SlideShare a Scribd company logo
1 of 32
Нүүдэлчдийн овог  Удмын түүх Угийн бичиг Д. Сэрдарам  Ph. D   УТИС
ХУННУ ЖУЖАНЬ XIII  зуун 1918 он МОНГОЛ БНМАУ Дордохын 7-гоос Азын 13 – АРАВТ болно 24 ТҮМ 12 түм 95 мянган  600.000-аас 495.000 МОНГОЛ,  110.000 лам  1988 оны 7 сарын 10-нд 2 саяуул болов. 2,6 сая  – 1000 хүнд 11 оюуны хомсдол
Нэр Овог Ургийн овог Given name Sure name Family name Иван Иванович Иванов. Сансар Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа буюу Сансар Ж. Гүррагчаа
Нүүдэлчид Суурьшмал иргэд - Өрхийн нэр  Оршин буй газраараа ОВОГ болдгоос Хүн ам их Ураг, төрөл садангаараа ОВОГ болдог учир: 1. Хүн амын хувьд цөөн байдаг 2. Овог, удмын хатуу дэг ёс ,[object Object],[object Object],[object Object]
Овог хүчирхэг байх нь Үндэстэн Угсаатан Угсаа  Аймаг Овог  Үндсэн ОВОГ-оос Яс, Мах цусны Овог салбарлана ОВОГ-ийн Нийгэмдээ эзлэх байр суурь, Хүн ам: 1. ОВОГ-ийн  нас 11 – 13 үе буюу 400 жил  2. Овог-ууд худ ургийн ёсыг хатуу сахидаг ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
ТӨРИЙН ИХ ХААНЫ ГЭМШИЛ Түүний 3 дахь гэмшил нь ОТЧИГОН авгын нутгаас ЭМ авсан .
ТӨРИЙН ИХ ХАТАНЫ ГАВЪЯА Батмөнх Даян Хаан (1464-1543) Батм ө нх  –  Мандухай сэцэн хатан  на рын дундаас  7 х үү  т ө ржээ.  1482 онд  Улсболд, Т ө рболд  ихэр т ө р ө в.  1484 онд  Т ө р ө лт(охин), Барсболд  ихэр т ө р ө в.  1490 он х ү ртэл х үү   Арсболд  болон  Ачболд, Очирболд  ихэр т ө р ө в.  Хожим   Арболд  т ө р ө в . 33 настай хатан – 7 настай Хааны гэр бүл төлөвлөтийг сайн хийсэн нь Хиад Боржигон овогтонд их сайн нөлөө үзүүлсэн. Даян хааны хөвүүд  ТАЙЖ нарын угсаа болсон.
МОНГОЛ ОВОГ ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
МОНГОЛ ОВГИЙН ТҮҮХ ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
“ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Дээд үедээ ураг төрлийн барилдлагаар холбогдсон нэг өвөг дээдэстэй Монгол ахан дүүсүүд цөөхүүлээ ч гэсэн овгуудынхаа хүрээнд харилцан дотносож, өнчин ядуус, ядарсан нэгнээ асран тэтгэж, баяр цэнгэл, уй гашуугаа хуваалцдаг олон сайхан  зан заншилыг эрт үеэс бий болж эдүгээг хүртэл уламжлуулан иржээ.
“ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Овог бүр өөрийн гэсэн тодорхой нэр хочтой. Тэр нь уул овогийн эрхийн хэм хэмжээ, хүчин чадал, мандал буурлын баталгаа болдогийг Урианхай, Хиад-Боржигин, Хаучин, Жүрхэн, Торгууд мэт олон овгийн нэрнээс харж болно. Овог бүр өөрсдийн туг сүлд, уриа хашгираа, нийтийн дуу бүжиг, хорио цээртэй, туулж өнгөрүүлсэн түүх, удам судраа бичиж үлдээдэг угийн бичиг, мал сүргээ танидаг им, тамгатай байлаа.
“ ОВГИЙН НЭРНИЙ ГАРАЛ ҮҮСЭЛ” ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],http://mashbatotgonbayarsarlagtay.blogspot.com
ХҮН ХЭД НАСАЛДАГ ВЭ? ,[object Object],[object Object]
УГСААТАН БИ Гэр бүл Удам угсаа Хүмүүсийн хоорондох Бэлгийн болон Эдийн засгийн холбоо буюу ОВОГ УГСАА Эхнэр – Нөхөр – Хүүхдийн хоорондох харилцан хүлээх эрх, үүрэг хариуцлагын нэгдэл ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
ХҮНИЙ ГЭРЛЭЛТИЙН ХЭЛБЭР ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],Бүх амьдралынхаа туршид зөвхөн нэг хүнтэй гэрлэхийг хэлнэ. МОНОГАМИ Тодорхой хугацаанд нэг хүнтэй гэрлэх ба бэлэвсрэх, салсны дараа өөр хүнтэй гэрлэх. БҮЛЭГ МОНОГАМИ ПОЛИГАМИ Нэгээс дээш хүнтэй гэрлэх хэлбэр. БҮЛЭГ ГЭРЛЭЛТ Тодорхой хугацаанд нэгээс дээш эрэгтэй, нэгээс дээш эмэгтэйтэй гэрлэхийг гэрлэхийг хэлнэ.
ХҮНИЙ ГЭРЛЭЛТИЙН ХЭЛБЭР ,[object Object],ПОЛИГАМИ ИСЛАМ шашинд 3 удаа гэрлэхийг авах нь бурангуй ёс биш Нийгэмд хүлээсэн хариуцлага гэж үздэг. 2. ГЭР
УГСААТАН  ,[object Object],2.  ЭМ УГСААТАН  Олон мянган Монгол бүсгүйчүүд Солонгос эрчүүдтэй гэр бүл болж байна.
Худ - Худгуй Худаалан Худанцар ҮЕЭЛ АВГА НАГАЦ НАГАЦАНЦАР НАГАЦЛАХ ТӨРӨЛ ЗЭЭ БӨЛ ХАЯАЛ БӨЛӨӨЛӨН БӨЛӨНЦӨР ЗЭЭЛЭХ ТӨРӨЛ ЗЭЭНЦЭР
[object Object],Эцэг Өвөг эцэг Өндөр өвөг Элэнц Элэнц өвөг Хуланц Хуланц өвөг
[object Object],Гучинцар Ачинцар Жич Гуч Ач Хүү Жичинцэр
1 А 3D 1 А 3A 2 А 1A 2 А 1B 2 А 1 А 2 А 1 А 3 А 4 А 1 А 2 1 А 1 1 А 3 2 А 2 3 А 1 3 А 2 3 А 3 3 А 4 3 А 5 4 А 1 4 А 2 4 А 4 4 А 5 1 А 1A 1 А 1B 1 А 1C 1 А 2A 1 А 3B 1 А 3C 2 А 2A 2 А 2B 3 А 2A 3 А 2B 3 А 2C 3 А 3A 3 А 4A 3 А 4B 3 А 4C 3 А 5A 4 А 1A 4 А 1B 4 А 1C 4 А 2A 4 А 2B 4 А 4A 4 А 5A 4 А 4B 4 А 4C 4 А 5B 4 А 5C
Рашид-ад-Дин  ,[object Object]
МОНГОЛ УГИЙН БИЧГИЙН ТҮҮХ
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС РОК ХӨГЖИМ
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС www.naver.com/blogkoreantree.
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС http://mangarman.blogspot.com /
[object Object],[object Object]
МОНГОЛ УГИЙН БИЧИГ
 
