Phoi thai dai cuong

PHÔI THAI HỌC ĐẠI CƯƠNG
BM Mô phôi – Khoa Y cơ sở – ĐH Y khoa Vinh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Trình bày được quá trình thụ tinh và kết quả thụ tinh.
2. Trình bày được quá trình phân chia trứng thụ tinh đến giai
đoạn tạo phôi dâu.
3. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi nang.
4. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi vị.
5. Nêu được nguồn gốc các mô và cơ quan.
6. Mô tả được sự hình thành và phát triển của các bộ phận
phụ của phôi thai.
7. Phân biệt được các trường hợp đa thai cùng trứng và
khác trứng. Nguyễn Xuân Khoa -
xuankhoa.nguyen@gmail.com

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Langman’s Medical Embryology, T.W. Sadler,
2012.
2. Larsen’s Human Embryology, Gary C. Schoenwolf
3. Bài giảng Mô phôi, Đại học Y khoa Vinh, 2014.
Nguyễn Xuân Khoa -

1. ĐẠI CƯƠNG
Phôi thai học là một ngành khoa
học chịu trách nhiệm nghiên cứu
các quá trình phát sinh và phát
triển cá thể người và động vật.
1.1. Giới thiệu về phôi thai học (Embryology)
1.1.1. Phôi thai học
1.1.2. Nhiệm vụ của phôi thai học
Nghiên cứu quá trình phát triển cá
thể người và động vật trong giai
đoạn phôi và thai.
Nghiên cứu sự phát sinh & phát
triển bình thường & bất thường
của cá thể sinh vật. Nguyễn Xuân Khoa -

1. ĐẠI CƯƠNG
+ PTH hình thái học: N/c sự biến đổi hình thái qua
các gia đoạn khác nhau.
+ PTH sinh lý học: N/c các biến đổi sinh lý trong quá
trình phát triển phôi thai.
+ PTH phân tử: Nc cơ chế lên lạc giữa các tế bào
trong quá trình phát triển.
+ PTH nguyên nhân
+ PT bệnh học
+ PTH so sánh
1.2. Các hướng nghiên cứu phôi thai học

1. ĐẠI CƯƠNG
+ Đối với y học:
- Giải thích cơ chế hình thành các dị tật bẩm sinh: tật
thông liên nhĩ, túi thừa Merkel …
- Dân số và kế hoạch hóa dân số.
- Liệu pháp gen…
+ Đối với sinh học:
- Tìm ra các quy luật của quá trình tiến hóa lớn.
- Xác định mối quan hệ họ hàng giữa các đơn vị phân
loại.
1.3. Vai trò phôi thai học

1. ĐẠI CƯƠNG
1.4. Mặt phẳng phôi thai học

2. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁ THỂ LOÀI NGƯỜI TRONG TUẦN THỨ 1
- Thụ tinh là 1 quá trình trong đó có sự phối hợp giữa
noãn chín với tinh trùng để tạo ra hợp tử (trứng thụ
tinh).
- Sự thụ tinh có tính đặc hiệu.
- Nơi thụ tinh: thường ở 1/3 ngoài vòi trứng.
- Ở 1 số động vật: nhiều tinh trùng chui vào noãn 
đa thụ tinh.
- Ở người & động vật có vú: chỉ có 1 tinh trùng chui
vào noãn  đơn thụ tinh.
- Trường hợp nhiều noãn được phóng thích & được
thụ tinh bởi nhiều tinh trùng  Bội thụ tinh.
2.1. Sự thụ tinh

a. Noãn trước khi thụ tinh
- Khi thoát nang, noãn được bọc bởi màng trong suốt
& lớp tb nang.
- Noãn ở kỳ giữa lần phân chia thứ 2 & tiếp tục phân
chia. Cực cầu 1 cũng đang phân chia.
- Noãn được loa vòi trứng hứng lấy, di chuyển về
phía tử cung nhờ:
+ Sự cuốn theo dòng nước màng bụng.
+ Sự chuyển động của các lông ở tế bào biểu mô
vòi trứng.
+ Sự co bóp của tầng cơ vòi trứng.
2.1.1. Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh

b. Tinh trùng trước khi thụ tinh
- Khi mới phóng thích vào âm đạo, tinh trùng chưa có
khả năng thụ tinh.
Về sau, tinh trùng có những biến đổi cấu tạo và chức
năng ở đầu giúp cho tinh trùng có khả năng thụ tinh
(quá trình năng lực hoá tinh trùng).
- Tinh trùng di chuyển trong đường sinh dục nữ:
+Tự di chuyển.
+ Sự co bóp của tầng cơ đường sinh
dục nữ.
2.1.1. Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh

1. Tinh trùng vượt qua lớp
tế bào nang
- Tinh trùng tiết
hyaluronidase để phá huỷ
acid hyaluronic (gắn các tế
bào nang)  phân tán các
tb nang  Tinh trùng tiến
vào màng trong suốt.
- Trong tinh dịch chứa
Protein có tính chất như
hyaluronidase.
2.1.1. Quá trình thụ tinh

2. Sự kết dính tinh trùng với noãn: Có 2 giải thuyết về sự
dính tinh trùng với noãn (GT Fertilysin & kháng Fertilisin
và GT receptor tinh trùng)
Sau khi gắn vào màng trong suốt, tinh trùng chịu phản
ứng cực đầu, noãn chịu phản ứng vỏ  Tạo ra phản ứng
màng trong suốt (trơ, không cho tinh trùng khác dính
vào).
Tinh
trïng Tói
lai
H¹t vá
No·n
Mµng trong
suèt

3. Tinh trùng vượt qua màng trong suốt
Proacrosin (trong túi cực đầu)  acrosin: tiêu huỷ màng
trong suốt  đường hầm nhỏ  Tinh trùng lọt qua màng
trong suốt
4. Tinh trùng lọt vào bào tương
của noãn
Tinh trùng tới tiếp xúc với noãn,
màng tinh trùng sát nhập với
màng noãn, nhân & bào tương
tinh trùng lọt vào bào tương của
noãn, màng tinh trùng nằm lại
bên ngoài.
A
B
C
D

5. Kết hợp noãn và tinh trùng
- Bào tương của tinh trùng & noãn
hoà lẫn nhau.
- Noãn bào 2 giảm phân lần II 
noãn chín & cực cầu 2.
- Nhân tinh trùng = tiền nhân đực.
Nhân noãn = tiền nhân cái.
- Màng nhân biến mất, TNS xoắn
lại, ngắn đi, dày lên, thoi không
màu xuất hiện  trứng thụ tinh
phân làm 2 phôi bào.

6. Kết quả của quá trình thụ tinh
- Sự kết hợp 2 tế bào biệt hoá cao độ (tinh trùng & noãn)  1 tế bào
kém biệt hoá, có khả năng phân chia tích cực.
- Sự thụ tinh khôi phục lại bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội đặc trưng cho
loài.
- Giới tính di truyền được quyết định ngay sau khi thụ tinh:
 ♀ (X) + ♂(Y)  ♂(XY)
 ♀(X) + ♂ (X)  ♀ (XX)
- Cá thể mới sinh mang đặc tính di truyền của cả cha lẫn mẹ.
- Kích thích noãn hoạt động và phân chia.
- Sự thụ tinh khơi mào cho hàng loạt quá trình gián phân nối tiếp nhau.

Thể ba NST13Thể ba NST18
Turner
Mất đoạn ngắn 15 Nguyễn Xuân Khoa -

+ Yếu tố thời gian
Trong đường sinh dục nữ, tinh trùng có khả năng sống và
duy trì chức năng thụ tinh trong vòng 3- 4 ngày. Trứng khi vào
vòi trứng thường có khả năng thụ tinh trong vòng 24 giờ.
+ Chất lượng và số lượng tinh trùng: Số lượng tinh trùng đủ
lớn, tỷ lệ tinh trùng bất thường thấp.
+ Sức sống tinh trùng: Số lượng tinh trùng khỏe chiếm tỉ lệ
lớn.
+ Chất lượng trứng: Lượng bào tương tế bào noãn đủ lớn,
noãn không bất thường về bộ máy di truyền
2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thụ tinh

