1. "...ธนาคารโคและกระบื อ ก็ คื อ การรวบรวมโคและกระบื อ โดยมี บั ญ ชี ควบคุ ม ดู แ ล
รั ก ษา แจกจ่ า ย ให้ ยื ม เพื่ อ ใช้ ป ระโยชน์ ใ นการเกษตร และเพิ่ ม ปริ ม าณโคและกระบื อ
ตามหลั ก การของธนาคาร ธนาคารโคและ กระบื อ เป็ น เรื่ อ งใหม่ ข องโลกที่ มี ค วาม
จาเป็ น เกิ ด ขึ้ น เพราะปั จ จุ บั น มี ค วามคิ ด แต่ จ ะใช้ เ ครื่ อ งกลไกเป็ น เครื่ อ งทุ่ น แรงใน
กิ จ การเกษตร แต่ เ มื่ อ ราคาน้ามั น เชื้ อ เพลิ ง แพงขึ้ น ความก้ า วหน้ า ในการใช้ เ ครื่ อ งกลไก
เสี ย ไป จาเป็ น ต้ อ งหั น มาพึ่ ง แรงงานจากสั ต ว์ ที่ เ คยใช้ อ ยู่ ก่ อ น เมื่ อ หั น กลั บ มาก็ ป รากฏ
ว่ า มี ปั ญ หามาก เพราะชาวนาไม่ มี เ งิ น ซื้ อ โคและกระบื อ มาเลี้ ย งเพื่ อ ใช้ ง าน
ธนาคารโคและกระบื อ พอจะอนุ โ ลมใช้ ไ ด้ เ หมื อ นกั บ ธนาคารที่ ดาเนิ น การ
เกี่ ย วกั บ การเงิ น เพราะโดยความหมายทั่ ว ไป ธนาคารก็ ดาเนิ น กิ จ การเกี่ ย วกั บ สิ่ ง มี ค่ า
มี ป ระโยชน์ การตั้ ง ธนาคารโคและกระบื อ ก็ มิ ใ ช่ ว่ า ตั้ ง โรงขึ้ น มาเก็ บ โคหรื อ กระบื อ
เพี ย งแต่ มี ศู น ย์ ก ลางขึ้ น มา เช่ น อาจจั ด ให้ ก รมปศุ สั ต ว์ เ ป็ น ศู น ย์ ร วมใครจะสมทบ
ธนาคารโคกระบื อ ก็ ไ ม่ จาเป็ น ต้ อ งนาโคหรื อ กระบื อ ไปมอบให้ อ าจบริ จ าคในรู ป ของเงิ น
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10
..."

2.  วัตถุประสงค์ที่สาคัญของ ธคก. คือ เพื่อช่วย
ให้เกษตรกรที่ยากจนทั่วประเทศได้มีโค-
กระบือไว้ใช้แรงงาน และเพิ่มผลผลิตทาง
การเกษตร เป็นการช่วยให้เกษตรกรมีรายได้
เพิ่มขึ้น
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

3.  ธนาคารโค-กระบือเพื่อ
เกษตรกร ตามพระราชดาริ
ดาเนินการในรูปของ
คณะกรรมการจานวน 18 ราย มี
อธิบดีกรมปศุสัตว์เป็นประธาน
และหัวหน้ากลุ่มโครงการพิเศษ
เป็นเลขานุการ โดยมีระเบียบ
กรม ปศุสัตว์ ว่าด้วยการ
ดาเนินการโครงการธนาคารโค-
กระบือเพื่อเกษตรกร ตาม
พระราชดาริ พ.ศ. 2547 เป็น
แนวทางการปฏิบัติ
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

4.  1. เป็นเกษตรกรมีสัญชาติไทยอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์ ขึ้นไป
 2. มีอาชีพทานา ทาไร่ ทาสวน หรือเลี้ยงสัตว์
 3. มีความประพฤติดี และยินดีให้ความร่วมมือกับทางราชการ
 4. ยังไม่เคยได้รับโคหรือกระบือจากโครงการอื่นๆ มาก่อน
 5. มีความเหมาะสมและสามารถที่จะดูแลเลี้ยงโค-กระบือได้
 6. มีรายได้ไม่เกินเกณฑ์ จปฐ.1 (ฉบับที่เป็นปัจจุบัน)
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

5. ให้เกษตรกรที่ประสงค์จะเข้าร่วมโครงการกรอกแบบแสดงความจานงโดยมีผู้รับรอง
ในพื้นที่ประกอบด้วย ประธานองค์การบริหารส่วนตาบล กานันหรือผู้ใหญ่บ้าน พร้อม
แนบการรับรองรายได้ของกรมการพัฒนาชุมชน ยื่นต่อปศุสัตว์จังหวัด และให้ปศุสัตว์
จังหวัดแต่งตั้งคณะกรรมการ จานวน 3 ราย เพื่อตรวจสอบและรับรองคุณสมบัติและเสนอ
สานักสุขศาสตร์สัตว์และสุขอนามัยพิจารณากลั่นกรอง และเสนอ ธคก. เพื่อพิจารณา
ช่วยเหลือต่อไป
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

