SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
Download to read offline
1
:yfgLo ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f Pj+ Joj:yfkg sfo{
;+rfng lgb]{lzsf - lbUbz{g _ d:of}bf
@)^@
lhNnf k|fljlws sfof{no
/
:yfgLo ljsf; dGqfno,
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu,
lhNnf ljsf; ;ldlt, tyf
cGo ljifout g]kfn ;/sf/sf ljefu jf lgsfox?jLr sfo{;+rfng ug]{
k|of]hgsf] nflu jgfOPsf]
lhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsf
-cfy{s k|zf;g P]g )%% -cfly{s k|zf;g lgodfjnL )%^_, k|zf;sLo sfo{ljlw
P]g )!#- sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjGwL lgodx? )$)_ sf lgodfjnLx?n] lbPsf]
sfo{ljlw jgfpg] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n] jgfPsf] -sfo{ljlw_ lgb]{lzsf .
:yfgLo ljsf; dGqfno
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu
ljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lr
ljifoljifoljifoljifo k]h g+k]h g+k]h g+k]h g+
! k[i6e"ld #&
@ p2]Zo #&
2
# lhNnf k|fljlws sfof{nosf] sfo{If]q #*
$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f #*
$=! ;fj{hlgs sfo{s|dsf] jlu{s/0f #*
$=@ k"jf{wf/ sfo{s|dx?sf] :yfgLo :t/ / s]Gb|:t/df jlu{s/0fsf cfwf/ #(
% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDDf]jf/L $)
%=! ;+3Lodfdnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno $)
%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu $!
%=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo $!
%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no-l8l6cf]_ $!
%=% g]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu tyf sfof{nox? $@
^= jflif{s - ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[of $@
&= sfo{s|d jh]6sf] cfly{s sfo{ljlw $#
&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ $#
&=@ jh]6 k|jfx / vr{sf] clVtof/L $#
&=# k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx? $$
*= cg'udg tyf ;ldIff Joj:yf $$
*=! cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{s|d tyf ;+rfng jh]6 /sd k|jfx_$$
*=@ cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf
k|zf;lgs lgoGq0f tyf ;'kl/j]If0f_ $%
( k|zf;lgs tyf ljlQo ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f $^
(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x? $&
(=@ sd{rf/L Joj:yf $&
(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f $&
!) Joj:yfkg lz/f]ef/sf] jF8kmf8 tyf vr{ :jLs[lt Joj:yf $&
3
!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu -8f]nL8f/_
dftxt lhNnf k|fljlws sfof{nox? :yfkgf ug]{ lg0f{ox?sf lgDg k[i6e"ld /x]sf 5g .
k|zf;g ;'wf/ cfof]usf] kltj]bg @)$* sf] k|s/0f $=^=@ -u_ / -3_df lhNnfdf :yfgLo lgsfonfO{
k|fljlws ;]jf 6]jf k'/ofpg / lhNnf :t/df tTsfnLg >L % sf] ;/sf/sf Ps} k|s[ltsf :yfgLo k"jf{wf/
sfo{s|dx? ;+rfng ug{ Pp6} sfof{no /fVg' prLt x'g] l;kmfl/; .
g]kfnsf] ;fj{hlgs vr{nfO{ ldtJooL kf/L 7LSssf] cfsf/df Nofpgsf nflu tTsfnLg >L % sf]
;/sf/n] rfNg' kg]{ k|zf;lgs ;'wf/sf] l;kmfl/; ug{ u7Lt ;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%& sf]
k|ltj]bgsf] k|s/0f @=%=% v -@_ / -#_ / Pj+ u -!_ df lhNnf:t/sf] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng ug{
u/fpgsf nflu l;rfO{ ljefu, vfg]kfgL ljefu tyf cfjf; tyf zx/L ljsf; ljefusf lhNnf :t/sf
sfof{nox?nfO{ Plss[t u/L Pp6} ;fj{hlgs lgdf{0f sfof{no :yfkgf u/L o;} sfof{nojf6 lhNnf :t/df
lgdf{0f sfo{{ u/fpg] / dWod jf 7"nf l;rfO{ cfof]hgf, 7"nf vfg]kfgL cfof]hgf, /fhdfu{ jf ;xfos dfu{sf
nflu ;DjlGwt l8lehg sfof{no jf cfof]hgf sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fpg] l;kmfl/; .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+ ksf] ldlt )%*.@.!!sf] lg0f{ojf6 dflysf l;kmfl/;x?nfO{ cfwf/ dfgL
lhNnfdf ;+rfng x'g] ef}lts k"jf{wf/ ;+u ;DjlGwt ;8s, vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f
phf{, ejg / cfjf; zx/L ljsf;nufotsf ;fj{hlgs sfo{nfO{ :yfgLo tyf s]Gb| :t/df juL{s/0f ug]{ /
:yfgLo :t/sf sfo{x? ;+rfng ug{ :yfgLo ljsf; d+qfno dftxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s
ljefu -8f]ln8f/_cGtu{t krxQ/ lhNnfdf lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ . :yfgLo :t/ /
s]Gb|:t/sf lhNNff ef}lts k"jf{wf/ sfo{x?sf] jlu{s/0f / b/jGbL l;kmfl/; ug{ ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf
;lrjsf] ;of]hsTjdf :yfgLo ljsf;, s[lif, hn>f]t, ef]lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnosf ;lrjx? /xs]f
;ldlt u7g .
df=cy{ dGqLsf] cfj )%*.%( sf] ;+;bdf k|:t't jflif{s jh]6 jStJosf] k|s/0f (% df :yfgLo
k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t Plss[t k|fljlws ;]jf k'/ofpg lhNnf k|fljlws sfof{no
:yfkgf ug]{ lg0f{o .
dlGqkl/ifbn] tf]s] jdf]lhd ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf ;lrj ;d]tsf] ;ldltn] tTsfnLg >L % sf]
;/sf/nfO{ j'emfPsf] >fj0f @)%* sf] lhNNfflhNNfflhNNfflhNNff k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjlGw k|ltj]bgdf
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxt :yfkgf x'g] lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{non] ug]{ sfo{
/ cGo ljefu cGtu{t :yfkgf x'g] l8lehg sfof{non] ug]{ sfo{sf] juL{s/0f u/L lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{no sf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ l;kmfl/; .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+k sf] ldlt )%*.&.@& sf] j}7sjf6 k'gM krxQ/ lhNnfdf lhNnflhNnflhNnflhNnf
k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf; sfof{nosfof{nosfof{nosfof{no :yfkgf ug]{ lg0f{o . o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t ldl>t ljlzi6 k|s[ltsf]
ePsf]n] o;nfO{ lhNnf ljsf; ;ldlt dftxt g/fvL 8f]nL8f/ dftxt /fVg] / :yfgLo ljsf; clwsf/Ln]
lhNnf ljsf; ;ldlt / lhNnf k"j{fwf/ ljsf; sfo{fno ljr ;Dks{ clws[t (Liason)sf]?kdf dfq sfo{
ug]{ / o; sfof{nosf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ lg0f{o .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dk+_ / d+ k+ ljsf; ;ldltsf] ldlt )%*.!@.^ sf] lg0f{ojf6 lhNnf
k"jf{wf/ ljsf; sfof{no / 8f]nL8f/sf] kl/dflh{t b/jGbL, ;+u7g / sfo{ljj/0f :jLs[t ug]{ lg0f{o .
tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dGqLkl/ifb_ s]f ldlt )%(.!).!& sf] j}7ssf] lg0f{ojf6 lhNnf
k"jf{wf/ ljsf; sfof{nonfO{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxtjf6 lemls :yfgLo
ljsf; dGqfno, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no dftxtdf /fvL ;f]sf] lhNNff k|fljlws sfof{no
gfdfs/0f ul/Psf] .
tTsfnLg :yfgLo lasf; dGqfnosf] dGqL:t/Lo ldlt )^#.!).!# sf] lg0f{oaf6 lhla; / lhNnf
k|flalws sfof{noaLr clwsf/ / cGt;{DaGwaf/] kl/kq ePsf] .
;DdfgLt ;af]{Rr cbfntn] )^#.!).!# sf] kl/kq sfof{Gjog ug'{u/fpg' eGg] cfb]z .
@= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo
g]kfn ;/sf/jf6 ePsf lg0f{o jdf]lhd ljleGg ;/sf/L lgsfo tyf :yfgLo lgsfo;+u ;xsfo{ u/L
Plss[t, ldl>t, jx'ljifo If]qdf sfo{ ug{ :yflkt o; lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf] sfo{ ;+rfng
4
ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw ;':ki6 kf/L lgwf{/0f ug'{ o; lbUbz{g sf] d"n p2]Zo xf] . lhNnf k|fljlws
sfof{no g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; d+qfno, lhNnf ljsf; ;ldlt cGtu{t :yflkt g]kfn ;/sf/sf]
lhNnf :t/Lo sfo{fno xf] . o;sf] sfo{If]qleq lhNnfdf ;+rfng x'g] :yfgLo:t/sf ;+k"0f{ lsl;dsf ef}lts
k"jf{wf/;+u ;DjlGwt sfo{x? kb{5g .
g]kfn ;/sf/4f/f ;+rflnt :yfgLo :t/sf Ps} k|s[ltsf] ljleGg ef}lts k"jf{wf/;+u ;+jlGwt ;8s,
vfg]kfgL, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f phf{,cfjf;, ejg tyf zx/L ljsf; nufotsf sfo{x?sf]
Plss[t?kdf ldtJooLtfk"j{s tyf u'0f:t/Lo 9+udf ;+rfng ug]{ u/fpg] / :jfoQ zf;g P]g @)%%
cg'?k ul7t :yfgLo lgsfox? -ljz]if u/L lhlj; tyf uf lj ; x?_jf6 th'{df ePsf :yfgLo lgsfosf
k"jf{wf/ lgdf{0fsf cfof]hgf jf sfo{x? lhNnf ljsf; ;ldltsf] lgb]{zg / lgoGq0fdf ;d"bfo kl/rfng
ub]{ ljs]lGb|t tj/df hg;xeflutf h'6fO{ u'0f:t/Lo, Jojl:yt Pj+ k]zfut?kn] :jfoQ zf;g
P]g÷lgodfjNfL tyf k"0f{ lgIf]k0fsf] efjgf jdf]lhd k|fljlws ;]jf k|bfg u/L :yfgLo lgsfox?nfO{
;'b[9Ls/0f Pj+ ;jnLs/0f ug]{ u/L ;+rfng tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg] p2]Zosf ;fy of] sfof{no
:yfkgf ePsf] xf] .
#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no( District Technical Office, DTO) sf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]q
lhNnfdf x'g] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f tyf ;+rfng;+u ;DjlGwt g]kfn ;/sf/, :yfgLo lgsfox?
Pj+ ;/sf/sf cGo lgsfox?sf ;j} ;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nosf] sfo{If]q leq kb{5g . oL
;fj{hlgs sfo{x? of g]kfn ;/sf/sf ljifout ljefu cyjf :yfgLo lgsfox?4f/f ;+rfng x'g] u/]sf
5g . t;y{ o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t, ldl>t Pj+ jx'kIfLo :j?ksf] 5 . b]xfosf k|s[ltsf
;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nojf6 ;+kflbt x'g]5g .
l;rfO{, ejg tyf zx/L ljsf;, ;8s, vfg]kfgL tyf 9n lgsf; ljefux?sf ;fljssf
lhNnf:t/Lo sfof{nojf6 ;+rflnt :yfgLo :t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf sfo{x? .
g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf sfof{nox? h:t}M s[lif, jg, :jf:yo, lzIff jf o:t} cGo
ck|fljlws ;/sf/L sfof{no jf lgsfox?nfO{ k|fKt jh]6jf6 ;+rfng x'g] lhNnf:t/sf sfof{no ejg
nufotsf ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{x? .
g]kfn ;/sf/sf lhNnfdf ;+rfng x'g] s]Gb|Lo:t/sf ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL lhDd]jf/L jf
clVtof/L kfPsf sfo{s|d jf sfo{x? .
:yfgLo lgsfojf6 Joj:yfkg Pj+ ;+rfng ug{ tf]lsPsf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf;
;DjGwL cfof]hgf jf sfo{x? .
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, jf dftxtsf ;/sf/L ;ldlt, k|lti7fg / :yfgLo k"jf{wf/
ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t jf dftxt ;+rflnt lhNnfsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf
jf sfo{x? .
g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{wf/ ;DjGwL sfo{x? .
$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f
$=!$=!$=!$=! ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f
$=!=! g]kfn ;/sf/sf] of]hgf cGtu{t s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{x?
$=!=@ g]kfn ;/sf/sf of]hgf cGtu{t lhNnf -:yfgLo_:t/sf k"jf{wf/ sfo{x?
• :yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ;/sf/L lgsfo jf 8f]ln8f/ dftxtsf sfo{x?,
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng ug]{ cGo dGqfno jf ljefu dftxtsf sfo{x?
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ cGo ck|fljlws dGqfno cGtu{t x'g] k"jf{wf/ sfo{x?,
$=!=# :yfgLo lgsfosf] of]hgf cGtu{t :yfgLo:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?
5
• :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/jf6 pknJw u/fOg] cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf;
sfo{x?,
• :yfgLo lgsfo ;DjGwL P]g lgod cg'?k :yfgLo lgsfosf] cfkmgf] :jcfh{gjf6 k|fKt /fhZjjf6
;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?,
• :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] ljleGg >f]tjf6 k|fKt x'g] /fhZjsf] jf8kmf+8jf6 k|fKt
/sdjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?,
• :yfgLo lgsfon] ljlQo ;+:yfjf6 k|fKt ug]{ qm[0f jf cGo cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] cfof]hgf jf
k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?
$=@ ljleGg If]qsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{sf] :yfgLo:t/ / s]Gb|:t/df juL{s/0fsf cfwf/x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
!))) hg;+Vof eGbf j9LnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf]
;'ljwf k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgdf{0fflwg tyf