-Trứng thụ tinh gián phân liên tục.
- Khoảng đầu ngày thứ 4 sau thụ tinh, trứng thụ tinh gồm 12-16
phôi bào, mặt ngoài xù xì như quả dâu  Phôi dâu.
- Phôi dâu có sự tách tế bào:
+ Lớp tế bào bên ngoài (lá nuôi) tạo Rau & các bộ phận phụ.
+ Khối TB bên trong (mầm phôi) tạo Phôi.
2.2. Sự phân chia trứng thụ tinh
2.2.1. Giai đoạn phôi dâu
Mµng trong suèt
L¸ nu«i
MÇm
ph«i

Sự phát triển phôi giai đoạn phôi dâu – phôi nang invitro

- 4 ngày sau thụ tinh,
trứng đã lọt vào khoang
tử cung, vùi trong chất
dịch (NMTC tiết ra).
- Xuất hiện 1 cái khoang
xen giữa các lớp phôi
bào.
- Khoang này lớn lên,
chứa dịch  Khoang phôi
nang
2.2.2. Giai đoạn phôi nang
Ph«i nang
Cóc ph«i
Khoang
ph«i nang

- Khối tế bào trung tâm =
cúc phôi (lồi vào khoang
dưới mầm).
- Cúc phôi bị đẩy dần về 1
cực của trứng  cực phôi,
cực đối lập  cực đối phôi.
- Lớp tế bào ngoài dẹt lại 
tạo thành khoang phôi nang.
- Trứng thụ tinh = phôi nang.
Giai đoạn này = giai đoạn
phôi nang.
2.2.2. Giai đoạn phôi nang
Ph«i nang
Cóc ph«i
Khoang
ph«i nang

- Trứng lọt vào NMTC rồi bám
vào đó để phát triển  Trứng
làm tổ trong NMTC (ngày thứ
6 sau thụ tinh).(khi đó, trứng
đang ở giai đoạn phôi nang).
- Lá nuôi có 2 lớp: Lá nuôi
hợp bào (ngoài) & lá nuôi tế
bào (trong).
Lớp lá nuôi hợp bào phát
triển mạnh, bám chặt vào
NMTC, tiết ra men tiêu huỷ
NMTC tạo thành một cái hố
 Trứng lọt dần vào NMTC.
3.1. Sự làm tổ của trứng
Khoang
èi
L¸ nu«i tÕ bµo
L¸ nu«i hîp
bµo
Thượng bì phôi
H¹ b× ph«i
Mao m¹ch
Khoang
ph«i nang

- Bình thường trứng làm tổ ở thành trước hoặc thành sau tử
cung.
- Có thể làm tổ ở gần lỗ trong cổ tử cung  Rau tiền đạo.
Có thể làm tổ trong khoang bụng (hay gặp ở túi cùng
Douglas), trên mặt buồng trứng hay trong vòi trứng (thường
gặp nhất)  Chửa ngoài tử cung (Phôi chết & mẹ bị xuất huyết
nghiêm trọng).
3.1. Sự làm tổ của trứng

1.Sự tạo ra thượng bì & hạ bì phôi
Mầm phôi biệt hoá thành 2 lớp:
- Lớp hướng về khoang phôi nang
 Lá hạ bì phôi.
- Lớp kia  Lá thượng bì phôi.
2. Sự tạo khoang ối (ngày thứ 8)
Trong lá thượng bì xuất hiện các
khe chứa dịch rồi hợp nhất 
Khoang ối.
Hàng tế bào phủ trần khoang ối 
Màng ối, (từ cúc phôi).
3.2. Sự tạo đĩa phôi lưỡng bì

3. Sự tạo ra túi noãn hoàng
nguyên phát (ngày thứ 9)
- Phôi nang lọt sâu vào NMTC, bị
bịt kín bởi 1 cục sợi huyết.
- ở cực phôi, lá nuôi phát triển
mạnh, trong lớp lá nuôi hợp bào
xuất hiện những không bào nội
bào rồi họp với nhau thành
những hốc lớn  Giai đoạn hốc.
- Từ hạ bì phát sinh những tế
bào dẹt  màng mỏng = màng
Heuser lót trong lá nuôi
Khoang phôi nang  Túi noãn
hoàng nguyên phát.
Khoang èi
Tói no·n
hoµng nguyªn
ph¸t
Mµng
Heuser
Mµng
èi
Thîng b×
ph«i
H¹ b×
ph«i
Hèc l¸ nu«i

