Εργασία της μαθήτριας της Β τάξης του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου, Μανδάνη Όλγας.

1. Θείες Λειτουργίες
10/3/2022
Όλγα Μανδάνη Β’2
Η Θεία Λειτουργία αποτελεί το κέντρο της ορθόδοξης λατρείας.
Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο της Εκκλησίας μας, το μυστήριο
της παρουσίας του Χριστού ανάμεσά μας. Γι’ αυτό και παραμένει
πάντα η μοναδική ελπίδα αληθινής ζωής για τον άνθρωπο.
o Ποιούς τύπους Θείας Λειτουργίας έχει η
Εκκλησία;
Η Εκκλησία μας χρησιμοποιεί τέσσερις Θ. Λειτουργίες :
α) Την του Αποστόλου Ιάκωβου του αδελφόθεου.
Κατά χρονολογική σειρά, είναι ο παλαιότερος τύπος Θείας Λειτουργίας
και συνήθως τελείται στις 23 Οκτωβρίου (ημέρα μνήμης του Αγίου
Ιακώβου Αποστόλου του Αδελφοθέου) και μια Κυριακή μετά τα
Χριστούγεννα. Σε αυτόν τον τύπο οι ιερείς είναι στραμμένοι προς το λαό
προσφέρουν την Ευχαριστία επ’ ονόματι του και στο τέλος η θεία Κοινωνία
προσφέρεται με τον αρχαίο τρόπο, δηλαδή πρώτα το Σώμα και ύστερα το
Αίμα.
β) Την των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Εδώ δεν τελείται θυσία, δε γίνεται δηλαδή μεταβολή του άρτου και του
οίνου σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Τα Τίμια Δώρα, ο Άρτος και ο Οίνος
είναι έτοιμα, έχουν προαγιασθή (γι’ αυτό και λέγεται Λειτουργία των
Προηγιασμένων Δώρων) κατά την προηγηθείσα θεία Λειτουργία της
Κυριακής, είναι πλέον Σώμα και Αίμα Χριστού, και απλώς προσφέρονται
προς μετάληψη στους πιστούς. Ο Ιερέας καθ’ έκαστη Κυριακή κόπτει το

2. πρόσφορο το λεγόμενο «Αμνόν», δηλαδή το τετράγωνο εκείνο τεμάχιο της
σφραγίδας που γράφει ΙΣ-ΧΣ ΝΙ-Κα, και το τοποθετεί επάνω στο ιερό
Δισκάριο. Μετ’ ολίγο, κατά τη στιγμή του «Σε υμνούμεν…», το τεμάχιον
αυτό του άρτου θα μεταβληθεί δια της ευλογίας του Ιερέως (ω θαύμα
θαυμάτων!) σε αυτό τούτο το Σώμα του Κυρίου, όπως και ο οίνος, που
είναι στο ιερό Ποτήριο, θα μεταβληθεί και αυτός σε αυτό τούτο το Αίμα
του Κυρίου. Όταν όμως βρισκόμαστε στη πένθιμο περίοδο της Μ.
Τεσσαρακοστής, ο Ιερέας, κατά τη Θ. Λειτουργία της Κυριακής, δεν θα
κόψει ένα μόνο τεμάχιο εκ της σφραγίδας του προσφόρου, ωσάν αυτό που
είπαμε ανωτέρω, αλλά περισσότερα (συνήθως τρία), ανάλογα προς τον
αριθμό των Λειτουργιών των Προηγιασμένων που θα τελέσει κατά την
εβδομάδα.
γ) Την του Μ. Βασιλείου.
Τελείται δέκα φορές το χρόνο, δηλαδή του Αγίου Βασιλείου, την παραμονή
των Χριστουγέννων, των Θεοφανίων, τις πέντε πρώτες Κυριακές της
Μεγάλης Τεσσαρακοστής, την Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο.
δ) Την του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Τελείται κατά τις υπόλοιπες Κυριακές και ημέρες του έτους.
o Ποιος έγραψε τις Θείες Λειτουργίες;
Η δομή της θείας λειτουργίας είναι τέτοια, ώστε να συνιστά βίωση της
ζωής του Χριστού, από τη γέννηση ως την ανάστασή Του. Ταυτόχρονα
αποτελεί βίωση και των μελλόντων, της δευτέρας παρουσίας και της
Βασιλείας του Θεού, σε λειτουργικό χρόνο.
Στη σύνδεση της θείας λειτουργίας με τη δευτέρα παρουσία και τη
Βασιλεία του Θεού.

3. Θεία Λειτουργία του Αποστόλου Ιάκωβου του αδελφόθεου.
Ο άγιος Ιάκωβος συνέγραψε την πρώτη θεία Λειτουργία, η οποία είναι
κατανυκτική και διασώζει τον τρόπο λατρείας των Χριστιανών των
Αποστολικών χρόνων.
Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Το πρόσωπο του συγγραφέα είναι ασαφές, αφού στη χειρόγραφη
παράδοση εμφανίζεται υπό το όνομα πολλών και επιφανών Πατέρων της
Εκκλησίας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι Ιάκωβος ο Αδελφόθεος,
Μέγας Βασίλειος, Επιφάνιος Κύπρου, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Γερμανός
Α’ ΚΠόλεως και Γρηγόριος πάπας Ρώμης, ο αποκαλούμενος ως Διάλογος
ή Μέγας. Ο συγγραφέας των Προηγιασμένων πιθανότατα δεν είναι κανένα
συγκεκριμένο πρόσωπο, αφού το κείμενο της Λειτουργίας αποτελεί
συμπίλημα διαφόρων στοιχείων, τα οποία προϋπήρχαν σε λειτουργική
χρήση πριν από την εμφάνιση της συγκεκριμένης ακολουθίας.
Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου.
Μεταξύ τών τριών Καππαδοκών Πατέρων Εξέχουσα θέση κατέχει ο Μέγας
Βασίλειος, η λαμπρή αυτή μορφή της Μικρασιατικής Ορθοδοξίας και ένας
από τούς οικουμενικούς διδασκάλους της εκκλησίας. Διαβεβαιωμένο από
πολλές μαρτυρίες είναι ότι ο Μέγας Βασίλειος πράγματι συνέγραψε τη
Λειτουργία πού μας είναι γνωστή με το όνομά του. Υπάρχουν βεβαίως και
άλλες ευχές, οκτώ στον αριθμό, πού σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα
ανάγονται στον Δ’ αιώνα και είναι πολύ πιθανόν να συντάχθηκαν από τον
Καππαδόκη Πατέρα.
Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος καθιέρωσε στην Εκκλησία της
Κωνσταντινουπόλεως έναν ειδικό τύπο ψαλμωδίας, που τηρήθηκε σ’ αυτή
και μετά τον θάνατό του. Επίσης είναι γνωστό ότι το Κοντάκιο, ο τύπος
που γνωρίζουμε ως ψαλμωδία στη Θεία Λειτουργία, έχει πρόδρομο του,
τον Χρυσόστομο. Αρχικά ήταν κείμενο που απαγγελόταν εμμελώς και εν

4. συνεχεία καθιερώθηκε με τον τύπο που σήμερα γνωρίζουμε. Ο Ιωάννης ο
Χρυσόστομος είναι επίσης πολύ γνωστός για τις προσευχές τις οποίες
συνέταξε. Σήμερα, εκτός της Θείας Λειτουργίας, διασώζονται πολλές
προσευχές που χρησιμοποιούνται από την Ορθόδοξη εκκλησία σε πολλά
τυπικά λατρευτικά γεγονότα, όπως στον Όρθρο, την αναστάσιμη Θεία
Λειτουργία, διάφορους παρακλητικούς κανόνες κ.α.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://st-anthony-the-
great.org.uk/%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CE
%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-
%CE%B8%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82-
%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%
CE%AF%CE%B1%CF%82/
https://www.pemptousia.gr/2022/04/o-singrafeas-tis-litourgias-ton-
proigiasmenon-doron/
https://www.imaik.gr/?p=8875
https://www.ekklisiaonline.gr/nea/i-thia-litourgia-tou-chrysostomou/