2. ეფექტურია
კომუნიკაცია,
რომელიც
გულისხმობს
არა მარტო
ინფორმაციის
მიწოდებას, არამედ
მიღებას. მისი
მიზანია სასურველი
საპასუხო
რეაქციის გამოწვევაა
მეორე ადამიანში
რა არის სუბიექტური რეალობა?
ყველა ადამიანს, მათ შორის ბავშვს, თავისი
სუბიექტური, უნიკალური შინაგანი სამყარო აქვს.
ერთსა და იმავე ობიექტურად არსებულ მოვლენას
სხვადასხვა ადამიანი, თავისი სუბიექტური
რეალობიდან გამომდინარე, სხვადასხვანაირად
აღიქვამს.
3. სუბიექტური
რეალობა
შედგება:
ღირებულებათა
სისტემისგან .
გონებრივი წარმოდგენები
(ანუ შეემეცნებითი
რუქები ).
აღქმების
თავისებურებანი.
კომუნიკაციის პროცესი რომ
შედგეს ამისათვის საჭიროა :
სანამ მოსაუბრეს დასახული
მიზნისკენ წავიყვანთ, მის
აღქმებს, წარმოდგენებსა და
ღირებულებებს უნდა
“შევერწყათ”,
მათ წამყვან
ღირებულებებზე უნდა
ავეწყოთ და არ
გამოვიყენოთ ისეთი
ღირებულებები, რომელიც
ამ მომენტისათვის მათში არ
არის ავტორიტეტული, არ
აინტერესებთ.
4. კომუნიკაცია რთული პროცესია , რომელიც
გულისხმობს ინფორმაციის და იდეების გაცვლას
ვერბალურად
(თუ ინფორმაციის გაცვლა-გადაცემა ძირითადად
მეტყველების, სიტყვების საშუალებით ხდება ),
არავერბალურად
(უსიტყვოდ - სახის გამომეტყველება, ჟესტები,
სხეულის მოძრაობა და სხვ. )
წერილობით
(როცა ინფორმაციის გაცვლა ხდება წერილობით).
5. ვერბალური
კომუნიკაცია
• კლასში სიტუაციის შესაბამისად ცვალე ხმის ტემბრი და ტონი,
თქვენი ხმა უნდა გამოხატავდეს ემოციას.
• მოერიდე ხმამაღლა საუბარს. ცნობილია, რომ ხმამაღლა
მოსაუბრე მასწავლებელს ჰყავს ხმაურიანი კლასი.
• მკაფიოდ და ნათლად გამოთქვი სიტყვები, ამ დროს ხმადაბლა
ნათქვამიც გასაგები იქნება მთელი კლასისთვის;
• საუბრისას იყავი გაწონასწორებული და დაუწიე ხმას, რადგან
ხმის სიდაბლე მნიშვნელოვნების შეგრძნებას ბადებს, ხოლო
გაწონასწორებული და მშვიდი საუბარი მსმენელზე
გაცილებით დიდ გავლენას ახდენს.
• თუ ზოგიერთ სიტუაციაში აუცილებელია ჩქარი საუბარი,
ყურადღება მიაქციე გამოთქმებს.
მასწავლებლის ხმა
6. მასწავლებლის
სამეტყველო
ენა
• ვესაუბროთ მოსწავლეებს მათთვის გასაგებ ენაზე, მათთვის ნაცნობი
ლექსიკის გამოყენებით;
• ეტაპობრივად მივაწოდოთ მოსწავლეებს ახალი ტერმინოლოგია,
ფრაზეოლოგია, უცხო სიტყვები შესაბამისი განმარტებებით.
• გააკეთე პაუზა საკითხის მნიშვნელობის ხაზგასასმელად;
• გააკეთე პაუზა, სანამ მოსწავლე პასუხს გასცემს თქვენს მიერ
დასმულ კითხვას, მიეცი მოსწავლეს დრო მოსაფიქრებლად;
• გაკეთე პაუზა, როცა მოსწავლეები კლასში ხმაურს იწყებენ.