gofF k|:tfljt cfof]hgfx?
gu/kflnsf tyf gu/f]Gd'v :yfgx?df ;+rfng x'g]
gofF cfof]hgx?
kfgL tyf 9n k|zf]wg s]Gbx?
klDkË l;:6dsf tyf cf]e/x]8 jf6/ 6+sLsf gofF
cfof]hgfx?
9n lgsf; tyf 9n ;DjlGw cfof]hgfx?
;+kGg ;j} :yfgLo:t/sf vfg]kfgL cfof]hgfx?
!))) eGbf 36L hg;+VofnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf] ;'ljwf
k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgDg k|sf/sf
cof]hgfx?
• ljut cf=j=x?df z'? e} gjf} k+rjlif{o of]hgf cjlw
leq ;+kGGf gx'g] cfof]hgfx?
• ut jif{ z'? ePsf cfof]hgfx?
• o; cf=j= b]lv z'? x'g] cfof]hgfx?
u|fdL0f ;/;kmfO{ tyf ;;fgf 9n lgsf; ;+jlGw
cfof]hgfx?
:yfgLo lgsfo -lhNnf ljsf; ;ldlt ,uflj;_ tyf
;d"bfo -pkef]Qmf ;ldlt_jf6 Joj:yfkg÷;+rfng x'g]
cfof]hgfx?
:ofnf] tyf 8Lk 6o"jj]nsf vfg]kfgL cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM———— l;rfO{l;rfO{l;rfO{l;rfO{ tyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
lhNNff leq ;+rfng x'g] d´f}nf tyf 7"nf ;tx tyf
e"ldut l;+rfO{ cfof]hgfx?
7"nf 7"nf gbL tyf vf]nfx?df ul/g] gbL lgoGq0f
;+jGwL cfof]hgfx?
pRr k|ljlwo'Qm cfof]hgfx?
kDk l;+rfO{ cfof]hgfx?
lhNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf
;d'bfojf6 ;+rfng tyf Joj:yfkg x'g] cfof]hgf
;fgf l:frfO{ ljsf; cfof]hgfx?
• kxf8df @% x]= eGbf sd
• t/fO{df @)) x]= eGbf sd
e"ldut l:f+rfO {-:ofnf] 6Ø"j j]n_ cfof]hgfx?
?= @% nfv eGbf sd nfut cg'dfg ePsf ;;fgf
gbL lgoGq0f ;+jGwL cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
gu/ljsf; of]hgf, 6fpg NkflgË, j[xt cfjf; ejg
lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
d+qfno÷ljefusf s]Gb|:t/sf sfof{no ejg lgdf{0f
lhNnf leqsf lhNnf:t/Lo ;/sf/L tyf ;fj{hlgs
ejg -ljBfno, x'nfs, x]Nykf]:6 cflb_ lgdf{0f ;+jlGw
cfof]hgfx?
6
tyf ;+rfng ;+jlGw cfof]hgfx?
gu/kflnsf leqsf gu/ ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
Plss[t ljsf; cfof]hgf
pkIf]q ljsf;, e"—pkof]u tyf ef}lts of]hgf
;fgf zx/ / gu/pGd'v zx/sf ef}lts ljsf;
sfo{x?
ejg ;+lxtfdf k/]sf ejgx?
ljleGg If]qx?sf] ef}lts of]hgf
u|fdL0f j:tL ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
gd"gf u|fdL0f ljsf; ;+jlGw cfof]hgx?
gu/kflnsf / lhNnf ;b/d'sfd jfx]ssf If]qdf
Jojl:yt ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx?
lhNnf:t/ tyf Onfsf:t/Lo ;/sf/L ;]jf s]Gb| ljsf;
tyf dd{t ;+ef/ ;+jlGw sfo{x?
lhNnf b//]6 to ug]{
l;df If]q lgwf{/0f Pj+ l;df :tDe dd{t ;DjGwL
lhNnf :t/Lo sfo{x?
;/sf/L sfof{nox?sf] ;/sf/L k|of]hgsf] lgldQ
d"NofFsg ug]{ sfo{
ljleGg lgsfojf6 lgdf{0f ul/g] s[lif ;]jf s]Gb|, lzIff,
:j:Yo, ko{6g cflb h:tf :yfgLo txdf lgdf{0f ul/g]
k"jf{wf/ ljsf; ;+jGwL cfof]hgfx?
lhNnf:t/Lo b}jL k|sf]k p4f/ ;DjGwL sfo{
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qljifo If]qljifo If]qljifo If]q———— ;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
/fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf
;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8s
cfof]hgfx?
/fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{
hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8ssf k'nx?
7"nf hn ljB't s]Gb|sf] nflu ofS;]; ;8s
dxTjk"0f{ ko{6g tyf wfld{s s]Gb| hf]8g] 7"nf ;8s
cfof]hgfx?
lgHfL If]qjf6 ;+rfng x'g] /fhdfu{, ;xfos
/fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s
dxTjsf cGo ;8s cfof]hgfx?
pRr tyf hl6n k|ljlwsf] cfjZostf kg]{ df]6/
rNg] k'nx?
u|fdL0f tyf s[lif ;8s, 3f]8]6f],uf]/]6f] ;+jlGw cfof]hgf
´f]n'Ë] k'n, tf/ k'n, t'O{g lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
u|fdL0f ;8sdf kg]{ pRr tyf hl6n k|ljlw cfjZos
gkg]{ k'n tyf sne6{ lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
lHfNnf ljsf; ;ldlt tyf uflj; jf6 ;+rfng x'g]
;+k"0f{ ;8s cfof]hgfx?
ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x?
ljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGw
s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf;
sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_
7"nf, d´f}nf tyf ;fgf hn ljB't ljsf; tyf
ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx?
;]G6|n u|L8jf6 ;+rfng x'g] ljB'tLs/0f ;+jGwL
cfof]hgfx?
lghL If]qjf6 ;+rfng x'g] ljB't s]Gb| tyf
ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx?
lHfNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf
;d'bfojf6 ;+rfng x'g] u|fdL0f n3' phf{ ;+jGwL
cfof]hgfx?
dfOs|f] xfO8|f] hn ljB't ;+jGwL cfof]hgfx?
j}slNks phf{- jfof] Uof;, ;f}o{ phf{ cflb_
% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L
%=!%=!%=!%=! ;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno
7
;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;+rfng x'g] ;Dk"0f{ u|fdL0f k"jf{wf/ ljsf;sf sfo{x? :yfgLo
k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg] egL g]kfn ;/sf/ -d+ k_jf6 ePsf]
lg0f{odf pNn]v eP cg'?k :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;fljsdf 8f]ln8f/ dfkm{t ;+rflnt gePsf
k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL ;Dk"0f{ sfo{x? ;d]t 8f]nL8f/ dftxt ;+rfng x'g]5 . :yfgLo ljsf; dGqfno
cGtu{t ;/sf/L cg'bfgdf ;+rfng x'g] u/L u7Lt ljleGg ljsf; ;ldlt, s]Gb|, k|lti7fgjf6 lhNnfdf
;+rfng x'g] sfo{x? ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fOg] 5 . :yfgLo ljsf;
dGqfnosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx? ;+ej eP;Dd lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xg] u/L jf
cfof]hgf sfof{no :yfkgf u/L ;+rfng x'g]5 . g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; dGqfnosf lhNnf:t/ jf
s]Gb|:t/sf cfof]hgfx?sf] jflif{s sfo{qmdx? cfly{s k|zf;g P]g lgod jdf]lhd dGqfnosf ;lrjjf6
:jLs[t u/L sfof{Gjogsf nflu :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t lhNnf ljsf;
;ldlt To; kl5 lhNnf k|fljlws sfof{nox?df k7fOg] 5 .
:yfgLo lgsfon] ;+rfng ug]{ of]hgfx?sf] nflu pknJw x'g] /sdsf] xsdf :yfgLo ljsf; dGqfno jf
8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/jf6 Psd'i7 jf ;zt{÷lgzt{ cg'bfg -;J;L8L_sf] ?kdf l;w} :yfgLo
lgsfox?nfO{ pknJw u/fO{g] 5 .
%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu----8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_
:yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ljsf; ;ldlt , s]Gb| jf k|lti7fg cGtu{t ;+rfnLt ;Dk"0f{ ef}lts
k"jf{wf/ ljsf; ;+j4 cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L o; ljefusf]
/x]sf]n] o; ljefu cGtu{tsf ;Dk"0f{ sfo{x? lhNnf k|fljlws sfof{nox? dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg]
Joj:yf ug]{5 .
cGo ljifo If]q x]g]{ dGqfno jf ljefux?sf lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ ;'lDkPsf k"jf{wf/ ljsf;
sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] s]Gb|:t/df ;dGjo ug'{ o; ljefusf] lhDd]jf/L x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k|fKt x'g] clVtof/L jf lgb]{zg o; ljefu dfkm{t k|fKt x'g]5 .
%=# lhNn%=# lhNn%=# lhNn%=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo
:yfgLo lgsfon] cfkmgf kl/ifb jf jf]8{jf6 :jLs[t jflk{s nIo ;lxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d
k|efjsf/L?kdf ;+rfng ug{ u/fpg ;djlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nodf k7fpg] 5 .
k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] r}fdfl;s leq :yfgLo lgsfon] :jLs[t cfof]hgfsf] jflif{s sfo{s|d, jh]6
tyf sfo{of]hgf ;lxt lhNnf k|fljlws sfof{nodf sfof{Gjogsf nflu lgb]{zg k7fpg' kg]{5 . lhNnf
k|fljlws sfof{non] To:tf sfo{x? tf]lsPsf] ;dodf u'0f:t/Lo9+udf ;+rfng u/L cfof]hgf ;DkGg ug]{5
.
:yfgLo lgsfosf] sfo{s|d ;+rfng ug{ cfjZos k|zf;lgs, k|fljlws tyf ;'kl/j]If0f, ef}lts ;fwg /
;'ljwf jfktsf vr{sf nflu sfo{s|d jh]6sf] % k|ltzt Joj:yfkg lz/f]ef/ -management overhead)
/sd :yfgLo lgsfon] sfo{s|d ;+rfng ;'? ug{ cufj} lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5
.
lhNnf ljsf; of]hgfsf] sfof{Gjog ;DjGwdf ;'kl/j]If0f, lgb]{zg, ;dLIff ug]{ lhDd]jf/L lhNnf ljsf;
;ldltsf] x'g]5 . ;DjlGwt :yfgLo lgsfonfO{ cfjZos ;fGble{s ;xof]u k'/ofpg] st{Jo lhNnf:t/sf
lhNnf k|fljlws sfof{no nufotsf ;j} ;/sf/L sfof{nox?sf] x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{no ljz]iftM lhlj;x?sf] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|dx? sfof{Ghog ug{ Joj:yfksLo,
k|fljlws Pj+ k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg] c+usf] ?kdf sfo{ ug]{ ;/sf/L sfof{no ePsf] x'gfn] o;
8
sfof{nojf6 k|efjsf/L?kdf sfo{ ;+rfng ug{ u/fpgsf nflu o; sfof{nonfO{ ef}lts ;fwg ;DkGg kf/L
;+:yfut ;xof]u k'/ofpg' lhlj;sf] lhDd]jf/L x'g]5 .
%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no ----l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_
lhNnf k|fljlws sfof{non] lgDg sfo{x? ;+rfng ug'{ u/fpg' kb{5
• :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefujf6 k|fKt cfly{s clVtof/L, dGqfnojf6 :jLs[t
jflif{s nIo cg'?ksf] sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? .
• ;fj{hlgs lgdf{0f ;+rfng ug]{ cGo ljefu jf lgsfosf :jLs[t jfli{fs sfo{s|d / clVtof/L
jdf]lhdsf s]Gb|:t/ jf lhNnf:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x? .
• ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ ;/sf/L ljefu , ljsf; ;ldlt, k|lti7fgjf6 k|fKt clVtof/L /
jflif{s sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? .
• :yfgLo lgsfojf6 :jLs[t jflif{s sfo{s|d cg'?ksf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ of]hgfx?
• :yfgLo ljsf; d+qfno, 8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{Wf/ sfo{x?
:yfgLo lgsfox?nfO{ :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ cfof]hgf;+u ;+jlGwt of]hgf th{'df tyf l8hfO{g sfo{
ug]{ ljlzi6 k|fljlws sfof{no ePsf] x}l;otn] cfjZos k|fljlws k/fdz{ pknJw u/fO{ k|fljLws 6]jf
k'/ofpg] o; sfof{nosf] dxTjk"0f{ lhDd]jf/L x'g]5 .
o; sfof{non] Joj:yfkg lz/f]ef/jfkt k|fKt /sdsf] jf8kmf8 :jLs[tL lhlj;jf6 lnP/ dfq vr{ ug'{
kg]{5 .
sfo{s|d;+u ;+jlGwt lgsfox?sf] lgb]{zg cg'?k sfo{ ;+rfng ug'{ o; sfof{nosf] st{Jo x'g]5 .
:yfgLo :t/sf] sfo{ ;+rfng :yfgLo lgsfox?sf] ;xdlt, ;dGjo, lgb]{zgdf ug'{ u/fpg' kg]{5
lhNnfl:yt cGo k"jf{wf/ ljsf;sf sfof{nox?;+u lgs6 ;Dks{df /xL ;dGjofTds 9+un] sfo{ ;+rfng
ug]{ sfo{gLlt o; sfof{non] clVtof/ ug]{5 .
k"jf{wf/ sfo{ ;+rfng gug]{ cGo lhNnf:t/Lo ;/sf/L ckf|ljlws sfof{nox?nfO{ cfjZos OlGhlgol/+u
;]jf pknJw u/fpg lhNnfdf oxL Psdfq ;/sf/L sfof{no df}h'b ePsf] gftfn] o; sfof{non] cfjZos
;xof]u pknJw u/fpg] 5 . o;sf nflu ;]jfjfktsf] vr{sf] Joj:yf tf]lsP jdf]lhd ;DjlGwt lgsfon]
o; sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] cGo sfo{If]q Pj+ ;+u7gsf] lj:t[t sfo{ljj/0f g]kfn ;/sf/n]] tf]s] jdf]lhd
x'g]5 .
%=%%=%%=%%=% g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?
g]kfn ;/sf/sf cGo dGqfno jf ljefu jf lgsfon] :yfgLo:t/ jf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{s|dx? lhNnf
k|fljlws sfof{no dfkm{t ;+rfng u/fpg clVtof/L k7fpbf :yfgLo ljsf; d+qfno, :yfgLo k"jf{wf/
ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t k7fpg' kg]{5 .
o;/L clVtof/L k7fpg] lgsfon] jflif{s ljlQo tyf ef}lts nIo ;lxtsf] :jLs[t jflif{s sfo{s|d ;+nUg
ug]{5 . o:tf sfo{ ;+rfng ug]{ ;Gbe{df oL lgsfox?n] 8f]nL8f/;+u lnlvt ;dembf/L ug]{5 .
oL lgsfox?n] l8l6cf] dfkm{t sfo{ ;+rfng u/fpg o;nfO{ Joj:yfkg lz/f]ef/:j?k sfo{s|dsf] :jLs[t
nfutsf] !) k|ltzt ;DDf /sd pknJw x'g] u/L jflif{s sfo{qmddf Joj:yf ug]{5g .
^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s ----ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[of
9
:yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ljlgof]lht jfx]ssf
/sdjf6 ;+rfng x'g] g]kfn ;/sf/sf ;Dk"0f{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] jflif{s
sfo{s|d - ef}lts tyf ljlQo nIo_sf] :jLs[tL tf]lsP jdf]lhd x'g]5 .
:yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] /sdjf6 ;+rfnLt sfo{s|d jf cfof]hgfsf] jflif{s ef}lts
tyf ljlQo nIo ;lxtsf] sfo{s|dsf] :jLs[lt ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf] jf]8{n] ug]{5 .
cGo dGqfno jf lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf sf] jflif{s sfo{s|d :jLs[lt tt tt
dGqfnosf ;lrj jf lgsfosf jf]8{n] ug]{5 .
o;/L :jLs[t sfo{s|d / clVtof/L k|fKt eP kZrft ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{non] tf]lsPsf] nIo /
;do;fl/0fL cg's"n of]hgf sfof{Gjog ug]{5 .
&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw
&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] b}lgs lgoldt k|zf;lgs sfo{ ;+rfng ug{ cfjZos jflif{s jh]6 :yfgLo
ljsf; d+qfnon] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefunfO{ / ljefun] lhNnf ljsf; ;ldlt
dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ clVtof/L pknJw u/fpg] 5 . o:df tnj, eQf, sfof{no ;+rfng
vr{ , ;?jf tyf sfo{s|d e|d0f vr{, OGwg, kmlg{r/ tyf ;]jf jfkt h:tf vr{x? kb{5g .
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leqsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/
ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{sf nflu jh]6 sfo{s|dsf ljleGg lzif{sdf g} cfjZos /sd
ljlgof]hg x'g]5g .
8f]nL8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sfsf cGo ;/sf/L dGqfno, ljefu, ;ldlt, s]Gb|sf cfof]hgf jf
sfo{s|d ;+rfng ug{sf nflu tL lgsfox?n] Joj:yfkg lz/f]ef/ jfkt jflif{s ljlgof]lht jh]6sf] %
k|ltzt /sd Joj:yfkg lz/f]ef/ sfo{s|d lzif{sdf 5'6ofO{ lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ sfo{s|d jh]6
pknJw u/fpg] Joj:yf x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{ Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ jfktsf]
/sd sfo{s|dsf] jflif{s nfutsf] % k|ltzt /sd ;DjlGwt :yfgLo lgsfox?n] lhNnf k|fljlws
sfof{nonfO{ pknJw u/fpg] 5 .
&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVtof/Lf/Lf/Lf/L
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leq k/]sf :yfgLo lgsfo cg'bfg
lzif{sdf ljlgof]lht gePsf g]kfn ;/sf/sf] ljsf; cfof]hgf jf sfo{s|d lhNnf k|fljlws sfof{no
dfkm{t u/fpg jh]6sf] ;Dk"0f{ lhDd]jf/L 8f]ln8f/n] ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k7fpg] 5 .
8f]ln8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sf cGo ljefu jf lgsfo cGtu{tsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;
cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] jh]6 tyf clVtof/L 8f]ln8f/ dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw
u/fOg]5 . tL cfof]hgfsf jflif{s :jLs[t sfo{s|dsf] ;DjlGwt lzif{sx?df ;+rfng vr{ ;dfj]z gePsf]
eP Joj:yfkg lz/f]ef/ lzif{ssf sfo{qmdsf] k|s[lt x]/L !) k|ltzt ;Dd /sdsf] Joj:yf x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] Joj:yfkg tyf ;+rfngsf nflu cfjZos Joj:yfkg
lz/f]ef/ vr{ jflif{s nfutsf] % k| z /sd lhNnf k|fljlws sfof{nonflu ;DjlGwt lgsfon] pknJw
u/fpg] 5 . sfo{s|d vr{ jfktsf] nfut vr{ ;DjlGwt lgsfox?n] lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{
cfjZostf cg';f/ :jLs[t jflif{s ljlQo sfo{of]hgfsf] ;do;fl/0fL jdf]lhd pknJw u/fpg] 5g .
10
lhNnf k|fljlws sfof{non] Joj:yfkg ug'{ kg]{ egL g]kfn ;/sf/ n] tf]s]sf cGo ljsf; sfo{sd tyf
cfof]hgf ;+rfngsf nflu cfjZos sfo{s|d tyf ;+rfng vr{ 8f]ln8f/ dfkm{t ;DjlGwt lhNnf k|fljlws
sfof{nonfO{ k|fKt x'g]5 .
&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?
g]kfn ;/sf/sf cfof]hgf jf sfo{sd ;+rfng ubf{ cfly{s sfo{ljlw P]g @)%^ / cfly{s k|zf;g
;DjlGw lgodx? @)%^ jf ;+;f]lwt ;+:s/0fx? tyf g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf
@)%* jf ;+;f]lwt ;+:s/0fsf] k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf] cfGtl/s tyf clGtd n]vf kl/If0f
u/fpg] lhDd]jf/L ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nosf] x'g]5 .
:yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|d ;+rfng ubf{ k|rlntt :yfgLo lgsfo cfly{s lgodfjnL tyf
g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf @)%* k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf]
cfGtl/s n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{nosf] / clGtd n]vf kl/If0f ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf]
lhDd]jf/L x'g]5 .
cGo ;/sf/L lgsfox?M ljsf; ;ldlt, k|lti7fg jf s]Gb|;+u ;+jlGwt cfof]hgfsf nflu tt tt lgsfosf
;DjlGwt cfly{s lgodfjnL eP ;f]xL , ;f] geP g]kfn ;/sf/sf] k|rlnt cfly{s k|zf;g ;DjlGw
lgodx? k|of]u ug'{ kg]{5 . o:yf sfo{s|dx?sf] k|f/lDes n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{non] / clGtd
n]vf kl/If0f ;DjlGwt lgsfox?n] u/fpg] 5 .
*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf
lhNnf k|fljlws sfof{no sf] rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg lhNnf k|fljlws sfof{non] ;DjlGwt
lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]ln8f/df lgoldt k7fpg]5 / ;f] sf] ;dLIff lhlj;df ul/g]5 . ;fy} ;dLIffsf]
cg'udg 8f]ln8f/jf6 klg ul/g]5 .
g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf dGqfno jf lgsfosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ of]hgfx? sfof{Gjogsf]
rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfo, 8f]ln8f/ / lhlj;df k7fOg]5 .
8f]ln8f/ / ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfodf ;f] sf] ;dLIff x'g]5 .
8f]ln8f/ jfx]s cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefusf lhNNff:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx?sf] sfof{Gjog k|ult
k|ltj]bg ;DjlGwt ljefu, 8f]ln8f/ / lh lj ; df k7fOg]5 . ;f] sf] 8f]ln8f/, lhlj; tyf ;DjlGwt
ljifosf ljefudf ;dLIff ul/g]5 .
:yfgLo lgsfox?sf] of]hgfsf] sfof{Gjogsf] rf}dfl;s -jf dfu eP jdf]lhdsf_ tyf jflif{s k|ult
k|ltj]bg ;DjlGwt :yfgLo lgsfo / 8f]ln8f/df lhNnf k|fljlws sfof{non] k7fpg]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{non] ToxFfjf6 ;Dkflbt ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{x?sf] jflif{s k|ltj]bg ;DjlGwt
lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]nL8f/df k7fpg]5 .
;DjlGwt lgsfodf ;dLIff eO{ k|fKt ;'emfj / k|lts[of k|fKt u/] kl5 lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf]
sfo{ ;Dkfbg k|s[ofdf cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{g ug]{5 .
;DjlGwt lhlj;sf ;lrjn] ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{no jf6 eP u/]sf sfo{ ;+kfbgnfO{ cg'udg tyf
;dLIff u/L cfkmgf] jflif{s k|ltj]bg :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf dxflgb]{zs ;dIf
k7fpg]5 . o;/L k|fKt k|ltj]bg ;d]tnfO{ cWoog u/L :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf
dxflgb]{zsjf6 ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{no sf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d"Nof+sg x'g]5 /
cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{gsf nflu lhNnf k|fljlws sfof{nodf lgb]{zg k7fOg] 5 .
11
12
*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{
b'O{ tlkm{ ;dGjo
Ps tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L
Ps tlkm{ /sd k|jfx jh]6 /sd pknJwL
b'O{ tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L
:yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno
:yfgLo ljsf;
d+qfno cGt{utsf
ljsf; ;ldlt,
k|lti7fg, s]Gb|
:yfgLo lgsfo
-lhlj;, uflj;,
gu/kflnsf_
:yfgLo k"jf{wf/ ljsf;
tyf s[lif ;8s ljefu
lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf
sfof{no tyf l8lehgx?
g]kfn ;/sf/sf cGo
ljefux?
:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf]
;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{
g]kfn ;/sf/sf]
ljsf; ;ldlt ,
k|lti7fg, s]Gb|
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L
;dGjo;dGjo;dGjo;dGjo
;dGjo÷;dembf/
L
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
13
*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{
k|ult k|ltj]bg
sd{rf/Lx?sf] lgoGq0f tyf hjfkmb]lxtf
b'O{ tkmL{ ;dGjo
:yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno
:yfgLo ljsf;
d+qfno cGt{utsf
ljsf; ;ldlt,
k|lti7fg, s]Gb|
:yfgLo lgsfo
-lhlj;, uflj;,
gu/kflnsf_
:yfglo k"jf{wf/ ljsf;
tyf s[lif ;8s ljefu
lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf
sfof{no tyf l8lehgx?
g]kfn ;/sf/sf cGo
ljefux?
g]kfn ;/sf/sf]
ljsf; ;ldlt ,
k|lti7fg, s]Gb|
14
(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f
(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?
g]kfn ;/sf/sf of]hgfx?sf] nflu g]kfn ;/sf/sf cfly{s k|zf;g ;DjGwL lgod sfg"gx? / dxfn]vf lgoGqssf]
sfof{non] lgb]{zg u/] jdf]lhdsf ljlQo n]vf k|0ffnLsf] Joj:yf cg'?ksf kmd]{6x?sf] k|of]u x'g]5 .
bft[;+:yf ;+nUg cfof]hgfx?df bft[;+:yfn] tf]s]sf] ljz]if kmd]{6x? klg k|of]u x'g]5g .
:yfgLo lgsfonfO{ k"0f{{ lgIf]lkt ePsf] cj:yfdf :yfgLo lgsfosf cfly{s lgodx? cg'?k n]vf k|0ffnLsf]
kmd]{6x? k|of]u x'g]5g .
(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf
lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt lgDg lsl;dsf sd{rf/L x'g]5g
lhNnf k|fljlws sfof{nosf ;fwf/0f b/jGbLsf lghfdlt :yfoL tyf c:yfoL sd{rf/Lx?
lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt >L % sf] ;/sf/sf lhNNff jf s]Gb|:t/sf cfof]hgfsf c:yfoL
sd{rf/Lx?
:yfgLo lgsfojf6 lgo'Qm :yfoL tyf c:yfoL k|fljlws sd{rf/Lx?
(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f
lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vn] cfkmgf dftxtsf ;j} lsl;dsf sd{rf/LnfO{ kl/rfng u/L sfo{;+kfbg ug]{5
. lhNnfdf lhNnf k|fljlws sfof{no dfkm{t sfof{Gjog x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfsf lgldQ lgo'Qm
;j} k|sf/sf k|fljlws jf ck|fljlws sd{rf/Lx? lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xL sfdsfh ug{ v6fO{g]5g .
dftxtsf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d'Nof+sg ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vsf] x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf] k|d'vsf] sfo{;+kfbg d"Nof+sg 8f]nL8f/sf] dxflgb]{zsjf6 ug]{ u/fpg] Joj:yf x'g]5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nosf lghfdlt tyf ljsf; cfof]hgfsf sd{rf/Lx?sf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg
ug]{ Joj:yf ljefuLo k|d'vn] ldnfpg] 5 .
:yfgLo lgsfo;+u ;Dj4 ;j} lsl;dsf k|fljlws sd{rf/Lsf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg ;DjlGwt :yfgLo
lgsfosf ;lrjn] ug]{5g .
lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt ljleGg sfo{s|dx?sf] xsdf tt tt sfo{s|dsf] jh]6 pknJw u/fpg]
lgsfox? k|lt lhNnf k|fljlws sfof{no hjfkmb]xL x'g' kb{5 .
lhNnf k|fljlws sfof{nonfO ;'?df ePem}+ lhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{no gfdfs/0f u/L lhNnf lasf; ;ldltsf
k"jf{wf/ lasf; ;DaGwL lgIf]lkt sfo{s|d ;+rfng ul/lbg] laifout sfof{nosf] sfd;d]t ug]{u/L :yfgLo k"[jf{wf/
lasf; tyf s[lif;8s laefu dftxt /fVg] .
g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/
;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno
:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf s[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefu
lhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{no
!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf
lz/f]ef/ vr{ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{nosf] Ifdtf ljsf;, ef}lts k"jf{wf/ Pj+ ;fwg, lgdf{0f
pks/0f, ;+:yfut ;'b[l9s/0f tyf ;jnLs/0f, lgdf{0f Joj:yfkg, c:yfoL sd{rf/L egf{, k/fdz{ ;]jf, cfof]hgf
15
;+rfng , ef}lts tyf ljlQo Joj:yfkg cg'udg tyf ;dLIff k|0ffnLnfO{ Jojl:ylts/0f nufot o:t} cGo
If]qdf vr{ ug{ ;lsg] 5 .
cfly{s jif{ leq vr{ x'g g;s]sf]÷gePsf] lz/f]ef/ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{non] ;+jlGwt :yfgLo
lgsfosf] tf]lsPsf] vftfdf hDdf ug]{ Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .

More Related Content

What's hot

Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ainDPNet
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupDIPECHO Nepal
 
Mcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in NepaliMcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in NepaliUjyaalo Nepal
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथाUmesh Maharjan
 
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Ndrc Nepal
 
District health education guideline
District health education guidelineDistrict health education guideline
District health education guidelineUmesh Maharjan
 
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)Surath Giri
 
Annual report of nlr 2010
Annual report of nlr 2010Annual report of nlr 2010
Annual report of nlr 2010Uttam Siwakoti
 
Margadarshan main text
Margadarshan main textMargadarshan main text
Margadarshan main textMahesh Bhatt
 
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)Rajesh Koirala
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranDPNet
 
11. windstromet dks 11
11. windstromet dks 1111. windstromet dks 11
11. windstromet dks 11DIPECHO Nepal
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal laxman sharma
 
Introduction to eco village programme
Introduction to eco village programmeIntroduction to eco village programme
Introduction to eco village programmeWOREC Nepal
 
First paper unit 1
First paper unit 1First paper unit 1
First paper unit 1erhom paudel
 
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचय
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचयआर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचय
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचयAkash Shrestha
 

What's hot (18)

Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
 
Mcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in NepaliMcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in Nepali
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथा
 
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of Local Government for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
 
District health education guideline
District health education guidelineDistrict health education guideline
District health education guideline
 
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)
Dashatwa ko Bato (Road to Serfdom in Nepali)
 
Annual report of nlr 2010
Annual report of nlr 2010Annual report of nlr 2010
Annual report of nlr 2010
 
Margadarshan main text
Margadarshan main textMargadarshan main text
Margadarshan main text
 
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)
Aksharica - 070 (अक्षरिका - ०७०)
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaran
 
11. windstromet dks 11
11. windstromet dks 1111. windstromet dks 11
11. windstromet dks 11
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
 
Eps 1
Eps 1Eps 1
Eps 1
 
Introduction to eco village programme
Introduction to eco village programmeIntroduction to eco village programme
Introduction to eco village programme
 
First paper unit 1
First paper unit 1First paper unit 1
First paper unit 1
 
2. d ks law and hs
2. d ks law and hs2. d ks law and hs
2. d ks law and hs
 
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचय
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचयआर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचय
आर्थिक स्वतंत्रता - एक परिचय
 

Viewers also liked

Getting started at acc 1
Getting started at acc 1Getting started at acc 1
Getting started at acc 1Kthorland
 
Xarxes Socials-XSAM
Xarxes Socials-XSAMXarxes Socials-XSAM
Xarxes Socials-XSAMalejandromol
 
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)mrcaseysclass
 
Kirk and Mandy's Wedding Shower
Kirk and Mandy's Wedding ShowerKirk and Mandy's Wedding Shower
Kirk and Mandy's Wedding ShowerCharles Figley
 
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態Yosimasa Simokawa
 
2.Metropolia jerozolimska I
2.Metropolia jerozolimska I2.Metropolia jerozolimska I
2.Metropolia jerozolimska Iparakletos
 
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing socialRuxandra Popa
 
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judaszaparakletos
 
1.Matka mojego Pana
1.Matka mojego Pana1.Matka mojego Pana
1.Matka mojego Panaparakletos
 
SharePoint Business Value - A Model behind the Madness
SharePoint Business Value - A Model behind the MadnessSharePoint Business Value - A Model behind the Madness
SharePoint Business Value - A Model behind the Madness21apps
 

Viewers also liked (20)

Present perfect
Present perfectPresent perfect
Present perfect
 
seee
seeeseee
seee
 
Getting started at acc 1
Getting started at acc 1Getting started at acc 1
Getting started at acc 1
 
Project main
Project mainProject main
Project main
 
Powerpoint
PowerpointPowerpoint
Powerpoint
 
Xarxes Socials-XSAM
Xarxes Socials-XSAMXarxes Socials-XSAM
Xarxes Socials-XSAM
 
Metal
MetalMetal
Metal
 
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)
Unit6, Lesson3 (Women of the Revolution)
 
Kirk and Mandy's Wedding Shower
Kirk and Mandy's Wedding ShowerKirk and Mandy's Wedding Shower
Kirk and Mandy's Wedding Shower
 
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態
平成22年上半期 数字が物語る住宅ローン利用者の実態
 
2.Metropolia jerozolimska I
2.Metropolia jerozolimska I2.Metropolia jerozolimska I
2.Metropolia jerozolimska I
 
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social
1.4.comunicare catre comunitate, unelte de marketing social
 
Unit4,lesson2
Unit4,lesson2Unit4,lesson2
Unit4,lesson2
 
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza
1.Apokryfy. Na marginesie ewangelii Judasza
 
Tcc exposed2
Tcc exposed2Tcc exposed2
Tcc exposed2
 
Unit 4, Lesson5
Unit 4, Lesson5Unit 4, Lesson5
Unit 4, Lesson5
 
Ilzenes pagasts
Ilzenes pagastsIlzenes pagasts
Ilzenes pagasts
 
1.Matka mojego Pana
1.Matka mojego Pana1.Matka mojego Pana
1.Matka mojego Pana
 
SharePoint Business Value - A Model behind the Madness
SharePoint Business Value - A Model behind the MadnessSharePoint Business Value - A Model behind the Madness
SharePoint Business Value - A Model behind the Madness
 
Ch20
Ch20Ch20
Ch20
 

Similar to Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya

Lid policy nepali
Lid policy nepaliLid policy nepali
Lid policy nepaliPadma Shahi
 
Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7DPNet
 
NFDN Regional publication
NFDN Regional publicationNFDN Regional publication
NFDN Regional publicationUttam Siwakoti
 
Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)sharadnp
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...DPNet
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)sharadnp
 
Annual Report 2074/075 Nepali
Annual Report 2074/075 NepaliAnnual Report 2074/075 Nepali
Annual Report 2074/075 NepaliWOREC Nepal
 
aaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukumaaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukummegraj khadka
 
Curriculum 11 12 (group-1)
Curriculum 11 12 (group-1)Curriculum 11 12 (group-1)
Curriculum 11 12 (group-1)sharadnp
 
National Health Policy first draft
National Health Policy first draft National Health Policy first draft
National Health Policy first draft Niraj Bartaula
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...Ndrc Nepal
 
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 Nepali
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 NepaliComprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 Nepali
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 NepaliNdrc Nepal
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)DPNet
 
Curriculum 11 12 (compulsory) new
Curriculum 11 12 (compulsory) newCurriculum 11 12 (compulsory) new
Curriculum 11 12 (compulsory) newsharadnp
 
Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Dammar Singh Saud
 
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Umesh Maharjan
 
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...Ndrc Nepal
 

Similar to Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya (20)

Lid policy nepali
Lid policy nepaliLid policy nepali
Lid policy nepali
 
Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7
 
NFDN Regional publication
NFDN Regional publicationNFDN Regional publication
NFDN Regional publication
 
MBMAN Indroduction Nepali
MBMAN Indroduction NepaliMBMAN Indroduction Nepali
MBMAN Indroduction Nepali
 
Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)Curriculum 11 12 (group-5)
Curriculum 11 12 (group-5)
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)
 
Annual Report 2074/075 Nepali
Annual Report 2074/075 NepaliAnnual Report 2074/075 Nepali
Annual Report 2074/075 Nepali
 
aaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukumaaha sanchar weekly 9, rukum
aaha sanchar weekly 9, rukum
 
Curriculum 11 12 (group-1)
Curriculum 11 12 (group-1)Curriculum 11 12 (group-1)
Curriculum 11 12 (group-1)
 
National Health Policy first draft
National Health Policy first draft National Health Policy first draft
National Health Policy first draft
 
NC Manifesto Abridged
NC Manifesto AbridgedNC Manifesto Abridged
NC Manifesto Abridged
 
Policy for starting technical college
Policy for starting technical collegePolicy for starting technical college
Policy for starting technical college
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) ...
 
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 Nepali
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 NepaliComprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 Nepali
Comprehensive School Safety Implementation Guideline March 2019 Nepali
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
Curriculum 11 12 (compulsory) new
Curriculum 11 12 (compulsory) newCurriculum 11 12 (compulsory) new
Curriculum 11 12 (compulsory) new
 
Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073
 
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
 
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
 

More from Bhim Upadhyaya

Role of engineers in infrastructure development for the prosperity of nepal ...
Role of engineers  in infrastructure development for the prosperity of nepal ...Role of engineers  in infrastructure development for the prosperity of nepal ...
Role of engineers in infrastructure development for the prosperity of nepal ...Bhim Upadhyaya
 
India's vision and roadmap for development of sanskrit report
India's vision and roadmap for development of sanskrit reportIndia's vision and roadmap for development of sanskrit report
India's vision and roadmap for development of sanskrit reportBhim Upadhyaya
 
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19Bhim Upadhyaya
 
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15Bhim Upadhyaya
 
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecs
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecsWater resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecs
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecsBhim Upadhyaya
 
Energy demand projection 2030 a study done by nepal investment board
Energy demand projection 2030  a study done by nepal investment boardEnergy demand projection 2030  a study done by nepal investment board
Energy demand projection 2030 a study done by nepal investment boardBhim Upadhyaya
 
Nepal Energy strategy 2013 by wecs
Nepal Energy strategy 2013 by wecsNepal Energy strategy 2013 by wecs
Nepal Energy strategy 2013 by wecsBhim Upadhyaya
 
National Water Plan Nepal 2005 by WECS
National Water Plan Nepal 2005 by WECSNational Water Plan Nepal 2005 by WECS
National Water Plan Nepal 2005 by WECSBhim Upadhyaya
 
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECs
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECsWater Resources Strategy Nepal 2002 by WECs
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECsBhim Upadhyaya
 
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecs
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecsNepal - energy sector synopsis report 2010- wecs
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecsBhim Upadhyaya
 
Nepal final report on energy sectors vision 2050 ad
Nepal  final report on energy sectors vision 2050 adNepal  final report on energy sectors vision 2050 ad
Nepal final report on energy sectors vision 2050 adBhim Upadhyaya
 
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naidu
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naiduAndhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naidu
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naiduBhim Upadhyaya
 
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071Bhim Upadhyaya
 
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भए
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भएMa pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भए
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भएBhim Upadhyaya
 
Gurustrotam in sanskrit and hindi
Gurustrotam in sanskrit and hindiGurustrotam in sanskrit and hindi
Gurustrotam in sanskrit and hindiBhim Upadhyaya
 
Engineering council uk guidance on security for engineers & technicians
Engineering council uk guidance on security for engineers & techniciansEngineering council uk guidance on security for engineers & technicians
Engineering council uk guidance on security for engineers & techniciansBhim Upadhyaya
 
Sankskrit and science by dr raja ramanna
Sankskrit and  science by dr raja ramannaSankskrit and  science by dr raja ramanna
Sankskrit and science by dr raja ramannaBhim Upadhyaya
 
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixit
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixitAyurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixit
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixitBhim Upadhyaya
 
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixit
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixitAyurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixit
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixitBhim Upadhyaya
 
Manu- the origin of social thought by kewal motwani
Manu- the origin of social thought by kewal motwaniManu- the origin of social thought by kewal motwani
Manu- the origin of social thought by kewal motwaniBhim Upadhyaya
 

More from Bhim Upadhyaya (20)

Role of engineers in infrastructure development for the prosperity of nepal ...
Role of engineers  in infrastructure development for the prosperity of nepal ...Role of engineers  in infrastructure development for the prosperity of nepal ...
Role of engineers in infrastructure development for the prosperity of nepal ...
 