 
 
 

More Related Content

What's hot

монголын нууц товчоо
монголын нууц товчоомонголын нууц товчоо
монголын нууц товчооnayna-1
 
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.Kun Martice
 
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэмguest00835cf3
 
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмж
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмжБие даалтын ажил хийх зөвлөмж
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмжTeacher's E-content
 
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулгаЧингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулгаTergelOchir1
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэлdelgerya
 
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекцмонголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекцShine Naran school
 
Donrowiin namdag
Donrowiin namdagDonrowiin namdag
Donrowiin namdagOyuhai1127
 

What's hot (20)

гаж үзэгдэл хичээл
гаж үзэгдэл хичээлгаж үзэгдэл хичээл
гаж үзэгдэл хичээл
 
Лекц №4 Найруулга зүйн тухай ерөнхий ойлголт
Лекц №4 Найруулга зүйн тухай ерөнхий ойлголтЛекц №4 Найруулга зүйн тухай ерөнхий ойлголт
Лекц №4 Найруулга зүйн тухай ерөнхий ойлголт
 
монголын нууц товчоо
монголын нууц товчоомонголын нууц товчоо
монголын нууц товчоо
 
эсээ бичих зөвлөмж
эсээ бичих зөвлөмжэсээ бичих зөвлөмж
эсээ бичих зөвлөмж
 
Тууль
Тууль Тууль
Тууль
 
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүрхэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
 
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
 
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
 
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмж
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмжБие даалтын ажил хийх зөвлөмж
Бие даалтын ажил хийх зөвлөмж
 
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулгаЧингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
Чингис хааны есөн өрлөгийн товч танилцуулга
 
Leg6
Leg6Leg6
Leg6
 
Эссе
ЭссеЭссе
Эссе
 
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
 
хүний хөгжил
хүний хөгжилхүний хөгжил
хүний хөгжил
 
тайлбарламж
тайлбарламжтайлбарламж
тайлбарламж
 
Жангарын тууль
Жангарын туульЖангарын тууль
Жангарын тууль
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэл
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекцмонголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
 
Donrowiin namdag
Donrowiin namdagDonrowiin namdag
Donrowiin namdag
 

Similar to Угийн бичиг

Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger familySilkroad10
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньDamdin Serdaram
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyolUrnaa_o_o
 
Монголын
Монголын Монголын
Монголын ekv0320
 
Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол ekv0320
 
Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1satjan Sauyei
 
Бага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалгануудБага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалгануудAlexandr Asargaev
 
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshilMon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshiltolya_08
 
ёс ёмбогор
ёс ёмбогорёс ёмбогор
ёс ёмбогорgganchimeg
 
монгол соёлооо
монгол соёлооомонгол соёлооо
монгол соёлоооА. Aku
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолErdenetuya Galbadrah
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолErdenetuya Galbadrah
 
монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1Erdenezul Bazarragchaa
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angitulgaa14
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angitulgaa14
 

Similar to Угийн бичиг (20)

Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger family
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
 
Монголын
Монголын Монголын
Монголын
 
Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол
 
Altan deed geree
Altan deed gereeAltan deed geree
Altan deed geree
 
Mongolchuudiin garal ugsaa
Mongolchuudiin garal ugsaaMongolchuudiin garal ugsaa
Mongolchuudiin garal ugsaa
 
Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1
 
Бага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалгануудБага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалганууд
 
Danzanravjaa
DanzanravjaaDanzanravjaa
Danzanravjaa
 
батлав
батлавбатлав
батлав
 
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshilMon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
 
Ulger
UlgerUlger
Ulger
 
ёс ёмбогор
ёс ёмбогорёс ёмбогор
ёс ёмбогор
 
монгол соёлооо
монгол соёлооомонгол соёлооо
монгол соёлооо
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
 
монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 

Угийн бичиг

  • 1. Нүүдэлчдийн овог Удмын түүх Угийн бичиг Д. Сэрдарам Ph. D УТИС
  • 2. ХУННУ ЖУЖАНЬ XIII зуун 1918 он МОНГОЛ БНМАУ Дордохын 7-гоос Азын 13 – АРАВТ болно 24 ТҮМ 12 түм 95 мянган 600.000-аас 495.000 МОНГОЛ, 110.000 лам 1988 оны 7 сарын 10-нд 2 саяуул болов. 2,6 сая – 1000 хүнд 11 оюуны хомсдол
  • 3. Нэр Овог Ургийн овог Given name Sure name Family name Иван Иванович Иванов. Сансар Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа буюу Сансар Ж. Гүррагчаа
  • 4.
  • 5.
  • 6. ТӨРИЙН ИХ ХААНЫ ГЭМШИЛ Түүний 3 дахь гэмшил нь ОТЧИГОН авгын нутгаас ЭМ авсан .
  • 7. ТӨРИЙН ИХ ХАТАНЫ ГАВЪЯА Батмөнх Даян Хаан (1464-1543) Батм ө нх – Мандухай сэцэн хатан на рын дундаас  7 х үү т ө ржээ. 1482 онд Улсболд, Т ө рболд ихэр т ө р ө в. 1484 онд Т ө р ө лт(охин), Барсболд ихэр т ө р ө в. 1490 он х ү ртэл х үү Арсболд болон Ачболд, Очирболд ихэр т ө р ө в. Хожим  Арболд т ө р ө в . 33 настай хатан – 7 настай Хааны гэр бүл төлөвлөтийг сайн хийсэн нь Хиад Боржигон овогтонд их сайн нөлөө үзүүлсэн. Даян хааны хөвүүд ТАЙЖ нарын угсаа болсон.
  • 8.
  • 9.
  • 10. “ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Дээд үедээ ураг төрлийн барилдлагаар холбогдсон нэг өвөг дээдэстэй Монгол ахан дүүсүүд цөөхүүлээ ч гэсэн овгуудынхаа хүрээнд харилцан дотносож, өнчин ядуус, ядарсан нэгнээ асран тэтгэж, баяр цэнгэл, уй гашуугаа хуваалцдаг олон сайхан зан заншилыг эрт үеэс бий болж эдүгээг хүртэл уламжлуулан иржээ.
  • 11. “ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Овог бүр өөрийн гэсэн тодорхой нэр хочтой. Тэр нь уул овогийн эрхийн хэм хэмжээ, хүчин чадал, мандал буурлын баталгаа болдогийг Урианхай, Хиад-Боржигин, Хаучин, Жүрхэн, Торгууд мэт олон овгийн нэрнээс харж болно. Овог бүр өөрсдийн туг сүлд, уриа хашгираа, нийтийн дуу бүжиг, хорио цээртэй, туулж өнгөрүүлсэн түүх, удам судраа бичиж үлдээдэг угийн бичиг, мал сүргээ танидаг им, тамгатай байлаа.
  • 12.
  • 13.
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18. Худ - Худгуй Худаалан Худанцар ҮЕЭЛ АВГА НАГАЦ НАГАЦАНЦАР НАГАЦЛАХ ТӨРӨЛ ЗЭЭ БӨЛ ХАЯАЛ БӨЛӨӨЛӨН БӨЛӨНЦӨР ЗЭЭЛЭХ ТӨРӨЛ ЗЭЭНЦЭР
  • 19.
  • 20.
  • 21. 1 А 3D 1 А 3A 2 А 1A 2 А 1B 2 А 1 А 2 А 1 А 3 А 4 А 1 А 2 1 А 1 1 А 3 2 А 2 3 А 1 3 А 2 3 А 3 3 А 4 3 А 5 4 А 1 4 А 2 4 А 4 4 А 5 1 А 1A 1 А 1B 1 А 1C 1 А 2A 1 А 3B 1 А 3C 2 А 2A 2 А 2B 3 А 2A 3 А 2B 3 А 2C 3 А 3A 3 А 4A 3 А 4B 3 А 4C 3 А 5A 4 А 1A 4 А 1B 4 А 1C 4 А 2A 4 А 2B 4 А 4A 4 А 5A 4 А 4B 4 А 4C 4 А 5B 4 А 5C
  • 22.
  • 24. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС РОК ХӨГЖИМ
  • 25. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС www.naver.com/blogkoreantree.
  • 26. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС http://mangarman.blogspot.com /
  • 27.
  • 29.  
  • 30.  
  • 31.  
  • 32.