4. Sự tạo ra trung mô ngoài phôi và
khoang ngoài phôi(ngày thứ 11-12)
- Phôi nang được vây quanh bởi lớp
đệm của NMTC.
- Cục sợi huyết tạo sẹo.
- Cực phôi:
+ Lớp lá nuôi hợp bào có những
khoảng trống thông với nhau  hệ
thống lỗ lưới.
+ Lá nuôi phá huỷ nội mô các mao
mạch máu & giãn mạch  mao mạch
kiểu xoang, hốc lá nuôi thông với mao
mạch & chứa đầy máu mẹ  hệ thống
tuần hoàn rau thời kỳ máu dưỡng.
Cực đối phôi, lá nuôi = lá nuôi tế bào.
Khoang
èi
Tói no·n
hoµng
nguyªn
ph¸t
Mµng
Heus
er
Mµn
g èi
Thîng
b× ph«i
H¹ b×
ph«i
Hèc l¸ nu«i

4. Sự tạo ra trung mô ngoài phôi và
khoang ngoài phôi(ngày thứ 11-12)
- Một dạng tb mới xuất hiện xen giữa
mặt trong lá nuôi & mặt ngoài túi noãn
hoàng nguyên phát, giữa lá nuôi &
màng ối  trung mô ngoài phôi:
+ Lợp mặt trong lá nuôi & mặt ngoài
màng ối  lá thành trung bì ngoài phôi
+ Lợp mặt ngoài túi noãn hoàng  lá
tạng trung bì ngoài phôi
- Trong trung mô ngoài phôi xuất hiện
những hốc lớn họp với nhau  khoang
ngoài phôi.
Khoang
èi
Tói no·n
hoµng
nguyªn
ph¸t
Mµng
Heus
er
Mµn
g èi
Thîng
b× ph«i
H¹ b×
ph«i
Hèc l¸ nu«i

4. Sự tạo ra túi noãn hoàng
thứ phát, trung bì màng đệm,
trung bì túi noãn hoàng, trung
bì màng ối và cuống phôi.
(ngày thứ 13)
- Nơi trứng lọt vào, BM tử cung
đã phủ kín cái sẹo.
- Hạ bì sinh ra những tế bào
mới, phủ mặt trong trung bì
ngoài phôi  Túi noãn hoàng
thứ phát
Túi noãn hoàng nguyên phát bị
đẩy lùi, teo nhỏ  Túi noãn
hoàng thứ phát.
- Khoang ngoài phôi (khoang
màng đệm)  khoang lớn.
Tói no·n
hoµng
thø ph¸t
Khoang
ngoµi
ph«i
TÊm tríc d©y sèng

4. Sự tạo ra túi noãn hoàng thứ
phát, trung bì màng đệm, trung
bì túi noãn hoàng, trung bì màng
ối và cuống phôi. (ngày thứ 13)
- Trung bì ngoài phôi lót mặt
trong lá nuôi  trung bì màng
đệm (cùng lá nuôi tạo thành
màng đệm).
Lót mặt ngoài màng ối  trung
bì màng ối.
Lót mặt ngoài túi noãn hoàng 
trung bì túi noãn hoàng.
ở đuôi phôi, trung bì túi noãn
hoàng & trung bì màng ối nối với
trung bì màng đệm  cuống
phôi.
Tói no·n
hoµng
thø ph¸t
Khoang
ngoµi
ph«i
Trung b×
mµng
®Öm
Trung b× Trung b×
tói no·n hoµng mµng èi
Cuèng
ph«i

Như vậy:
Cuối tuần thứ 2, phôi là 1 tấm phẳng hình đĩa dẹt, gồm 2 lá :
Thượng bì phôi ở mặt lưng & hạ bì phôi ở mặt bụng  đĩa phôi
lưỡng bì
Thượng bì phôi  sàn khoang ối & tiếp với màng ối.
Hạ bì phôi  trần túi noãn hoàng.
ở phía đầu, nội bì phôi hơi dày lên  tấm trước dây sống.