India's vision and roadmap for development of sanskrit report
India's vision and roadmap for development of sanskrit reportIndia's vision and roadmap for development of sanskrit report
India's vision and roadmap for development of sanskrit report
 
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19
जलस्रोत विकास परिषद्को कार्यविधि तथा गठनविधि 054.08.19
 
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15
जल तथा उर्जा आयोग गठनको गठन आदेश राजपत्र 049.3.15
 
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecs
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecsWater resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecs
Water resources of nepal- in the context of climate change 2011 by wecs
 
Energy demand projection 2030 a study done by nepal investment board
Energy demand projection 2030  a study done by nepal investment boardEnergy demand projection 2030  a study done by nepal investment board
Energy demand projection 2030 a study done by nepal investment board
 
Nepal Energy strategy 2013 by wecs
Nepal Energy strategy 2013 by wecsNepal Energy strategy 2013 by wecs
Nepal Energy strategy 2013 by wecs
 
National Water Plan Nepal 2005 by WECS
National Water Plan Nepal 2005 by WECSNational Water Plan Nepal 2005 by WECS
National Water Plan Nepal 2005 by WECS
 
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECs
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECsWater Resources Strategy Nepal 2002 by WECs
Water Resources Strategy Nepal 2002 by WECs
 
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecs
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecsNepal - energy sector synopsis report 2010- wecs
Nepal - energy sector synopsis report 2010- wecs
 
Nepal final report on energy sectors vision 2050 ad
Nepal  final report on energy sectors vision 2050 adNepal  final report on energy sectors vision 2050 ad
Nepal final report on energy sectors vision 2050 ad
 
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naidu
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naiduAndhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naidu
Andhra pradesh(india) sunrise vision 2029 draft by chandrababu naidu
 
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071
Facebook sambad with naya patrika daily push 9th 2071
 
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भए
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भएMa pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भए
Ma pradhanmantri bhayeko bhaye as pub nayapatrika म प्रम भएको भए
 
Gurustrotam in sanskrit and hindi
Gurustrotam in sanskrit and hindiGurustrotam in sanskrit and hindi
Gurustrotam in sanskrit and hindi
 
Engineering council uk guidance on security for engineers & technicians
Engineering council uk guidance on security for engineers & techniciansEngineering council uk guidance on security for engineers & technicians
Engineering council uk guidance on security for engineers & technicians
 
Sankskrit and science by dr raja ramanna
Sankskrit and  science by dr raja ramannaSankskrit and  science by dr raja ramanna
Sankskrit and science by dr raja ramanna
 
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixit
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixitAyurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixit
Ayurveda swadeshi chikitsa- part 1 by rajiv dixit
 
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixit
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixitAyurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixit
Ayurveda aapka swasthya aap ke haath by rajiv dixit
 
Manu- the origin of social thought by kewal motwani
Manu- the origin of social thought by kewal motwaniManu- the origin of social thought by kewal motwani
Manu- the origin of social thought by kewal motwani
 

Nepal draft directive for ddc-dt0 relation mechanism under mo fald-dolidar prepared by bhim upadhyaya

