SlideShare a Scribd company logo
1 of 17
CO TO, PO CO, GDZIE?
To wyrazy lub związki frazeologiczne,
które uważamy dziś za przestarzałe.
Wyrazów tych dziś się już nie używa
lub używa się nadal, ale w zmienionej
formie gramatycznej lub znaczeniu.
Czy słyszeliście kiedyś o wyrazie „czędo”?

Kiedyś, jeszcze w XIV wieku oznaczał on dziecko.
Dziś już na dobre wyraz ten wyszedł ze słownika.
Znawcą drewna?
A może specjalistą od rzucania kłód pod nogi?


OTÓŻ NIE!
Kłodnik to odpowiednik dzisiejszego
 więźnia 
 serce – kiedyś: sierce
 zbrodniarz – kiedyś:
 zbrodzień
 ogrodowy – kiedyś: ogrodny
 inny – kiedyś: inszy
(…) świętemu duchu– dziś: duchowi

Między złemi a dobremi – dziś: między złymi a
 dobrymi

Od oblicza ziemie – dziś: od oblicza ziemi
Flejtuch – o kim tak mówimy?
 O brudasie, śmierdzielu, osobie której obce
 są takie rzeczy jak: mydełko, szampon czy
 szczoteczka do zębów.


 A kiedyś flejtuch był opatrunkiem
 zakładanym wraz z maścią na bolące rany!
Synonim takich wyrazów jak: rupieć, rzęch.
 Coś niepotrzebnego, zbędnego, zepsutego np.
  rozklekotany rower, który ostatnio stał przed naszą
  szkołą (bez błotników, z chwiejącym się siodełkiem i
  rozbitą lampą) 



 Kiedyś gratami nazywano wszystkie sprzęty,
 które znajdowały się w domu – meble,
 obrazy, lustra itd..
 Wszystkie kobiety świata uwielbiają ten dzień,
 nieprawdaż?
Gdybyśmy teraz przenieśli się do XVI w., i nasi kochani
 panowie zaczęliby nam składać życzenia z okazji dnia
 kobiet, miałybyśmy prawo bardzo się na nich
 pogniewać…

A dlaczego? Jak myślicie?
  Jeszcze w XVI w. wyraz „kobieta” był obraźliwy dla płci
  żeńskiej.
  Pochodzi on od rzeczownika kob, który oznaczał
  kiedyś chlew.
 Gdyby tytuł powieści Henryka Sienkiewicza przeczytał
 ktoś żyjący w XV w., mógłby być mocno
 zdezorientowany…
Bo dawniej oba te wyrazy – zarówno pustynia, jak i
puszcza oznaczały to samo: pustkowie, odludzie.
Potem doszło do ich specjalizacji.


I tak dzisiaj pustynia oznacza teren
piaszczysty, a puszcza teren zalesiony, ale
bez obecności człowieka.
Zapewne każdy z nas cierpiał na taką
wstydliwą i nieprzyjemną przypadłość jak
biegunka…

I każdy z nas, kiedy zachorował, słyszał
padające z ust pani doktor pytanie o… stolec
Zapewne każdy z nas wie, co oznacza
słowo STOLEC. Kiepska sprawa…


Ale nie zawsze tak było!!!
Pierwotnie stolec oznaczał TRON KRÓLEWSKI.
Ciekawe, nieprawdaż?

Z czasem, słowo to zaczęło być używane
w znaczeniu „krzesło”,
a jeszcze później nazwano tak
urządzenie sanitarne
 – sedes. Dziś – wiadomo 
Jeżeli chcecie dowiedzieć się
więcej na temat zawiłości lub
historii naszego języka –
czekam na pytania 

More Related Content

What's hot

Радянсько-польська війна і Україна.
Радянсько-польська війна і Україна.Радянсько-польська війна і Україна.
Радянсько-польська війна і Україна.pv01com
 
Prezezntacja o wisławie szymborskiej
Prezezntacja o wisławie szymborskiejPrezezntacja o wisławie szymborskiej
Prezezntacja o wisławie szymborskiejAd Hoc
 
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozak
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozakOpieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozak
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozakMrtinez86
 
Zastosowanie soli1
Zastosowanie soli1Zastosowanie soli1
Zastosowanie soli1Teresa
 
Szlaki turystyczne w Polsce
Szlaki turystyczne w PolsceSzlaki turystyczne w Polsce
Szlaki turystyczne w PolsceAnna Sz.
 
