7. Twee definities Systematische reflectie op waarden en normen Theorie van het goede handelen In de verbinding ontstaat het juiste beeld Wat is ethiek?
8. Implicaties van de definities Ethiek heeft betrekking op doen en laten En dus niet alleen op abstracte ken-inhouden En dus niet alleen op doen en laten van professionals tegenover patiënten Handelen is iets anders dan gedrag Ethiek veronderstelt dan ook keuzevrijheid Ethiek veronderstelt beelden van het goede leven (inclusief die van (professionele) zorg/organisaties) Ethiek vraagt ruimte voor reflectief gesprek over waarden en normen in relatie tot het handelen
9. Ethiek brengt in kaart welke waarden en normen een rol spelen bij bepaalde handelingsvragen Onderzoekt uitgangspunten en richtlijnen voor ons zijn en handelen Brengt ze onder in een ethische theorie als referentiekader In een ethische theorie worden morele overwegingen, ervaringen en argumenten op coherente wijze beschreven en gefundeerd Elke benadering is een vorm van kijken naar ethische problemen Er is een grote diversiteit in benaderingen; dat weerspiegelt de complexiteit van het denken over het goede Zo vraagt zij aandacht voor de relativiteit en voorlopigheid van onze oordelen zonder daarmee te pleiten voor relativisme Ethiek als theoretische aangelegenheid en moraal
10. Benaderingen die meer gericht zijn op handelingen en met name besluiten: “Wat te doen of te laten?” “Hoe behoor ik te handelen?” “Waarom is dat een goed besluit?” Consequentialisme; deontologie; rechtentheorie; principebenadering Benaderingen die meer gericht zijn op menselijke kwaliteiten: “Hoe (wat voor een persoon) te zijn?” Deugdentheorie; gefocust op relaties: zorgethiek; communitarisme Twee benaderingen voor denken over goede zorg
55. Deugdenethiek: verlegt de aandacht van kwaliteit beslissingen naar kwaliteit zorgverleners. Zwaartepunt verlegd van handelen naar zijnCommunitarisme: verlegt de aandacht van liberale autonome individu naar gemeenschap. Zwaartepunt herbronning zorg als uitdrukking van samenleving Verbreding ethiek vervolg
66. Resulteert in twee typen regulering: ethisch professioneel en politiek-economisch Ontkoppelde dimensies in het denken
67. Morele inspiratie professionele moraal: zorg voor individuele patiënt Morele inspiratie politiek-economisch beleid: toegankelijkheid zorg en rechtvaardige verdeling Resulteert in oppositie ethieken in zorgorganisatie: professionals en management Zaak om twee vertogen naar elkaar toe te brengen: hoe verhoudt denken over professionele kwaliteit zich tegenover denken over rechtvaardigheid? Hoe verbinden we deze vertogen? Voorbeeld: opnamestop vanwege onvermogen/onwil professionals om nog langer onder normen professionele kwaliteit zorg te geven Verschillende ethieken
71. Ruimte voor verkenning van dilemma’s door professionals. Moreel beraad, zelfreflectie. Veronderstelt discretionaire ruimte en een narratieve ethiek
72. Vergroot betrokkenheid management: verheldering morele dimensies van beleidskeuzes. Onderken naast juridische, technische, economische ook morele rationaliteit