Quá trình tạo phôi vị là quá trình trong đó xảy ra mọi sự vận
chuyển tế bào sinh ra từ các lá phôi mà kết quả là những
mầm các cơ quan tạo ra từ các lá phôi ấy được xếp đặt vào
những vị trí nhất định, ở đó chúng sẽ tiếp tục phát triển.
Giai đoạn phôi vị bắt đầu từ ngày thứ 13.

- Mặt thượng bì trông vào khoang
ối (mặt lưng phôi), phía đuôi phôi
xuất hiện một rãnh hẹp, dài 
đường nguyên thuỷ, ở phía đầu
lõm xuống & được vây quanh bởi 1
gờ hình vành khuyên  nút
Hensen.
4.1. Sự xuất hiện đường nguyên thủy
Đường nguyên thuỷ
Mµng èi Nót Hensen

- 2 bên đường nguyên
thuỷ, các TB thượng bì
phôi tách ra, di cư xen giữa
thượng bì & hạ bì  2 lớp
TB mới:
+ Nội bì trong phôi (thay
thế hạ bì)
+Trung bì trong phôi
- Những TB còn lại của
thượng bì = Ngoại bì
3.1. Sự xuất hiện nội bì, trung bì và ngoại bì
Néi b× §êng
nguyªn thuû
Mµng èi Nót Hensen
Ngo¹i b×
Trung b×

- ở phía đầu phôi, trung bì
lan ở 2 bên tấm trước dây
sống, vòng ra phía trước,
sát nhập với nhau ở đường
giữa  diện tim (diện
mạch).
Nội bì tấm trước dây sống
dán chặt với ngoại bì 
màng họng.
- Ở phía đuôi phôi, ngay
đầu sau đường nguyên
thuỷ cũng có 1 vùng không
có trung bì  màng nhớp.
4.1. Sự xuất hiện nội bì, trung bì và ngoại bì
Néi b× §êng
nguyªn thuû
Mµng Mµng Nót
häng èi Hensen
Ngo¹i b×
Trung b×
Mµng
nhíp

- Những tế bào từ nút
Hensen thụt xuống di cư
theo đường giữa về phía
đầu phôi  1 ống kín ở
đầu trước = ống dây sống.
- Vào khoảng ngày thứ 17,
trung bì & ống dây sống
tách rời nội & ngoại bì,
lòng ống dây sống thông
với khoang ối.
4.2. Sự tạo dây sống
Mµng häng
NiÖu
nang
Cuèng
ph«i
èng d©y
sèng
Néi b×
Mµng Nót
èi
Hensen
Ngo¹i
b×
Trung
b×
DiÖn tim
Khoang èi

- Dây sống gây sự cảm
ứng tạo các cơ quan khác
(trong đó có cột sống, khi
cột sống hình thành, nó
tiêu đi).
- ở phía đuôi phôi, nội bì
phát triển vào cuống phôi
 1 túi = niệu nang, về sau
nó sẽ teo đi & di tích là dây
chằng rốn - bàng quang.
4.2. Sự tạo dây sống
NiÖu nang
Cuèng
ph«i
èng d©y
sèng

- Đầu tuần 3, xuất hiện những nhung mao lá nuôi nguyên
phát: gồm trục lá nuôi tế bào & lá nuôi hợp bào.
- Sau đó, trung mô màng đệm xâm nhập vào trục nhung
mao  Nhung mao đệm thứ phát.
- Cuối tuần 3, tạo ra những mạch máu trong trục liên kết 
Nhung mao đệm vĩnh viễn.
4.3. Sự phát triển của lá nuôi
Kho¶ng
gian
nhung
mao
Mµng
èi
L¸
nu«i
hîp
bµo
L¸
nu«i
tÕ bµo

- Trong tuần 3, khi trung bì được tạo ra  tạo phôi vị bắt
đầu (tạo các mầm mô & cơ quan).
Các mầm này di chuyển bằng cách di cư, tăng sinh, tách ra,
gấp lại, lồi lên, lõm xuống  mầm nguyên phát phân chia 
mầm thứ phát  biệt hoá mô  tế bào đảm nhiệm những
chức năng đặc biệt.
Các mầm phát sinh trực tiếp từ các lá phôi.
Sự tạo mầm bắt đầu từ đầu tuần 4. Kết thúc  các cơ quan
chính được đặt vào những vị trí nhất định.