Наказ про БЖД у осінньо зимовий період 2016 року
Наказ  про БЖД у осінньо зимовий період 2016 рокуНаказ  про БЖД у осінньо зимовий період 2016 року
Наказ про БЖД у осінньо зимовий період 2016 рокуIskorostenska
 
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczne
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczneBlok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczne
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczneEdukacja online
 
Walka o granice iirp
Walka o granice iirpWalka o granice iirp
Walka o granice iirpaskrainski
 
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...Ch1ffon
 
System gospodarki rynkowej
System gospodarki rynkowejSystem gospodarki rynkowej
System gospodarki rynkowejiwsz1
 
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczychLekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczychEdukacja online
 

What's hot (20)

Радянсько-польська війна і Україна.
Радянсько-польська війна і Україна.Радянсько-польська війна і Україна.
Радянсько-польська війна і Україна.
 
Prezezntacja o wisławie szymborskiej
Prezezntacja o wisławie szymborskiejPrezezntacja o wisławie szymborskiej
Prezezntacja o wisławie szymborskiej
 
Kuchnia polska
Kuchnia polskaKuchnia polska
Kuchnia polska
 
Przyczyny upadku RP
Przyczyny upadku RPPrzyczyny upadku RP
Przyczyny upadku RP
 
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozak
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozakOpieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozak
Opieka paliatywna w geriatrii mgr beata kozak
 
Zastosowanie soli1
Zastosowanie soli1Zastosowanie soli1
Zastosowanie soli1
 
Szlaki turystyczne w Polsce
Szlaki turystyczne w PolsceSzlaki turystyczne w Polsce
Szlaki turystyczne w Polsce
 
Наказ про БЖД у осінньо зимовий період 2016 року
Наказ  про БЖД у осінньо зимовий період 2016 рокуНаказ  про БЖД у осінньо зимовий період 2016 року
Наказ про БЖД у осінньо зимовий період 2016 року
 
творення прислівників
творення прислівників   творення прислівників
творення прислівників
 
Prezentacja o-wisławie-szymborskiej
Prezentacja o-wisławie-szymborskiejPrezentacja o-wisławie-szymborskiej
Prezentacja o-wisławie-szymborskiej
 
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczne
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczneBlok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczne
Blok III Lekcja 4: Paliwa silnikowe, oleje i smary techniczne
 
Walka o granice iirp
Walka o granice iirpWalka o granice iirp
Walka o granice iirp
 
Komorka
KomorkaKomorka
Komorka
 
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...
Лекція № 2. “Розрахунок косозубих циліндричних передач. Допустимі контактні і...
 
Polaczenia
PolaczeniaPolaczenia
Polaczenia
 
Sterowniki PLC
Sterowniki PLC Sterowniki PLC
Sterowniki PLC
 
Glukoza jako przykład cukru prostego
Glukoza jako przykład cukru prostegoGlukoza jako przykład cukru prostego
Glukoza jako przykład cukru prostego
 
System gospodarki rynkowej
System gospodarki rynkowejSystem gospodarki rynkowej
System gospodarki rynkowej
 
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczychLekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych
Lekcja 6 Zjawisko tarcia i jego wpływ na pracę ciągników i maszyn rolniczych
 
Kwestionariusz ankiety
Kwestionariusz ankietyKwestionariusz ankiety
Kwestionariusz ankiety
 

Viewers also liked

Opis – przedmiot, postać, obraz
Opis – przedmiot, postać, obrazOpis – przedmiot, postać, obraz
Opis – przedmiot, postać, obrazAd Hoc
 
Słowniki
SłownikiSłowniki
SłownikiAd Hoc
 
Analiza obrazu Krzyk - Edvard Munch
Analiza obrazu   Krzyk - Edvard MunchAnaliza obrazu   Krzyk - Edvard Munch
Analiza obrazu Krzyk - Edvard Munchjadwigalenczuk
 
Zwiazki Frazeologiczne
Zwiazki FrazeologiczneZwiazki Frazeologiczne
Zwiazki Frazeologiczneguest0e890c
 
