2. De Europese context van de veroudering
Vergrijzing van de bevolking
We leven langer en veel langer (ook zonder
handicap). Stijging aantal 100-jarigen
Meer en meer alleenstaanden.
Meer en meer onzekerheden (financiële,
relationele, familiale,…). Pensioen volstaat niet
meer.
Steeds minder inkomsten (publiek-privaat)
= CREATIVITEIT – DIVERSITEIT
3. Behoeftenonderzoek Brussel
(Prof. Verté – VUB)
Meest kwetsbaren zijn
Nooit-gehuwden
Gescheiden
Bijna 20 % geeft aan dat ze het moeilijk
hebben financieel. 2/3 zijn house-rich en
income-poor.
Slechts 2,2 % woont bij kinderen (in
1976 nog 30%)
5. Senioren evolueren
Denken na over het “wonen” in oudere
dag
Wensen gezellig te wonen
Opteren voor kleinschaligheid én behoud
van zelfstandigheid
Zijn prijsbewust
Zullen diensten op maat gebruiken
6. Visies wijzigen
Oud worden is geen ziekte
Ouderen willen zelfstandig blijven en
vooral geen last zijn.
“zorg voor” wordt vervangen door “zorg er
zelf voor”
Ontstaan van globalere concepten “wonen
en zorg”: woon-zorgcentra en - zones.
7. Het Vlaams woonaanbod voor ouderen
Huizen/appartementen (in Vlaanderen veel
eigenaars meer dan 70%))
Gemeenschapswonen
ROB en RVT
Service-flats (60+)
Aanleunwoningen
Woon- zorgzones
Alternatieve formules (té weinig ontwikkeld)
Kangoeroewonen
Groepswonen (Andromede, Abbeyfield, Klein
Begijnhof),…
8. Abbeyfield : het ontstaan
Abbeyfieldstreet in Londen
Ontstaan van eerste huis in 1956
Concept groeit uit tot 1000 Abbeyfield-
huizen.
Verspreid in 16 landen
Sinds 1995 ook in België
9. Abbeyfield: de basisfilosofie
Charter van Abbeyfield
Zelfredzaamheid, welzijn, levenskwaliteit
Gericht op gezond verouderen
Geïntegreerd in de wijk
Autonomie (privé-leven)
10. Abbeyfield: drie pijlers
Het Huis
Centraal en liefst in een bevolkte wijk (openbaar
vervoer)
Appartementen (50 à 60 M2) én ook
gemeenschappelijke delen
Normen van “lifetime housing”
De bewoners (50+)
Zelfstandig en zelfredzaam
Participeren en medeverantwoordelijk
De vrijwilligers
Diverse taken = VZW
11. Het samen wonen in een huis
Schrikt af
Bewoners beslissen over wat ze samen
en apart doen om wat gemeenschap te
vormen
Van minder tot sterke banden
Problemen ?
Getuigenissen van bewoners zijn onze
beste support
12. Abbeyfield-huizen in België
Bestaande huizen
“Entre Voisins” Etterbeek (8 )
“Le Tour de Table” Namen (6 tot 10)
“La Maison de la Tour” Lixhe (8 )
Watermaal-Bosvoorde “le Martin-pêcheur”
Op langere termijn (binnen 2 jaar)
Eupen, herinrichting van een school
Brussel, OCMW project nieuwbouw NOH
Belangstelling uit Gent, Kruibeke,
Zwijndrecht, Tervuren, Leuven,
18. JAPAN
Common space (110 sq.m.) ｘ 2
Dining Meeting Kitchen
House in Gifu
10 private rooms
32 sq. m each
Construction cost
415,000GBP
19. Juridische structuur: huur- of
erfpachtovereenkomst
Lokale Abbeyfield vzw:
waarvan alle bewoners
+ enkele vrijwilligers
lid zijn
Eigenaar: VZW, NV,
Koning Boudewijnstichting,
Gemeentebedrijf, particulier,
21. Le Martin-pêcheur
Watermaal-Bosvoorde
Van project tot een thuis voor 9
bewoners. (2004-2009)
Belang van
Respect voor architectonische normen van
“lifetime housing
Passief huis (zonnepanelen, regenwater)
Oprichten van een vzw
Samenwerking met vrijwilligers
Starten groep kandidaat-bewoners
22. De bewoners
Zelfstandig
Participeren actief in het huis
Opteren om s’avonds samen te eten
Betalen maandelijks een participatie
(huur en onkosten) aan de lokale vzw
Zijn ondernemend: yoga, contacten met
buurt, moestuin, organiseren van
conferenties, ….