  • 1. 1 :yfgLo ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f Pj+ Joj:yfkg sfo{ ;+rfng lgb]{lzsf - lbUbz{g _ d:of}bf @)^@ lhNnf k|fljlws sfof{no / :yfgLo ljsf; dGqfno, :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu, lhNnf ljsf; ;ldlt, tyf cGo ljifout g]kfn ;/sf/sf ljefu jf lgsfox?jLr sfo{;+rfng ug]{ k|of]hgsf] nflu jgfOPsf] lhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsflhNnf:t/df ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng lgb]{lzsf -cfy{s k|zf;g P]g )%% -cfly{s k|zf;g lgodfjnL )%^_, k|zf;sLo sfo{ljlw P]g )!#- sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjGwL lgodx? )$)_ sf lgodfjnLx?n] lbPsf] sfo{ljlw jgfpg] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n] jgfPsf] -sfo{ljlw_ lgb]{lzsf . :yfgLo ljsf; dGqfno :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu ljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lrljifo ;"lr ljifoljifoljifoljifo k]h g+k]h g+k]h g+k]h g+ ! k[i6e"ld #& @ p2]Zo #&
  • 2. 2 # lhNnf k|fljlws sfof{nosf] sfo{If]q #* $ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f #* $=! ;fj{hlgs sfo{s|dsf] jlu{s/0f #* $=@ k"jf{wf/ sfo{s|dx?sf] :yfgLo :t/ / s]Gb|:t/df jlu{s/0fsf cfwf/ #( % :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDDf]jf/L $) %=! ;+3Lodfdnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno $) %=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu $! %=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo $! %=$ lhNnf k|fljlws sfof{no-l8l6cf]_ $! %=% g]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu tyf sfof{nox? $@ ^= jflif{s - ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[of $@ &= sfo{s|d jh]6sf] cfly{s sfo{ljlw $# &=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ $# &=@ jh]6 k|jfx / vr{sf] clVtof/L $# &=# k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx? $$ *= cg'udg tyf ;ldIff Joj:yf $$ *=! cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{s|d tyf ;+rfng jh]6 /sd k|jfx_$$ *=@ cGtlg{sfo ;DjGw ;+oGq kmnf] rf6{ -sfo{;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f tyf ;'kl/j]If0f_ $% ( k|zf;lgs tyf ljlQo ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f $^ (=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x? $& (=@ sd{rf/L Joj:yf $& (=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f $& !) Joj:yfkg lz/f]ef/sf] jF8kmf8 tyf vr{ :jLs[lt Joj:yf $&
  • 3. 3 !=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld!=k[i6e"ld ;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu -8f]nL8f/_ dftxt lhNnf k|fljlws sfof{nox? :yfkgf ug]{ lg0f{ox?sf lgDg k[i6e"ld /x]sf 5g . k|zf;g ;'wf/ cfof]usf] kltj]bg @)$* sf] k|s/0f $=^=@ -u_ / -3_df lhNnfdf :yfgLo lgsfonfO{ k|fljlws ;]jf 6]jf k'/ofpg / lhNnf :t/df tTsfnLg >L % sf] ;/sf/sf Ps} k|s[ltsf :yfgLo k"jf{wf/ sfo{s|dx? ;+rfng ug{ Pp6} sfof{no /fVg' prLt x'g] l;kmfl/; . g]kfnsf] ;fj{hlgs vr{nfO{ ldtJooL kf/L 7LSssf] cfsf/df Nofpgsf nflu tTsfnLg >L % sf] ;/sf/n] rfNg' kg]{ k|zf;lgs ;'wf/sf] l;kmfl/; ug{ u7Lt ;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%&;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]u @)%& sf] k|ltj]bgsf] k|s/0f @=%=% v -@_ / -#_ / Pj+ u -!_ df lhNnf:t/sf] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f sfo{ ;+rfng ug{ u/fpgsf nflu l;rfO{ ljefu, vfg]kfgL ljefu tyf cfjf; tyf zx/L ljsf; ljefusf lhNnf :t/sf sfof{nox?nfO{ Plss[t u/L Pp6} ;fj{hlgs lgdf{0f sfof{no :yfkgf u/L o;} sfof{nojf6 lhNnf :t/df lgdf{0f sfo{{ u/fpg] / dWod jf 7"nf l;rfO{ cfof]hgf, 7"nf vfg]kfgL cfof]hgf, /fhdfu{ jf ;xfos dfu{sf nflu ;DjlGwt l8lehg sfof{no jf cfof]hgf sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fpg] l;kmfl/; . tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+ ksf] ldlt )%*.@.!!sf] lg0f{ojf6 dflysf l;kmfl/;x?nfO{ cfwf/ dfgL lhNnfdf ;+rfng x'g] ef}lts k"jf{wf/ ;+u ;DjlGwt ;8s, vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f phf{, ejg / cfjf; zx/L ljsf;nufotsf ;fj{hlgs sfo{nfO{ :yfgLo tyf s]Gb| :t/df juL{s/0f ug]{ / :yfgLo :t/sf sfo{x? ;+rfng ug{ :yfgLo ljsf; d+qfno dftxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu -8f]ln8f/_cGtu{t krxQ/ lhNnfdf lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ . :yfgLo :t/ / s]Gb|:t/sf lhNNff ef}lts k"jf{wf/ sfo{x?sf] jlu{s/0f / b/jGbL l;kmfl/; ug{ ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf ;lrjsf] ;of]hsTjdf :yfgLo ljsf;, s[lif, hn>f]t, ef]lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnosf ;lrjx? /xs]f ;ldlt u7g . df=cy{ dGqLsf] cfj )%*.%( sf] ;+;bdf k|:t't jflif{s jh]6 jStJosf] k|s/0f (% df :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t Plss[t k|fljlws ;]jf k'/ofpg lhNnf k|fljlws sfof{no :yfkgf ug]{ lg0f{o . dlGqkl/ifbn] tf]s] jdf]lhd ;fdfGo k|zf;g d+qfnosf ;lrj ;d]tsf] ;ldltn] tTsfnLg >L % sf] ;/sf/nfO{ j'emfPsf] >fj0f @)%* sf] lhNNfflhNNfflhNNfflhNNff k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{k"jf{wf/ ljsf; sfof{no :yfkgf ug]{ ;DjlGw k|ltj]bgdf :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxt :yfkgf x'g] lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{non] ug]{ sfo{ / cGo ljefu cGtu{t :yfkgf x'g] l8lehg sfof{non] ug]{ sfo{sf] juL{s/0f u/L lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{no sf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ l;kmfl/; . tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ d+k sf] ldlt )%*.&.@& sf] j}7sjf6 k'gM krxQ/ lhNnfdf lhNnflhNnflhNnflhNnf k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf;k"jf{wf/ ljsf; sfof{nosfof{nosfof{nosfof{no :yfkgf ug]{ lg0f{o . o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t ldl>t ljlzi6 k|s[ltsf] ePsf]n] o;nfO{ lhNnf ljsf; ;ldlt dftxt g/fvL 8f]nL8f/ dftxt /fVg] / :yfgLo ljsf; clwsf/Ln] lhNnf ljsf; ;ldlt / lhNnf k"j{fwf/ ljsf; sfo{fno ljr ;Dks{ clws[t (Liason)sf]?kdf dfq sfo{ ug]{ / o; sfof{nosf] k|zf;lgs lgoGq0f 8f]nL8f/n] ug]{ lg0f{o . tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dk+_ / d+ k+ ljsf; ;ldltsf] ldlt )%*.!@.^ sf] lg0f{ojf6 lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{no / 8f]nL8f/sf] kl/dflh{t b/jGbL, ;+u7g / sfo{ljj/0f :jLs[t ug]{ lg0f{o . tTsfnLg >L % sf] ;/sf/ -dGqLkl/ifb_ s]f ldlt )%(.!).!& sf] j}7ssf] lg0f{ojf6 lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nonfO{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dftxtjf6 lemls :yfgLo ljsf; dGqfno, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no dftxtdf /fvL ;f]sf] lhNNff k|fljlws sfof{no gfdfs/0f ul/Psf] . tTsfnLg :yfgLo lasf; dGqfnosf] dGqL:t/Lo ldlt )^#.!).!# sf] lg0f{oaf6 lhla; / lhNnf k|flalws sfof{noaLr clwsf/ / cGt;{DaGwaf/] kl/kq ePsf] . ;DdfgLt ;af]{Rr cbfntn] )^#.!).!# sf] kl/kq sfof{Gjog ug'{u/fpg' eGg] cfb]z . @= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo@= p2]Zo g]kfn ;/sf/jf6 ePsf lg0f{o jdf]lhd ljleGg ;/sf/L lgsfo tyf :yfgLo lgsfo;+u ;xsfo{ u/L Plss[t, ldl>t, jx'ljifo If]qdf sfo{ ug{ :yflkt o; lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf] sfo{ ;+rfng
  • 4. 4 ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw ;':ki6 kf/L lgwf{/0f ug'{ o; lbUbz{g sf] d"n p2]Zo xf] . lhNnf k|fljlws sfof{no g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; d+qfno, lhNnf ljsf; ;ldlt cGtu{t :yflkt g]kfn ;/sf/sf] lhNnf :t/Lo sfo{fno xf] . o;sf] sfo{If]qleq lhNnfdf ;+rfng x'g] :yfgLo:t/sf ;+k"0f{ lsl;dsf ef}lts k"jf{wf/;+u ;DjlGwt sfo{x? kb{5g . g]kfn ;/sf/4f/f ;+rflnt :yfgLo :t/sf Ps} k|s[ltsf] ljleGg ef}lts k"jf{wf/;+u ;+jlGwt ;8s, vfg]kfgL, l;rfO{, emf]n'+u] k'n,u|fdL0f phf{,cfjf;, ejg tyf zx/L ljsf; nufotsf sfo{x?sf] Plss[t?kdf ldtJooLtfk"j{s tyf u'0f:t/Lo 9+udf ;+rfng ug]{ u/fpg] / :jfoQ zf;g P]g @)%% cg'?k ul7t :yfgLo lgsfox? -ljz]if u/L lhlj; tyf uf lj ; x?_jf6 th'{df ePsf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ lgdf{0fsf cfof]hgf jf sfo{x? lhNnf ljsf; ;ldltsf] lgb]{zg / lgoGq0fdf ;d"bfo kl/rfng ub]{ ljs]lGb|t tj/df hg;xeflutf h'6fO{ u'0f:t/Lo, Jojl:yt Pj+ k]zfut?kn] :jfoQ zf;g P]g÷lgodfjNfL tyf k"0f{ lgIf]k0fsf] efjgf jdf]lhd k|fljlws ;]jf k|bfg u/L :yfgLo lgsfox?nfO{ ;'b[9Ls/0f Pj+ ;jnLs/0f ug]{ u/L ;+rfng tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg] p2]Zosf ;fy of] sfof{no :yfkgf ePsf] xf] . #= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no#= lhNnf k|fljlws sfof{no( District Technical Office, DTO) sf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]qsf] sfo{If]q lhNnfdf x'g] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f tyf ;+rfng;+u ;DjlGwt g]kfn ;/sf/, :yfgLo lgsfox? Pj+ ;/sf/sf cGo lgsfox?sf ;j} ;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nosf] sfo{If]q leq kb{5g . oL ;fj{hlgs sfo{x? of g]kfn ;/sf/sf ljifout ljefu cyjf :yfgLo lgsfox?4f/f ;+rfng x'g] u/]sf 5g . t;y{ o; sfof{nosf] sfo{If]q Plss[t, ldl>t Pj+ jx'kIfLo :j?ksf] 5 . b]xfosf k|s[ltsf ;fj{hlgs sfo{x? o; sfof{nojf6 ;+kflbt x'g]5g . l;rfO{, ejg tyf zx/L ljsf;, ;8s, vfg]kfgL tyf 9n lgsf; ljefux?sf ;fljssf lhNnf:t/Lo sfof{nojf6 ;+rflnt :yfgLo :t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf sfo{x? . g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf sfof{nox? h:t}M s[lif, jg, :jf:yo, lzIff jf o:t} cGo ck|fljlws ;/sf/L sfof{no jf lgsfox?nfO{ k|fKt jh]6jf6 ;+rfng x'g] lhNnf:t/sf sfof{no ejg nufotsf ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{x? . g]kfn ;/sf/sf lhNnfdf ;+rfng x'g] s]Gb|Lo:t/sf ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL lhDd]jf/L jf clVtof/L kfPsf sfo{s|d jf sfo{x? . :yfgLo lgsfojf6 Joj:yfkg Pj+ ;+rfng ug{ tf]lsPsf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL cfof]hgf jf sfo{x? . ;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno, jf dftxtsf ;/sf/L ;ldlt, k|lti7fg / :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu cGtu{t jf dftxt ;+rflnt lhNnfsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{x? . g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{wf/ ;DjGwL sfo{x? . $ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f$ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf jf sfo{ jlu{s/0f $=!$=!$=!$=! ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f;fj{hlgs lgdf{0f sfo{sf] juL{s/0f $=!=! g]kfn ;/sf/sf] of]hgf cGtu{t s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{x? $=!=@ g]kfn ;/sf/sf of]hgf cGtu{t lhNnf -:yfgLo_:t/sf k"jf{wf/ sfo{x? • :yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ;/sf/L lgsfo jf 8f]ln8f/ dftxtsf sfo{x?, • ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng ug]{ cGo dGqfno jf ljefu dftxtsf sfo{x? • ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ cGo ck|fljlws dGqfno cGtu{t x'g] k"jf{wf/ sfo{x?, $=!=# :yfgLo lgsfosf] of]hgf cGtu{t :yfgLo:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?
