www.mientayvn.com Tải thêm các tài liệu sinh học khác tại địa chỉ: https://drive.google.com/folderview?id=0Bw5sTGnTS7NhUk01a3RYQV9TUjJ4blJDUDcyekp6UQ&usp=sharing

1. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 1
Ch−¬ng XI - Sinh lý h« hÊp
• C¬ quan h« hÊp : ®−êng dÉn khÝ + phæi
+ §−êng h« hÊp trªn (ngoµi): mòi, hÇu, häng, khÝ qu¶n
S−ëi Êm kh«ng khÝ.
Gi÷ bôi bÆm (nhê dÞch nhÇy & h/® l«ng nhung)
P/x¹ tù vÖ (n.m¹c mÉn c¶m→ h¾t h¬i, ho)
+ Phæi cÊu t¹o tõ phÕ nang. Quanh phÕ nang cã hÖ mao
qu¶n→→→→ trao ®æi khÝ gi÷a phæi & m. tr−êng
Phæi (ngoµi)
M« bµo (trong)
H« hÊp
HÇu
Thanh qu¶n
KhÝ qu¶n
Xoang mòi
PhÕ qu¶n
C¬ hoµnh
PhÕ nang
PhÕ qu¶n
PhÕ qu¶n nhá
§M chñ
§èt sèng chñ
Thùc qu¶n
L¸ t¹ng
L¸ thµnh
XMN
TM chñ
tr−íc
X−¬ng øc
§M phæi
TM phæi

2. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 2
§1. h« hÊp phæi
I. ALXMN
+ XMN? lång ngùc vµ giíi h¹n bëi l¸ thµnh, l¸ t¹ng
+ ¸p lùc trong xoang mµng ngùc gäi lµ ALXMN
+ ALAXMN (745-754 mmHg) ≤ P k2 (760 mm Hg) = P phæi
coi P k2 = 0 → PXMN = -15 → - 6 mmHg ALAXMN
+ TN: ¸p lùc kÕ = cån
a. Vai trß cña ALAXMN
+ phæi lu«n c¨ng, theo s¸t lång ngùc
Thñng →→→→ phæi xÑp, mÊt k/n h« hÊp (trµn khÝ mµng phæi)
+ T¹o ®k cho m¸u tõ TM vÒ tim (tim lµm viÖc h/qu¶ h¬n)
b. H×nh thµnh ALAXMN
+ Bµo thai ch−a h« hÊp phæi, ch−a cã ALA. S−ên n»m xu«i, 2
l¸ s¸t nhau. Khi ®Î ra ®éng t¸c h« hÊp ®Çu tiªn → x/s vµo cét
sèng → lång ngùc në to → h×nh thµnh ALAXMN. Cµng lín
lång ngùc cµng ph¸t triÓn nhanh → ALXMN cµng thÊp
+ Do phæi cã tÝnh ®µn håi (nÕu k0 Pk/quyÓn = PXMN).
Nªn Pk/q(phæi) t/d lªn XMN→ triÖt tiªu 1 phÇn do ph¶n lùc
Søc co ®µn håi cña phæi khi hÝt vµo = 15 mm Hg
khi thë ra = 6 mm Hg
→ PXMN = khi hÝt vµo = 760 - 15 = 745 mm Hg
khi thë ra = 760 – 6 = 754 mm Hg
II. C¬ chÕ h« hÊp (hÝt vµo + thë ra)
+ Phæi k0 thÓ tù co gi·n (k0 cã cÊu t¹o c¬) mµ co gi·n thô
®éng nhê c¸c c¬ h« hÊp
+ TN: (h×nh vÏ)
- Khi kÐo ®¸y xuèng→ V b×nh↑→ P b×nh ↓
→ bãng phång lªn
- Khi ®Èy ®¸y lªn→ V b×nh↓ → P b×nh ↑→
bãng xÑp
(t−¬ng tù phæi)
®¸y b»ng cao su
cã k/n n©ng h¹
+ Khi lång ngùc më réng → phæi në ra → P trong phæi ↓ →
kh«ng khÝ trµn vµo phæi (hÝt vµo)
+ Khi lång ngùc hÑp l¹i → phæi xÑp l¹i (thë ra)

3. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 3
1. HÝt vµo: ngùc më réng do t/® cña 2 c¬:
+ C¬ hoµnh: b×nh th−êng gãc låi, khi trung khu c¬ hoµnh HF
→ c¬ hoµnh co → gãc nhän → lång ngùc më réng theo
h−íng tõ tr−íc ra sau
Lùc A (v«
hiÖu) ®Çu
x/s−ên tr−íc
b¸m khíp
C¬ gian s−ên ngoµi
C¬ hoµnh lóc hÝt
vµo (V↑↑↑↑)Lóc thë ra
(V↓↓↓↓)
KÕt qu¶: 2 c¬ co → lång ngùc më réng theo 3 chiÒu →
phæi në ra → hÝt vµo
Lùc B n©ng x/s
n»m ngang →→→→ lång
ngùc më réng 2
h−íng: 2 bªn vµ
n©ng tõ d−íi lªn
+ Gian s−ên ngoµi: mét ®Çu b¸m c¹nh sau x/s tr−íc, mét ®Çu
b¸m c¹nh tr−íc x/s sau. Khi co t¹o 2 lùc ng−îc chiÒu A & B.
2. Thë ra
+ C¬ hoµnh: tõ co → gi·n → (gãc nhän → låi) → lång ngùc
thu hÑp theo h−íng tõ sau ra tr−íc
+ Gian s−ên ngoµi gi·n→ x/s tõ n»m ngang → xu«i
+ Gian s−ên trong co theo ph−¬ng ng−îc c¬ gian s−ên ngoµi
→ Ngoµi ra cßn mét sè c¬ kh¸c: c¬ r¨ng c−a, chÐo s−ên … khi
thë m¹nh cßn cã c¬ bông
→ ¸p dông trong h« hÊp nh©n t¹o: n©ng x/s, h¹ c¬ hoµnh
HÝt vµo Thë ra
C¬ hoµnh, c¬ gian s−ên ngoµi co
Sù di chuyÖn c¬ hoµnh Lång ngùc Sù di chuyÖn c¬ hoµnh Lång ngùc
C¬ hoµng, c¬ gian s−ên ngoµi gi·n
C¬ chÕ h« hÊp
VÞ trÝ x/s, c¬ hoµnh?
C¬ gian s−ên trong co t¹o
ph−¬ng ng−îc chiÒu

4. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 4
III. Ph−¬ng thøc h« hÊp: 3 ph−¬ng thøc
+ H« hÊp ngùc bông: tham gia c¶ 2 c¬ (c¬ hoµnh, gian
s−ên) → gia sóc khoÎ, b×nh th−íng
+ H« hÊp bông: chñ yÕu do c¬ hoµnh (bÖnh tim, phæi hoÆc
x−¬ng ngùc bÞ tæn th−¬ng)
+ H« hÊp ngùc: khi hÝt vµo chñ yÕu do c¬ gian s−ên ngoµi
(chöa, viªm ruét, d¹ dµy)
IV. TÇn sè h« hÊp: = sè lÇn thë/1phót, ∈:
- Tuæi (g/sóc non > giµ)
- C−êng ®é T§C, g/s non T§C m¹nh → tÇn sè lín
- T0 m«i tr−êng ↑ → tÇn sè h« hÊp↑
- VËn ®éng → h« hÊp ↑ ®Ó cung cÊp O2
- Viªm phæi, viªm phÕ qu¶n → h« hÊp ↑
- SuyÔn lîn → trë ng¹i h« hÊp → khã thë
V. Sinh l−îng phæi
= khÝ l−u th«ng + khÝ dù tr÷ hÝt vµo + khÝ thë ra thªm
l−îng khÝ hÝt vµo
thë ra b×nh th−êng
l−îng khÝ cè hÝt thªm sau
khi ®· hÝt vµo b.th−êng
l−îng khÝ cè thë ra thªm
sau khi thë ra b.th−êng
L−îng khÝ dù
tr÷ hÝt vµo
L−îng khÝ dù
tr÷ thë ra
l−îng khÝ hÝt vµo
hay thë ra thªm
Sinh l−îng phæi
l−îng khÝ d−
§ 2. Trao ®æi khÝ trong h« hÊp
+ Tp khÝ hÝt vµo, thë ra: KhÝ (%) O2 CO2 N2
HÝt vµo 20,92 0,03 79,3
Thë ra 16,00 4,40 79,07
→ 5% O2 gi÷ l¹i, 4,4% CO2 th¶i ra. Ngoµi ra cßn CH4 (nhai l¹i)
1. Trao ®æi khÝ gi÷a phÕ bµo vµ m¸u
* Nguyªn t¾c: khÝ khuyÕch t¸n tõ n¬i cã PRF cao PRF thÊp
+ Sù khuyÕch t¸n chËm nh−ng bï l¹i cÊu t¹o phæi diÖn tÝch bÒ
mÆt lín → ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu trao ®æi khÝ

5. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 5
+ Ph©n ¸p CO2 chªnh lÖch k0 nhiÒu nh−ng do V thÊm CO2 >25
lÇn V thÊm O2 → trao ®æi CO2 vÉn thuËn lîi
2. Trao ®æi khÝ gi÷a m¹ch mau vµ tæ chøc
60-7020 - 37Tæ chøc
Thµnh ®éng m¹ch O2 CO2
P co2 (mmHg)
40 - 50
P o2 (mmHg)
95-100
M¹ch M¸u
CO2
60
O2
20 - 40
M¸u
Mµng phÕ bµo vµ thµnh mao m¹ch
P co2 (mmHg)
38 - 45
CO2
P o2 (mmHg)
100-115
O2
PhÕ bµo
3. Sù kÕt hîp vµ vËn chuyÓn khÝ trong m¸u
Phæi (P.O2 cao)
Hb + O2 HbO2 (Fe lu«n ho¸ trÞ 2, dÔ k/h vµ ph©n ly)
T/c (PO2 thÊp)
+ §é b·o hoµ O2 cña Hb tû lÖ víi ph©n ¸p O2:
Sù ph©n ly cña HbO2 ∈∈∈∈ T0, [H+], PCO2. Khi c¸c y/tè
nµy↑→↑→↑→↑→ ↑↑↑↑ph©n ly vµ ng−îc l¹i (phï hîp T§C)
3.1. Sù kÕt hîp vµ vËn chuyÓn O2
+ O2 vµo m¸u ë 2 d¹ng: hoµ tan (0,3%), kÕt hîp Hb (99,7%)
+ Sù kÕt hîp vµ vËn chuyÓn O2
NhËn xÐt:
+ ë tæ chøc Po2 thÊp → 45% HbO2 ph©n ly
+ ë phæi Po2 cao → cã 92% Hb ë d¹ng HbO2
+ Po2 phæi ↓ tõ 100-80 mmHg → HbO2 t¹o ra chØ gi¶m tõ 92→
90% do ®ã vÉn ®¶m b¶o ®ñ O2
90
92
80
100
Phæi
0
55
72
84
0
10
20
40
Tæ chøc
%HbO2 (®é b·o
hoµ O2 cña Hb)
P.O2
(mmHg)
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0 mmHg
%Hb

6. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 6
3.2. KÕt hîp vµ vËn chuyÓn CO2: t/chøc → m¸u, 2 d¹ng:
+ Hoµ tan ≈ 2,7% (bicacbonat) (cacbamin)
+ KÕt hîp (cßn l¹i): trong ®ã 80% KHCO3 + 20% HbNHCOOH
b. KÕt hîp vµ vËn chuyÓn gi¸n tiÕp:
- T§C t¹o CO2 KhuyÕch t¸n vµo h/c
H2O Anhydrazacacbonic
H2CO3
H+
HCO3
-
P o2 thÊp
a. KÕt hîp vµ vËn chuyÓn CO2 trùc tiÕp d¹ng cacbamin
- CO2 kÕt hîp trùc tiÕp nhãm NH2 cña Hb
T/chøc (P.CO2 cao)
HbNH2 + CO2 HbNHCOOH
Phæi (P.CO2 thÊp)
- MÆt kh¸c: ë t/chøc KHbO2 KHb + O2
+ Do H2CO3 m¹nh h¬n HHb c−íp gèc kiÒm cña KHb:
K+ + HCO3
- → KHCO3
H+ + Hb- → HHb
• Do P.O2 phæi cao → HHb + O2 →→→→ HHbO2
• Do HHbO2 m¹nh h¬n H2CO3 c−íp gèc kiÒm KHCO3 = p/ø:
HHbO2 + KHCO3 →→→→ KHbO2 + H2CO3
H2O CO2
+ H2O + CO2 chØ x¶y ra trong h/c?
H2CO3 + KHb → KHCO3 + HHb
→T/chøc CO2 k/hîp gi¸n tiÕp → KHCO3 ®Õn phæi →
m¸u ë phæi cã c¶ KHCO3 vµ HHb.
§3 - §iÒu hoµ ho¹t ®éng h« hÊp
(®iÒu khiÓn phøc t¹p = TK – TD)
1. Trung khu
+ ë hµnh tuû, 2 phÇn ®èi xøng
chia lµm 2 vïng c/n: T/khu hÝt vµo
(phÝa bông) & thë ra (l−ng h.tuû)
®iÒu khiÓn
c¬ gian s−ên
Hµnh tuû
Cæ
3
4
tuû sèng
vïng ngùc
®iÒu khiÓn
c¬ gian s−ên
2. §iÒu tiÕt h« hÊp = ®iÒu tiÕt phèi hîp c¸c c¬ h« hÊp
+ §iÒu tiÕt c¬ hoµnh lµ xung TK xuÊt ph¸t tõ ®èt cæ 3,4
+ §iÒu tiÕt gian s−ên : tuû sèng vïng ngùc
+ §iÒu tiÕt chung: hµnh tuû

7. Bài gi ng SLGS 3/24/2008
Ph m Kim ðăng - ðHNN1 7
a. §iÒu tiÕt = ph¶n x¹
HÝt vµo → phæi c¨ng KT mót TK X ë phÕ nang→ hµnh tuû theo d©y X→
trung khu −/c→ c¬ gian s−ên, c¬ hoµnh gi·n→ lång ngùc thu hÑp→ thë
ra→ phæi xÑp→ k0 cßn KT d©y X→ trung khu ë hµnh tuû hÕt −/c→
trung khu co c¬ HF→ c¬ co→ lång ngùc në→ phæi në ra→ hÝt vµo
b. §iÒu tiÕt = TD: [O2], [H+], [CO2] m¸u ¶/h ®Õn h« hÊp
KT h2 T/khu h2 HF ↑ h2 (s©u, nhanh, m¹nh)
+ [CO2] ↓, [O2] ↑ → ↓ h« hÊp
→ Nh−ng sù h2 mÉn c¶m víi CO2 h¬n nªn th−êng chó ý [CO2]
→ Ngoµi ra vá n·o còng ¶/h h« hÊp (TK HF, lo sî → t¨ng h2) ./.
+ [O2] m¸u ↓
+ [H+] m¸u↑, [CO2]↑