2. Մթնոլորտը Երկրագունդը շրջապատող օդի
շերտն է՝ մի հսկայական գազային օվկիանոս,
որի հատակը Երկրի մակերևույթն է:
Մթնոլորտը, որով պայմանավորված է
կյանքի գոյությունը Երկրի վրա, մի քանի
գազերի՝ ազոտի (78%), թթվածնի (21%),
արգոնի (0,93%), ածխաթթվական գազի
(0,03%) խառնուրդ է: Այն աննշան քանակով
պարունակում է նաև իներտ գազեր՝ նեոն,
հելիում, մեթան, կրիպտոն և այլն: Գազերից
բացի, մթնոլորտում միշտ առկա են նաև
ջրային գոլորշիներ, փոշու և ծխի մասնիկներ,
սառույցի բյուրեղիկներ:
3. Ենթադրվում է, որ ժամանակակից մթնոլորտն
ունի երկրորդային ծագում, այսինքն՝ այն
առաջացել է Երկիր մոլորակի կազմավորումից
հետո՝ նրա կարծր կեղևից անջատված գազերից:
Ժամանակի ընթացքում մթնոլորտը մի քանի
գործոնների (հրաբըխային
գործունեություն, արեգակնային
անդրամանուշակագույն
ճառագայթում, մթնոլորտի և Երկրի կեղևը
կազմող նյութերի միջև ընթացող քիմիական
ռեակցիաներ և այլն) ազդեցության հետևանքով
կրել է զգալի փոփոխություններ: Մթնոլորտի
զարգացումը սերտորեն կապված է
երկրաբանական և երկրաքիմիական
շարժընթացների, կենդանի օրգանիզմների
գործունեության հետ:
4.
5. Մթնոլորտը Երկրագունդը պաշտպանում է
երկնաքարերից, որոնք, անցնելով մթնոլորտի միջով,
շփումից շիկանում են, այրվում և միայն մանր քարերի ու
փոշու ձևով թափվում Երկրի վրա՝ չվնասելով նրան
(միայն առանձին դեպքերում են ընկնում մեծ
երկնաքարեր, որոնք մեծ զանգվածի պատճառով չեն
հասցնում լրիվ այրվել, և Երկրագնդի վրա առաջանում են
մեծ խառնարաններ):
Մթնոլորտի շնորհիվ է, որ տեղի է ունենում ջրի
շրջապտույտ, իրականացվում է կենդանի օրգանիզմների
գազափոխանակություն և լուսասինթեզ: Մթնոլորտի
գրեթե բոլոր բաղադրիչ գազերն անարգել թողանցում են
արեգակնային ճառագայթումը, սակայն, բարեբախտաբար,
24–30 կմ բարձրության վրա ոչ մեծ քանակությամբ
կենտրոնացված է օզոն կոչվող գազի շերտը, որը և
կասեցնում է Արեգակի` կյանքի համար կործանարար
անդրամանուշակագույն ճառագայթների մեծ մասը:
6.
7. Մթնոլորտը աղտոտվում է հիմնականում 2
ճանապարհով, բնական և արհեստական:
Բնական ճանհապարով օրինակ`
անտառային հրդեհները:
Արհեստական ճանապարհով աղտոտումը
իրականացվում է մարդու կողմից:
Օրինակ` ատոմակայանները:
Մթնոլորտի աղտոտումը
8. Կլիմայի փոփոխությունը կարող է վատ
անդրադառնալ մթնոլորտի վրա: Օրինակ`
1. Անտառային հորդեհների առաջացումը
2. Որոշ վայրերում ջերաստիճանի աճը իսկ
որոշ վայրերում անկումը
3. Տեղումների պատճառով ջրի մակևրևույթի
բարձրացումը և այլն:
