Эволюци

1. Улаанбаатарын Их Сургууль
Амьтны эволюци
Биологи-экологи 4
Э. Цолмон
2015 он

2. – “Evolutio” дээшлүүлэх, дэлгэрүүлэх гэсэн утгатай латин үгнээс
гаралтай.
– Эволюци нь нэг үеэс дараагийн үед шилжих удамших хувьсал
юм.
– Эволюцийн нэр томьёог анх 1762 онд Швейцарын эрдэмтэн
Шарль Бонне хэрэглэсэн.
– Эволюцийн онолыг анх 19-р зууны үед Английн эрдэмтэн
Чарльз Дарвин боловсруулсан юм.

3. • Амьтад бол олон эст эукариотууд бөгөөд эсүүд нь бие
биетэйгээ мембраны гадна байрлах уурагт бүтцээрээ
холбогдсон байдаг.
• Амьтад гетеротроф хооллолттой ба элдэв төрлийн тэжээлээр
хооллодог.
• Амьтныг ялгах гол онцлох шинж нь мэдрэлийн болон
булчингийн эд юм.

4. • Бластулын дараах гаструляцийн үе шатанд үр хөврөлийн давхарга (embryonic
layer) үүсдэг.
• Ихэнхи амьтдад биеийн хэлбэрийн ерөнхий хөгжлийг зохицуулах “НОХ”
(homeobox) гентэй байдаг. “НОХ” генүүд нь хувьслын явцад хамгаалагдсан
байдаг ба ерөнхий хэлбэрийг нөхцөлдүүлж мөн амьтдын морфологийн олон янз
байдлыг бий болгодог.

5. • 560 сая жилийн өмнөх (Precambrian era) Mawsonites spriggi
хэмээх далайн зөөлөн биет амьтны эрмэл үлдэгдэл.

6. • Эрмэл биохимийн нотлох баримт болон молекул биологийн
цагийн анализын үр дүн нь амьтад 700 сая жилийн өмнө
үүссэн болохыг харуулж байна.

7. • Chaonoflagellate нь чөлөөт амьдралтай нэг эст шилбүүртэн
эукариот юм.
• Chaonoflagellate-уудыг амьтадтай ойрын хамааралтай болохыг
геномын судалгаа харуулаад байна.

8. • Dr. Nicole King болон түүний хамт олны хийсэн Monosiga
brevicollis болон амьтны хоорондох харьцуулсан судалгааны үр
дүнгээр зөвхөн амьтанд тохиолддог 78 төрлийн уургийн
домэйн Monosiga brevicollis-оос илрүүлсэн.
• Domain гэдэг нь уургийн бүтэц үйл ажиллагааны хамгийн гол
хэсэг.

9. • Body plan гэдэг нь амьтны биеийн морфологийн хөгжлийн тухай судалдаг
өөрөөр хэлбэл түүний биеийн бүтцийн эволюци хөгжлийн тухай судалдаг юм.
• Амьтдын бие цацрагийн болон хоёр талын тэгш хэмтэй эсвэл тэгш хэмгүй ч
байж болно. Хоёр талын тэгш хэмтэй амьтдад нуруу болон хэвлийн хэсэг буюу
урд болон ард тал гэж байдаг.

10. • Eumetazoan-уудын хувьд үр хөврөл
diploblastic (хөврөлийн 2 давхарга),
эсвэл triploblastic (хөврөлийн 3
давхарга)-тай байдаг. 3 давхраат
амьтдын биеийн хөндий нь хуурамч
эсвэл жинхэнэ байж болно.

11. Амьтны филогенийн дүр зураг нь шинэ молекул
болон морфологийн өгөгдлүүдээр хэлбэржсээр
байна.
The diversification of animals
– Бүх амьтад нийтлэг өвгөөс гаралтай.
– Хөвөн биетэн бол суурин амьтад юм.
– Eumetazoa-нууд нь жинхэнэ эдтэй амьтдын клад юм.
– Ихэнхи амьтад хоёр талын тэгш хэмтэй амьтны хүрээнд
харъяалагддаг.
– Хоёр талын тэгш хэмтэй амьтдын хүрээнд Deuterostoma,
Lophotrochozoa, Ecdysozoa гэсэн 3 том клад багтана.

13. 1. http://www.dls.ym.edu.tw/lesson/ani2004.pdf
2. http://www.slideshare.net/bolormaa87/
3. www.google.com