Οι μαθητές του τμήματος Στ2 , του 1ου Δημοτικού Σχολείου Χαϊδαρίου παρουσιάζουν την τοπική ιστόρια στα πλάισια εκπαιδευτικού προγράμματος.

1. 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ
ΤΑΞΗ ΣΤ’2
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ
ΕΦΗ ΜΕΡΕΚΟΥΛΙΑ

2. ΚΤΗΜΑ ΧΑΪΔΑΡΙ- ΠΑΛΑΤΑΚΙ
• Από πού προέρχεται το όνομά
του;
• Τί υπήρχε μέσα στο κτήμα
Χαϊδάρι;
• Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν
την εξωτερική μεριά του
πύργου.
• Πώς χαρακτηρίζεται η
αρχιτεκτονική του πύργου και
ποια τα χαρακτηριστικά της
αρχιτεκτονικής του;

3. Από πού προέρχεται το ονομά του;
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας , αυτό το μεγάλο
αγρόκτημα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Χαϊδάρ
Πασά, ο οποίος το ονόμασε Χαϊδάρι, ονομασία η
οποία στο πέρασμα των χρόνων δόθηκε σε όλη
την περιοχή. Το όνομα του Χαϊδάρ Πασά δεν
ξέρουμε αν ήταν πραγματικό ή παρατσούκλι, το
οποίο προήλθε από την Αραβική λέξη χαϊντάρ η
οποία σημαίνει λιοντάρι και το έδωσε μόνος του
στον εαυτό του εξαιτίας των πολλών λιονταριών
τα οποία υπήρχαν τότε στην περιοχή και σιγά
σιγά με το κυνήγι εξολοθρεύτηκαν..

4. Τι υπήρχε μέσα στο κτήμα
Χαϊδάρι; (Μέρος Α’)
Ο πύργος διαθέτει δύο ορόφους, δώμα και
ημιυπόγειο, όπου βρίσκονταν τα μαγειρεία
και οι βοηθητικοί χώροι. Οι όροφοι
αποτελούνται από μικρό αριθμό
ψηλοτάβανων αιθουσών, οι μεγαλύτερες
από τις οποίες χρησιμοποιούνταν ως
τραπεζαρίες και χώροι υποδοχής. To
κυρίως κτήριο πλαισιωνόταν από βοηθητικά
κτίσματα, που περιλάμβαναν ξενώνα,
στάβλους (αναψυκτήριο «To Ιστορικό») και
ελαιοτριβείο.

5. Τι υπήρχε μέσα στο κτήμα Χαϊδάρι;
(Μέρος Β΄)
To συγκρότημα του ξενώνα αποτελείται από τρεις πτέρυγες:
η κεντρική είναι διώροφη και πλαισιώνεται από δύο
μικρότερες ισόγειες, οι οποίες πρόσκεινται παρατακτικά και
εγκάρσια προς αυτό σχηματίζοντας ένα Γ. Σε αντίθεση με το
Παλατάκι, ο ξενώνας είναι νεοκλασικού ρυθμού ως προς την
αρχιτεκτονική. Τόσο ο πύργος όσο και τα γύρω κτίσματα
πλαισιώνονταν από εκτεταμένους κήπους με ανθώνες,
φοίνικες, οπωροφόρα και άλλα δέντρα, ώστε να
δημιουργείται ένα ειδυλλιακό περιβάλλον.
Η εξοχική έπαυλη ανήκε σε μεγάλο κτήμα έκτασης άνω των
τριάντα στρεμμάτων που εκτεινόταν προς τα βόρεια και
ανατολικά.

6. Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν την
εξωτερική μεριά του πύργου. (Μέρος Α’)
 Δεν έχει εξακριβωθεί με απόλυτη ιστορική βεβαιότητα πότε ακριβώς και
από ποιον χτίστηκε το «Παλατάκι», η έπαυλη όπως την ονόμαζαν
παλαιότερα.
Μία εκδοχή αποδίδει τον σχεδιασμό και την ανοικοδόμησή του στον Γάλλο
αρχιτέκτονα Φρανσουά Μπουλανζέ (François Boulanger), του οποίου τα
κτήρια παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες με το Παλατάκι. Η Βασίλισσα
Αμαλία φέρεται να ζήτησε από τον αρχιτέκτονα να ακολουθήσει ως
πρότυπο το Ανάκτορο Hohenschwangau του εξαδέλφου της
διαδόχου Μαξιμιλιανού στο Schwanstein της Βαυαρίας. Ο Πύργος
Βασιλίσσης εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1854.

7. Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν την
εξωτερική μεριά του πύργου. (Μέρος Β’)
 Μια δεύτερη εκδοχή θέλει ως δημιουργό του τον
αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Σταμάτιο Κλεάνθη,
κατά παραγγελία της Sophie de Marbois, γνωστής
και ως Δούκισσα της Πλακεντίας. Μάλιστα, η
Δούκισσα φαίνεται πώς χρησιμοποιούσε το
Παλατάκι για τις μυστικές συναντήσεις της με
τον λήσταρχο Νταβέλη, σύμφωνα με θρύλο της
εποχής.

8. ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΚΛΕΑΝΘΗΣ
ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ 1802 ΣΤΟ ΒΕΛΔΕΝΔΟ
ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΑΙ ΠΕΘΑΝΕ ΤΟ 1862

9. Η ΔΟΥΚΙΣΣΑ ΤΗΣ
ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ
Λέγεται ότι το Παλατάκι
χτίστηκε κατά παραγγελία
της Δούκισσας της
Πλακεντίας (Σοφί ντε
Μαρμπουά Λεμπρέν)

10. Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν την
εξωτερική μεριά του πύργου. (Μέρος Γ’)
 Η πιο εμπεριστατωμένη εκδοχή αναφέρει ότι ο αρχικός
ιδιοκτήτης του Πύργου ήταν ο Χαϊντάρ Πασά, από τον οποίο
πήρε το όνομά του τόσο το κτήμα όσο και η ευρύτερη περιοχή.
Βάσει της μαρτυρίας του αγωνιστή Χρήστου Βυζάντιου, στην
περιοχή υπήρχε κήπος με πύργο στο εσωτερικό του. Βέβαια, ο
πύργος αυτός δεν είναι δυνατόν να ταυτιστεί με το Παλατάκι,
καθώς η αρχιτεκτονική δομή του δευτέρου ανήκει σε
μεταγενέστερο του 1830 ρεύμα. Ο ρομαντικός αρχιτεκτονικός
ρυθμός έγινε αρκετά δημοφιλής τα πρώτα χρόνια μετά
την Επανάσταση. Πιθανώς, ο προαναφερόμενος πύργος, που
υπήρχε στο Χαϊδάρι το 1826, κατεδαφίστηκε, για να
οικοδομηθεί το Παλατάκι.

11. Αρχιτεκτονική του κτηρίου.
 Σύγχρονη άποψη του πύργου Παλατάκι στο
Χαϊδάρι από τα ανατολικά Ο πύργος είναι
τυπικό δείγμα αρχιτεκτονικής ρομαντικού
ιστορισμού με νεογοτθικά στοιχεία. Βασικά του
χαρακτηριστικά είναι ο φρουριακός
χαρακτήρας, οι ραδινές αναλογίες και τα
γοτθικίζοντα διακοσμητικά στοιχεία, όπως τα
παράθυρα με οξυκόρυφα τόξα, ο εξωτερικός
κεραμοπλαστικός διάκοσμος, η διαμόρφωση
των επάλξεων και των γωνιακών πυργίσκων.
Στην ένθετη φωτογραφία, λεπτομέρεια των
γωνιαίων πυργίσκων πολυγωνικής διατομής
και των διακοσμητικών επάλξεων που
επιστέφουν τον πύργο. Κάτω από τις επάλξεις
υπάρχει ζώνη από κεραμικά πλακίδια με
ανάγλυφη διακόσμηση ροδάκων.