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?Matt Olech
 
Interpunkcja
InterpunkcjaInterpunkcja
InterpunkcjaAd Hoc
 
Synonimy Antonimy Neologizmy Etc
Synonimy Antonimy Neologizmy EtcSynonimy Antonimy Neologizmy Etc
Synonimy Antonimy Neologizmy Etcguest0e890c
 
Brzydota Jako Kategoria Estetyczna
Brzydota Jako Kategoria EstetycznaBrzydota Jako Kategoria Estetyczna
Brzydota Jako Kategoria Estetycznaguest0e890c
 
Nie taki diabeł straszny związki frazeologiczne
Nie taki diabeł straszny   związki frazeologiczneNie taki diabeł straszny   związki frazeologiczne
Nie taki diabeł straszny związki frazeologiczneAd Hoc
 
Frazeologizmy prezentacja
Frazeologizmy   prezentacjaFrazeologizmy   prezentacja
Frazeologizmy prezentacjaAd Hoc
 
Zapożyczenia w języku polskim
Zapożyczenia w języku polskimZapożyczenia w języku polskim
Zapożyczenia w języku polskimjanek
 
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY, HOMONYM, AND HOMOGRAPH
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY,  HOMONYM, AND HOMOGRAPHSYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY,  HOMONYM, AND HOMOGRAPH
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY, HOMONYM, AND HOMOGRAPHLili Lulu
 

Viewers also liked (17)

Opis – przedmiot, postać, obraz
Opis – przedmiot, postać, obrazOpis – przedmiot, postać, obraz
Opis – przedmiot, postać, obraz
 
Analiza Obrazu
Analiza ObrazuAnaliza Obrazu
Analiza Obrazu
 
Słowniki
SłownikiSłowniki
Słowniki
 
Analiza obrazu Krzyk - Edvard Munch
Analiza obrazu   Krzyk - Edvard MunchAnaliza obrazu   Krzyk - Edvard Munch
Analiza obrazu Krzyk - Edvard Munch
 
Zwiazki Frazeologiczne
Zwiazki FrazeologiczneZwiazki Frazeologiczne
Zwiazki Frazeologiczne
 
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?
Jak tworzyć opisy do filmów YouTube?
 
Interpunkcja
InterpunkcjaInterpunkcja
Interpunkcja
 
Jak napisać opis portretu
Jak napisać opis portretuJak napisać opis portretu
Jak napisać opis portretu
 
Miron białoszewski prezentacja
Miron białoszewski prezentacjaMiron białoszewski prezentacja
Miron białoszewski prezentacja
 
Antonimy 1
Antonimy 1Antonimy 1
Antonimy 1
 
Synonimy Antonimy Neologizmy Etc
Synonimy Antonimy Neologizmy EtcSynonimy Antonimy Neologizmy Etc
Synonimy Antonimy Neologizmy Etc
 
Typy Liryki
Typy LirykiTypy Liryki
Typy Liryki
 
Brzydota Jako Kategoria Estetyczna
Brzydota Jako Kategoria EstetycznaBrzydota Jako Kategoria Estetyczna
Brzydota Jako Kategoria Estetyczna
 
Nie taki diabeł straszny związki frazeologiczne
Nie taki diabeł straszny   związki frazeologiczneNie taki diabeł straszny   związki frazeologiczne
Nie taki diabeł straszny związki frazeologiczne
 
Frazeologizmy prezentacja
Frazeologizmy   prezentacjaFrazeologizmy   prezentacja
Frazeologizmy prezentacja
 
Zapożyczenia w języku polskim
Zapożyczenia w języku polskimZapożyczenia w języku polskim
Zapożyczenia w języku polskim
 
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY, HOMONYM, AND HOMOGRAPH
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY,  HOMONYM, AND HOMOGRAPHSYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY,  HOMONYM, AND HOMOGRAPH
SYNONYMS, ANTONYMS, POLYSEMY, HOMONYM, AND HOMOGRAPH
 

