2. Czym jest nikotyna?
• Nikotyna - C10H14N2, alkaloid pirydynowy,
występujący w liściach i korzeniach tytoniu.
Bezbarwna ciecz o temperaturze wrzenia 247°C,
zapachu tytoniu, mieszająca się z wodą i z alkoholem
etylowym. Stosowana w medycynie, garbarstwie oraz
jako składnik preparatów owadobójczych. Bardzo silna
trucizna. Nałogowe palenie papierosów lub żucie
tytoniu prowadzi do nikotynizmu.
3. Nikotyna jako substancja uzależniająca
•Nikotyna to substancja psychoaktywna. Oznacza to, że ma
ona zdolność oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy i
odpowiada za wystąpienie uzależnienia fizycznego. Nikotyna
wpływa na pobudzenie organizmu i podwyższenie ciśnienia
tętniczego. W wyniku palenia tytoniu receptory nikotynowe
są regularnie drażnione, a osoba paląca przyzwyczaja się do
efektów działania tej używki. Po pewnym czasie odczuwa
ona satysfakcjonujący poziom pobudzenia i koncentracji
jedynie wtedy, gdy dostarczy sobie kolejną dawkę nikotyny,
sięgając po następnego papierosa.
4. Nikotyna w lecznictwie
• Nikotyna wspomaga leczenie pół tuzina schorzeń mózgu -
wynika z badań prowadzonych od kilku lat w Europie i USA.
Zdaniem naukowców, w niedalekiej przyszłości substancja ta
będzie powszechnie stosowana między innymi w terapii
choroby Parkinsona i Alzheimera. Nikotyna chroni bowiem i
stymuluje neurony mózgowe. Lekarze ostrzegają jednak, że
lecznicze działanie nikotyny odnosi się jedynie do jej ściśle
określonych dawek i w żadnym wypadku nie może być
utożsamiane z paleniem papierosów.
5. Tytoń
• Tytoń – rodzaj roślin zielnych z rodziny psiankowatych.
Gatunkiem typowym jest Nicotiana tabacum. Do tego
rodzaju należy 67 gatunków pochodzących z obydwu
Ameryk oraz z Australii. Obecnie uprawiane są też w
wielu innych rejonach świata.
6.
7. Zastosowanie tytoniu
• Tytoń szlachetny uprawiany jest powszechnie
jako surowiec do produkcji wyrobów tytoniowych.
Mniejsze znaczenie w podobnym zakresie ma
także tytoń bakun. Z gatunków tych wytwarza się
używki palone (papieros, cygaro, cygaretka, tytoń
fajkowy) lub bezdymne (tabaka, snus).
• Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny
ozdobne.
8. Konsekwencje palenia tytoniu
Nikotyna jest tylko jednym z około 4000 związków obecnych w dymie
tytoniowym. Do najgroźniejszych konsekwencji medycznych palenia tytoniu
można zaliczyć:
• wzrost ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego (np.
zawał mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna, udar mózgu),
• zachorowania na nowotwory złośliwe (np. rak płuca, krtani, jamy ustnej i
gardła, pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych, trzustki, szyjki
macicy),
• wystąpienia chorób układu oddechowego (np. przewlekłej obturacyjnej
choroby płuc)
• wystąpienia niepłodności oraz zaburzeń w przebiegu ciąży (np. poronień,
małej wagi urodzeniowej noworodków).
9. Epidemiologia podstawowych chorób
spowodowanych paleniem tytoniu w Polsce:
• Choroba wieńcowa - 300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa - 200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. Dzieci