  • 5. 5 • :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/jf6 pknJw u/fOg] cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?, • :yfgLo lgsfo ;DjGwL P]g lgod cg'?k :yfgLo lgsfosf] cfkmgf] :jcfh{gjf6 k|fKt /fhZjjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?, • :yfgLo lgsfonfO{ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] ljleGg >f]tjf6 k|fKt x'g] /fhZjsf] jf8kmf+8jf6 k|fKt /sdjf6 ;+rfng x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{x?, • :yfgLo lgsfon] ljlQo ;+:yfjf6 k|fKt ug]{ qm[0f jf cGo cg'bfgjf6 ;+rfng x'g] cfof]hgf jf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x? $=@ ljleGg If]qsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{sf] :yfgLo:t/ / s]Gb|:t/df juL{s/0fsf cfwf/x? ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGwvfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+jlGw s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_ !))) hg;+Vof eGbf j9LnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf] ;'ljwf k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgdf{0fflwg tyf gofF k|:tfljt cfof]hgfx? gu/kflnsf tyf gu/f]Gd'v :yfgx?df ;+rfng x'g] gofF cfof]hgx? kfgL tyf 9n k|zf]wg s]Gbx? klDkË l;:6dsf tyf cf]e/x]8 jf6/ 6+sLsf gofF cfof]hgfx? 9n lgsf; tyf 9n ;DjlGw cfof]hgfx? ;+kGg ;j} :yfgLo:t/sf vfg]kfgL cfof]hgfx? !))) eGbf 36L hg;+VofnfO{ vfg]kfgL ;]jfsf] ;'ljwf k'/ofpg] u|flel6 kmnf] l;:6dsf lgDg k|sf/sf cof]hgfx? • ljut cf=j=x?df z'? e} gjf} k+rjlif{o of]hgf cjlw leq ;+kGGf gx'g] cfof]hgfx? • ut jif{ z'? ePsf cfof]hgfx? • o; cf=j= b]lv z'? x'g] cfof]hgfx? u|fdL0f ;/;kmfO{ tyf ;;fgf 9n lgsf; ;+jlGw cfof]hgfx? :yfgLo lgsfo -lhNnf ljsf; ;ldlt ,uflj;_ tyf ;d"bfo -pkef]Qmf ;ldlt_jf6 Joj:yfkg÷;+rfng x'g] cfof]hgfx? :ofnf] tyf 8Lk 6o"jj]nsf vfg]kfgL cfof]hgfx? ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x? ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM———— l;rfO{l;rfO{l;rfO{l;rfO{ tyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGwtyf gbL lgoGq0f ;+jlGw s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_ lhNNff leq ;+rfng x'g] d´f}nf tyf 7"nf ;tx tyf e"ldut l;+rfO{ cfof]hgfx? 7"nf 7"nf gbL tyf vf]nfx?df ul/g] gbL lgoGq0f ;+jGwL cfof]hgfx? pRr k|ljlwo'Qm cfof]hgfx? kDk l;+rfO{ cfof]hgfx? lhNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf ;d'bfojf6 ;+rfng tyf Joj:yfkg x'g] cfof]hgf ;fgf l:frfO{ ljsf; cfof]hgfx? • kxf8df @% x]= eGbf sd • t/fO{df @)) x]= eGbf sd e"ldut l:f+rfO {-:ofnf] 6Ø"j j]n_ cfof]hgfx? ?= @% nfv eGbf sd nfut cg'dfg ePsf ;;fgf gbL lgoGq0f ;+jGwL cfof]hgfx? ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x? ljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qMljifo If]qM————zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGwzx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ;+jlGw s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_ gu/ljsf; of]hgf, 6fpg NkflgË, j[xt cfjf; ejg lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx? d+qfno÷ljefusf s]Gb|:t/sf sfof{no ejg lgdf{0f lhNnf leqsf lhNnf:t/Lo ;/sf/L tyf ;fj{hlgs ejg -ljBfno, x'nfs, x]Nykf]:6 cflb_ lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx?
  • 6. 6 tyf ;+rfng ;+jlGw cfof]hgfx? gu/kflnsf leqsf gu/ ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx? Plss[t ljsf; cfof]hgf pkIf]q ljsf;, e"—pkof]u tyf ef}lts of]hgf ;fgf zx/ / gu/pGd'v zx/sf ef}lts ljsf; sfo{x? ejg ;+lxtfdf k/]sf ejgx? ljleGg If]qx?sf] ef}lts of]hgf u|fdL0f j:tL ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx? gd"gf u|fdL0f ljsf; ;+jlGw cfof]hgx? gu/kflnsf / lhNnf ;b/d'sfd jfx]ssf If]qdf Jojl:yt ljsf; ;+jlGw cfof]hgfx? lhNnf:t/ tyf Onfsf:t/Lo ;/sf/L ;]jf s]Gb| ljsf; tyf dd{t ;+ef/ ;+jlGw sfo{x? lhNnf b//]6 to ug]{ l;df If]q lgwf{/0f Pj+ l;df :tDe dd{t ;DjGwL lhNnf :t/Lo sfo{x? ;/sf/L sfof{nox?sf] ;/sf/L k|of]hgsf] lgldQ d"NofFsg ug]{ sfo{ ljleGg lgsfojf6 lgdf{0f ul/g] s[lif ;]jf s]Gb|, lzIff, :j:Yo, ko{6g cflb h:tf :yfgLo txdf lgdf{0f ul/g] k"jf{wf/ ljsf; ;+jGwL cfof]hgfx? lhNnf:t/Lo b}jL k|sf]k p4f/ ;DjGwL sfo{ ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x? ljifo If]qljifo If]qljifo If]qljifo If]q———— ;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw;8s tyf ´f]n'Ë] k'n ;+jlGw s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_ /fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8s cfof]hgfx? /fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8ssf k'nx? 7"nf hn ljB't s]Gb|sf] nflu ofS;]; ;8s dxTjk"0f{ ko{6g tyf wfld{s s]Gb| hf]8g] 7"nf ;8s cfof]hgfx? lgHfL If]qjf6 ;+rfng x'g] /fhdfu{, ;xfos /fhdfu{,b'O{ lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ hf]8g] ;8s, ;fdl/s dxTjsf cGo ;8s cfof]hgfx? pRr tyf hl6n k|ljlwsf] cfjZostf kg]{ df]6/ rNg] k'nx? u|fdL0f tyf s[lif ;8s, 3f]8]6f],uf]/]6f] ;+jlGw cfof]hgf ´f]n'Ë] k'n, tf/ k'n, t'O{g lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx? u|fdL0f ;8sdf kg]{ pRr tyf hl6n k|ljlw cfjZos gkg]{ k'n tyf sne6{ lgdf{0f ;+jlGw cfof]hgfx? lHfNnf ljsf; ;ldlt tyf uflj; jf6 ;+rfng x'g] ;+k"0f{ ;8s cfof]hgfx? ljefu jf l8lehgjf6 ;'lDkPsf cGo sfo{x? ljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGwljifo If]qM u|fdL0f ph{f ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jlGw s]Gb|:t/ -ljefu jf l8lehgjf6 ;+rfng x'g]_ :yfgLo:t/÷lhNnf:t/ -lhNnf k"jf{wf/ ljsf; sfof{nojf6 ;+rfng x'g]_ 7"nf, d´f}nf tyf ;fgf hn ljB't ljsf; tyf ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx? ;]G6|n u|L8jf6 ;+rfng x'g] ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx? lghL If]qjf6 ;+rfng x'g] ljB't s]Gb| tyf ljB'tLs/0f ;+jGwL cfof]hgfx? lHfNnf ljsf; ;ldlt, ufpF ljsf; ;ldlt tyf ;d'bfojf6 ;+rfng x'g] u|fdL0f n3' phf{ ;+jGwL cfof]hgfx? dfOs|f] xfO8|f] hn ljB't ;+jGwL cfof]hgfx? j}slNks phf{- jfof] Uof;, ;f}o{ phf{ cflb_ % :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L% :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;;+u ;+j4÷;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] lhDd]jf/L %=!%=!%=!%=! ;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno:yfgLo ljsf; dGqfno
  • 7. 7 ;+ df tyf :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;+rfng x'g] ;Dk"0f{ u|fdL0f k"jf{wf/ ljsf;sf sfo{x? :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg] egL g]kfn ;/sf/ -d+ k_jf6 ePsf] lg0f{odf pNn]v eP cg'?k :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;fljsdf 8f]ln8f/ dfkm{t ;+rflnt gePsf k"jf{wf/ ljsf; ;DjGwL ;Dk"0f{ sfo{x? ;d]t 8f]nL8f/ dftxt ;+rfng x'g]5 . :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ;/sf/L cg'bfgdf ;+rfng x'g] u/L u7Lt ljleGg ljsf; ;ldlt, s]Gb|, k|lti7fgjf6 lhNnfdf ;+rfng x'g] sfo{x? ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nojf6 ;+rfng ug]{ u/fOg] 5 . :yfgLo ljsf; dGqfnosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx? ;+ej eP;Dd lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xg] u/L jf cfof]hgf sfof{no :yfkgf u/L ;+rfng x'g]5 . g]kfn ;/sf/ :yfgLo ljsf; dGqfnosf lhNnf:t/ jf s]Gb|:t/sf cfof]hgfx?sf] jflif{s sfo{qmdx? cfly{s k|zf;g P]g lgod jdf]lhd dGqfnosf ;lrjjf6 :jLs[t u/L sfof{Gjogsf nflu :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t lhNnf ljsf; ;ldlt To; kl5 lhNnf k|fljlws sfof{nox?df k7fOg] 5 . :yfgLo lgsfon] ;+rfng ug]{ of]hgfx?sf] nflu pknJw x'g] /sdsf] xsdf :yfgLo ljsf; dGqfno jf 8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/jf6 Psd'i7 jf ;zt{÷lgzt{ cg'bfg -;J;L8L_sf] ?kdf l;w} :yfgLo lgsfox?nfO{ pknJw u/fO{g] 5 . %=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu%=@ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu----8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_8f]nL8f/_ :yfgLo ljsf; dGqfno jf dftxtsf ljsf; ;ldlt , s]Gb| jf k|lti7fg cGtu{t ;+rfnLt ;Dk"0f{ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;+j4 cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L o; ljefusf] /x]sf]n] o; ljefu cGtu{tsf ;Dk"0f{ sfo{x? lhNnf k|fljlws sfof{nox? dfkm{t ;+rfng ug]{ u/fpg] Joj:yf ug]{5 . cGo ljifo If]q x]g]{ dGqfno jf ljefux?sf lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ ;'lDkPsf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] s]Gb|:t/df ;dGjo ug'{ o; ljefusf] lhDd]jf/L x'g]5 . lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k|fKt x'g] clVtof/L jf lgb]{zg o; ljefu dfkm{t k|fKt x'g]5 . %=# lhNn%=# lhNn%=# lhNn%=# lhNnf ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfof ljsf; ;ldlt÷cGo :yfgLo lgsfo :yfgLo lgsfon] cfkmgf kl/ifb jf jf]8{jf6 :jLs[t jflk{s nIo ;lxtsf] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d k|efjsf/L?kdf ;+rfng ug{ u/fpg ;djlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nodf k7fpg] 5 . k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] r}fdfl;s leq :yfgLo lgsfon] :jLs[t cfof]hgfsf] jflif{s sfo{s|d, jh]6 tyf sfo{of]hgf ;lxt lhNnf k|fljlws sfof{nodf sfof{Gjogsf nflu lgb]{zg k7fpg' kg]{5 . lhNnf k|fljlws sfof{non] To:tf sfo{x? tf]lsPsf] ;dodf u'0f:t/Lo9+udf ;+rfng u/L cfof]hgf ;DkGg ug]{5 . :yfgLo lgsfosf] sfo{s|d ;+rfng ug{ cfjZos k|zf;lgs, k|fljlws tyf ;'kl/j]If0f, ef}lts ;fwg / ;'ljwf jfktsf vr{sf nflu sfo{s|d jh]6sf] % k|ltzt Joj:yfkg lz/f]ef/ -management overhead) /sd :yfgLo lgsfon] sfo{s|d ;+rfng ;'? ug{ cufj} lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5 . lhNnf ljsf; of]hgfsf] sfof{Gjog ;DjGwdf ;'kl/j]If0f, lgb]{zg, ;dLIff ug]{ lhDd]jf/L lhNnf ljsf; ;ldltsf] x'g]5 . ;DjlGwt :yfgLo lgsfonfO{ cfjZos ;fGble{s ;xof]u k'/ofpg] st{Jo lhNnf:t/sf lhNnf k|fljlws sfof{no nufotsf ;j} ;/sf/L sfof{nox?sf] x'g]5 . lhNnf k|fljlws sfof{no ljz]iftM lhlj;x?sf] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|dx? sfof{Ghog ug{ Joj:yfksLo, k|fljlws Pj+ k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg] c+usf] ?kdf sfo{ ug]{ ;/sf/L sfof{no ePsf] x'gfn] o;
  • 8. 8 sfof{nojf6 k|efjsf/L?kdf sfo{ ;+rfng ug{ u/fpgsf nflu o; sfof{nonfO{ ef}lts ;fwg ;DkGg kf/L ;+:yfut ;xof]u k'/ofpg' lhlj;sf] lhDd]jf/L x'g]5 . %=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no%=$ lhNnf k|fljlws sfof{no ----l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_l8l6cf]_ lhNnf k|fljlws sfof{non] lgDg sfo{x? ;+rfng ug'{ u/fpg' kb{5 • :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefujf6 k|fKt cfly{s clVtof/L, dGqfnojf6 :jLs[t jflif{s nIo cg'?ksf] sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? . • ;fj{hlgs lgdf{0f ;+rfng ug]{ cGo ljefu jf lgsfosf :jLs[t jfli{fs sfo{s|d / clVtof/L jdf]lhdsf s]Gb|:t/ jf lhNnf:t/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{x? . • ;fj{hlgs sfo{ ;+rfng gug]{ ;/sf/L ljefu , ljsf; ;ldlt, k|lti7fgjf6 k|fKt clVtof/L / jflif{s sfo{s|d cg'?ksf sfo{x? . • :yfgLo lgsfojf6 :jLs[t jflif{s sfo{s|d cg'?ksf :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ of]hgfx? • :yfgLo ljsf; d+qfno, 8f]ln8f/ jf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo k"jf{Wf/ sfo{x? :yfgLo lgsfox?nfO{ :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ cfof]hgf;+u ;+jlGwt of]hgf th{'df tyf l8hfO{g sfo{ ug]{ ljlzi6 k|fljlws sfof{no ePsf] x}l;otn] cfjZos k|fljlws k/fdz{ pknJw u/fO{ k|fljLws 6]jf k'/ofpg] o; sfof{nosf] dxTjk"0f{ lhDd]jf/L x'g]5 . o; sfof{non] Joj:yfkg lz/f]ef/jfkt k|fKt /sdsf] jf8kmf8 :jLs[tL lhlj;jf6 lnP/ dfq vr{ ug'{ kg]{5 . sfo{s|d;+u ;+jlGwt lgsfox?sf] lgb]{zg cg'?k sfo{ ;+rfng ug'{ o; sfof{nosf] st{Jo x'g]5 . :yfgLo :t/sf] sfo{ ;+rfng :yfgLo lgsfox?sf] ;xdlt, ;dGjo, lgb]{zgdf ug'{ u/fpg' kg]{5 lhNnfl:yt cGo k"jf{wf/ ljsf;sf sfof{nox?;+u lgs6 ;Dks{df /xL ;dGjofTds 9+un] sfo{ ;+rfng ug]{ sfo{gLlt o; sfof{non] clVtof/ ug]{5 . k"jf{wf/ sfo{ ;+rfng gug]{ cGo lhNnf:t/Lo ;/sf/L ckf|ljlws sfof{nox?nfO{ cfjZos OlGhlgol/+u ;]jf pknJw u/fpg lhNnfdf oxL Psdfq ;/sf/L sfof{no df}h'b ePsf] gftfn] o; sfof{non] cfjZos ;xof]u pknJw u/fpg] 5 . o;sf nflu ;]jfjfktsf] vr{sf] Joj:yf tf]lsP jdf]lhd ;DjlGwt lgsfon] o; sfof{nonfO{ pknJw u/fpg' kg]{5 . lhNnf k|fljlws sfof{nosf] cGo sfo{If]q Pj+ ;+u7gsf] lj:t[t sfo{ljj/0f g]kfn ;/sf/n]] tf]s] jdf]lhd x'g]5 . %=%%=%%=%%=% g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox?;/sf/sf cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefu jf lgsfox? g]kfn ;/sf/sf cGo dGqfno jf ljefu jf lgsfon] :yfgLo:t/ jf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ sfo{s|dx? lhNnf k|fljlws sfof{no dfkm{t ;+rfng u/fpg clVtof/L k7fpbf :yfgLo ljsf; d+qfno, :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu dfkm{t k7fpg' kg]{5 . o;/L clVtof/L k7fpg] lgsfon] jflif{s ljlQo tyf ef}lts nIo ;lxtsf] :jLs[t jflif{s sfo{s|d ;+nUg ug]{5 . o:tf sfo{ ;+rfng ug]{ ;Gbe{df oL lgsfox?n] 8f]nL8f/;+u lnlvt ;dembf/L ug]{5 . oL lgsfox?n] l8l6cf] dfkm{t sfo{ ;+rfng u/fpg o;nfO{ Joj:yfkg lz/f]ef/:j?k sfo{s|dsf] :jLs[t nfutsf] !) k|ltzt ;DDf /sd pknJw x'g] u/L jflif{s sfo{qmddf Joj:yf ug]{5g . ^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s^= jflif{s ----ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ef}lts tyf ljlQo nIo_ sfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[ofsfo{s|d :jLs[lt k|s[of