More from Ad Hoc

Smoki hobbit
Smoki hobbitSmoki hobbit
Smoki hobbitAd Hoc
 
Mt hl hobbit
Mt hl hobbitMt hl hobbit
Mt hl hobbitAd Hoc
 
Prezentacja hobbit leśne elfy
Prezentacja hobbit   leśne elfyPrezentacja hobbit   leśne elfy
Prezentacja hobbit leśne elfyAd Hoc
 
Krasnoludy z hobbita polski
Krasnoludy z hobbita polskiKrasnoludy z hobbita polski
Krasnoludy z hobbita polskiAd Hoc
 
Krasnoludy praca na polski natalia i karolina i emilka
Krasnoludy  praca na polski natalia i karolina i emilkaKrasnoludy  praca na polski natalia i karolina i emilka
Krasnoludy praca na polski natalia i karolina i emilkaAd Hoc
 
Hobbit
HobbitHobbit
HobbitAd Hoc
 
Hobbici
HobbiciHobbici
HobbiciAd Hoc
 
Elfy zachodnie
Elfy zachodnieElfy zachodnie
Elfy zachodnieAd Hoc
 
Elfy leśne
Elfy leśneElfy leśne
Elfy leśneAd Hoc
 
Głoski
GłoskiGłoski
GłoskiAd Hoc
 
Ernest malinowski
Ernest malinowskiErnest malinowski
Ernest malinowskiAd Hoc
 
Zbigniew antoni preisner
Zbigniew antoni preisnerZbigniew antoni preisner
Zbigniew antoni preisnerAd Hoc
 
Jan paweł ii „ – karol wojtyła
Jan paweł ii „ – karol wojtyłaJan paweł ii „ – karol wojtyła
Jan paweł ii „ – karol wojtyłaAd Hoc
 
Ludwik zamenhof
Ludwik zamenhofLudwik zamenhof
Ludwik zamenhofAd Hoc
 
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 a
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 aPrezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 a
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 aAd Hoc
 
Jan chrzciciel władysław śniadecki
Jan chrzciciel władysław śniadeckiJan chrzciciel władysław śniadecki
Jan chrzciciel władysław śniadeckiAd Hoc
 
Czesław miłosz
Czesław miłoszCzesław miłosz
Czesław miłoszAd Hoc
 
Kapuscinski
KapuscinskiKapuscinski
KapuscinskiAd Hoc
 
Aplikacje w codziennej pracy nauczyciela
Aplikacje w codziennej pracy nauczycielaAplikacje w codziennej pracy nauczyciela
Aplikacje w codziennej pracy nauczycielaAd Hoc
 

More from Ad Hoc (20)

Smoki hobbit
Smoki hobbitSmoki hobbit
Smoki hobbit
 
Smoki
SmokiSmoki
Smoki
 
Mt hl hobbit
Mt hl hobbitMt hl hobbit
Mt hl hobbit
 
Prezentacja hobbit leśne elfy
Prezentacja hobbit   leśne elfyPrezentacja hobbit   leśne elfy
Prezentacja hobbit leśne elfy
 
Krasnoludy z hobbita polski
Krasnoludy z hobbita polskiKrasnoludy z hobbita polski
Krasnoludy z hobbita polski
 
Krasnoludy praca na polski natalia i karolina i emilka
Krasnoludy  praca na polski natalia i karolina i emilkaKrasnoludy  praca na polski natalia i karolina i emilka
Krasnoludy praca na polski natalia i karolina i emilka
 
Hobbit
HobbitHobbit
Hobbit
 
Hobbici
HobbiciHobbici
Hobbici
 
Elfy zachodnie
Elfy zachodnieElfy zachodnie
Elfy zachodnie
 
Elfy leśne
Elfy leśneElfy leśne
Elfy leśne
 
Głoski
GłoskiGłoski
Głoski
 
Ernest malinowski
Ernest malinowskiErnest malinowski
Ernest malinowski
 
Zbigniew antoni preisner
Zbigniew antoni preisnerZbigniew antoni preisner
Zbigniew antoni preisner
 
Jan paweł ii „ – karol wojtyła
Jan paweł ii „ – karol wojtyłaJan paweł ii „ – karol wojtyła
Jan paweł ii „ – karol wojtyła
 
Ludwik zamenhof
Ludwik zamenhofLudwik zamenhof
Ludwik zamenhof
 
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 a
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 aPrezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 a
Prezentacja o marku kotańskim cypriana gburka z klasy 6 a
 