- Dây sống cảm ứng phần ngoại bì
nằm ngay trên nó  tấm thần
kinh. Phần còn lại  ngoại bì da.
Tấm thần kinh toàn bộ hệ
thần kinh.
- Cuối tuần thứ 3, tấm thần kinh
lõm xuống theo đường giữa 
máng thần kinh, hai bờ máng tiến
gần và khép lại  ống thần kinh:
+ Ở đầu phôi phình to  những túi
não não bộ.
+ Ở đuôi phôi  ống tuỷ tuỷ
sống
5.1. Sự biệt hóa ngoại bì
M¸ng TK
èng thÇn
kinh
D©y
sèng

- Từ bờ máng, các tb di cư sang 2 bên  mào thần kinh
Hạch thần kinh, phó hạch, tuyến tuỷ thượng thận.
- Sàn não trước lồi sang hai bên  2 túi thị giác lõm 
Chén thị giác Võng mạc.
- Ngoại bì dày lên tạo thành:
+ Tấm khứu giác Biểu mô khứu giác.
+ Tấm thị giác lõm  Túi nhân mắt Nhân mắt.
+ Tấm thính giác lõm  Hố thính giác  Túi thính giác
Tai trong.
- Não trung gian lõm  Phễu tuyến yên Tuyến yên,
phía sau trần não trung gian lồi lên Tuyến tùng
Ngoại bì da Biểu bì & các bộ phận phụ thuộc

- Tóm lại: Ngoại bì là nguồn gốc của:
- Toàn bộ hệ thần kinh.
- Biểu mô cảm giác của các cơ quan thính giác, khứu giác.
- Võng mạc, nhân mắt.
- Biểu mô khoang miệng, khoang mũi, các xoang, các tuyến
phụ thuộc.
- Men răng.
- Biểu mô đoạn tận cùng ống tiêu hoá, hệ tiết niệu & sinh dục.
- Tuyến yên & thượng thận tuỷ.
- Biểu bì & các bộ phận phụ thuộc da

1. Trung bì cận trục
- Cuối tuần 3, trung bì cận trục phân đốt  khúc nguyên thuỷ
(42- 44 đôi).
- Khúc nguyên thuỷ = 1 khối vuông rỗng, 4 thành (trong,
ngoài, lưng, bụng).
- Đầu tuần 4, thành ngoài & bụng mất dạng biểu mô, thành
trong áp vào thành lưng  Đốt da- cơ  Mô liên kết dưới da
& cơ vân.
5.2. Sự biệt hóa trung bì (trung bì cận trục, gian, bên)

2. Trung bì trung gian
- Đầu phôi  Đốt thận, đuôi phôi 
Dải sinh thận  Hệ tiết niệu.
- Nguồn gốc hệ sinh dục & tuyến vỏ
thượng thận.
2. Trung bì bên
Tách làm 2 lá:
Lá thành dán vào ngoại bì & tiếp
với lá thành trung bì ngoài phôi.
Lá tạng dán vào nội bì & tiếp với
lá tạng trung bì ngoài phôi.
L¸
Thµnh
L¸
t¹ng

Tóm lại:
Trung bì là nguồn gốc của:
- Mô liên kết.
- Mô cơ.
- Thận, các tuyến sinh dục nam & nữ, đường bài xuất của hệ
tiết niệu - sinh dục (trừ đoạn cuối).
- Tuyến vỏ thượng thận
- Các cơ quan tạo huyết & các huyết cầu.

Nội bì biệt hoá thành:
- Biểu mô tai giữa, xoang mặt, vòi Eustache.
- BM tuyến giáp, cận giáp, ức.
- BM đường hô hấp (từ họng  phế nang).
- BM ống tiêu hoá (trừ miệng, hậu môn).
- BM tuyến thành ống tiêu hoá, gan, tụy, tuyến nước bọt (trừ
tuyến mang tai)
- BM bàng quang, 1 phần âm đạo, toàn bộ niệu đạo nữ giới,
niệu đạo nam giới (trừ niệu đạo dương vật)
5.3. Sự biệt hóa nội bì

6. SỰ ĐỊNH RANH GIỚI PHÔI
- Hiện tượng khép mình chủ yếu là do sự vồng lên ở giữa của bản
phôi, sự gập của đầu & đuôi phôi, ở 2 bên bờ bản phôi cũng cuộn lại.
- Do sự gập của phôi nên khoang ối ngày càng to ra, chuyển động về
phía dưới & về giữa, kết quả phôi nằm gọn trong khoang ối.
- Cũng do phôi gấp mình nên giữa túi noãn hoàng & niệu nang xuất
hiện một nếp gấp gọi là cựa niệu nang.
Khoang
ngoµi ph«i
L¸ t¹ng
trung b× ngoµi ph«i
L¸ thµnh
trung b× ngoµi ph«i
Khóc nguyªn thñy §èt da c¬
èng tk §m chñ lng

6. SỰ ĐỊNH RANH GIỚI PHÔI
- Túi noãn hoàng dài ra & thắt lại
ở phía trên  cuống noãn hoàng.
- Cựa niệu nang ngày càng tiến
vào trong phôi  vách niệu - trực
tràng.
- Trung bì cuống phôi sát nhập với
trung bì noãn hoàng  dây rốn.
- Tới cuối tháng thứ nhất, mọi lối
thông giữa khoang cơ thể với
khoang ngoài phôi đều đã bị bịt
kín Phôi đã khép mình và
ranh giới phôi đã được xác định
Tói no·n
hoµng
Mµng
®Öm
Cuèng
ph«i
Khoang
ngoµi ph«i
Khoang èi
Mµng èi

7. SỰ PHÁT TRIỂN CÁC PHẦN PHỤ PHÔI
Màng ối lợp trần khoang ối, khoang ối có chứa nước ối (có thể từ
huyết thanh mẹ, tế bào biểu mô màng ối).
Quá trình sản sinh & hấp thu nước ối là không đổi. Nước ối được trao
đổi với cơ thể mẹ qua tuần hoàn rau nên nước ối luôn luôn được đổi
mới.
Chức năng:
- Chức năng cơ học:
+ Che chở cho phôi thai chống những sốc
phát sinh từ môi trường ngoài.
+ Cho phép thai cử động tự do.
+ Làm cho thai không dính vào màng ối.
- Chống khô ráo cho thai.
- Giữ cân bằng lượng nước trong phôi thai.
7.1. Màng ối và khoang ối

1. Túi noãn hoàng
Phát sinh từ nội bì & được phủ ngoài bởi trung bì túi noãn hoàng.
- Khoang ối phát triển  Nó dài ra & thông với ruột nguyên thuỷ =
cuống noãn hoàng.
- Tạo huyết & tạo mạch, sau thoái triển & biến đi
2. Niệu nang
- Phát sinh từ nội bì, phát triển vào cuống phôi.
- Không phát triển, tham gia tạo bàng quang & dây chằng rốn - bàng
quang.
5.2. Túi noãn hoàng, niệu nang, dây rốn

3. Dây rốn
- Cuống phôi sát nhập với cuống noãn hoàng 
dây rốn.
- Cấu tạo: Khi trẻ ra đời dây rốn có  = 2 cm, l = 50
cm.
+ Bọc ngoài là màng ối.
+ Bên trong là một mô nhầy  Chất đông
Wharton.
+ 2 ĐM rốn & 1 TM rốn.
+ Túi noãn hoàng & niệu nang thoái hoá sớm.
7.2. Túi noãn hoàng, niệu nang, dây rốn
BiÓu m«
§M rèn
TM rèn
ChÊt ®«ng
Wharton

1. Sự hình thành rau thai
Rau được hình thành từ:
 Mô phôi thai: Màng đệm có nhung
mao.
 Mô của mẹ: Màng rụng rau.
7.3. Rau

a. Sự phát triển của màng đệm và sự
tạo ra phần rau thuộc phôi thai
- Trung bì lá nuôi đội lá nuôi lên 
những nhung mao đệm.
- Lúc đầu có trên khắp mặt trứng, sau
chỉ phát triển nơi trông về màng rụng
rau  phần rau thuộc con.
- Lá nuôi có 2 lớp: lá nuôi tế bào &
hợp bào. Đến cuối tháng thứ 4 lá nuôi
tế bào biến mất.
- Lá nuôi hợp bào phát triển sâu vào
niêm mạc tử cung  những hốc xung
quanh nhung mao = khoảng gian
nhung mao (chứa máu mẹ).
7.3. Rau
L¸ nu«i L¸ nu«i Trôc RAu
tÕ bµo hîp bµo liªn kÕt thai
Kho¶ng gian Líp Líp RAU
nhung mao ®Æc xèp mÑNguyễn Xuân Khoa -