  • 9. 9 :yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] :yfgLo ljsf; dGqfno cGtu{t ljlgof]lht jfx]ssf /sdjf6 ;+rfng x'g] g]kfn ;/sf/sf ;Dk"0f{ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfx?sf] jflif{s sfo{s|d - ef}lts tyf ljlQo nIo_sf] :jLs[tL tf]lsP jdf]lhd x'g]5 . :yfgLo lgsfonfO{ cg'bfg:j?k pknJw u/fOg] /sdjf6 ;+rfnLt sfo{s|d jf cfof]hgfsf] jflif{s ef}lts tyf ljlQo nIo ;lxtsf] sfo{s|dsf] :jLs[lt ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf] jf]8{n] ug]{5 . cGo dGqfno jf lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf sf] jflif{s sfo{s|d :jLs[lt tt tt dGqfnosf ;lrj jf lgsfosf jf]8{n] ug]{5 . o;/L :jLs[t sfo{s|d / clVtof/L k|fKt eP kZrft ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{non] tf]lsPsf] nIo / ;do;fl/0fL cg's"n of]hgf sfof{Gjog ug]{5 . &= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw&= sfo{s|d jh]6 /sd ;+rfng cfly{s sfo{ljlw &=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{&=! Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ lhNnf k|fljlws sfof{nosf] b}lgs lgoldt k|zf;lgs sfo{ ;+rfng ug{ cfjZos jflif{s jh]6 :yfgLo ljsf; d+qfnon] :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefunfO{ / ljefun] lhNnf ljsf; ;ldlt dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ clVtof/L pknJw u/fpg] 5 . o:df tnj, eQf, sfof{no ;+rfng vr{ , ;?jf tyf sfo{s|d e|d0f vr{, OGwg, kmlg{r/ tyf ;]jf jfkt h:tf vr{x? kb{5g . :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leqsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/;/sf/sf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{sf nflu jh]6 sfo{s|dsf ljleGg lzif{sdf g} cfjZos /sd ljlgof]hg x'g]5g . 8f]nL8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sfsf cGo ;/sf/L dGqfno, ljefu, ;ldlt, s]Gb|sf cfof]hgf jf sfo{s|d ;+rfng ug{sf nflu tL lgsfox?n] Joj:yfkg lz/f]ef/ jfkt jflif{s ljlgof]lht jh]6sf] % k|ltzt /sd Joj:yfkg lz/f]ef/ sfo{s|d lzif{sdf 5'6ofO{ lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ sfo{s|d jh]6 pknJw u/fpg] Joj:yf x'g]5 . :yfgLo lgsfosf k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgf ;+rfng ug{ Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ jfktsf] /sd sfo{s|dsf] jflif{s nfutsf] % k|ltzt /sd ;DjlGwt :yfgLo lgsfox?n] lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw u/fpg] 5 . &=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVto&=@ k"jf{wf/ sfo{s|d jh]6 k|jfx / vr{sf]] clVtof/Lf/Lf/Lf/L :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefusf] lgoldt lhDd]jf/L leq k/]sf :yfgLo lgsfo cg'bfg lzif{sdf ljlgof]lht gePsf g]kfn ;/sf/sf] ljsf; cfof]hgf jf sfo{s|d lhNnf k|fljlws sfof{no dfkm{t u/fpg jh]6sf] ;Dk"0f{ lhDd]jf/L 8f]ln8f/n] ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k7fpg] 5 . 8f]ln8f/sf] lgoldt lhDd]jf/L leq gk/]sf cGo ljefu jf lgsfo cGtu{tsf g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf;;/sf/ ljsf; cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] jh]6 tyf clVtof/L 8f]ln8f/ dfkm{t lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ pknJw u/fOg]5 . tL cfof]hgfsf jflif{s :jLs[t sfo{s|dsf] ;DjlGwt lzif{sx?df ;+rfng vr{ ;dfj]z gePsf] eP Joj:yfkg lz/f]ef/ lzif{ssf sfo{qmdsf] k|s[lt x]/L !) k|ltzt ;Dd /sdsf] Joj:yf x'g]5 . :yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf:yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|dx?sf] Joj:yfkg tyf ;+rfngsf nflu cfjZos Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{ jflif{s nfutsf] % k| z /sd lhNnf k|fljlws sfof{nonflu ;DjlGwt lgsfon] pknJw u/fpg] 5 . sfo{s|d vr{ jfktsf] nfut vr{ ;DjlGwt lgsfox?n] lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ cfjZostf cg';f/ :jLs[t jflif{s ljlQo sfo{of]hgfsf] ;do;fl/0fL jdf]lhd pknJw u/fpg] 5g .
  • 10. 10 lhNnf k|fljlws sfof{non] Joj:yfkg ug'{ kg]{ egL g]kfn ;/sf/ n] tf]s]sf cGo ljsf; sfo{sd tyf cfof]hgf ;+rfngsf nflu cfjZos sfo{s|d tyf ;+rfng vr{ 8f]ln8f/ dfkm{t ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{nonfO{ k|fKt x'g]5 . &=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx?&=# sfo{s|d ;+rfngdf k|rng ug'{ kg]{ cfly{s lgodx? g]kfn ;/sf/sf cfof]hgf jf sfo{sd ;+rfng ubf{ cfly{s sfo{ljlw P]g @)%^ / cfly{s k|zf;g ;DjlGw lgodx? @)%^ jf ;+;f]lwt ;+:s/0fx? tyf g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf @)%* jf ;+;f]lwt ;+:s/0fsf] k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf] cfGtl/s tyf clGtd n]vf kl/If0f u/fpg] lhDd]jf/L ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{nosf] x'g]5 . :yfgLo lgsfosf cfof]hgf jf sfo{s|d ;+rfng ubf{ k|rlntt :yfgLo lgsfo cfly{s lgodfjnL tyf g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[t ;fj{hlgs lgdf{0f lgb]{lzsf @)%* k|rng ug'{ kg]{5 . o:tf sfo{s|dx?sf] cfGtl/s n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{nosf] / clGtd n]vf kl/If0f ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf] lhDd]jf/L x'g]5 . cGo ;/sf/L lgsfox?M ljsf; ;ldlt, k|lti7fg jf s]Gb|;+u ;+jlGwt cfof]hgfsf nflu tt tt lgsfosf ;DjlGwt cfly{s lgodfjnL eP ;f]xL , ;f] geP g]kfn ;/sf/sf] k|rlnt cfly{s k|zf;g ;DjlGw lgodx? k|of]u ug'{ kg]{5 . o:yf sfo{s|dx?sf] k|f/lDes n]vf kl/If0f lhNnf k|fljlws sfof{non] / clGtd n]vf kl/If0f ;DjlGwt lgsfox?n] u/fpg] 5 . *=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf*=cg'udg tyf ;dLIff Joj:yf lhNnf k|fljlws sfof{no sf] rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg lhNnf k|fljlws sfof{non] ;DjlGwt lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]ln8f/df lgoldt k7fpg]5 / ;f] sf] ;dLIff lhlj;df ul/g]5 . ;fy} ;dLIffsf] cg'udg 8f]ln8f/jf6 klg ul/g]5 . g]kfn ;/sf/sf cGo ljefu jf dGqfno jf lgsfosf s]Gb|:t/sf k"jf{wf/ of]hgfx? sfof{Gjogsf] rf}dfl;s tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfo, 8f]ln8f/ / lhlj;df k7fOg]5 . 8f]ln8f/ / ;DjlGwt ljifosf ljefu jf lgsfodf ;f] sf] ;dLIff x'g]5 . 8f]ln8f/ jfx]s cGo ljifo;+u ;DjlGwt ljefusf lhNNff:t/sf k"jf{wf/ cfof]hgfx?sf] sfof{Gjog k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt ljefu, 8f]ln8f/ / lh lj ; df k7fOg]5 . ;f] sf] 8f]ln8f/, lhlj; tyf ;DjlGwt ljifosf ljefudf ;dLIff ul/g]5 . :yfgLo lgsfox?sf] of]hgfsf] sfof{Gjogsf] rf}dfl;s -jf dfu eP jdf]lhdsf_ tyf jflif{s k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt :yfgLo lgsfo / 8f]ln8f/df lhNnf k|fljlws sfof{non] k7fpg]5 . lhNnf k|fljlws sfof{non] ToxFfjf6 ;Dkflbt ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{x?sf] jflif{s k|ltj]bg ;DjlGwt lhNnf ljsf; ;ldlt / 8f]nL8f/df k7fpg]5 . ;DjlGwt lgsfodf ;dLIff eO{ k|fKt ;'emfj / k|lts[of k|fKt u/] kl5 lhNnf k|fljlws sfof{non] cfkmgf] sfo{ ;Dkfbg k|s[ofdf cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{g ug]{5 . ;DjlGwt lhlj;sf ;lrjn] ;d]t lhNnf k|fljlws sfof{no jf6 eP u/]sf sfo{ ;+kfbgnfO{ cg'udg tyf ;dLIff u/L cfkmgf] jflif{s k|ltj]bg :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf dxflgb]{zs ;dIf k7fpg]5 . o;/L k|fKt k|ltj]bg ;d]tnfO{ cWoog u/L :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj / 8f]ln8f/sf dxflgb]{zsjf6 ;DjlGwt lhNnf k|fljlws sfof{no sf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d"Nof+sg x'g]5 / cfjZos ;'wf/ jf kl/dfh{gsf nflu lhNnf k|fljlws sfof{nodf lgb]{zg k7fOg] 5 .
  • 11. 11
  • 12. 12 *=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{*=! sfo{qmd Pj+ ;+rfng ah]6 /sd k|jfx rf6{ b'O{ tlkm{ ;dGjo Ps tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L Ps tlkm{ /sd k|jfx jh]6 /sd pknJwL b'O{ tlkm{ /sd k|jfx ÷clVtof/L :yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno :yfgLo ljsf; d+qfno cGt{utsf ljsf; ;ldlt, k|lti7fg, s]Gb| :yfgLo lgsfo -lhlj;, uflj;, gu/kflnsf_ :yfgLo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf sfof{no tyf l8lehgx? g]kfn ;/sf/sf cGo ljefux? :yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf:yfgLo lgsfosf sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd g]kfng]kfng]kfng]kfn ;/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf];/sf/sf] ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{;fj{hlgs lgdf{0f sfo{ g]kfn ;/sf/sf] ljsf; ;ldlt , k|lti7fg, s]Gb| sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd ;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L;dGjo÷;dembf/L ;dGjo;dGjo;dGjo;dGjo ;dGjo÷;dembf/ L sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd
  • 13. 13 *=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{*=@ sfo{ ;+kfbg k|ltj]bg k|jfx tyf k|zf;lgs lgoGq0f Pj+ ;'kl/j]If0f rf6{ k|ult k|ltj]bg sd{rf/Lx?sf] lgoGq0f tyf hjfkmb]lxtf b'O{ tkmL{ ;dGjo :yfgLo ljsf; d+qfno cGo d+qfno :yfgLo ljsf; d+qfno cGt{utsf ljsf; ;ldlt, k|lti7fg, s]Gb| :yfgLo lgsfo -lhlj;, uflj;, gu/kflnsf_ :yfglo k"jf{wf/ ljsf; tyf s[lif ;8s ljefu lhNnf k|fljlws sfof{no cGo d+qfno, ljefusf lhNnf sfof{no tyf l8lehgx? g]kfn ;/sf/sf cGo ljefux? g]kfn ;/sf/sf] ljsf; ;ldlt , k|lti7fg, s]Gb|
  • 14. 14 (= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f(= ljlQo Pj+ k|zf;lgs ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f (=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x?(=! ljlQo k|ltj]bgsf kmd]{6x? g]kfn ;/sf/sf of]hgfx?sf] nflu g]kfn ;/sf/sf cfly{s k|zf;g ;DjGwL lgod sfg"gx? / dxfn]vf lgoGqssf] sfof{non] lgb]{zg u/] jdf]lhdsf ljlQo n]vf k|0ffnLsf] Joj:yf cg'?ksf kmd]{6x?sf] k|of]u x'g]5 . bft[;+:yf ;+nUg cfof]hgfx?df bft[;+:yfn] tf]s]sf] ljz]if kmd]{6x? klg k|of]u x'g]5g . :yfgLo lgsfonfO{ k"0f{{ lgIf]lkt ePsf] cj:yfdf :yfgLo lgsfosf cfly{s lgodx? cg'?k n]vf k|0ffnLsf] kmd]{6x? k|of]u x'g]5g . (=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf(=@ sd{rf/Lsf] Joj:yf lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt lgDg lsl;dsf sd{rf/L x'g]5g lhNnf k|fljlws sfof{nosf ;fwf/0f b/jGbLsf lghfdlt :yfoL tyf c:yfoL sd{rf/Lx? lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt >L % sf] ;/sf/sf lhNNff jf s]Gb|:t/sf cfof]hgfsf c:yfoL sd{rf/Lx? :yfgLo lgsfojf6 lgo'Qm :yfoL tyf c:yfoL k|fljlws sd{rf/Lx? (=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f(=# sd{rf/L kl/rfng tyf lgoGq0f lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vn] cfkmgf dftxtsf ;j} lsl;dsf sd{rf/LnfO{ kl/rfng u/L sfo{;+kfbg ug]{5 . lhNnfdf lhNnf k|fljlws sfof{no dfkm{t sfof{Gjog x'g] k"jf{wf/ ljsf; sfo{s|d jf cfof]hgfsf lgldQ lgo'Qm ;j} k|sf/sf k|fljlws jf ck|fljlws sd{rf/Lx? lhNnf k|fljlws sfof{no dftxt /xL sfdsfh ug{ v6fO{g]5g . dftxtsf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;+kfbg d'Nof+sg ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L lhNnf k|fljlws sfof{nosf k|d"vsf] x'g]5 . lhNnf k|fljlws sfof{nosf] k|d'vsf] sfo{;+kfbg d"Nof+sg 8f]nL8f/sf] dxflgb]{zsjf6 ug]{ u/fpg] Joj:yf x'g]5 . lhNnf k|fljlws sfof{nosf lghfdlt tyf ljsf; cfof]hgfsf sd{rf/Lx?sf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg ug]{ Joj:yf ljefuLo k|d'vn] ldnfpg] 5 . :yfgLo lgsfo;+u ;Dj4 ;j} lsl;dsf k|fljlws sd{rf/Lsf] k'g/fjnf]sg sfo{;+kfbg d"Nof+sg ;DjlGwt :yfgLo lgsfosf ;lrjn] ug]{5g . lhNnf k|fljlws sfof{no cGtu{t ;+rflnt ljleGg sfo{s|dx?sf] xsdf tt tt sfo{s|dsf] jh]6 pknJw u/fpg] lgsfox? k|lt lhNnf k|fljlws sfof{no hjfkmb]xL x'g' kb{5 . lhNnf k|fljlws sfof{nonfO ;'?df ePem}+ lhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"jf{wf/ lasf; sfof{no gfdfs/0f u/L lhNnf lasf; ;ldltsf k"jf{wf/ lasf; ;DaGwL lgIf]lkt sfo{s|d ;+rfng ul/lbg] laifout sfof{nosf] sfd;d]t ug]{u/L :yfgLo k"[jf{wf/ lasf; tyf s[lif;8s laefu dftxt /fVg] . g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/g]kfn ;/sf/ ;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno;+3Lodfdnf tyf :yfgLo lasf; dGqfno :yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf:yfgLo k"jf{wf/ lasf; tyf s[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefus[lif;8s laefu lhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{nolhNnf k"[jf{wf/ lasf; sfof{no !)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf!)= Joj:yfkg lz/f]ef/ vr{sf] jfF8kmfF8 tyf :jLs[lt Joj:yf lz/f]ef/ vr{ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{nosf] Ifdtf ljsf;, ef}lts k"jf{wf/ Pj+ ;fwg, lgdf{0f pks/0f, ;+:yfut ;'b[l9s/0f tyf ;jnLs/0f, lgdf{0f Joj:yfkg, c:yfoL sd{rf/L egf{, k/fdz{ ;]jf, cfof]hgf
  • 15. 15 ;+rfng , ef}lts tyf ljlQo Joj:yfkg cg'udg tyf ;dLIff k|0ffnLnfO{ Jojl:ylts/0f nufot o:t} cGo If]qdf vr{ ug{ ;lsg] 5 . cfly{s jif{ leq vr{ x'g g;s]sf]÷gePsf] lz/f]ef/ jfkt k|fKt /sd lhNnf k|fljlws sfof{non] ;+jlGwt :yfgLo lgsfosf] tf]lsPsf] vftfdf hDdf ug]{ Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .