Эсийн сулагааны түүх

1. Өмнөговь аймаг Баяндалай
сум биологийн багш Г.Сугир
Эсйин судалгааны
түүх ба хөгжил

2. Хичээлийн агуулга
1. Амьд биеийн бүтцийн нэгж
түүний онцлог
2. Цитологийн шинжлэх ухааны
хөгжил
3. Орчин үеийн эсийн судалгааны
арга
4. Эсийн онол орчин үед

3. • Цитологи-эсийг судалдаг
биологийн шинжлэх
ухааны салбар.
• Судалганы обьект нь:–
олон эст организмын эс,
бактерийн эс ,эгэл биетний
эс, мөөг ба ургамлын эс.

4. Роберт Гук
(1635-1703гг)
• Английн байгаль
судлаач
• Үйсний нимгэн
зүсмэгийг микроскопоор
харж торлог бүтэцтэй
болохыг тогтоон
торлогийн нэг үүр тус
бүрийг эс гэж нэрлэсэн.

5. • Үйсний нимгэн
зүсмэгийг
микроскопоор харж
торлог бүтэцтэй
болохыг тогтоон
торлогийн нэг үүр
тус бүрийг эс гэж
нэрлэсэн

6. Антони ван Левенгук (1632—1723)
• 1674 онд 270
дахин өсгөх
чадалтай
микроскоп бүтээж
түүгээрээ эгэл
биетний эсийг
илрүүлсэн .

7. Я. Э. Пуркине
• Тахианы өндгөн дэх
өндгөн эсийг анх
нээсэн

8. Карл Максимович Бэр
(1792-1876)
• 1827 онд сүүн
тэжээлтний өндгөн
эсийг илрүүлж олон
эстэй амьд бие бүхэн
зигот хэмээх нэг эсээс
үүсдэг болохыг
тогтоосон.

9. Маттиас Якоб Шлейден
(1804-1881гг)
• 1837 онд Шлейден бөөм
бол ургамлын эсэд заавал
байдаг бүтэц гэж
тодорхойлсон
• 1842 онд бөөмөнд бөөмхөн
байдгийг тогтоосон

10. Теодор Шванн (1810- 1882гг)
• Амьтны эс бүхэн
бөөмтэйг тогтоож .амьд
бие бүхэн эс хэмээх
нэгжээс тогтоно гэсэн
эст бүтцийн анхны
онолыг боловсруулсан

11. Эсийн онолын мөн чанар
• Эс бол амьд биеийн бүтэц үйл
ажиллагааны нэгж мөн амьд бие бүхэн
эсээс бүрдэж тэдгээрийн эсийн хоорондын
харилцан үйлчлэлээр эд эрхтнүүд харилцан
холбоотой ажилладаг;
• Бүх амьд биеийн эс химийн найрлага
бүтэц үйл ажиллагаагаараа ижил төстэй
байдаг;
• Шинэ эс бүхэн эх эсийн хуваагдлаар бий
болдог.

12. Рудольф Вирхов (1821—1902)
• Амьд биеийн өсөлт
хөгжилт нь эсийн
худаагдлаас үүсэлтэй:
“Эс бүхэн эсээс
үүсэлтэй ". Томъёолол
дэвшүүлсэн

13. ФЛЕМИНГ, АЛЕКСАНДР
(1881–1955)
• Английн нян судлаач
1945 онд антибиотик
пенициллинийг нээж
анагаахын шинжлэх
уухааны физиологийн
салбарын Нобелийн
шагнал хүртсэн (Х.Флори
ба Э.Чейний хамт)
• Мөн митоз хувагдлыг
нээсэн

14. Иван Дорофеевич Чистяков
(1843-1877гг )
• Оросын ургамал
судлааач
• Митоз хуваагдлын
үе шатыг нээсэн

15. Иван Николаевич Горожанкин (1848-
1904гг)
• Оросын ургамал
судлаач
• Ургамлын үр
тогтолтын
судалгааг хийсэн

16. Сергей Гаврилович Навашин (1857 –
1930гг
• Эс болон үр хөврөл
судлаач
• 1898 онд цэцэгт
ургамлын давхар үр
тогтолтыг нээсэн
• Хромосомын бүтцийн
ба кариосистематикийн
• үндэслэгч

17. Илья Ильич Мечников
(1845-1916)
• фагоцитозын үзэгдлийг
нээсэн
• Дархлааны тогтолцоог
судалсан

18. • 20-р зууны 30-аад он
хүртэл цитологийн
судалгаанд гэрлийн
микроскопыг хэрэглэж
байсан
Орчин үеийн гэрлийн микроскоп:

19. • 1928- 1931 онд анхны
электрон микроскопыг
бүтээсэн
• 20-р зууны дундуур
дүрсийг компьютерт
оруулагч микроскоп
хийсэн

20. Мэдээллийн эх сурвалж
• www.krugosvet.ru/articles/37/1003732/0002735g.htm
• az.lib.ru/.../text_0070/index.shtml
• www.college.ru/.../scientist/schleiden.html
• www.hrono.info/biograf/bio_f/fleming_a.html - Хронос.
• www.hist.msu.ru
• molbiol.ru/forums/index.php?showtopic=105009
• all-photo.ru/empire/index.ru.html?big=on&img=...
• «Общая биология. 10–11 классы» автора В.Б. Захаров,
С.Г. Мамонтов, В.И.Сонин.