b. Sự phát triển của nội mạc tử
cung và sự tạo ra phần rau thuộc
mẹ
Khi có thai, NMTTC = màng rụng,
chia 3 phần:
- Màng rụng rau: Xen giữa
trứng & cơ TC.
- Màng rụng trứng: Xen
giữa trứng & khoang TC.
- Màng rụng tử cung: Phần
còn lại.
5.3. Rau
Mµng
rông
tö
cung
Mµng
rông
rau
Mµng
rông
trøng

2. Cấu tạo rau phát triển đúng kỳ
hạn
- Sau 4 tháng, rau đã hoàn thành
cấu tạo.
- Hình đĩa,   20 cm, nặng  500g.
- Mỗi nhung mao đệm gồm:
+ 1 trục liên kết chứa những
nhánh động mạch đệm, tĩnh mạch
đệm & lưới mao mạch đệm.
+ Phủ ngoài = lá nuôi hợp
bào, trên mặt có nhiều vi nhung mao
- Nhung mao đệm chia nhánh nhiều
lần  tăng diện tích trao đổi chất.
7.3. Rau L¸ nu«i L¸ nu«i Trôc RAu
tÕ bµo hîp bµo liªn kÕt thai
Kho¶ng gian Líp Líp RAU
nhung mao ®Æc xèp MÑ

3. Chức năng của rau
- Trao đổi chất: được thực hiện bằng nhiều cơ chế khác nhau.
+ Từ mẹ sang thai: chất dinh dưỡng, nước, oxy, kháng
thể, hormon...
+ Từ con sang mẹ: các chất dị hoá, nước, carbonic...
- Bài tiết hormon: các hormon hướng sinh dục, estrogen &
progesteron... do lá nuôi hợp bào tiết ra.
- Miễn dịch: Thai miễn dịch thụ động do kháng thể từ máu mẹ
qua hàng rào rau sang thai.
5.3. Rau

3. Chức năng của rau
- Rau thường bám ở 1/3 trên tử cung
(thành trước hoặc sau).
- Nếu bám gần lỗ trong cổ tử
cung  rau tiền đạo, 3 loại:
+ Rau tiền đạo trung tâm: bịt
hoàn toàn lỗ trong ống cổ tử cung.
+ Rau tiền đạo bên: bịt 1 phần
lỗ trong ống cổ tử cung.
+ Rau tiền đạo bờ : bám ở bờ
cuả lỗ trong ống cổ tử cung.
7.3. Rau

8. ĐA THAI
- Hai hay nhiều thai được sinh ra từ 1 trứng thụ tinh bởi tinh
trùng.
- Nếu phân đôi ở giai đoạn 2 phôi bào  mỗi phôi bào phát
triển độc lập thành 1 thai. Mỗi thai có màng ối riêng, màng
đệm riêng & rau riêng.
- Nếu phân đôi ở giai đoạn phôi nang, cúc phôi tách làm 2
khối riêng biệt. Mỗi thai có màng ối riêng, nhưng chung nhau
1 màng đệm, 1 khoang ngoài phôi, 1 rau.
- Sinh đôi cùng trứng: 2 cá thể giống nhau về giới tính, hình
thái, sinh lý, tâm lý, đặc tính di truyền.
8.1. Đa thai cùng trứng

8. ĐA THAI
- Hai (hay nhiều) trứng thụ tinh bởi 2 (hay nhiều) tinh trùng.
- Mỗi phôi có màng ối riêng, màng đệm riêng, rau riêng.
- Thường khác giới tính.
8.2. Đa thai khác trứng

Phoi thai dai cuong

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Phoi thai dai cuong

Similar to Phoi thai dai cuong (20)

More from xuân khoa nguyễn

More from xuân khoa nguyễn (10)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Phoi thai dai cuong