2. Programma
Wat is creativiteit?
Het zandlopermodel
klimaat voor creativiteit (hs 4)
creatieve denkvaardigheden (hs 5)
management van ideeën (hs 6)
your name
4. creativiteit (Gaspersz, p.12-14)
• “creativiteit is het proces waardoor ideeën
ontstaan.”
• (denk)proces
• door één persoon, of een groep/team
• leidt tot ideeën (oorspronkelijke gedachten, ideeën
zijn kansen om doelen te bereiken)
• nieuwe ideeën, bestaand idee in een andere
context, nieuwe combinatie van ideeën
• beperkt tot het bedenken van ideeën (alleen de
eerste keer scheppen; uitvoering vereist
vakmanschap etc.)
your name
5. wat is creativiteit?
(Csikszentmihalyi 1999)
• Iets kan pas creatief genoemd
worden als het nuttig is voor de
samenleving/cultuur
• Vindt plaats in de wisselwerking
tussen gedachten en de sociaal-
culturele context
your name
6. creativiteit (Csikszentmihalyi 1999)
3 gerelateerde onderdelen:
• gebied = verzameling symbolische regels en
procedures. bv. wiskunde, muziek of
bedrijfskunde
• veld = mensen die fungeren als bewakers van
het gebied, en bepalen of een creatief idee
(vernieuwing) geaccepteerd wordt
• creatief persoon = iemand die de symbolen
van het gebied gebruikt en een nieuw idee
heeft dat geaccepteeerd wordt
your name
7. definitie van creativiteit
(Csikszentmihalyi 1999)
• elke daad, idee of produkt dat een
bestaand gebied verandert of dat een
bestaand gebied verandert in een nieuw.
• creatief mens = iemand wiens gedachten
of handelingen een gebied veranderen of
een nieuw gebied vestigen.
your name
8. verschil tussen creativiteit en…
• talent: aangeboren vermogen om iets erg
goed te kunnen
• genialiteit: iemand die zowel briljant als
creatief is
• een creatief iemand hoeft dus geen
uitgesproken talent te hebben of briljant
te zijn.
your name
9. creativiteit en innovatie
• creativiteit
– heeft te maken met het produceren van
nieuwe ideeën.
• innovatie
– heeft te maken met de vertaling van een
goed idee in het benutten van kansen en
mogelijkheden voor de organisatie.
your name
10. innovatie
• creativiteit is de basis van innovatie
• door innovatie onderscheidt een
organisatie zich van concurrenten en kan
groei gecontinueerd worden.
• innovatie wordt steeds belangrijker; het
belang van nieuwe ideeën dus ook.
your name
11. innovatie management
• gebaseerd op management van
creativiteit
• creativiteit waarborgt dat de
innovatiebehoefte voeding krijgt via
nieuwe ideeën.
• vertaling van beschikbare kennis naar de
legio nieuwe mogelijkheden en kansen
your name
12. waarom creativiteit & innovatie?
1. creativiteit is de basis van innovatie
2. transformatie van kennis/ideeën in
toegevoegde waarde
3. permanente verbetering van kwaliteit
en prestaties
4. gewaardeerde creativiteit motiveert
werknemers
5. nieuwe concurrentievoordelen behalen
your name
13. hs 4
mana
geme
nt
van
hs 5
creat
iviteit
hs 6
het zandlopermodel
Gaspersz, p.32
your name
15. hs 4
management
van creativiteit
het zandlopermodel
Gaspersz, p.32
your name
16. klimaat voor creativiteit (hs 4)
1. creativiteitsgericht leiderschap
2. diversiteit
3. kennisdeling
4. kruisbestuiving
5. tijd voor creativiteit
6. uitdagende doelen en creatieve
spanning
7. tolerantie voor mislukking
8. ruimte voor intern ondernemerschap
your name
17. 1. creativiteitsgericht leiderschap
= facilitering creatieve processen die tot
innovaties leiden door
• kansrijke projecten ondersteunen
• medewerkers informeren over strategische doelen
• mensen betrekken bij het oplossen van problemen
• knellende organisatiestructuren losser maken
• dialoog en discussie bevorderen
• diversiteit aanmoedigen
• cultuur van risico’s en permanent leren bevorderen
• management heeft scherpe neus voor ideeën
• Manager als communicator, planner,
doelensteller en supporter van ideeën.
your name
18. 2. diversiteit
• pluriforme denkstijlen (zie p41),
vakgebieden, vooropleidingen, culturele
of etnische achtergronden,
persoonlijkheidskenmerken
• multi-disciplinaire teams
• teamrollen (Belbin)
• persoonlijkheid
• demografie
• proces van ‘creatieve confrontatie’, men
brengt elkaar ‘out of the box’.
your name
19. 3. kennis(deling) en creativiteit
hoog “wilde ideeën” doorbraak ideeën
vermogen tot
creatief denken
gebrek aan ideeën ideeën binnen het kader
laag
laag hoog
Kennis over een bepaald probleem
your name
20. 4. kruisbestuiving
• bewust groepen met elkaar in contact
brengen die wederzijds inspirerend zijn.
• ‘creative communities’: zet mensen met
gelijke interesses maar met andere
achtergronden bij elkaar!
• vijand: hokjesgeest, rivaliteit tussen
afdelingen, vaste structuren.
your name
21. 5. tijd voor creativiteit
• investering, want tijd = geld
• hoeveel tijd wil een organisatie
vrijmaken? hoe groot is de
investering?
your name
22. 6. uitdagende doelen en
creatieve spanning
• Moeilijk te bereiken doelen zet aan
tot creativiteit in organisaties (wel
haalbaar!)
• Risico en spanning zet ook aan tot
creativiteit (geen gebaande wegen)
your name
23. 7. tolerantie voor mislukking
• mislukking is ook inzicht, is nuttige
feedback
• principe lerende organisatie
• vijand: afrekenen op resultaat leidt tot
vermijding van falen en risico’s
your name
24. 8. intern ondernemerschap
• klantoriëntatie belangrijk
• vanuit ‘eigen dadendrang’
• risicomijdend gedrag vermijden
• ondernemerschap complementeert
creativiteit, omdat het tot actie leidt?
your name
27. creatieve denkvaardigheden (hs 5)
verschillende technieken:
1. meerdere invalshoeken op een probleem
• bv. mind-mapping
1. visualiseren van overeenkomsten met andere
problemen of verschijnselen
• bv. metaforen
1. andere denkrichtingen
• bv. provocatie
1. zien of horen van andermans ideeën leidt tot
nieuwe ideeën
• bv. brainstorming
your name
28. denkbewegingen
• verbreding
• de 6 w’s
• verdieping
• idee van de ijsberg
• verschuiving
• metaforen, andere werelden (sport, muziek)
• oplossend denken (convergentie)
• perspectieven verkennen (divergentie)
your name
33. Ideeënmanagement (hs 6)
• alle acties die een bedrijf onderneemt om
ideeën te signaleren, te evalueren, te
belonen en deze te implementeren. (p77)
• ideeënmanagement = gereed voor
implementatie (het daadwerkelijke
innovatieproces) = doelrealisatie dmv
besluitvorming
your name
34. kerntaken van
ideeënmanagement
• vangen van ideeën
• Ideeën vangststeem, bv. ideeënbus
• soms tekort, soms overschot aan ideeën
(duidelijkere doelformulering)
• beheren van ideeën
• beheer: ideeënbank; registratie van ideeën
• selecteren van ideeën
• Nog beter PDCA (Deming)
your name
35. selectie van ideeën
• criteria:
• moeilijk algemeen te bepalen
• hoge impact op het te bereiken doel
• relatief snel te implementeren
your name
36. selectie van ideeën
verwachte snelheid van realisatie
langzaam snel
naar broedkamer:
hoog
is de implementatie te naar verrijkingsfase
versnellen?
verwachte bijdrage
aan het te
bereiken doel
naar ideeënbank.
laag naar ideeënbank binnen niet te lange tijd
regelen
your name
37. Verrijking van ideeën
• het idee verder polijsten + zicht krijgen
op wat nodig is om het idee uit te werken
• bv. Unilever:
• waarom is het idee waardevol?
• wat maakt het uniek?
• wat zijn voordelen voor organisatie,
medewerkers, klanten?
• wat is bij uitwerking nodig aan financiering,
menskracht, kennis, andere resources?
• welke risico’s zijn verbonden aan dit idee?
• wie zou idea champion kunnen zijn?
your name
38. Waardering van creatieve
medewerkers
– matriële beloning: bonus, geld
• gevaar: geen intrinsieke motivatie
– niet-matriële beloning:
• bedenker (betrekken bij) uitvoering van het idee
• iemand in het zonnetje zetten
• geven van extra tijd om ideeën te bedenken
• (publieke) aandacht voor het idee
• bieden van bijzondere projecten of promotie
your name
39. kwaliteit van ideeënmanagement
(vanuit medewerkers gezien)
– snelheid van feedback op ideeën
– snelheid van beoordeling/waardering van
het idee
– onderbouwing van afwijzingen
– transparantie van het beoordelingssysteem
– zijn er verschillende manieren om ideeën in
te dienen
– wordt de beloning als voldoende ervaren
your name
40. Implementatie van ideeën
• cruciale factoren:
– goede acceptatie van waardevolle
ideeën door het lijnmanagement
– kleine verbeteringen zijn makkelijker te
implementeren
– financiële ruimte moet voldoende zijn
– tijd voor nieuwe ideeën + realisatie
– proeftuin, uittesten van nieuwe ideeën
your name
41. De creatieve organisatie
• stap 1: communiceren van verwachtingen
– bewustwording van het zijn/worden van een creatieve org.
• stap 2: diagnose van de huidige situatie
– in welke ontwikkelingsfase bevindt zich een organisatie?
– zie volgende slide
– quick scan management van creativiteit: zie p.99-103.
• stap 3: ontwikkelen van een creatieve organisatie
– integrale benadering; complete gestructureerde werkwijze
– ‘laisser-faire’ benadering: vanzelfsprekend creatief
– creatieve eilanden: een afdeling, of taskforce
your name
