Φιλοσοφικά κείμενα Γ Γυμνασίου

1. Αριστοτέλης
Φιλοσοφικά κείμενα Γ Γυμνασίου

2. Ποιοςήταν;
 Φιλόσοφος
 Γεννήθηκε στη Χαλκιδική
 Ο πατέρας του ήταν ο Νικόμαχος, γιατρός του βασιλιά
της Μακεδονίας
 Βοηθούσε τον πατέρα του από μικρός κι αυτό επηρέασε
το ενδιαφέρον του για τη βιολογία και τη φυσική.
 Δεκαεπτά ετών, πήγε στην Αθήνα για να σπουδάσει στην
Ακαδημία του Πλάτωνα, όπου και παρέμεινε για είκοσι
χρόνια μέχρι τον θάνατο του δασκάλου του

3. ΟΑριστοτέληςστην
ΑκαδημίατουΠλάτωνα
 Υπήρξε ο καλύτερος μαθητής του
Πλάτωνα, ο οποίος τον αποκαλούσε
νοῦν της Ακαδημίας.
 Κράτησε αργότερα κριτική στάση
προς τη φιλοσοφία του Πλάτωνα

4. Διαφορές
Πλάτωνα-
Αριστοτέλη ως
προςτονκόσμο
 Το πρώτο κύριο και βασικό σημείο διαφωνίας τους ήταν
η αντίληψή τους για τον Κόσμο.
 Ο Πλάτωνας πίστευε ότι πίσω από τον κόσμο των
αισθήσεων και της Ύλης υπήρχε μία άλλη
πραγματικότητα, την οποία ονόμαζε "Κόσμο των Ιδεών".
Όλα όσα βλέπουμε γύρω μας είναι αντανακλάσεις άλλων
πραγμάτων, που υπάρχουν στον Κόσμο των Ιδεών.
 Ο Αριστοτέλης από τη μεριά του είχε εντελώς αντίθετη
άποψη. Γι' αυτόν ο Πλάτωνας είχε αναποδογυρίσει την
πραγματικότητα. Συμφωνούσε στο ότι ο φυσικός κόσμος
διέπεται από μεταβλητότητα, παροδικότητα και φθορά.
Αλλά οι «ιδέες» του Πλάτωνα γι' αυτόν δεν είναι οι
αρχικές μορφές των πραγμάτων, αλλά είναι ένα
κατασκεύασμα της λογικής του ανθρώπου, που
δημιουργείται μέσα από την εμπειρία.

5. Δηλαδή;
Δηλαδή ο Αριστοτέλης πίστευε πως
η ιδέα μας για παράδειγμα για το
άλογο σχηματίζεται από τη λογική
μας, αφού έχουμε δει και συγκρίνει
μέσα στη φύση ένα μεγάλο αριθμό
αλόγων και έχουμε καταλήξει σ'
εκείνα τα χαρακτηριστικά που είναι
κοινά σε όλα, πέρα από τις διαφορές
τους.
Για τον Αριστοτέλη η ύψιστη
πραγματικότητα βρίσκεται σ' αυτό
που αντιλαμβανόμαστε με τις
αισθήσεις μας

6. Διαφωνίεςως
προςτην
πολιτική
 Ο Πλάτωνας μιλάει για την ιδανική Πολιτεία, που είναι
ιδανική επειδή κυβερνάται με το πολίτευμα της
«αριστοκρατίας», δηλαδή κυβερνάται από ένα σύνολο
ανθρώπων που ξεχωρίζουν για τη σοφία, τη γνώση, την
αρετή, τη δικαιοσύνη και την ικανότητα διακυβέρνησης
των πολιτών. Ο κάθε πολίτης μέσα σ' αυτήν έχει μία
σημαντική θέση, που είναι σύμφωνη με τη φύση, τις
ικανότητες και το έργο που έχει αναλάβει να προσφέρει
ανάλογα με τις κλίσεις του.

7. Διαφωνίεςως
προςτην
πολιτική
 Κατά τον Αριστοτέλη, οι πολίτες χωρίζονται με βάση
οικονομικά κριτήρια σε τάξεις γεωργών, τεχνιτών και
εμπόρων, ενώ κοινωνικά χωρίζονται σε φτωχούς, πλούσιους
και μεσαίους. Από τη σχέση που έχουν μεταξύ τους οι
φτωχοί και οι πλούσιοι θα διαμορφωθεί η μορφή του
πολιτεύματος.
 Οι φτωχοί συνήθως είναι περισσότεροι από τους πλούσιους.
Ανάλογα με το πώς είναι μοιρασμένη η δύναμη και με το
πού αυτή συγκεντρώνεται, καθορίζεται και το είδος του
πολιτεύματος, που μπορεί να έχει τρεις μορφές: μοναρχία ή
βασιλεία (ένας κυβερνά), αριστοκρατία (λίγοι κυβερνούν) ή
δημοκρατία (πολλοί κυβερνούν).
 Η προτίμηση του Αριστοτέλη στρέφεται στη «Μέση
Πολιτεία», δηλαδή σ' αυτό που σήμερα κατανοούμε ως
δημοκρατικό πολίτευμα, όπου η μεσαία τάξη εξασφαλίζει
την ισορροπία ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους
και κρατά το κέντρο βάρους στη μέση στις μεταξύ τους
συγκρούσεις.

8. Διαφωνίεςως
προςτηθέση
τηςγυναίκας
 Η θέση που ο Πλάτωνας δίνει σ' αυτήν μέσα στην Πολιτεία
του είναι ισάξια με αυτήν του άντρα. Πίστευε ότι οι
γυναίκες μπορούν να κυβερνήσουν εξίσου καλά με τους
άντρες, επειδή η σωφροσύνη, η λογική, η ανδρεία, η αρετή
δεν είναι θέμα φύλου, αλλά ψυχής, εκπαίδευσης και
μόρφωσης.
 Ο Αριστοτέλης θεωρεί τη γυναίκα υποδεέστερη του άντρα,
καθώς πιστεύει ότι σε σχέση μ' αυτόν κάτι της λείπει και
ότι είναι ένας «ατελής άντρας».
 Κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής, επειδή η γυναίκα
έχει έναν παθητικό ρόλο (δέχεται) και ο άντρας έναν
ενεργητικό (δίνει), το παιδί κληρονομεί μόνο τις ιδιότητες
του άντρα (κάτι που όπως γνωρίζουμε σήμερα δεν ισχύει).Η
εικόνα και θεώρηση του Αριστοτέλη για τις γυναίκες
υιοθετήθηκε στον Μεσαίωνα, όπου η γυναίκα
υποβαθμίστηκε, θεωρήθηκε πηγή του κακού και του
πονηρού και περιορίστηκε στον αναπαραγωγικό της ρόλο
μόνο.

9. Κοινάσημεία
Και οι δύο συμφωνούν
 για την ψυχή και τη σημασία της για τον άνθρωπο
 πως η ευτυχία είναι συνώνυμο της αρετής και των
υψηλών αξιών και ιδανικών
πως σκοπός ενός Κράτους θα πρέπει να είναι το καλό
και η καλλιέργεια όλων των πολιτών του.

10. Ερώτηση
 Ποιο θεωρείτε ως το σημαντικότερο σημείο διαφωνίας
των δύο φιλοσόφων;

11. ΟΑριστοτέλης
δάσκαλος του
νεαρού
Αλεξάνδρου στη
Μακεδονία
 Για την αγωγή του Αλεξάνδρου χρησιμοποίησε τα
ομηρικά έπη και άλλα έργα της ελληνικής γραμματείας.
Επηρέασε θετικά την πολιτική συμπεριφορά του
Αλεξάνδρου, ο οποίος είχε πει: Στον πατέρα μου οφείλω
το «ζῆν», στο δάσκαλό μου το «εὖ ζῆν».

12. Ηίδρυσητου
Λυκείουστην
Αθήνα
 Το «Λύκειον», η περίφημη «Περιπατητική Σχολή»,
ονομάστηκε αργότερα και «Περίπατος», από ένα
οικοδόμημα τριγυρισμένο από στοές, όπου οι μαθητές, οι
«περιπατητικοί», περπατούσαν συζητώντας θέματα που
τους απασχολούσαν. Το Λύκειο εξελίχθηκε σε ανώτατο
πνευματικό ίδρυμα και έδωσε τη δυνατότητα στον
Αριστοτέλη να γράψει εκεί τα σημαντικότερα έργα του.
 Στο Λύκειο ο Αριστοτέλης συνέχισε την επιστημονική
έρευνα και τη διδασκαλία του.

13. Θάνατος
Αριστοτέλη
 Το 323 π.Χ., μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ο
Αριστοτέλης κατηγορήθηκε για φιλομακεδονικά
φρονήματα και ασέβεια. Αναγκάστηκε να αποσυρθεί στη
Χαλκίδα, όπου πέθανε το 322 π.Χ. από αρρώστια, σε
ηλικία 62 χρόνων

14. Φιλοσοφίακαι
μέθοδος
 Ο Αριστοτέλης θεωρείται πατέρας της λογικής, η οποία
παρέμεινε κύριο μάθημα στην εκπαίδευση του
Μεσαίωνα και προσελκύει το ενδιαφέρον μέχρι σήμερα.
 Ο Αριστοτέλης χρησιμοποίησε την παραγωγική, δηλαδή
την αναλυτική μέθοδο που εκκινεί από το γενικό και
μεταβαίνει στα επιμέρους, και την επαγωγική μέθοδο,
που είναι συνθετική και ακολουθεί αντίθετη πορεία.

15. Ηεπίδρασητου
Αριστοτέλη
 Το έργο του Αριστοτέλη έχει ασκήσει μεγάλη επίδραση
σε όλες σχεδόν τις εποχές από την αρχαιότητα μέχρι
σήμερα.
 Τα έργα του μεταφράστηκαν στην αραβική γλώσσα και
έγιναν ευρύτατα γνωστά στη μεσαιωνική Δύση.
 Άσκησε ιδιαίτερη επιρροή στη χριστιανική Δύση κατά
τους Μέσους Χρόνους και επηρέασε καθοριστικά το
θεολογικό και φιλοσοφικό έργο του Θωμά Ακινάτη, ο
οποίος έκανε σύνθεση της αριστοτελικής και της
δογματικής χριστιανικής διδασκαλίας.
 Γενικότερα, η επίδρασή του Αριστοτέλη υπήρξε τόσο
καταλυτική που ο αριστοτελισμός κυριάρχησε στη
φυσική θεολογία όλων των μονοθεϊστικών θρησκειών
(ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, ισλαμισμός)..

16. Ερώτηση
 Τι σας έκανε εντύπωση από τα όσα μάθατε για τον
Αριστοτέλη;