12. Πυργίσκοι

13. Τα στενά παράθυρά
του σε σχήμα τόξου

14. Οι επάλξεις

15. 1ο Δημοτικό Σχολείο Χαϊδαρίου
ΤΑΞΗ : ΣΤ’2
Όνομα ομάδας: Οι Εξερευνητές του Κόσμου

16. ΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΑ
• Πύργος Παλατάκι
• Στήλη Κ. Φαβιέρου

17. Πύργος Παλατάκι
• Το Παλατάκι βρίσκεται στην οδό Στρατάρχου Καραϊσκάκη στην περιοχή
του Χαϊδαρίου
• Το Παλατάκι ονομάζεται και ιστορικός Πύργος λόγω της μάχης με την
οποία είναι συνδεδεμένος .
• Ήταν η μάχη του Χαϊδαρίου που έγινε στις 6 Αυγούστου του 1826

18. Μάχη Χαϊδαρίου
Στις 6 Αυγούστου 1826 στο Χαϊδάρι ο Καραϊσκάκης και ο Γάλλος
αξιωματικός Φαβιέρος πολέμησαν εναντίον του πολυάριθμου
οθωμανικού στρατού , με αποτέλεσμα τη νίκη των Ελλήνων
αγωνιστών

19. Στήλη του Κ. Φαβιέρου
Είναι το παλιότερο μνημείο της πόλης μας, αφού φιλοτεχνήθηκε με
πρωτοβουλία του τότε ιδιοκτήτη του Πύργου,
Νικόλαου Θων προς τιμήν του Κ. Φαβιέρου .
Ακόμη βρίσκεται και κοσμεί το περίβολο της
έπαυλης Παλατάκι

20. ΤΕΛΟΣ Σας ευχαριστούμε που είδατε την
εργασία μας
Με εκτίμηση, ΣΤ’2
ΟΝΟΜΑΤΑ
•Αλέξανδρος
•Κατερίνα
•Παναγιώτα
•Κων/νος
•Γιώργος

21. ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΛΑΤΑΚΙ

22. ΕΙΚΟΝΑ : ΣΤΗΛΗ Κ. ΦΑΒΙΕΡΟΥ

23. Οι Εξερευνητές του Πύργου
Παλατάκι!!!
Ναυσικά Πρωτογέρου
Σμαράγδα Φωτογιαννοπούλου
Χρύσα Βαϊοπούλου
Θεώνη Παπαδοπούλου
Μαρίνα Δρογκάρη
Χρυσάνθη Ραπτοπούλου

25. Η είσοδος στο Παλατάκι
Όταν το κτήριο περιήλθε στο
Δήμο Χαϊδαρίου, άρχισαν οι
εργασίες συντήρησης τόσο του
κτηρίου , όσο και του χώρου
γύρω απ’ αυτόν από το Δήμο
και από το Υπουργείο
Πολιτισμού με υπουργό τότε
την Μελίνα Μερκούρη και
ολοκληρώθηκαν το 1993.

26. Ο Πύργος αποτελείται από δύο
ορόφους, οι οποίοι αποτελούνται από
περίτεχνες διακοσμημένες
ψηλοτάβανες αίθουσες με επιβλητικά
έπιπλα , τα ταβάνια είναι
διακοσμημένα με εξαιρετικές
οροφογραφίες, υπάρχει δώμα και
ημιυπόγειο, όπου κάποτε βρίσκονταν
τα μαγειρεία και οι βοηθητικοί χώροι.

27. Εδώ βλέπουμε την
παιδική
βιβλιοθήκη του
κτηρίου που
παλιότερα ήταν τα
μαγειρεία και οι
βοηθητικοί χώροι.
Ξεφυλλίζοντας τα βιβλία στην Παιδική
Βιβλιοθήκη

28. Ανεβαίνοντας στον πρώτο όροφο, θα συναντήσουμε μια μεγάλη
αίθουσα που ονομάζεται Αίθουσα Μελίνα Μερκούρη

29. Η υπεύθυνη του Πνευματικού Κέντρου μας ξεναγεί στους εσωτερικούς
χώρους του πύργου

30. Εκεί δεσπόζει ένα μεγάλο,
επιβλητικό, μαρμάρινο
τζάκι , κομψοτέχνημα των
αρχών 20ου αιώνα.