Jan chrzciciel władysław śniadecki
Jan chrzciciel władysław śniadeckiJan chrzciciel władysław śniadecki
Jan chrzciciel władysław śniadecki
 
Czesław miłosz
Czesław miłoszCzesław miłosz
Czesław miłosz
 
Kapuscinski
KapuscinskiKapuscinski
Kapuscinski
 
Aplikacje w codziennej pracy nauczyciela
Aplikacje w codziennej pracy nauczycielaAplikacje w codziennej pracy nauczyciela
Aplikacje w codziennej pracy nauczyciela
 

Archaizmy

  • 1. CO TO, PO CO, GDZIE?
  • 2.
  • 3. To wyrazy lub związki frazeologiczne, które uważamy dziś za przestarzałe. Wyrazów tych dziś się już nie używa lub używa się nadal, ale w zmienionej formie gramatycznej lub znaczeniu.
  • 4. Czy słyszeliście kiedyś o wyrazie „czędo”? Kiedyś, jeszcze w XIV wieku oznaczał on dziecko. Dziś już na dobre wyraz ten wyszedł ze słownika.
  • 5. Znawcą drewna? A może specjalistą od rzucania kłód pod nogi? OTÓŻ NIE! Kłodnik to odpowiednik dzisiejszego więźnia 
  • 6.  serce – kiedyś: sierce  zbrodniarz – kiedyś: zbrodzień  ogrodowy – kiedyś: ogrodny  inny – kiedyś: inszy
  • 7. (…) świętemu duchu– dziś: duchowi Między złemi a dobremi – dziś: między złymi a dobrymi Od oblicza ziemie – dziś: od oblicza ziemi
  • 8. Flejtuch – o kim tak mówimy? O brudasie, śmierdzielu, osobie której obce są takie rzeczy jak: mydełko, szampon czy szczoteczka do zębów. A kiedyś flejtuch był opatrunkiem zakładanym wraz z maścią na bolące rany!
  • 9. Synonim takich wyrazów jak: rupieć, rzęch. Coś niepotrzebnego, zbędnego, zepsutego np. rozklekotany rower, który ostatnio stał przed naszą szkołą (bez błotników, z chwiejącym się siodełkiem i rozbitą lampą)  Kiedyś gratami nazywano wszystkie sprzęty, które znajdowały się w domu – meble, obrazy, lustra itd..
  • 10.  Wszystkie kobiety świata uwielbiają ten dzień, nieprawdaż?
  • 11. Gdybyśmy teraz przenieśli się do XVI w., i nasi kochani panowie zaczęliby nam składać życzenia z okazji dnia kobiet, miałybyśmy prawo bardzo się na nich pogniewać… A dlaczego? Jak myślicie? Jeszcze w XVI w. wyraz „kobieta” był obraźliwy dla płci żeńskiej. Pochodzi on od rzeczownika kob, który oznaczał kiedyś chlew.
  • 12.  Gdyby tytuł powieści Henryka Sienkiewicza przeczytał ktoś żyjący w XV w., mógłby być mocno zdezorientowany…
  • 13. Bo dawniej oba te wyrazy – zarówno pustynia, jak i puszcza oznaczały to samo: pustkowie, odludzie. Potem doszło do ich specjalizacji. I tak dzisiaj pustynia oznacza teren piaszczysty, a puszcza teren zalesiony, ale bez obecności człowieka.
  • 14. Zapewne każdy z nas cierpiał na taką wstydliwą i nieprzyjemną przypadłość jak biegunka… I każdy z nas, kiedy zachorował, słyszał padające z ust pani doktor pytanie o… stolec
  • 15. Zapewne każdy z nas wie, co oznacza słowo STOLEC. Kiepska sprawa… Ale nie zawsze tak było!!!
  • 16. Pierwotnie stolec oznaczał TRON KRÓLEWSKI. Ciekawe, nieprawdaż? Z czasem, słowo to zaczęło być używane w znaczeniu „krzesło”, a jeszcze później nazwano tak urządzenie sanitarne – sedes. Dziś – wiadomo 
  • 17. Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat zawiłości lub historii naszego języka – czekam na pytania 