8. დახურული კითხვა, რომელზეც არსებობს
ერთი სწორი პასუხი. ამით მასწავლებელი
ამოწმებს მოსწავლის ცოდნას კონკრეტული
საკითხის შესახებ.
ღია კითხვა, როდესაც პასუხი არ არის
ცალსახა, იგი შეიძლება იყოს მრავალნაირი.
9. ჯერ დასვით შეკითხვა, სანამ რომელიმე კონკრეტული
მოსწავლისგან მოითხოვდეთ პასუხს. როდესაც
მასწავლებელი გამოიძახებს მოსწავლეს და შემდეგ უსვამს
კითხვას, კლასის დანარჩენი ნაწილი ნაკლებად არის
მოტივირებული შეკითხვის მოსასმენად და, შესაბამისად,
აღარ ფიქრობს პასუხზე.
მასწავლებელმა შეიძლება კითხვით მიმართოს ერთ
რომელიმე კონკრეტულ მოსწავლეს მაშინ, როცა სურს
შეამოწმოს მისი ცოდნა ან ჩართოს იგი საგაკვეთილო
პროცესში.
როდესაც კითხვა მიმართულია არა ერთი კონკრეტული
ბავშვისკენ, არამედ მთელი კლასისკენ, მოსწავლეთა
ჩართულობა და პასუხისმგებლობა იზრდება..
10. დაიცავით ლოგიკურობა და თანმიმდევრულობა. ყოველი
მომდევნო კითხვა უნდა გამომდინარეობდეს წინა კითხვის
პასუხიდან.
მოსწავლეს მიეცით პასუხის მოფიქრებისთვის სათანადო
დრო.
არასოდეს უპასუხოთ თქვენ დასმულ შეკითხვას თავად, ამ
დროს მოსწავლეს ფიქრის მოტივაცია უქვეითდება
11. თუ მოსწავლე ვერ იგებს შეკითხვას, შეკითხვა უფრო
მარტივად ჩამოაყალიბეთ, მიეცით მინიშნებები, რომ
შეძლოს სწორი პასუხის ფორმულირება. თუ მაინც ვერ
პასუხობს, მიეცით პასუხის რამდენიმე ვარიანტი და
სთხოვეთ ამოირჩიოს სწორი პასუხი.
ყველა მოსწავლეს მიეცით პასუხის გაცემის
შესაძლებლობა. თუ მოსწავლე მზად არ არის
პასუხისთვის, მიეცით შესაძლებლობა, თავი შეიკავოს
პასუხისაგან და მოგვიანებით დაუსვით სხვა შეკითხვა.
არ მიმართოთ შეკითხვით მხოლოდ წარმატებულ
მოსწავლეს.
12. არ გაუკეთოთ იგნორირება მოსწავლეთა პასუხებს.
ყოველთვის დაუფასეთ მას არასწორი პასუხი
გარკვეული პოზიტიური თუ კონსტრუქციული
გამოხმაურებით.
როცა მოსწავლე პასუხის დროს უშვებს შეცდომას,
დამაზუსტებელი კითხვებით თავად მიიყვანეთ სწორ
პასუხამდე, რომ მან შეძლოს შეცდომის გამოსწორება და
წარმატების მიღწევა.
მოსწავლეთა პასუხებზე გააკეთეთ დასკვნები.
დასვით ისეთი შეკითხვები, რომლებიც მოსწავლეს
საკითხის ღრმა შესწავლისაკენ უბიძგებს მაგ.
დაუკავშირეთ ნასწავლი საკუთარ გამოცდილებას...
13. ერთ-ერთი მეთოდიკა მასწავლებლის მიერ
დამაზუსტებელი შეკითხვების დასმაა, რომელიც
მოსწავლეს სწორი მიმართულებით წაიყვანს. ამ
მეთოდიკას მასწავლებელმა იმ შემთხვევაში უნდა
მიმართოს, როდესაც მოსწავლეს ეძლევა რთული
დავალება და იგი ვერ ახერხებს მის გადაჭრას
დამოუკიდებლად. მასწავლებელმა ამ დროს უნდა
გაითვალისწინოს მოსწავლეთა ცოდნის დონე და ამის
მიხედვით შეარჩიოს დამაზუსტებელი შეკითხვები და
შემდეგ ნაბიჯ-ნაბიჯ ავიდეს ზემოთ.