6.  การดาเนินการให้ความช่วยเหลือเกษตรกร ตั้งแต่เริ่มโครงการ (ปี 2522) จนถึงปัจจุบัน มี
เกษตรกรที่เข้าร่วม โครงการแล้วทั้งสิ้น จานวน 94,621 ราย และมีเกษตรกรที่รับบริการอยู่
ขณะนี้ จานวน 54,327 ราย
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

7. 1. เพื่อสนองพระราชดาริ ตามรอยเบื้องพระยุคลบาล โดยสนับสนุนและส่งเสริมเกษตรกร ใน
โครงการ เกษตรทฤษฎีใหม่ เกษตรพอเพียง และเกษตรผสมผสาน ตามแนวพระราชดาริ ของ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งโค-กระบือถือว่าเป็นปัจจัยสาคัญปัจจัยหนึ่งต่อการประกอบ
อาชีพการเกษตรของเกษตรกร
2. สนับสนุนการบริหารจัดการโครงการ โดยให้ชุมชนมีส่วนร่วม เน้นให้เกิดชุมชนหรือหมู่บ้านที่
มีส่วนร่วม ในการกากับดูแลกันเองในชุมชนนั้นๆ เพื่อเป็นการสร้างความเข้มแข็งในชุมชน และ
เกิดความยั่งยืน
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

8.  วิธีที่ 1 บริจาคเป็นเงิน ไม่จากัดจานวน
 วิธีที่ 2 บริจาคเป็นโค-กระบือ ไม่จากัด
จานวน โดย ธคก. ได้กาหนดคุณลักษณะ
เฉพาะของโค-กระบือ
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

9. 1. ส่วนกลาง กลุ่มโครงการพิเศษ สานักพัฒนาการปศุสัตว์และถ่ายทอดเทคโนโลยี ตึกชัยอัศว
รักษ์ ชั้น 4 กรมปศุสัตว์ ถนนพญาไท เขตราชเทวี กทม. 10400 โทร.0-2653-4444 ต่อ 3381-5
โทร / โทรสาร 0-2653-4926
2. ส่วนภูมิภาค สานักสุขศาสตร์สัตว์และสุขอนามัยและสานักงานปศุสตว์จังหวัด ทั่วประเทศ
ั
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10

10. ผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นจากธนาคารโค-กระบือ นั้น ส่งผลโดยตรงกับตัวเกษตรกรที่
ยากจน คือ ได้ช่วยเหลือให้เกษตรกรสามารถมีปัจจัยการผลิตเป็นของตนเอง ไม่ต้องเสียค่าเช่า
แรงงานโค-กระบือ ในอัตราสูง เป็นหลักประกันอย่างหนึ่ง ซึ่งเอื้ออานวยให้การผลิตเกิดผลอย่าง
เต็มเม็ดเต็มหน่วย ส่วนผลประโยชน์ทางอ้อมนั้น เกิดขึ้นจากการเลือกใช้กลยุทธ์ที่เหมาะสมใน
การพัฒนา เพราะแรงงานแบบดั้งเดิมนี้ เป็นสิ่งที่เหมาะสมกับระบบเกษตรกรรมเบบยังชีพ ซึ่ง
เกษตรกรมีฐานะยากจน และมีพื้นที่ทากินขนาดเล็ก แรงงานแบบดั้งเดิมนี้ ไม่ต้องการความรู้ทาง
เทคนิค วิชาการขั้นสูงใด ๆ ในการบารุงรักษา การใช้แรงงาน โค-กระบือ ในการทานา ปลูกข้าว
เป็นลักษณะของการอยู่ร่วมกันและการพึ่งพากันตามธรรมชาติ เกษตรกรสามารถเรียนรู้ได้เอง
จากการดารงชีพ อีกทางหนี่ง การใช้แรงงานสัตว์ก็เป็นการเลือกใช้พลังงานจากธรรมชาติแทน
การใช้น้ามันเชื้อเพลิง ซึ่งเป็นทรัพยากรที่นับวันจะเหลือน้อยลงไป และมีราคาสูงขึ้น ดูจะเป็น
ประโยชน์หลายทาง ซึ่งสอดคล้องกันอย่างพอเหมาะยิ่ง
นางสาวนิรัชพร มหาศาล ชั้น ม.4/8 เลขที่ 10