31. Ακριβώς πάνω από το τζάκι, διακρίνουμε μια επιγραφή «ΚΡΕΙΣΣΟΝ
ΦΘΟΝΟΣ ΟΙΚΤΙΡΜΟΥ», που σημαίνει «Καλύτερα να σε ζηλεύουν,
παρά να σε λυπούνται».

32. Στο ταβάνι της αίθουσας βλέπουμε την περίτεχνη διακόσμηση
και στο κέντρο τον πολυέλαιο

33. Σε αυτήν την εικόνα βλέπουμε 2 καρέκλες και
ένα μικρό τζάκι. Ο χώρος αυτός βρίσκεται στον 1ο όροφο του κτηρίου.

34. Εδώ πέρα βλέπουμε την εικόνα του Γάλλου
Φιλέλληνα Κάρολου Φαβιέρου.

36. Ευχαριστούμε που μας
παρακολουθήσατε!
Από το 1ο Δημοτικό Σχολείο Χαϊδαρίου!
Από τα κορίτσια της Έκτης!!!

37. Από τους μαθητές
Του πρώτου δημοτικού σχολείου Χαϊδαρίου
Της έκτης τάξης (ΣΤ’2)
 Αφροδίτη Πεπώνη, Ιωσηφίνα Φλουρή
και Βασίλης Τσίπος
________________________________________
Οι Ιστορικοί του Πύργου

38. Τα φυτά που κυριαρχούν είναι :
Το Πάρκο
Πεύκα
 Τριανταφυλλιές
 Μουριές
 Φοίνικες
Ακακίες
 Αγγελική
 Ροδιές
 Ευκάλυπτος
 Συκιές
Εσπεριδοειδή

42. Αρκετοί ζωγράφοι της εποχής εντυπωσιάστηκαν από την ομορφιά του
κτήματος Χαϊδάρι και θέλησαν να το αποτυπώσουν σε χαρτί …
Οι κύριοι ζωγράφοι ήταν :

43. ΓΈΝΝΗΣΗ: 1 ΜΑΡΤΙΟΥ 1842, ΤΗΝΟΣ
ΑΠΕΒIΩΣΕ: 4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
1901, ΜΟΝΑΧΟ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ
ΓEΝΝΗΣΗ: 1832, ΠAΝΟΡΜΟΣ ΤΗΝΟΥ
ΑΠΕΒΙΩΣΕ: 1904, ΑΘΗΝΑ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΛΥΤΡΑΣ

47. Τώρα ότι έχει μείνει από αυτά

48. Τώρα σε διαφορές πλατείες της Αθήνας (έχουν
υποστεί βανδαλισμό)

49. Παλιά μέσα από μια φωτογραφία μαθητριών

50. « Διακοπές στη Αίγινα »
Με την Αλίκη Βουγιουκλάκη

51. Εκ μέρους
o Του σχολείου
o Της τάξης
και
o Των μαθητών

52. Η ομάδα <<Οι Ιστοριογράφοι του Χαϊδαρίου>> του 1ου
Δημοτικού Σχολείου σας παρουσιάζει την εργασία για το
Παλατάκι.

53. ΜΕΝΟΥ
ΠΑΛΑΤΑΚΙ

54. Από πού προέρχεται η ονομασία του Χαϊδαρίου
Η ακριβής τοποθεσία του Χαϊδαρίου όπου έγιναν οι μάχες εντοπίζεται
στην περιοχή του Ελαιώνα, εκεί όπου σήμερα υπάρχει ο πύργος
Παλατάκι. Εκεί υπήρχε μεγάλο περιφραγμένο αγρόκτημα, γνωστό ως
Αχερδάρι (Χαϊδάρι). Σύμφωνα με την παράδοση, το κτήμα αυτό πήρε το
όνομά του από τον επί Τουρκοκρατίας ιδιοκτήτη του Χαϊδάρ πασά.

