Che fece ... il gran rifiuto (Κ.Π. Καβάφης) Νεοελληνική Λογοτεχνία 2014-2015 Εργασία μαθητών του Γ΄4 Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Ζωσιμαίας Σχολής

1. Πρότυπο Πειραματικό
Γυμνάσιο Ζωσιμαίας
Σχολής Ιωαννίνων
Σχ. Έτος: 2014-2015
Τάξη : Γ’4
Παρουσίαση του ποιήματος :
“Che fece… il gran rifiuto”
για το μάθημα της
Ν. Λογοτεχνίας
Ονόματα μαθητών:
Άρτεμις Μαντέλλου
Μαρία Τσιτσέ
Δημήτρης Σαργιώτης
Βασίλης Χατζηβασιλείου

2. Το ποίημα:
“Che fece … il gran rifiuto”
Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του.

3. Ποιητής - Ποίημα
Σε ποια εποχή και/ή σε ποια σχολή/ρεύμα
εντάσσεται το έργο του ποιητή;
Ο Καβάφης χρονικά συμπίπτει με τους ποιητές
της Νέας Αθηναϊκής Σχολής (1880-1922), όμως
δεν ανήκει σ’ αυτήν. Ο ποιητής ανανεώνει την
παράδοση, ξεφεύγει από αυτήν και προσφέρει
στο ποίημα τα δικά του χαρακτηριστικά. Με αυτή
την έννοια το έργο του δεν εντάσσεται σε καμία
σχολή. Εξάλλου, η ποίηση του Καβάφη γνώρισε
ιδιαίτερη απήχηση πολλές δεκαετίες μετά το
θάνατό του, τη δεκαετία του ’60, χάρη στη
διαχρονικότητα των νοημάτων του.

4. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους
ποίησης;
Το συγκεκριμένο ποίημα ανήκει στη σειρά των
φιλοσοφικών ποιημάτων του Καβάφη.
Τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους ποίησης είναι τα εξής:
• Αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα χρησιμοποιώντας τα ως
πρόφαση ή ως μέσο με το οποίο ο Καβάφης κάνει αναφορά
στα προσωπικά του βιώματα.
• Δεν χρησιμοποιεί συμβολισμούς αλλά το ποίημα κινείται
στα πλαίσια του ρεαλισμού
• Υπάρχει φυσικότητα του λόγου & πλησιάζει τον πεζό λόγο
• Υπάρχει ελαφρά ειρωνεία
• Υπάρχει ελεύθερος στίχος και άνισος αριθμός συλλαβών
• Υπάρχουν λιγοστά επίθετα
• Η γλώσσα του ποιήματος είναι ιδιότυπη και περιέχει πολλά
στοιχεία από την καθαρεύουσα αλλά και από τη δημοτική

5. Η στάση ζωής που προτείνει ο
ποιητής μέσα από το ποίημά του
Ο ποιητής αντιμετωπίζει την ευκαιρία σαν μια επιλογή
μεταξύ του εύκολου και του απλού και του δύσκολου
και μεγαλειώδους. Το ποιητικό υποκείμενο (που
αντιστοιχεί σε ιστορικό πρόσωπο) επιλέγει το
ευκολότερο, δηλαδή το μεγάλο Όχι με σκοπό την
αποφυγή των ευθυνών και για χάρη μιας
απλούστερης και ταπεινότερης ζωής. Αν και δεν
μετανιώνει ποτέ, πάντα βασανίζεται με τη σκέψη του
να είχε πει Ναι.
Ο ποιητής δείχνει έτσι πώς μας ορίζει μια τέτοια
απόφαση ως ανθρώπους.

6. Όπως φαίνεται, ο ποιητής του έργου προβάλλει τις
απόψεις του στον ήρωα. Το γνωρίζουμε αυτό λόγω
ξεκάθαρου παραλληλισμού δικών του προσωπικών
αρνήσεων και της μεγάλης άρνησης της ιστορικής
φιγούρας από την οποία ο ήρωας είναι
εμπνευσμένος. Οι απόψεις αυτές χαρακτηρίζονται
από αξιοπρέπεια προς τον εαυτό τους, περιφρόνηση
της φήμης και ταπεινότητα. Όλα αυτά εκφράζονται
μέσω της άρνησης ενός υψηλού πόστου και ηθικών
συμβιβασμών που θεωρούνταν αναξιοπρεπείς για
τον ήρωα και τον ποιητή αντίστοιχα.
Η ταύτιση της επιλογής του ποιητή με
των ηρώων του

7. Σύγκριση της βιοθεωρίας του ήρωα/ποιητή με τις
διάφορες στάσεις ζωής που εντοπίσαμε στα κείμενα
μελέτης.
1. «Ο Ρωμηός» (Γ. Σουρή): Η ταπεινότητα που
εκφράζεται στο ποίημά μας αντιπαρατίθεται με την
τάση του μέσου ανθρώπου (και ιδιαίτερα του
Έλληνα) να μεγαλοπιάνεται.
2. «Τώρα» (Αθ. Χριστόπουλου): Η επιφυλακτικότητα
που εκφράζεται μέσω του ποιήματος «Che fece…»
έρχεται σε αντίθεση με την αδιαφορία για το μέλλον
που εκφράζεται στο «Τώρα».

8. 3. «Η προσευχή του ταπεινού» (Κ. Βάρναλη): Η
αδιαφορία για τα εγκόσμια και η ταπεινή στάση
ζωής του ποιήματος που μελετάμε, συγκρούεται
με τις αξίες του «ταπεινού», που φανερώνει το
ειρωνικό αυτό ποίημα, που δεν είναι άλλες από
τη ματαιοδοξία, την απληστία και την
αναξιοπρέπεια.
4. «Το πρόβλημα με τις αντωνυμίες» (Τ. Πατρίκιου):
Η επιφυλακτική κοσμοθεωρία που βασίζεται στην
προσωπική επιθυμία για απλότητα διαφέρει από
την κοσμοθεωρία που προβάλλεται από αυτό το
ποίημα, η οποία βασίζεται στη θυσία των
προσωπικών μας επιθυμιών για τους άλλους.