23. Abbeyfield in 2010 ?
Het concept verder kenbaar maken
Partnership ontwikkelen
Financiële modellen uitwerken
Concretisering van projecten
= campagnes ter promotie van
solidariteit, wijkwerking en
burgerparticipatie (cfr. Chaumont-
Gistoux)
24. Wat bewoners zeggen:
Nooit ga ik hier weg!
Ik ben hier zo gelukkig. Het begin was
moeilijk maar nu heb ik een familie terug
gevonden.
We hebben tijd te kort.
= Abbeyfield geeft
Een herwaardering van de ouderdom
Kansen aan initiatiefnemers om
vernieuwend te werken.
25. Abbeyfield Belgium vzw
Rol ?
Promotie van de Abbeyfieldfilosofie
initiëren en begeleiden van projecten.
Toepassing van guidelines en kwaliteit:
erkenning van het Abbeyfieldhuis
Ondersteunend en coördinerend
optreden tussen de Abbeyfield huizen
Link met Abbeyfield International
(Toronto, 18 -20 oktober 2008)
Abbeyfield heeft niets met een abdij te maken maar is gewoon weg de naam van een straat in Londen waar het eerste huis voor alleenstaande oorlogsweduwen gevestigd werd. Nu zijn er meer dan 1000 huizen in Groot-Britannië en is het concept verspreid over 17 landen in de wereld. In 1995 werd Abbeyfield Belgium opgericht door Monique Verstraeten. Zij bezocht als Voorzitster van de Europese Vereniging voor Vrijwilligers Abbeyfieldhuizen in Engeland en werd er geraakt door het enthousiasme zelf van de oudere bewoners.
Gezond ouder worden is een bewuste keuze waar we een antwoord zoeken om kleine handicaps van verminderde mobiliteit, het alleen zijn , het onaangepast wonen zodat het leven zoals we wensen zo optimaal mogelijk verder gezet kan worden thuis of in thuisvervangend milieu. Mensen wensen zolang mogelijk thuis te blijven. Abbeyfield als groepswoning is daar een verlengde van dit klassiek “thuis”. Abbeyfield is een concept van groepswonen met een charter waarbij de erkenning van de rol van de ouderen en hun recht op autonomie piroritair is. Dit wil heel veel zeggen.
Het Abbeyfield-huis ligt best in een centrale bevolkte wijk. Gezien de bewoners een woning kiezen voor hun oude dag is het logisch dat die woning aangepast aan de normen van “levenslang wonen”. Dit wil zeggen dat bij het optreden van een handicap of een rolstoelgebruik alles voorzien is om het zelfstandig wonen toe te laten, zoals bredere deuren, bereikbaarheid van bed en douche. De housekeeper is een persoon die meestal halftijds het dagelijkse leven samen met de bewoners coördineert. De bewoners zelf zijn uiteraard zelfstandig en zelfredzaam en participeren actief in eigen gemeenschap maar dikwijls ook nog in de wijk. Deze participatie kan diverse vormen aannemen zoals het bereiden van een maaltijd (dagelijks of wekelijks), het onderhoud van de tuin, begeleiden van naschoolse opvang, enz… . Vrijwilligers nemen afhankelijk van hun competenties en mogelijkheden de taken op van klusjes tot administratie, vervoer van personen…..
Entre Voisins is een huis dicht van het Jourdanplein ontstaan uit de renovatie van drie aaneenpalende huizen en bewoond sinds 2004. Deze groepswoning bestaat uit 8 flats van 40m2 en gemeenschapàpelijke delen zoals een living, keuken, tuin, gastenkamer, buanderie,….. Actueel zijn er 7 bewoners.