55. Τι υπήρχε στο κτήμα Χαϊδάρι
 Τόσο ο πύργος όσο και τα γύρω κτίσματα πλαισιώνονταν από
εκτεταμένους κήπους με ανθώνες, φοίνικες, οπωροφόρα και άλλα
δέντρα, ώστε να δημιουργείται ένα ειδυλλιακό περιβάλλον.
 To κυρίως κτήριο πλαισιωνόταν από βοηθητικά κτίσματα, που
περιλάμβαναν ξενώνα, στάβλους (αναψυκτήριο «To Ιστορικό») και
ελαιοτριβείο.
 Η εξοχική έπαυλη ανήκε σε μεγάλο κτήμα έκτασης άνω των τριάντα
στρεμμάτων που εκτεινόταν προς τα βόρεια και ανατολικά. Η
οριοθέτηση αυτού του κτήματος ανάγεται στα χρόνια της
Τουρκοκρατίας

56. Περιβάλλοντας
χώρος
Είσοδος από την
Στρατάρχου Καραϊσκάκη

57. Αρχιτέκτονες που διαμόρφωσαν την εξωτερική μορφή του
πύργου
 Πιθανότατα, πρώτος ιδιοκτήτης του υπήρξε ο Χαϊδάρ πασάς, ο οποίος έδωσε και το
όνομά του στο κτήμα και την ευρύτερη περιοχή. Κάποιοι ερευνητές αποδίδουν τον
σχεδιασμό του στον Γάλλο αρχιτέκτονα FranQois Boulanger (1807-1875). Ο Boulanger
θεωρείται από πολλούς και ο αρχιτέκτονας του Πύργου της Βασιλίσσης στο Ίλιον, με τον
οποίο το Παλατάκι έχει αρκετές μορφολογικές ομοιότητες. Αυτές εντοπίζονται κυρίως στον
φρουριακό χαρακτήρα, ο οποίος είναι ιδιαίτερα εμφανής στις επάλξεις που επιστέφουν το
κτήριο και τους γωνιακούς πύργους. Τόσο ως προς την εξωτερική μορφή, όσο και ως
προς τη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων, η βασίλισσα Αμαλία (1818-1875) ζήτησε
από τον αρχιτέκτονα να ακολουθήσει ως πρότυπο το ανάκτορο Hohenschwangau του
εξαδέλφου της διαδόχου Μαξιμιλιανού στο Schwanstein της Βαυαρίας.

58. Μια άλλη εκδοχή θέλει ως δημιουργό του χαϊδαριώτικου πύργου
τον αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Σταμάτιο Κλεάνθη (1802-1862),
ιδιαίτερα γνωστό από τα γοτθικίζοντα μέγαρα της Δούκισσας της
Πλακεντίας στην Πεντέλη και το κέντρο της σημερινής Αθήνας. Ο
Κλεάνθης θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς
εκπροσώπους της ρομαντικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, αν και
ασχολήθηκε αρκετά και με τον νεοκλασικισμό.

59. Πώς χαρακτηρίζεται η αρχιτεκτονική του πύργου
 Σήμερα, στον χώρο της μεγάλης μάχης του Χαϊδαρίου βρίσκεται
πυργοειδές κτίσμα, γνωστό στο ευρύ κοινό ως Παλατάκι. Τόσο
το κτήριο, όσο και η γύρω περιοχή έχουν ανακηρυχθεί
διατηρητέος ιστορικός τόπος από το Υπουργείο Πολιτισμού
από το 1979. To Παλατάκι αποτελεί τυπικό δείγμα
αρχιτεκτονικής ρομαντικού ιστορισμού με νεογοτθικίζοντα
στοιχεία.

60. Χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του
 Βασικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του πύργου είναι ο φρουριακός
χαρακτήρας (επάλξεις, γωνιακοί πύργοι, στενά παράθυρα), οι ραδινές
αναλογίες και τα γοτθικίζοντα διακοσμητικά στοιχεία (παράθυρα
επιστρεφόμενα από οξυκόρυφα τόξα, εξωτερικός κεραμοπλαστικός
διάκοσμος, διαμόρφωση επάλξεων και γωνιακών πυργίσκων). Ο πύργος
διαθέτει δύο ορόφους, δώμα και ημιυπόγειο, όπου βρίσκονταν τα
μαγειρεία και οι βοηθητικοί χώροι. Οι όροφοι αποτελούνται από μικρό
αριθμό ψηλοτάβανων αιθουσών, οι μεγαλύτερες από τις οποίες
χρησιμοποιούνταν ως τραπεζαρίες και χώροι υποδοχής. Τα ταβάνια είναι
κοσμημένα με οροφογραφίες εξαιρετικής ποιότητας.

61. Σε αντίθεση με το Παλατάκι, ο ξενώνας είναι
νεοκλασικού ρυθμού ως προς την
αρχιτεκτονική.

62. Γωνιακοί πυργίσκοι

63. Πύργος Παλατάκι

64. Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας!!!!!!!!
Παναγιώτης
Στάθης
Στράτος
Γιάννης

65. Πύργος «Παλατάκι»

66. Το Παλατάκι είναι διατηρητέο
κτήριο που ανήκει στο Δήμο
Χαϊδαρίου, με απόφαση του
Υπουργείου Πολιτισμού, από το
1979. Το κτήριο βρίσκεται επί της
Λεωφόρου Αθηνών , στη συμβολή
της με την Στρατάρχου Καραϊσκάκη.
Στην θέση αυτή έλαβε χώρα η Μάχη
του Χαϊδαρίου (1826). Ο αρχικός
ιδιοκτήτης του Πύργου ήταν ο
Χαϊντάρ Πασά, από τον οποίο πήρε
το όνομά του τόσο το κτήμα όσο και
η ευρύτερη περιοχή.

67. Το Νεοκλασικό κτίριο του Νικολάου Γύζη

68. Το Κτήριο Νικολάου Γύζη είναι διατηρητέο κτήριο στο Δήμο
Χαϊδαρίου, το οποίο έχει ζωγραφισμένο στο εσωτερικό του το
ΕΡΓΟ «Τέσσερις Εποχές» του γνωστού ζωγράφου Νικολάου Γύζη.
Στον περίβολο του κήπου που ανήκει στην έπαυλη Παλατάκι, επί
της Λεωφόρου Αθηνών στην συμβολή της με την Στρατάρχου
Καραϊσκάκη, βρίσκεται σήμερα αναπαλαιωμένο το κτίριο του
Νικολάου Γύζη ,όπως είναι γνωστό στους περισσότερους.
Πρόκειται για τον πάλαι ποτέ ξενώνα του Πύργου , στον οποίο είχε
ζήσει ανά διαστήματα ο γνωστός ζωγράφος, ως φιλοξενούμενος
του Νικολάου Νάζου (ιδιοκτήτη της έπαυλης από το 1865 έως και
1888 και μετέπειτα πεθερό του) , και τον οποίο φιλοτέχνησε με τις
«Τέσσερις Εποχές», που σώζονται τμηματικά έως σήμερα.

69. Η ονομασία του κτηρίου οφείλεται
στον γνωστό ζωγράφο Νικόλαο Γύζη, ο
οποίος είχε ζήσει ανά διαστήματα ως
φιλοξενούμενος του Νικολάου Νάζου
που ήταν ο ιδιοκτήτης της έπαυλης
από το 1865 – 1888 και μετέπειτα
πεθερός του , αφού ο Γύζης
παντρεύτηκε την κόρη του Νάζου,
Άρτεμη.

70. Στους τοίχους
αποτυπώνονται οι τέσσερις
εποχές
( ο χειμώνας λείπει )

71. Άνοιξη Καλοκαίρι
Φθινόπωρο

72. ΤΕΛΟΣ
Αντρέας Λάλης, Στέργιος Ουτσιανκούσης, Στάθης Βλάχος
Αλέξανδρος Μαζωνάκης