გამოიყენეთ აზროვნების ზედა დონეების (ანალიზი,
სინთეზი, შეფასება) ასამოქმედებელი მეთოდიკები.
14. წერითი კომუნიკაცია
„გონებაში, წინასწარ ჩამოაყალიბეთ რისი დაწერა გსურთ;
წარმოიდგინეთ ვისთვის არის განკუთვნილი წერილი, ანგარიში,
მიმართვა, რეცენზია თუ კომენტარი;
თავიდანვე დააკონკრეტეთ კომუნიკაციის მიზანი;
წარმოადგინეთ მთელი საჭირო ინფორმაცია. მიმოიხილეთ ყველაფერი,
რაც აუცილებლად მიგაჩნიათ, მაგრამ ეცადეთ ეს მოკლედ ჩამოაყალიბოთ
აზრი;
თავი აარიდეთ ზედმეტი ინფორმაციის გამოყენებას. ინფორმაციის
მიწოდებამდე დაფიქრდით არის თუ არა ის აუცილებელი მიზნის
მისაღწევად;
გამოიყენეთ მარტივი, გასაგები სიტყვები და მოკლე წინადადებები;
ეცადეთ, წერილი იქნება ეს, რეცენზია, თუ კომენტარი, ერთ ჯერზე,
მაგიდიდან აუდგომლად დაწეროთ, როგორც დროის ეკონომიის, ასევე
აზრის გადმოცემის თვალსაზრისით;
დასრულების შემდეგ დაწერილი ყურადღებით წაიკითხეთ და
შეასწორეთ;
ყურადღება მიაქციეთ იმას, რომ არ გაგეპაროთ მექანიკური შეცდომები და
სიტყვების მართლწერა იყოს სწორი.
16. მასწავლებელი უნდა დაფიქრდეს და გაანალიზოს თუ
რა მნიშვნელობა აქვს განმავითარებელ შეფსებას,
რომელიც ჩვენს შემთხვევაში საშიანო დავალების
რვეულში წერილობითი კომენტარის სახით ჩნდება.
დაწეროს ნათლად, მოკლედ და კონკრეტულად რა არის
შეცდომა და რა არის გასაუმჯობესებელი. სასურველია,
რეკომენდაციის სახით გასაუმჯობესებელი გზებიც
შესთავაზოს.
ყველაფერს უნდა ახლდეს მასწავლებლის
კეთილგანწყობა.
რეკომენდაციები:
17. ამ რეკომენდაციების გათვალისწინების შემდეგ წერილობითი
განმავითარებელი შეფასება იქნება ნათელი და კონკრეტული,
ადვილად გასაგები მოსწავლითვის, რაც მას დაეხმარება შეცდომის
დაძლევაში, რაც თავის მრივ სწავლისადმი მოტივაციას აამაღლებს
და მოსწავლისა და მასწავლებლისთვის სასურველ შედეგს
გამოიღებს.
18. უშედეგო კომენტარების ნიმუშები
1.”აზრი გაუგებარია. გრამატიკულად გამართე
წინადადება”.
2.”ყურადღება მიაქციეთ პუნქტუაციას,
განსაკუთრებით მძიმეებს!”
3.”არასწორ სიტყვებს იყენებ და ისინი ვერ
გამოხატავენ ზუსტად იმას, რისი თქმაც გინდა!”
4.”შეცდომაა, ჩანს ტექსტი არ იცი კარგად”.
19. არავერბალური კომუნიკაცია
იგი გულისხმობს კომუნიკაციას . . .
– ხმის ტონის,
– მეტყველების ტემპის,
– ჟესტების,
– სხეულის,
– გამომეტყველების,
– თვალით კონტაქტის,
– შეხების,
– გარეგნობისა
– ურთიერთობისას დაკავებული მანძილის
მეშვეობით.
