzegu
leżanki
stanie
stanie
stanie
stanie
Pozycja Aktywność / wzorzec Technika Uzasadnienie
Absolwent warszawskiej AWF (2005), uczest-
nik 9 -miesięcznego kursu PNF w Kalifornii.
Pomysłodawca i przewodniczący Europejskiego
Stowarzyszenia Młodych Fizjoterapeutów
Yeap Polska. Publicysta.
Obecnie pracuje i zdobywa doświadczenie
za granicą.
mgr Andrzej Sulimierski